SlideShare a Scribd company logo
1 of 22
Download to read offline
МАШ НУУЦ 2013 ОН 
“ТӨРӨӨС ЖИЖИГ, ДУНД БИЗНЕС 
ЭРХЛЭГЧДИЙГ ДЭМЖИХ БОДЛОГО, 
ХӨТӨЛБӨРИЙН ШИНЭЧЛЭЛ” 
Илтгэгч: Доктор (PhD) Д.Баттогтох 
ХЯ, ЖДҮХГ-ын дарга 
Улаанбаатар 
2014
2 
АГУУЛГА 
v ЖИЖИГ, ДУНД БИЗНЕСИЙН САЛБАРЫН ХӨГЖИЛ 
q ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ТҮҮХЭЭС 
v ЖИЖИГ, ДУНД БИЗНЕСИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ 
q ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙН ЭРХ ЗҮЙН ОРЧИН 
q СТАТИСТИК МЭДЭЭЛЭЛ 
q ТӨРӨӨС ҮЗҮҮЛЖ БУЙ ДЭМЖЛЭГИЙН ХЭЛБЭРҮҮД 
v ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙГ 2014-2016 ОНД ДЭМЖИХ ХӨТӨЛБӨР
3 
ЖДҮ 
хөтөлбөр 
(2005-2010) 
2005 
ЖИЖИГ 
ДУНД 
БИЗНЕСИЙН 
САЛБАРЫН 
ХӨГЖИЛ 
50 
тэрбум 
ХЯ, 
ЖДҮХГазар 
2013 
2012 
ЗБДСан 
150 
тэрбум 
2011 
2009 
ЖДҮ 
Агентлаг 
ЖДҮ 
хууль 
2007 
2008 
2006 
ЖДҮХСан 
ЖДҮ 
хөтөлбөр 
(1999-2003) 
ҮХЯ, ЖДҮ 
хэлтэс 
100 
тэрбум 
2014 
1999 
1993 
ЖДҮ хөтөлбөр 
(2014-2016)
ЖИЖИГ 
ДУНД 
ҮЙЛДВЭРИЙН 
ӨНӨӨГИЙН 
БАЙДАЛ 
4 
v ЖИЖИГ, 
ДУНД 
ҮЙЛДВЭРИЙН 
ЭРХ 
ЗҮЙН 
ОРЧИН 
• Жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хууль 
• Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хууль 
• Зээлийн батлан даалтын сангийн тухай хууль 
• Хоршооны тухай 
• Компанийн тухай 
• Санхүүгийн түрээс /лизинг/ тухай хууль 
• Үйлдвэр технологийн эрх зүйн байдлын тухай хууль 
• Инновацийн тухай хууль 
• Хөрөнгө оруулалтын тухай хууль 
• Татварын багц хууль
5 
АЖ 
АХУЙН 
НЭГЖ 
Бизнес регистрийн санд бүртгэлтэй 99603 аж ахуйн нэгжээс 54929 аж 
ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд үүнээс 82,1% буюу 
44854 аж ахуйн нэгж жижиг, дунд үйлдвэрийн салбарт хамаарч байна. 
Хөдөө 
аж 
ахуй 
Боловсруула 
х 
үйлдвэр 
Цахилгаан, 
хий 
үйлдвэрлэл, 
ус 
хангамж 
Барилга 
Бөөний 
болон 
жижиглэнги 
йн 
худалдаа 
Зочид 
буудал, 
зоогийн 
газар 
Тээвэр, 
агуулахын 
аж 
ахуй, 
холбоо 
Боловсролы 
н 
салбарын 
үйл 
ажиллагаа 
Эрүүл 
мэнд, 
нийгмийн 
үйл 
ажиллагаа 
Нийгэм, 
бие 
хүнд 
үзүүлэх 
бусад 
үйлчилгээ 
Нийт 
50000 
45000 
40000 
35000 
30000 
25000 
20000 
15000 
10000 
5000 
2012 
он 
2583 
4241 
193 
2918 
17570 
1960 
1798 
870 
2050 
3583 
38079 
2013 
он 
3148 
4295 
234 
3560 
20902 
1988 
1875 
2558 
2525 
3769 
44854 
0 
АА нэгжийн тоо
АЖИЛЧДЫН 
ТООНЫ 
БҮЛГЭЭР 
6 
45000 
40000 
35000 
30000 
25000 
20000 
15000 
10000 
5000 
12/3/14 
Хөдөө 
аж 
ахуйн, 
ан 
агнуур, 
ойн 
аж 
ахуй 
Боловсруула 
х 
үйлдвэр 
Цахилгаан, 
хий 
үйлдвэрлэл, 
ус 
хангамж 
Барилга 
Бөөний 
болон 
жижиглэнги 
йн 
худалдаа,гэр 
ахуйн 
барааны 
засварлах 
үйлчилгээ 
Зочид 
буудал, 
зоогийн 
газар 
Тээвэр, 
агуулахын 
аж 
ахуй, 
холбоо 
Боловсролы 
н 
салбарын 
үйл 
ажиллагаа 
Эрүүл 
мэнд, 
нийгмийн 
халамжийн 
үйл 
ажиллагаа 
Нийгэм, 
бие 
хүнд 
үзүүлэх 
бусад 
үйлчилгээ 
Нийт 
1-­‐9 
2754 
3542 
87 
2662 
19882 
1719 
1547 
995 
1846 
3300 
38334 
10-­‐19 
287 
370 
60 
377 
553 
161 
141 
480 
310 
264 
3003 
20-­‐49 
90 
224 
30 
351 
300 
69 
95 
618 
295 
138 
2210 
50+ 
17 
159 
57 
170 
167 
39 
92 
465 
74 
67 
1307 
0 
1-­‐9 
10-­‐19 
20-­‐49 
50+ 
44854 жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдээс 38334 
үйлдвэр эрхлэгч 1-9 ажиллагсадтай байна.
7 
ЖИЖИГ, 
ДУНД 
ҮЙЛДВЭРИЙН 
САЛБАРЫН 
ХӨДӨЛМӨР 
ЭРХЛЭЛТ 
327705 
77904 
2933 
2792 
69420 
154608 
50257 
31252 
12428 
773 
8261 
7915 
3327 
15878 
1458 
350000 
300000 
250000 
200000 
150000 
100000 
50000 
0 
Жижиг, дунд үйлдвэрийн салбарт 766910 хүн ажиллаж байгаа 
бөгөөд нийт ажиллагсадын 69,6 хувийг эзэлж байна.
ЖИЖИГ, 
ДУНД 
ҮЙЛДВЭРИЙН 
САЛБАРД 
ҮЗҮҮЛЖ 
БУЙ 
ДЭМЖЛЭГИЙН 
ХЭЛБЭРҮҮД 
8 
Non 
financial 
Бизнес 
инкубацийн 
үйлчилгээ 
үзүүлэх 
(түрээсийн 
хөнгөлөлт, 
аж 
ахуй 
эрхлэлтийн 
сургалт....) 
МСҮТ-­‐р 
дамжуулан 
ЖДҮ 
салбарт 
ажиллах 
мэргэжилтэй 
боловсон 
хүчнийг 
бэлтгэх 
Зах 
зээлийг 
өргөтгөх, 
борлуулалтын 
сүлжээг 
дэмжих 
зорилгоор 
үзэсгэлэн, 
яармагт 
хамруулах 
ЖДҮ-­‐ийн 
зориулалттай 
тоног 
төхөөрөмжийг 
гаалийн 
албан 
татвар 
болон 
НӨАТ-­‐аас 
чөлөөлөх 
Жижиг 
дунд 
үйлдвэрлэл 
эрхлэгч 
нарт 
мэргэжлийн 
зөвлөх 
үйлчилгээ 
үзүүлэх 
Financial 
ЖДҮХС 
болон 
аймаг 
дүүргийн 
дэд 
сангаар 
дамжуулан 
хөнгөлттэй 
зээлээр 
дэмжих 
Барьцаа 
хөрөнгийн 
дутагдалтай 
иргэн, 
ААН-­‐ийг 
батлан 
даалтын 
үйлчилгээнд 
хамруулах 
Санхүүгийн 
түрээс 
буюу 
лизингийн 
үйлчилгээнд 
хамруулах 
Сум 
хөгжүүлэх 
сангийн 
хөнгөлөлттэй 
зээлд 
хамруулах 
ХЭДС-­‐аас 
жижиг 
зээл 
болон 
хүүгийн 
хөнгөлөлт 
үзүүлэх 
арга 
хэмжээнд 
хамруулах
ЖИЖИГ, 
ДУНД 
ҮЙЛДВЭРИЙГ 
2014-­‐2016 
ОНД 
ДЭМЖИХ 
ХӨТӨЛБӨР 
9 
ОРЧНЫ 
ШИНЖИЛГЭЭ 
Зах 
зээлийн 
зүгээс 
үйлдвэрлэл 
уруу 
чиглэсэн 
идэвхтэй 
