Janna Lefevere is erfgoedexperte bij Stuifzand. Ze biedt jullie een historische trip langsheen onze Kempense dorpen. Samen met jullie ontdekt ze graag of het typische Kempense dorp bestaat, wat een hechte dorpsgemeenschap maakt of kraakt en welke rol tradities daarin spelen. Ze praatte daarover op het netwerkevent van Avansa Kempen 'Het kloppend hart van het dorp'

1. Dorpen Gemeenschappen Tradities

2. Intro
www.stuifzand.be

3. Ne Kempenaar leeft onder zijne
kerkentoren
kijkt niet verder dan zijnen eigen
kerkentoren.

4. Witgoër
Rauw
Werrebeek
Eindert
Gestel
Nodderwaak
Huirtuit
Ginderbuiten
De Hessie
Winkelomhei
Hulsen
Zittert Lerrem
Den Hodonk

5. Land zonder ‘grote’ steden.
Lappendeken van 1001 dorpen, wijken, buurten,
gehuchten
De Kempen…
Stedelijk tapijt BrabantStad
IABR Atelier
Textiellab

6. Streek zonder grootstad
Herentals
Lier
Frickx kaart - 1745
Mechelen
Antwerpen
Aarschot Diest
Eindhoven
Hamont
Peer

7. Streek zonder grootstad Kaart Voogdij Mol – Balen – Dessel
1652
Via www.cartesius.be
Maar wel bewoond!
Woonkern – velden – heide

8. Streek zonder grootstad Kaart Voogdij Mol – Balen – Dessel
Via play.osm.be
Maar wel bewoond! Woonkern – velden – heide

9. Streek van gemeenschappen – ‘ONS’
De Kempen…
Vroeger: commons, gemeenschappelijk gebruik,
afspraken om een gemeenschap te laten draaien.
Gehucht gerund door de gemeenschap
Vandaag nog een levendig verenigingsleven,
feestcultuur, dorpenwerkingen…
Tip i.v.m. commons vroeger en nu
www.kempenoffensief.be
 Podcast met aflevering over de Comons

10. Commons & de Kempen

11. Samen feesten, samen een dorp/wijk ‘runnen’

12. Samen feesten, samen een dorp/wijk ‘runnen’

13. Geen streek van topstukken
De Kempen…
Wél een regio rijk aan immaterieel erfgoed
feesten, vakmannen/vrouwen, gebruiken, stoeten, ...

14. Roerend erfgoed
Topstukkenlijst

15. Kempense ‘topstukken’ zijn ons immaterieel erfgoed
www.immaterieelerfgoed.be

16. UNESCO conventie immaterieel erfgoed
Geelse gezinsverpleging dient dossier in maart 2022 (mogelijke erkenning 2023)
Bron: GVA

17. Kempen kolonie – kwetsbaarheid omzetten in kracht
Wortel kolonie (werelderfgoed unesco) – Geelse gezinsverpleging (immaterieel erfgoed unesco)
zijsprongetje
De zorgcultuur in de Kempen = ook een traditie?

18. Divers aan soorten dorpen, wijken, gemeenschappen
De Kempen…
Elke plek zijn eigen verhaal (verhalen),

19. Diverse dorpen
Voorbeelden
Bel
Oud landbouwdorp

20. Diverse dorpen
Voorbeelden
Egelsvennen, sociale wijk met veel erfgoedwaarde
Sociale woonwijken

21. Diverse dorpen
Voorbeelden
Olen, Wezel, Gompel  Tuinwijken
Fabrieksdorpen

22. Diverse dorpen
Voorbeelden
Landbouwgemeenschap
Kempisch Domein

23. Diverse dorpen
Voorbeelden
Atoomdorp

24. Diverse dorpen
Voorbeelden
Verblijfspark Meerlaer
Dorp op zoek naar erkenning

25. Diverse dorpen
Voorbeelden
Camping Zilvermeer
Dorp van twee maanden

26. Diverse dorpen
Voorbeelden
Donk – dorp van komen en gaan
Kanaaldorp

27. Diverse dorpen
Voorbeelden
Winkelomheide
Ontginningsdorp op de hei

28. Diverse dorpen
Voorbeelden
Rauw
Dorp aan de Put (ook een ontginningsdorp)

29. Inspiratie
Projecten die dorpen, buurten, wijken in kaart brengen
Parish maps
Project van Common Ground
(UK)

30. Dorpen & erfgoed … dat is dan heemkunde?
• Klassieke benadering: onderzoek naar een plek, de plek waar je geboren bent
Ik woon in ‘t Sluis, ik ben van Rauw
• Volgens ons: onderzoek én een erfgoedpraktijk naar de plek die je samen deelt met mensen
Een plek met een geschiedenis (verbinding met het verleden) – hét Kempense dorp bestaat niet – veel diversiteit onder al die kerkentorens
Een plek om te vieren en feesten (verbinding met elkaar)
Niet louter graven naar verleden om te behouden maar het verleden als inspiratie om te groeien.
Geen vak van enkel historici, maar van ons allemaal
Niet exclusief, maar inclusief
• Inclusief narratief
Een plek met een verhaal van ons allemaal
Uitdaging om samen op zoek te gaan naar dat verhaal/verhalen en (nieuwe) manieren zoeken om die te delen
• Methoden uit de antropologie zijn nuttig!
Zie ook presentatie Ruth Soenen

31. Voorbeelden van erfgoedprojecten in/over buurten
Ook wat gekeken naar de steden ;-)

32. Voorbeelden van erfgoedprojecten in/over buurten
Ook wat gekeken naar de steden ;-)
Stadskronieken Antwerpen

33. Voorbeelden van erfgoedprojecten in/over buurten
Ook wat gekeken naar de steden ;-)
Alles es juust
Wijkfestival (cultureel festival vol totaal hip erfgoed

34. Voorbeelden van erfgoedprojecten in/over buurten
Ook wat gekeken naar de steden ;-)
Back to the Barchoc
Rauwse ode aan de café- en dancingcultuur