Annick Hollebeke (Velt)praatte voor het Groen in de Stad-project in de wijken Den Brand en Jef Buyckxstraat over de smultuin

1. Een tuin om van te smullen
annick.hollebeke@telenet.be

2. www.velt.be
Tuin
 Historisch
– Mens = nomade
 Zwerver
 Plukker: bessen, granen, fruit, medicijnen
 Jager: vlees en vis
– Settler
 Tuin = omheind stuk grond = bescherming en voorraad
– Omheining = houtkant
– Functie = grensafbakening, windscherm, brandhout,
voedsel, medicijn, nutshout

3. www.velt.be
Tuin van Eden
 Bomen
– Fruit
– Bessen
 Moestuin
– Groenten
 Kruidentuin
– Culinair
– Medicinaal (officinalis)
– Cosmetisch

4. www.velt.be
Tuin nu
 Tuin in Vlaanderen
– Groen: immergroen = nooit kleur
– Doods
– Niet eetbaar

5. www.velt.be
Waarom?
 Opdat:
 Honger naar voedsel
 Honger naar privacy geworden is
 Bijgevolg:
 evolutie van
 kleine open tuintjes met praatje met de buren over de
oogst
 naar kleine gesloten tuinen waar niemand inkijk heeft.

6. www.velt.be
Time to change
 Tijd voor verandering
 Tijd voor een ecologische, eetbare tuin
MAAR HOE …
Ecologische, eetbare tuin ?
Hoe uw tuin eetbaar maken ?

7. www.velt.be
Ecologische tuin = genotstuin
• Siertuin met spelende kinderen, drogende
was
• Met vogels, vlinders, vallende herfstbladeren
(een paar slakken)
• Met bessen, groenten, kruiden, kippen
• Met bloeiende fruitbomen
• Een gezonde voorraadschuur, altijd vers (voor
mens en dier)
Ruimte, waar genieten gewoon is

8. www.velt.be
Eetbare tuin
Gifvrij
Assortiment
• Groenten
• M² tuinieren/tuinieren in potten
• Doorlevende groenten
Bladgroenten/ tomaten in de sierborder
• Kruiden
• Mediteraan terras
• Wilde planten
• Vroege oogst, zonder werk
• Bessen
• Noten
• Fruit

9. www.velt.be
De eetbare
tuin met
pergola
http://www.tuinsmakelijk.nl/Info%20
moestuin.html

10. www.velt.be
De eetbare
bostuin
bhttp://blog.permacultuuradvie
s.nl/post/12033234183/eetbare
-bostuinostuin

11. www.velt.be
Gifvrij
Waarom?

12. www.velt.be
GROENTEN
Pottuinieren
M² tuin
Kruiden
Doorlevende groenten

13. www.velt.be
hanneke
hanneke

14. www.velt.be
Pottuinieren

15. www.velt.be
Pottuinieren

16. www.velt.be
M² TUINIEREN

17. www.velt.be
Verhoogde
m² tuin

18. www.velt.be
Doorlevende groenten of … tot na
de winter
Bladkolen
Snijselder
Barbarakruid (*)
Winterpostelein(*)
Peterselie(*)
Oerprei
Rabarber (niet echt
een groente, maar wel
eetbaar)

19. www.velt.be
Kruiden
Vensterbank
In de border
Mediterraan terras

20. www.velt.be

21. www.velt.be
Kruiden, mediterraan terras
Zonminnende kruiden
tussen de tegels

22. www.velt.be
Wilde planten
Eetbare wilde planten:
• Paardenbloem
• Brandnetel
• Daslook
• Zevenblad
• Look-zonder-look

23. www.velt.be
BESSEN

24. www.velt.be
Bessen … een greep uit onze
zoete overvloed
Frambozen (geel, rood, zwarte, herfst, )
Japanse wijnbes
Bramen (ook doornloze)
Taybes, zwarte framboos
Trosbessen (rode, witte, roze)
Cassisbes, jostabes
Stekelbessen (kruisbessenmeeldauw resistente soorten)
Blauwbessen (Vaccinium corymbosum)

25. www.velt.be
Vergeet de bosaardbeitjes niet …
Heerlijke vrucht
De hele zomer lang
Ideale bodembedekker
in de bessentuin
Kruidenthee van het blad

26. www.velt.be
Bessen … oh zo gezond
 Lange tijd onze basisvoeding geweest
 Boordevol anti-oxidanten
 Bevatten veel vezels (cholesterol verlagend)
 Altijd vers
 Prima voor ecologische voetafdruk
 De meeste caloriearm

27. www.velt.be
Culinair met bessen
 Frambozenazijn
1 kg frambozen verbrijzelen en overgieten met 1l ciderazijn
of witte wijnazijn, roeren, bedekken en 1 week laten
trekken, dagelijks roeren. Na 1 week door neteldoek en in
flesjes doen.
 Confituren en geleien (fruitkorfje, zuur-zoet bijv.
aardbei-rabarber, compote cassis-rabarber)
 Invriezen als wintervoorraad voor
cakes, crumbles, coulis, op
pannenkoeken, pavlova‟s ….