хөдөлгөөн 
Бизнесийн 
чадавхийг 
хөгжүүлэх 
үйл 
ажиллагааг 
ОУ-­‐ 
ын 
хандивлагч 
байгууллагууд 
дэмжиж 
байна 
Хууль 
эрх 
зүйн 
орчинг 
сайжруулах 
алхамууд 
хийгдэж 
байгаа 
Менежментийн 
зөвөлгөө 
өгөх 
үйлчилгээний 
зах 
зээл 
Монголд 
өргөжиж 
байна 
Санхүүгийн 
үйлчилгээний 
хүртээмж 
муу 
Бизнес 
эрхлэх 
мэдлэг 
боловсрол 
дутмаг 
Стратеги 
төлөвлөлт 
муу 
Дотоодын 
зах 
зээлд 
өрсөлдөөн 
их 
(Хятадын 
зах 
зээл) 
Шинэ 
санаа, 
технологийн 
шинэчлэл, 
инновацийн 
талаарх 
мэдлэг 
муу 
Дэлхийн 
зах 
зээлд 
өрсөлдөхүйц 
технологи, 
бүтээгдэхүүн 
бага 
Тээвэрлэлт 
болон 
экспортын 
орчин 
муу 
Холбогдох 
төрийн 
байгууллагуудаас 
ажил 
үйлчилгээ 
эрхлэх 
зөвшөөрөл, 
лиценз 
авах 
хугацаа 
урт 
ДАВУУ 
ТАЛ 
СУЛ 
ТАЛ
ЖИЖИГ, 
ДУНД 
ҮЙЛДВЭРИЙГ 
2014-­‐2016 
ОНД 
ДЭМЖИХ 
ХӨТӨЛБӨР 
10 
ХӨТӨЛБӨР 
БОЛОВСРУУЛАХ 
ҮНДЭСЛЭЛ 
Жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1-д заасан “Жижиг, дунд 
үйлдвэрийг дэмжих хөтөлбөрийг жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн төрийн 
захиргааны төв байгууллага боловсруулж, зохих журмын дагуу Засгийн газарт оруулж 
батлуулна” 
Монгол Улсын Засгийн газрын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр тусгагдсан ЖДҮ- 
ийн чиглэлийн 15 зорилт 43 үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх 
“Ажилтай, орлоготой Монгол хүн” хөтөлбөрт ЖДҮ-тэй холбоотой 34 арга хэмжээ 
төлөвлөгдсөн 
Олон улсын хөгжлийн чиг хандлагтай нь уялдуулан ЖДҮ-ийн өрсөлдөх чадварыг нь 
дээшлүүлэх
ЖИЖИГ, 
ДУНД 
ҮЙЛДВЭРИЙГ 
2014-­‐2016 
ОНД 
ДЭМЖИХ 
ХӨТӨЛБӨР 
11 
ХӨТӨЛБӨРИЙН 
ЗОРИЛГО 
/2014-­‐2016/ 
Жижиг, дунд үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх замаар эдийн засгийн 
өсөлтийг бий болгож, хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэхэд хөтөлбөрийн зорилго 
оршино.
ЖИЖИГ, 
ДУНД 
ҮЙЛДВЭРИЙГ 
2014-­‐2016 
ОНД 
ДЭМЖИХ 
ХӨТӨЛБӨР 
12 
ШИНЭ 
ХӨТӨЛБӨРИЙН 
ЗОРИЛТУУД 
/2014-­‐2016/ 
• Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх эрх зүйн орчныг сайжруулах 
• Кластераар хөгжүүлэх 
• Судалгаа боловсруулалт болон инновацийг хөгжүүлэх 
• Жижиг, дунд үйлдвэрийг чадавхижуулах 
• Санхүүгийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх хүртээмжийг хангах 
• Зах зээлийг өргөтгөхөд дэмжлэг үзүүлэх
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
хөгжүүлэх 
эрх 
зүйн 
орчныг 
сайжруулах 
Кластераар 
хөгжүүлэх 
Судалгаа 
боловсруула 
лт 
болон 
инновацийг 
хөгжүүлэх 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
чадавхижуул 
ах 
Санхүүгийн 
эх 
үүсвэрийг 
нэмэгдүүлэх 
хүртээмжийг 
хангах 
Зах 
зээлийг 
өргөтгөхөд 
дэмжлэг 
үзүүлэх 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийн 
тухай 
хуульд 
нэмэлт, 
өөрчлөлт 
оруулах 
тухай 
хуулийн 
төслийг 
боловсруулж 
Улсын 
Их 
Хуралд 
өргөн 
мэдүүлэх; 
Хоршооны 
тухай 
хуулийн 
шинэчилсэн 
найруулгын 
төслийг 
боловсруулж, 
Улсын 
Их 
Хуралд 
өргөн 
мэдүүлэх; 
Аж 
ахуйн 
нэгжийн 
орлогын 
албан 
татварын 
90 
хүртэл 
хувийг 
буцаан 
олгох 
буюу 
чөлөөлөх, 
эрх 
зүйн 
орчинг 
бүрдүүлэх; 
Нэмэгдсэн 
өртгийн 
албан 
татвар 
болон 
гаалийн 
татварын 
бодлогооор 
жижиг 
дунд 
үйлдвэрлэгч 
нарт 
дэмжлэг 
үзүүлэх, 
эрх 
зүйн 
орчныг 
бүрдүүлэх; 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийн 
тэргүүлэх 
чиглэлийг 
салбар 
тус 
бүрээр 
тогтоох, 
бүс 
нутгийн 
онцлогт 
тулгуурласан 
тэргүүлэх 
салбарыг 
тодорхойлон 
тухайн 
салбарт 
дэмжлэг 
үзүүлэх 
эрх 
зүйн 
орчныг 
бүрдүүлэх; 
Үндэсний 
үйлдвэрийн 
бараа, 
бүтээгдэхүүний 
дотоодын 
зах 
зээлийг 
хамгаалах, 
эрх 
зүйн 
орчинг 
бүрдүүлэх
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
хөгжүүлэх 
эрх 
зүйн 
орчныг 
сайжруулах 
Кластераар 
хөгжүүлэх 
Судалгаа 
боловсруула 
лт 
болон 
инновацийг 
хөгжүүлэх 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
чадавхижуул 
ах 
Санхүүгийн 
эх 
үүсвэрийг 
нэмэгдүүлэх 
хүртээмжийг 
хангах 
Зах 
зээлийг 
өргөтгөхөд 
дэмжлэг 
үзүүлэх 
Толгой 
компани 
Төрөлжисөн 
нийлүүлэгч 
компани 
Санхүү, 
маркетинг 
хүний 
нөөц, 
дэд 
бүтцийн 
гэх 
мэт 
бусад 
компани 
Эх 
сурвалж: 
The 
Cluster 
Ini8a8ve 
Greenbook, 
2003; 
p.18 
Кластер 
гэдэг 
нь 
газар 
зүйн 
хувьд 
ойр 
б а й р л а л т а й , 
ү й л д в э р л э л , 
борлуулалтын 
сүлжээнд 
хоорондоо 
үйл 
ажиллагааны 
нягт 
уялдаатай 
үйлдвэр, 
аж 
ахуйн 
нэгжүүд 
түүхий 
эд, 
тоног 
төхөөрөмж 
нийлүүлэгч, 
угсрагчид, 
тухайн 
чиглэлээр 
үйлчилгээ 
үзүүлдэг 
төрөлжсөн 
байгууллагууд, 
сургалт, 
судалгаа, 
э р д э м 
ш и н ж и л г э э н и й 
байгууллагуудын 
холбоо, 
нэгдэл, 
сүлжээ 
юм. 
Систем 
талаас 
Кластер 
нь 
нэгдсэн 
зохион 
байгуулалтанд 
орсон 
тодорхой 
зорилготой 
үйл 
ажиллагаа 
явуулж 
байгаа 
харилцан 
хамаарал 
бүхий 