28. www.velt.be
Natuurlijke middeltjes uit de tuin
 Voorjaarkuur :
– Tisane met blad van cassis en citroenmelisse
– Berkensap
 Lekker excuus om verkoudheid te bestrijden:
– Cassisjenever of sleedoornjenever
– 1 l jenever, 400 gr cassisbessen, 150 gr suiker

29. www.velt.be
Bessen toepassen in de tuin
 Als haag/afscheiding
 In kwadraat
 In de bloemenborder
 Als structuurelement
 Geleid tegen een kastanjefencing
 Steeds in het zicht, dat je kan snoepen als je in de
tuin komt
 In de kippenren (stikstof)
 Speelbosje

30. www.velt.be
Struiken
•Vlier
•Gele kornoelje (cornus
mas)
•Lijsterbes
•Mispel
•Appelbes (Aronia
melanocarpa of Aronia arbutifolia
•Moerbei
•Vijg

31. www.velt.be
Pareltjes uit onze fruittuin
•Morus nigra
•Morus alba

32. www.velt.be
Vlier wondermooie, magische struik
 Sambucus nigra
gewone vlier, bestaat
ook met purperen blad
en roze bloesems
 Sambucus nigra
“Aurea” gele vlier
 Sambucus racemosa
(bergvlier/tros vlier) met
de rode bessen
 Sambucus nigra
“Laciniata” Peterselie
vlier

33. www.velt.be
Vlier …. De meest magische
(judasboom, onvruchtbare vrouwen slaan)
Bloesems (zweetafdrijvend bij
koorts en griep)
–Siroop
–Beignets
–Limonade
–Tisane
Bessen (vitamine A,B en C)
–Siroop(hoestsiroop)
–Confituur
–Vogels

34. www.velt.be
Vlierbloesemsiroop in wording

35. www.velt.be
Cornus mas … de vroegste bloeier
Vroege bloei
–winterblues
Bessen
–Siroop
–Gelei
–vogels

36. www.velt.be
Bessen worden gelei

37. www.velt.be
Hondsroos (Rosa canina)
– Bloei juni – juli
– Bloem wit of roze
– Bottels in winter voor
koperwiek en
kramsvogel

38. www.velt.be
Culinair met rozen
 Bloemen
– Siroop: 1 dl water, 250 blaadjes van goed
ruikende rozen, sap van 1 citroen, 100 gr suiker
– Versuikeren
– Bijen / stuifmeel
 Bottels
– Tisane veel vitamine C
– Gelei
– Vogels wintervoeding

39. www.velt.be
Lijsterbes = Sorbus aucuparia
 „Sorbus‟ = vrucht
 „aucupor‟=
vogelvangst
 De Romeinen
gebruikten de
oranje bessen
als lokaas.
 Gelei
 Gedroogde
bessen voor
hese stem

40. www.velt.be
Mispel … laatste bloeier
(ijsheiligen)
Vroeger stond die in
elke tuin
Mooie bloei
Lekkere vruchten
(oogst na lichte vorst,
zoeter)
Mispels op jenever, een
lekkernij

41. www.velt.be
Fruitbomen de meest gekende
 Appel: smaakpallet van oude variëteiten;
appelsap van gevallen fruit
 Peer: valfruit = lokaas voor Atalanta
 Kriek: inmaken
 Kers: mooiste bloeier
 Pruim
 Perzik: likeur van de bladeren

42. www.velt.be
Fruitbomen
Oude soorten uit
eigen tuin ,
Veel hogere
voedingswaarde
(commerciële teelt
selectie op bewaar,
kleur,…)
(1 grijze renette met pel=12
jonagold)

43. www.velt.be
Perzik
•Perzikenlikeur
–45 blaadjes
–20 klontjes
–1 glas alcohol 45
–1 l rode wijn
6 weken laten trekken

44. www.velt.be
Fruitbomen minder gekend
 Nashi peer: Japanse kruising tussen appel
en peer
 Kweepeer

45. www.velt.be
Kweepeer een Koninklijke geur
 Kweepeerpasta
 Kweepeergelei
 Kweepeerpitten gel

46. www.velt.be
Noten … voedsel voor het brein
 Walnoten: notenporto
 Kastanje
 Hazelnoot
 Topbron van
plantaardige eiwitten
 Leverancier van zink en
foliumzuur = goed voor
brein
 Noten best in bolster
bewaren

47. www.velt.be
Hazelaar juweeltje in de winter
 Hazelnoot voedzamer
als walnoot
 Crème de noisette
– 500 gr hazelnoten
fijnmalen
– Vermengen met 200gr
ruwe rietsuiker
– Voeg dat mengsel bij 1 l
slagroom
– Fantastisch op de
pannenkoeken !!

48. www.velt.be
Klimplanten … groen dat weinig
plaats vraagt
• Perfect toe te passen in een geveltuintje
• Ideaal om berging te camoufleren
• Soms goed om oude, dode boom mee te
laten begroeien (structuur in de tuin)
• Geef klimplanten een steun

49. www.velt.be
Druiven… Glorie van Boskoop

50. www.velt.be
Druiven tegen een zuiden muur

51. www.velt.be
Kiwibes
Kleine kiwi:
zo groot als druif
dunne haarloze schil
veel vitamine C
(2*citroen)
kan tegen koude (-30 )

52. www.velt.be
Nog een paar soorten:
Sierappel “Red
sentinel”
Krentenboom
(Amelanchier vulgaris,ovalis)
(beter niet Amelanchier Lamarchii)

53. www.velt.be
Niet zo eetbaar … maar wel bruikbaar
 Meidoorn = hartmedicijn
 Hulst = kleur en Kerst
 Gelderse roos = wintervoorraad voor de
vogels
 Berk = berkensap
 Spork = de bijenboom

54. www.velt.be
Op naar het voedselbos
“Den Brand”…