салбарын 
сүбьектүүдийн 
нэгдэл
Кластерийг 
хөгжүүлсэнээр 
бизнес 
эрхлэгч 
нарт 
дараах 
давуу 
талууд 
үүсэх 
болно: 
ü Үйлдвэрлэл, 
үйлчилгээний 
зардал 
буурна. 
Кластерын 
бүрэлдэхүүнд 
орсон 
компани, 
байгууллагууд 
урт 
хугацааны 
гэрээний 
дагуу 
ажил 
үүргийн 
тодорхой 
тогтсон 
хуваарилалтын 
дүнд 
зардлыг 
бууруулах 
нөхцөл 
бүрддэг 
ü Компанийн 
өрсөлдөх 
чадварыг 
дээшлүүлэх 
таатай 
орчин 
бүрдэнэ. 
Бүтээгдэхүүн, 
үйлчилгээний 
чанар, 
үнийг 
оновчтой 
байлгаснаар, 
мөн 
технологийн 
шинэчлэл 
хийх 
боломж 
сайжирснаар 
компанийн 
өрсөлдөх 
чадвар 
дээшилдэг 
ü Гадаад, 
дотоод 
зах 
зээлд 
гарах 
боломж 
дээшилнэ. 
Компаниуд 
санхүүгийн 
болон 
бусад 
нөөц 
боломжоо 
хамтран 
ашиглах, 
нийтлэг 
ач 
холбогдолтой 
арга 
хэмжээнд 
зарцуулах 
нөхцөл 
бүрддэг 
ü Үр 
ашигтай 
хамтын 
ажиллагааны 
сүлжээ 
бий 
болно. 
Гадаад, 
дотоодын 
бусад 
кластерууд, 
эрдэм 
шинжилгээ, 
судалгааны 
болон 
бусад 
байгууллагуудтай 
хамтран 
ажиллах 
нөхцөл 
бүрддэг. 
ü Кластерийг 
хөгжүүлэх 
нь 
гадаадын 
шууд 
хөрөнгө 
оруулалтыг 
татах, 
гадаад 
эдийн 
засгийн 
идэвхжилийг 
хангах 
үр 
дүнтэй 
механизм 
юм. 
Монгол 
улсад 
дараах 
чиглэлээр 
кластерүүдийг 
хөгжүүлэх 
боломжтой 
1. Махны 
кластер 
1. Чацарганы 
кластер 
1. Арьс, 
ширний 
кластер 
1. Оёмол 
үйлдвэрлэлийн 
кластер 
1. Аялал 
жуулчлалын 
кластер 
1. Уул, 
уурхай 
дагасан 
үйлчилгээний 
кластер 
1. Мэдээлэл 
холбооны 
өндөр 
технологи, 
инновацийн 
кластер
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
хөгжүүлэх 
эрх 
зүйн 
орчныг 
сайжруулах 
Кластераар 
хөгжүүлэх 
Судалгаа 
боловсруула 
лт 
болон 
инновацийг 
хөгжүүлэх 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
чадавхижуул 
ах 
Санхүүгийн 
эх 
үүсвэрийг 
нэмэгдүүлэх 
хүртээмжийг 
хангах 
Зах 
зээлийг 
өргөтгөхөд 
дэмжлэг 
үзүүлэх 
Жижиг 
дунд 
үйлдвэрийн 
салбарт 
кластер 
хөгжүүлэх 
тэргүүлэх 
чиглэлийг 
тодорхойлох 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрүүдийн 
кластер 
байгуулах 
санаачлага, 
кластерт 
нэгдэх 
үйл 
ажиллагааг 
дэмжих, 
жижиг 
дунд 
үйлдвэрийн 
кластерийн 
талаар 
баримтлах 
стратегийг 
боловсруулах; 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэр 
эрхлэгч 
иргэн, 
аж 
ахуйн 
нэгжийн 
бүртгэл, 
статистикийн 
маягтыг 
боловсруулж 
нэвтрүүлэх, 
мэдээллийн 
нэгдсэн 
тогтолцоог 
бүрдүүлэх, 
мэдээллийг 
иргэдэд 
ил 
тод 
болгох; 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэр 
эрхлэгчийг 
бүртгэлжүүлэх 
ажлыг 
эрчимжүүлэх 
хөшүүргийг 
бий 
болгох, 
бүртгэлтэй 
аж 
ахуйн 
нэгж, 
иргэнд 
төрөөс 
дэмжлэг, 
хөнгөлөлт 
авах 
тогтолцоог 
бүрдүүлэх;
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
хөгжүүлэх 
эрх 
зүйн 
орчныг 
сайжруулах 
Кластераар 
хөгжүүлэх 
Судалгаа 
боловсруула 
лт 
болон 
инновацийг 
хөгжүүлэх 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
чадавхижуул 
ах 
Санхүүгийн 
эх 
үүсвэрийг 
нэмэгдүүлэх 
хүртээмжийг 
хангах 
Зах 
зээлийг 
өргөтгөхөд 
дэмжлэг 
үзүүлэх 
v Их, дээд сургуулиуд, эрдэм шинжилгээний байгууллагатай хамтын ажиллагаа өрнүүлэх; 
v Жижиг, дунд үйлдвэрүүдэд инновацийг нэвтрүүлэхийг урамшуулах; 
v Оюуны өмчийн үр ашигтай менежментийг нэвтрүүлэх замаар жижиг, дунд үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварыг өсгөх 
v Жижиг, дунд үйлдвэрийн нийгэм, эдийн засагт гүйцэтгэж байгаа үүргийг тооцох аргачлалыг боловсруулах; 
БИЗНЕС 
R&D 
СУБЬЕКТ 
ИНСТИТУТ 
• Бизнесийн субьектүүд гадаад орны юмуу, бусдын бэлэн ШУТ-ийн ололт, үр 
дүнг ямар нэгэн арга замаар олж, өөрийн нөхцөлд нийцүүлэн нутагшуулж 
ашиглах хэлбэр. Үүнийг технологийн дамжуулалт, мөн ноу-хау гэдэг. 
• Эрдэм шинжилгээний ажлыг дагнан гүйцэтгэдэг бие даасан байгууллагад 
захиалга өгч гэрээлээд, үр дүнг нь авч ашиглах. Үүнийг ШУТ-ийн төсөл 
хэрэгжүүлэлт, үр дүнг нэвтрүүлэх ажил хэмээн томъёолдог. 
• Ололт үр дүнг нэвтрүүлэгч субьект нь өөрийн хүч хөрөнгөөр эрдэм 
шинжилгээ, туршилт зохион бүтээх ажлыг гүйцэтгээд, үйл ажиллагаандаа 
нэвтрүүлэн хэрэгжүүлэхийг ойлгоно.
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
хөгжүүлэх 
эрх 
зүйн 
орчныг 
сайжруулах 
Кластераар 
хөгжүүлэх 
Судалгаа 
боловсруула 
лт 
болон 
инновацийг 
хөгжүүлэх 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
чадавхижуул 
ах 
Санхүүгийн 
эх 
үүсвэрийг 
нэмэгдүүлэх 
хүртээмжийг 
хангах 
Зах 
зээлийг 
өргөтгөхөд 
дэмжлэг 
үзүүлэх 
Өндөр 
технологи, 
мэдлэг, 
нэмүү 
өртөг 
шингэсэн 
жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийн 
салбарын 
хүний 
нөөцийг 
бүрдүүлэх 
чадавхижуулах 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрүүдийн 
технологийн 
шинэчлэлийг 
технологи 
дамжуулах 
үйл 
ажиллагаагаар 
дэмжих; 
Хүүхэд, 
залууст 
бизнесийн 
соёл 
эзэмшүүлэх, 
бизнест 
бэлтгэх 
үйл 
ажиллагааг 
дэмжих 
; 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрт 
ажиллах 
мэргэжилтэй 
боловсон 
хүчнийг 
бэлтгэх 
тогтолцоог 
сайжруулах, 
үйлдвэрлэлийн 
мэргэжлийн 
ажилчид 
бэлтгэх 
Мэргэжлийн 
сургалт 
үйлдвэрийн 
төвүүдийн 
үйл 
ажиллагааг 
дэмжих; 
Бизнес 
инкубатор 
төвийг 
аймаг 
бүрт 
байгуулах, 
үйл 
ажиллагааг 
нь 
дэмжих 
Иргэдэд 
бизнесээ 
эхлүүлэх, 
аж 
ахуй 
эрхлэх 
санаачлагыг 
идэвхижүүлэх, 
гарааны 
компаниудыг 
дэмжих; 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрүүдэд 
зориулсан 
зөвлөх 
үйлчилгээг 
хөгжүүлэх
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
хөгжүүлэх 
эрх 
зүйн 
орчныг 
сайжруулах 
Кластераар 
хөгжүүлэх 
Судалгаа 
боловсруула 
лт 
болон 
инновацийг 
хөгжүүлэх 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
чадавхижуул 
ах 
Санхүүгийн 
эх 
үүсвэрийг 
нэмэгдүүлэх 
хүртээмжийг 
хангах 
Зах 
зээлийг 
өргөтгөхөд 
дэмжлэг 
үзүүлэх 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэр 
эрхлэгчдэд 
зориулсан 
хөнгөлөлттэй 
зээлийн 
эх 
үүсвэрийг 
Засгийн 
газрын 
үйл 
ажиллагааны 
мөрийн 
хөтөлбөрт 
тусгагдсан 
зорилтын 
хэмжээнд 
хүргэн 
бүрдүүлэх 
Зээлийн 
батлан 
даалтын 
сангийн 
үйл 
ажиллагааг 
эрчимжүүлэх, 
батлан 
даалтад 
хамрагдах 
бололцоог 
өргөтгөх; 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийн 
тоног 
төхөөрөмжийг 
санхүүгийн 
түрээс 
/лизинг/-­‐ээр 
олгох 
үйл 
ажиллагааг 
өргөтгөх; 
Өндөр 
технологи, 
мэдлэг, 
нэмүү 
өртөг 
шингэсэн 
жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийн 
салбарын 
хөрөнгө 
оруулалтыг 
жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
хөгжүүлэх 
сангаас 
дэмжих; 
Бичил, 
жижиг 
зээлийн 
нэг 
ажлын 
байранд 
ноогдох 
санхүүгийн 
хэмжээ 
болон 
хугацааг 
нэмэгдүүлж, 
зээлийн 
хүүгийн 
хөнгөлөлт 
үзүүлэх 
дэмжлэгийн 
шинэ 
хэлбэрүүдийг 
нэвтрүүлэх; 
Хувиараа 
хөдөлмөр 
эрхлэгч, 
нөхөрлөл, 
хоршоо 
байгуулах 
иргэд 
болон 
бусад 
зорилтод 
бүлгийн 
иргэдэд 
олгох 
зээлийн 
эх 
үүсвэрийг 
жил 
бүр 
нэмэгдүүлэх;
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
хөгжүүлэх 
эрх 
зүйн 
орчныг 
сайжруулах 
Кластераар 
хөгжүүлэх 
Судалгаа 
боловсруула 
лт 
болон 
инновацийг 
хөгжүүлэх 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
чадавхижуул 
ах 
Санхүүгийн 
эх 
үүсвэрийг 
нэмэгдүүлэх 
хүртээмжийг 
хангах 
Зах 
зээлийг 
өргөтгөхөд 
дэмжлэг 
үзүүлэх 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэр 
эрхлэгчдийн 
бараа 
бүтээгдэхүүнийг 
борлуулах 
борлуулалтын 
сүлжээг 
аймаг, 
орон 
нутгийн 
онцлогт 
тулгуурлан 
байгуулах 
тэдгээрийг 
холбосон 
чөлөөт 
сувгыг 
бий 
болгох; 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийн 
бараа, 
бүтээгдэхүүний 
борлуулалтад 
цахим 
худалдааг 
өргөн 
нэвтрүүлэх 
боломжийг 
бүрдүүлэх; 
Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийн 
үйл 
ажиллагаанд 
аутсорсинг 
үйлчилгээг 
нэвтрүүлэх 
Бизнес 
инкубатор 
төвийг 
аймаг 
бүрт 
байгуулах, 
үйл 
ажиллагааг 
нь 
дэмжих 
Үндэсний 
жижиг 
дунд 
үйлдвэрүүдийн 
бүтээгдэхүүнийг 
гадаад 
зах 
зээлд 
экспортлоход 
дэмжлэг 
үзүүлэх; 
Гадаадад 
ажиллаж 
амьдарч 
байгаад 
буцаж 
ирсэн 
иргэдийн 
жижиг, 
дунд 
үйлдвэр 
эрхлэх 
санал 
санаачилгыг 
дэмжих, 
тэдний 
мэдлэг, 
туршлагыг 
үйлдвэрлэлд 
нэвтрүүлэх;
ХӨТӨЛБӨРИЙН 
УДИРДЛАГА, 
ЗОХИОН 
БАЙГУУЛАЛТ, 
САНХҮҮЖИЛТ 
21 
Хөтөлбөрийн 
хэрэгжилтийг 
улсын 
хэмжээнд 
нэгдсэн 
удирдлага 
зохицуулалтаар 
хангах 
Хөтөлбөрийг 
хэрэгжүүлэгч, 
оролцогч 
байгууллагын 
хамтын 
ажиллагааг 
хангах, 
салбар 
хоорондын 
зохицуулалтыг 
бий 
болгох , 
төсвийг 
батлагдсан 
хуваарийн 
дагуу 
зарцуулж, 
тайлагнана. 
Салбар 
зөвлөл 
(жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийн 
хөнгөлөлттэй 
зээл 
олгох 
дэд 
комисс) 
орон 
нутагт 
хөтөлбөрийг 
зохион 
байгуулах 
Орон 
нутгын 
дэд 
зөвлөлийн 
ажлын 
албаны 
үүргийг 
гүйцэтгэх 
Үндэсний 
зөвлөл 
Салбар 
зөвлөл 
Хөдөлмөрийн 
хэлтэс 
ЖДҮДТ 
Хөдөлмөрийн 
Яам 
(ЖДҮ 
асуудал 
хариуцсан 
ТЗТБ) 
Жижиг 
дунд 
бизнес 
эрхлэгч, 
иргэн, 
ААН 
Санхүүжилт 
v Хөтөлбөрийг 
хэрэгжүүлэхэд 
зориулан 
улс, 
орон 
нутгийн 
төсвөөс 
хуваарилсан 
хөрөнгө 
v Засгийн 
газрын 
бонд; 
v Жижиг, 
дунд 
үйлдвэрийг 
хөгжүүлэх 
сангийн 
хөрөнгө 
v Сум 
хөгжүүлэх 
сангийн 
хөрөнгө 
v Орон 
нутгийг 
хөгжүүлэх 
тусгай 
сангийн 
хөрөнгө 
v Хөдөлмөр 
эрхлэлтийг 
дэмжих 
сангийн 
хөрөнгө 
v Инновацийг 
дэмжих 
сангийн 
хөрөнгө 
v Тариалан 
эрхлэлтийг 
дэмжих 
сангийн 
хөрөнгө 
v Олон 
улсын 
болон 
хандивлагч 
орнуудын 
зээл, 
тусламж, 
төсөл, 
хөтөлбөрийн 
санхүүжилт 
v Бусад 
эх 
үүсвэр;
АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД БАЯРЛАЛАА 
МАШ НУУЦ 2013 ОН

More Related Content

Similar to 5. Promoting SME And Entrepreneurship In Mongolia By Battogtoh

"Хөдөө аж ахуйн нэвтрүүлэх үйлчилгээний олон улсын туршлага, эдийн засагт үзү...
"Хөдөө аж ахуйн нэвтрүүлэх үйлчилгээний олон улсын туршлага, эдийн засагт үзү..."Хөдөө аж ахуйн нэвтрүүлэх үйлчилгээний олон улсын туршлага, эдийн засагт үзү...
"Хөдөө аж ахуйн нэвтрүүлэх үйлчилгээний олон улсын туршлага, эдийн засагт үзү...Erdenebolor Baast
 
Экстейншиний үйлчилгээний зах зээлийг бий болгож, оролцогч талуудын хамтын аж...
Экстейншиний үйлчилгээний зах зээлийг бий болгож, оролцогч талуудын хамтын аж...Экстейншиний үйлчилгээний зах зээлийг бий болгож, оролцогч талуудын хамтын аж...
Экстейншиний үйлчилгээний зах зээлийг бий болгож, оролцогч талуудын хамтын аж...Erdenebolor Baast
 
Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем
Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем
Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем Энхтамир Ш
 
Б. ЗОРИГТ Э. ХАШХҮЛЭГ - ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИЙН ДЭРГЭДЭХ ИНКУБАЦИ
Б. ЗОРИГТ Э. ХАШХҮЛЭГ - ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИЙН ДЭРГЭДЭХ ИНКУБАЦИБ. ЗОРИГТ Э. ХАШХҮЛЭГ - ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИЙН ДЭРГЭДЭХ ИНКУБАЦИ
Б. ЗОРИГТ Э. ХАШХҮЛЭГ - ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИЙН ДЭРГЭДЭХ ИНКУБАЦИbatnasanb
 
Экстейншиний үйлчилгээ, талуудын оролцоо
Экстейншиний үйлчилгээ, талуудын оролцооЭкстейншиний үйлчилгээ, талуудын оролцоо
Экстейншиний үйлчилгээ, талуудын оролцооErdenebolor Baast
 
012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага
012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага
012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлагаBobby Wang
 
Эрсдэлд Уян Ухаалаг Улаанбаатар - Financing Resilience in UB City - Peter He...
Эрсдэлд Уян  Ухаалаг Улаанбаатар - Financing Resilience in UB City - Peter He...Эрсдэлд Уян  Ухаалаг Улаанбаатар - Financing Resilience in UB City - Peter He...
Эрсдэлд Уян Ухаалаг Улаанбаатар - Financing Resilience in UB City - Peter He...Ecological Sequestration Trust
 
2016.02.25 Bcm energy&environment working group session
2016.02.25 Bcm energy&environment working group session2016.02.25 Bcm energy&environment working group session
2016.02.25 Bcm energy&environment working group sessionThe Business Council of Mongolia
 
макро болон микро эдийн
макро болон микро эдийнмакро болон микро эдийн
макро болон микро эдийнyivo1004
 
Хөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛ
Хөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛХөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛ
Хөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛtuvshin111
 
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ YЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ YЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨРМОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ YЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ YЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨРbatukaslide
 
ПРОГРАМ ХАНГАМЖИЙН САЛБАРЫН БИЗНЕСИЙН ОРЧНЫГ САЙЖРУУЛАХ ЗАРИМ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ...
ПРОГРАМ ХАНГАМЖИЙН САЛБАРЫН БИЗНЕСИЙН ОРЧНЫГ САЙЖРУУЛАХ ЗАРИМ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ...ПРОГРАМ ХАНГАМЖИЙН САЛБАРЫН БИЗНЕСИЙН ОРЧНЫГ САЙЖРУУЛАХ ЗАРИМ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ...
ПРОГРАМ ХАНГАМЖИЙН САЛБАРЫН БИЗНЕСИЙН ОРЧНЫГ САЙЖРУУЛАХ ЗАРИМ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ...Mongolian Software Industry Association
 
Төвийн танилцуулга.pdf
Төвийн танилцуулга.pdfТөвийн танилцуулга.pdf
Төвийн танилцуулга.pdfManjuulManjuukish
 
Улаанбаатарын Олон Улсын Санхүүгийн Төв З.Нарантуяа
Улаанбаатарын Олон Улсын Санхүүгийн Төв З.НарантуяаУлаанбаатарын Олон Улсын Санхүүгийн Төв З.Нарантуяа
Улаанбаатарын Олон Улсын Санхүүгийн Төв З.НарантуяаBatmunkh Munkhuu
 
Б.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГА
Б.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГАБ.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГА
Б.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГАbatnasanb
 
Э.АНАРДАРЬ, Г.СОЛОНГО - ЧАНАР - ДАЯАРШЛЫН ЭРИН ҮЕД БАЙГУУЛЛАГЫН АМЖИЛТЫН ХӨТӨ...
Э.АНАРДАРЬ, Г.СОЛОНГО - ЧАНАР - ДАЯАРШЛЫН ЭРИН ҮЕД БАЙГУУЛЛАГЫН АМЖИЛТЫН ХӨТӨ...Э.АНАРДАРЬ, Г.СОЛОНГО - ЧАНАР - ДАЯАРШЛЫН ЭРИН ҮЕД БАЙГУУЛЛАГЫН АМЖИЛТЫН ХӨТӨ...
Э.АНАРДАРЬ, Г.СОЛОНГО - ЧАНАР - ДАЯАРШЛЫН ЭРИН ҮЕД БАЙГУУЛЛАГЫН АМЖИЛТЫН ХӨТӨ...batnasanb
 

Similar to 5. Promoting SME And Entrepreneurship In Mongolia By Battogtoh (20)

"Хөдөө аж ахуйн нэвтрүүлэх үйлчилгээний олон улсын туршлага, эдийн засагт үзү...
"Хөдөө аж ахуйн нэвтрүүлэх үйлчилгээний олон улсын туршлага, эдийн засагт үзү..."Хөдөө аж ахуйн нэвтрүүлэх үйлчилгээний олон улсын туршлага, эдийн засагт үзү...
"Хөдөө аж ахуйн нэвтрүүлэх үйлчилгээний олон улсын туршлага, эдийн засагт үзү...
 
Экстейншиний үйлчилгээний зах зээлийг бий болгож, оролцогч талуудын хамтын аж...
Экстейншиний үйлчилгээний зах зээлийг бий болгож, оролцогч талуудын хамтын аж...Экстейншиний үйлчилгээний зах зээлийг бий болгож, оролцогч талуудын хамтын аж...
Экстейншиний үйлчилгээний зах зээлийг бий болгож, оролцогч талуудын хамтын аж...
 
дипломын ажил 1-1
дипломын ажил 1-1дипломын ажил 1-1
дипломын ажил 1-1
 
Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем
Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем
Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем
 
Б. ЗОРИГТ Э. ХАШХҮЛЭГ - ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИЙН ДЭРГЭДЭХ ИНКУБАЦИ
Б. ЗОРИГТ Э. ХАШХҮЛЭГ - ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИЙН ДЭРГЭДЭХ ИНКУБАЦИБ. ЗОРИГТ Э. ХАШХҮЛЭГ - ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИЙН ДЭРГЭДЭХ ИНКУБАЦИ
Б. ЗОРИГТ Э. ХАШХҮЛЭГ - ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИЙН ДЭРГЭДЭХ ИНКУБАЦИ
 
Экстейншиний үйлчилгээ, талуудын оролцоо
Экстейншиний үйлчилгээ, талуудын оролцооЭкстейншиний үйлчилгээ, талуудын оролцоо
Экстейншиний үйлчилгээ, талуудын оролцоо
 
.Ppt ари
.Ppt ари.Ppt ари
.Ppt ари
 
012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага
012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага
012 мэдээллийн технологийн байгууллагын болон глобал удирдлага
 
Эрсдэлд Уян Ухаалаг Улаанбаатар - Financing Resilience in UB City - Peter He...
Эрсдэлд Уян  Ухаалаг Улаанбаатар - Financing Resilience in UB City - Peter He...Эрсдэлд Уян  Ухаалаг Улаанбаатар - Financing Resilience in UB City - Peter He...
Эрсдэлд Уян Ухаалаг Улаанбаатар - Financing Resilience in UB City - Peter He...
 
Маркетингийн төлөвлөгөө
Маркетингийн төлөвлөгөөМаркетингийн төлөвлөгөө
Маркетингийн төлөвлөгөө
 
2016.02.25 Bcm energy&environment working group session
2016.02.25 Bcm energy&environment working group session2016.02.25 Bcm energy&environment working group session
2016.02.25 Bcm energy&environment working group session
 
макро болон микро эдийн
макро болон микро эдийнмакро болон микро эдийн
макро болон микро эдийн
 
Хөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛ
Хөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛХөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛ
Хөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛ
 
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ YЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ YЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨРМОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ YЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ YЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР
 
ПРОГРАМ ХАНГАМЖИЙН САЛБАРЫН БИЗНЕСИЙН ОРЧНЫГ САЙЖРУУЛАХ ЗАРИМ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ...
ПРОГРАМ ХАНГАМЖИЙН САЛБАРЫН БИЗНЕСИЙН ОРЧНЫГ САЙЖРУУЛАХ ЗАРИМ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ...ПРОГРАМ ХАНГАМЖИЙН САЛБАРЫН БИЗНЕСИЙН ОРЧНЫГ САЙЖРУУЛАХ ЗАРИМ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ...
ПРОГРАМ ХАНГАМЖИЙН САЛБАРЫН БИЗНЕСИЙН ОРЧНЫГ САЙЖРУУЛАХ ЗАРИМ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ...
 
Лекц №5 Жижиг бизнесийн тухай ойлголт
Лекц №5  Жижиг бизнесийн тухай ойлголтЛекц №5  Жижиг бизнесийн тухай ойлголт
Лекц №5 Жижиг бизнесийн тухай ойлголт
 
Төвийн танилцуулга.pdf
Төвийн танилцуулга.pdfТөвийн танилцуулга.pdf
Төвийн танилцуулга.pdf
 
Улаанбаатарын Олон Улсын Санхүүгийн Төв З.Нарантуяа
Улаанбаатарын Олон Улсын Санхүүгийн Төв З.НарантуяаУлаанбаатарын Олон Улсын Санхүүгийн Төв З.Нарантуяа
Улаанбаатарын Олон Улсын Санхүүгийн Төв З.Нарантуяа
 
Б.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГА
Б.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГАБ.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГА
Б.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГА
 
Э.АНАРДАРЬ, Г.СОЛОНГО - ЧАНАР - ДАЯАРШЛЫН ЭРИН ҮЕД БАЙГУУЛЛАГЫН АМЖИЛТЫН ХӨТӨ...
Э.АНАРДАРЬ, Г.СОЛОНГО - ЧАНАР - ДАЯАРШЛЫН ЭРИН ҮЕД БАЙГУУЛЛАГЫН АМЖИЛТЫН ХӨТӨ...Э.АНАРДАРЬ, Г.СОЛОНГО - ЧАНАР - ДАЯАРШЛЫН ЭРИН ҮЕД БАЙГУУЛЛАГЫН АМЖИЛТЫН ХӨТӨ...
Э.АНАРДАРЬ, Г.СОЛОНГО - ЧАНАР - ДАЯАРШЛЫН ЭРИН ҮЕД БАЙГУУЛЛАГЫН АМЖИЛТЫН ХӨТӨ...
 

More from Uurdmandakh Gongor

Entrepreneurship Education-Entrepreneurship Education's Contribution To The E...
Entrepreneurship Education-Entrepreneurship Education's Contribution To The E...Entrepreneurship Education-Entrepreneurship Education's Contribution To The E...
Entrepreneurship Education-Entrepreneurship Education's Contribution To The E...Uurdmandakh Gongor
 
9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal
9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal
9. Sales And Customer Relations For Startups By BatjargalUurdmandakh Gongor
 
11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar
11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar
11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By SaruulbayarUurdmandakh Gongor
 
Entrepreneurship Education-State of the Canadian Entrepreneurship By Bolor
Entrepreneurship Education-State of the Canadian Entrepreneurship By BolorEntrepreneurship Education-State of the Canadian Entrepreneurship By Bolor
Entrepreneurship Education-State of the Canadian Entrepreneurship By BolorUurdmandakh Gongor
 
Entrepreneurship Education-Entrepreneurship And Technology Commercialisation ...
Entrepreneurship Education-Entrepreneurship And Technology Commercialisation ...Entrepreneurship Education-Entrepreneurship And Technology Commercialisation ...
Entrepreneurship Education-Entrepreneurship And Technology Commercialisation ...Uurdmandakh Gongor
 
12. Doing High Tech Startup By Tuvshintur
12. Doing High Tech Startup By Tuvshintur12. Doing High Tech Startup By Tuvshintur
12. Doing High Tech Startup By TuvshinturUurdmandakh Gongor
 
11. Using Social Media Marketing For Startups By Saruulbayar
11. Using Social Media Marketing For Startups By Saruulbayar11. Using Social Media Marketing For Startups By Saruulbayar
11. Using Social Media Marketing For Startups By SaruulbayarUurdmandakh Gongor
 
10. Teambuilding For Startups By Bulgan
10. Teambuilding For Startups By Bulgan10. Teambuilding For Startups By Bulgan
10. Teambuilding For Startups By BulganUurdmandakh Gongor
 
9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal
9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal
9. Sales And Customer Relations For Startups By BatjargalUurdmandakh Gongor
 
8. Startup Marketing By Enkhbat
8. Startup Marketing By Enkhbat8. Startup Marketing By Enkhbat
8. Startup Marketing By EnkhbatUurdmandakh Gongor
 
7. Startups And Intellectual Property Protection By Sarnai
7. Startups And Intellectual Property Protection By Sarnai7. Startups And Intellectual Property Protection By Sarnai
7. Startups And Intellectual Property Protection By SarnaiUurdmandakh Gongor
 
6. Mentor's Role In Developing Entrepreneurs By Boris
6. Mentor's Role In Developing Entrepreneurs By Boris6. Mentor's Role In Developing Entrepreneurs By Boris
6. Mentor's Role In Developing Entrepreneurs By BorisUurdmandakh Gongor
 
5. Design And Product Development By Sandra Draskovich
5. Design And Product Development By Sandra Draskovich5. Design And Product Development By Sandra Draskovich
5. Design And Product Development By Sandra DraskovichUurdmandakh Gongor
 
4. Project Management For Entrepreneurs By Nominchuluun
4. Project Management For Entrepreneurs By Nominchuluun4. Project Management For Entrepreneurs By Nominchuluun
4. Project Management For Entrepreneurs By NominchuluunUurdmandakh Gongor
 
3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan
3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan
3. Bootstrapping And Croudfunding By BayarsaikhanUurdmandakh Gongor
 
2. Business Model Creation For Startups By Altantuya
2. Business Model Creation For Startups By Altantuya2. Business Model Creation For Startups By Altantuya
2. Business Model Creation For Startups By AltantuyaUurdmandakh Gongor
 
1. Concept Development By Alejandro
1. Concept Development By Alejandro1. Concept Development By Alejandro
1. Concept Development By AlejandroUurdmandakh Gongor
 
8. Opportunities And Challenges In Promoting Entrepreneurship Education In Ja...
8. Opportunities And Challenges In Promoting Entrepreneurship Education In Ja...8. Opportunities And Challenges In Promoting Entrepreneurship Education In Ja...
8. Opportunities And Challenges In Promoting Entrepreneurship Education In Ja...Uurdmandakh Gongor
 
7. KHAAN Bank For Entrepreneurs
7. KHAAN Bank For Entrepreneurs7. KHAAN Bank For Entrepreneurs
7. KHAAN Bank For EntrepreneursUurdmandakh Gongor
 
6. Enhancing Financial Access For Startups By Byambaa
6. Enhancing Financial Access For Startups By Byambaa6. Enhancing Financial Access For Startups By Byambaa
6. Enhancing Financial Access For Startups By ByambaaUurdmandakh Gongor
 

More from Uurdmandakh Gongor (20)

Entrepreneurship Education-Entrepreneurship Education's Contribution To The E...
Entrepreneurship Education-Entrepreneurship Education's Contribution To The E...Entrepreneurship Education-Entrepreneurship Education's Contribution To The E...
Entrepreneurship Education-Entrepreneurship Education's Contribution To The E...
 
9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal
9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal
9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal
 
11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar
11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar
11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar
 
Entrepreneurship Education-State of the Canadian Entrepreneurship By Bolor
Entrepreneurship Education-State of the Canadian Entrepreneurship By BolorEntrepreneurship Education-State of the Canadian Entrepreneurship By Bolor
Entrepreneurship Education-State of the Canadian Entrepreneurship By Bolor
 
Entrepreneurship Education-Entrepreneurship And Technology Commercialisation ...
Entrepreneurship Education-Entrepreneurship And Technology Commercialisation ...Entrepreneurship Education-Entrepreneurship And Technology Commercialisation ...
Entrepreneurship Education-Entrepreneurship And Technology Commercialisation ...
 
12. Doing High Tech Startup By Tuvshintur
12. Doing High Tech Startup By Tuvshintur12. Doing High Tech Startup By Tuvshintur
12. Doing High Tech Startup By Tuvshintur
 
11. Using Social Media Marketing For Startups By Saruulbayar
11. Using Social Media Marketing For Startups By Saruulbayar11. Using Social Media Marketing For Startups By Saruulbayar
11. Using Social Media Marketing For Startups By Saruulbayar
 
10. Teambuilding For Startups By Bulgan
10. Teambuilding For Startups By Bulgan10. Teambuilding For Startups By Bulgan
10. Teambuilding For Startups By Bulgan
 
9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal
9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal
9. Sales And Customer Relations For Startups By Batjargal
 
8. Startup Marketing By Enkhbat
8. Startup Marketing By Enkhbat8. Startup Marketing By Enkhbat
8. Startup Marketing By Enkhbat
 
7. Startups And Intellectual Property Protection By Sarnai
7. Startups And Intellectual Property Protection By Sarnai7. Startups And Intellectual Property Protection By Sarnai
7. Startups And Intellectual Property Protection By Sarnai
 
6. Mentor's Role In Developing Entrepreneurs By Boris
6. Mentor's Role In Developing Entrepreneurs By Boris6. Mentor's Role In Developing Entrepreneurs By Boris
6. Mentor's Role In Developing Entrepreneurs By Boris
 
5. Design And Product Development By Sandra Draskovich
5. Design And Product Development By Sandra Draskovich5. Design And Product Development By Sandra Draskovich
5. Design And Product Development By Sandra Draskovich
 
4. Project Management For Entrepreneurs By Nominchuluun
4. Project Management For Entrepreneurs By Nominchuluun4. Project Management For Entrepreneurs By Nominchuluun
4. Project Management For Entrepreneurs By Nominchuluun
 
3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan
3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan
3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan
 
2. Business Model Creation For Startups By Altantuya
2. Business Model Creation For Startups By Altantuya2. Business Model Creation For Startups By Altantuya
2. Business Model Creation For Startups By Altantuya
 
1. Concept Development By Alejandro
1. Concept Development By Alejandro1. Concept Development By Alejandro
1. Concept Development By Alejandro
 
8. Opportunities And Challenges In Promoting Entrepreneurship Education In Ja...
8. Opportunities And Challenges In Promoting Entrepreneurship Education In Ja...8. Opportunities And Challenges In Promoting Entrepreneurship Education In Ja...
8. Opportunities And Challenges In Promoting Entrepreneurship Education In Ja...
 
7. KHAAN Bank For Entrepreneurs
7. KHAAN Bank For Entrepreneurs7. KHAAN Bank For Entrepreneurs
7. KHAAN Bank For Entrepreneurs
 
6. Enhancing Financial Access For Startups By Byambaa
6. Enhancing Financial Access For Startups By Byambaa6. Enhancing Financial Access For Startups By Byambaa
6. Enhancing Financial Access For Startups By Byambaa
 

5. Promoting SME And Entrepreneurship In Mongolia By Battogtoh

  • 1. МАШ НУУЦ 2013 ОН “ТӨРӨӨС ЖИЖИГ, ДУНД БИЗНЕС ЭРХЛЭГЧДИЙГ ДЭМЖИХ БОДЛОГО, ХӨТӨЛБӨРИЙН ШИНЭЧЛЭЛ” Илтгэгч: Доктор (PhD) Д.Баттогтох ХЯ, ЖДҮХГ-ын дарга Улаанбаатар 2014
  • 2. 2 АГУУЛГА v ЖИЖИГ, ДУНД БИЗНЕСИЙН САЛБАРЫН ХӨГЖИЛ q ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ТҮҮХЭЭС v ЖИЖИГ, ДУНД БИЗНЕСИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ q ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙН ЭРХ ЗҮЙН ОРЧИН q СТАТИСТИК МЭДЭЭЛЭЛ q ТӨРӨӨС ҮЗҮҮЛЖ БУЙ ДЭМЖЛЭГИЙН ХЭЛБЭРҮҮД v ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙГ 2014-2016 ОНД ДЭМЖИХ ХӨТӨЛБӨР
  • 3. 3 ЖДҮ хөтөлбөр (2005-2010) 2005 ЖИЖИГ ДУНД БИЗНЕСИЙН САЛБАРЫН ХӨГЖИЛ 50 тэрбум ХЯ, ЖДҮХГазар 2013 2012 ЗБДСан 150 тэрбум 2011 2009 ЖДҮ Агентлаг ЖДҮ хууль 2007 2008 2006 ЖДҮХСан ЖДҮ хөтөлбөр (1999-2003) ҮХЯ, ЖДҮ хэлтэс 100 тэрбум 2014 1999 1993 ЖДҮ хөтөлбөр (2014-2016)
  • 4. ЖИЖИГ ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ 4 v ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙН ЭРХ ЗҮЙН ОРЧИН • Жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хууль • Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хууль • Зээлийн батлан даалтын сангийн тухай хууль • Хоршооны тухай • Компанийн тухай • Санхүүгийн түрээс /лизинг/ тухай хууль • Үйлдвэр технологийн эрх зүйн байдлын тухай хууль • Инновацийн тухай хууль • Хөрөнгө оруулалтын тухай хууль • Татварын багц хууль
  • 5. 5 АЖ АХУЙН НЭГЖ Бизнес регистрийн санд бүртгэлтэй 99603 аж ахуйн нэгжээс 54929 аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд үүнээс 82,1% буюу 44854 аж ахуйн нэгж жижиг, дунд үйлдвэрийн салбарт хамаарч байна. Хөдөө аж ахуй Боловсруула х үйлдвэр Цахилгаан, хий үйлдвэрлэл, ус хангамж Барилга Бөөний болон жижиглэнги йн худалдаа Зочид буудал, зоогийн газар Тээвэр, агуулахын аж ахуй, холбоо Боловсролы н салбарын үйл ажиллагаа Эрүүл мэнд, нийгмийн үйл ажиллагаа Нийгэм, бие хүнд үзүүлэх бусад үйлчилгээ Нийт 50000 45000 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 2012 он 2583 4241 193 2918 17570 1960 1798 870 2050 3583 38079 2013 он 3148 4295 234 3560 20902 1988 1875 2558 2525 3769 44854 0 АА нэгжийн тоо
  • 6. АЖИЛЧДЫН ТООНЫ БҮЛГЭЭР 6 45000 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 12/3/14 Хөдөө аж ахуйн, ан агнуур, ойн аж ахуй Боловсруула х үйлдвэр Цахилгаан, хий үйлдвэрлэл, ус хангамж Барилга Бөөний болон жижиглэнги йн худалдаа,гэр ахуйн барааны засварлах үйлчилгээ Зочид буудал, зоогийн газар Тээвэр, агуулахын аж ахуй, холбоо Боловсролы н салбарын үйл ажиллагаа Эрүүл мэнд, нийгмийн халамжийн үйл ажиллагаа Нийгэм, бие хүнд үзүүлэх бусад үйлчилгээ Нийт 1-­‐9 2754 3542 87 2662 19882 1719 1547 995 1846 3300 38334 10-­‐19 287 370 60 377 553 161 141 480 310 264 3003 20-­‐49 90 224 30 351 300 69 95 618 295 138 2210 50+ 17 159 57 170 167 39 92 465 74 67 1307 0 1-­‐9 10-­‐19 20-­‐49 50+ 44854 жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдээс 38334 үйлдвэр эрхлэгч 1-9 ажиллагсадтай байна.
  • 7. 7 ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТ 327705 77904 2933 2792 69420 154608 50257 31252 12428 773 8261 7915 3327 15878 1458 350000 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 Жижиг, дунд үйлдвэрийн салбарт 766910 хүн ажиллаж байгаа бөгөөд нийт ажиллагсадын 69,6 хувийг эзэлж байна.
  • 8. ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРД ҮЗҮҮЛЖ БУЙ ДЭМЖЛЭГИЙН ХЭЛБЭРҮҮД 8 Non financial Бизнес инкубацийн үйлчилгээ үзүүлэх (түрээсийн хөнгөлөлт, аж ахуй эрхлэлтийн сургалт....) МСҮТ-­‐р дамжуулан ЖДҮ салбарт ажиллах мэргэжилтэй боловсон хүчнийг бэлтгэх Зах зээлийг өргөтгөх, борлуулалтын сүлжээг дэмжих зорилгоор үзэсгэлэн, яармагт хамруулах ЖДҮ-­‐ийн зориулалттай тоног төхөөрөмжийг гаалийн албан татвар болон НӨАТ-­‐аас чөлөөлөх Жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхлэгч нарт мэргэжлийн зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх Financial ЖДҮХС болон аймаг дүүргийн дэд сангаар дамжуулан хөнгөлттэй зээлээр дэмжих Барьцаа хөрөнгийн дутагдалтай иргэн, ААН-­‐ийг батлан даалтын үйлчилгээнд хамруулах Санхүүгийн түрээс буюу лизингийн үйлчилгээнд хамруулах Сум хөгжүүлэх сангийн хөнгөлөлттэй зээлд хамруулах ХЭДС-­‐аас жижиг зээл болон хүүгийн хөнгөлөлт үзүүлэх арга хэмжээнд хамруулах
  • 9. ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙГ 2014-­‐2016 ОНД ДЭМЖИХ ХӨТӨЛБӨР 9 ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭ Зах зээлийн зүгээс үйлдвэрлэл уруу чиглэсэн идэвхтэй хөдөлгөөн Бизнесийн чадавхийг хөгжүүлэх үйл ажиллагааг ОУ-­‐ ын хандивлагч байгууллагууд дэмжиж байна Хууль эрх зүйн орчинг сайжруулах алхамууд хийгдэж байгаа Менежментийн зөвөлгөө өгөх үйлчилгээний зах зээл Монголд өргөжиж байна Санхүүгийн үйлчилгээний хүртээмж муу Бизнес эрхлэх мэдлэг боловсрол дутмаг Стратеги төлөвлөлт муу Дотоодын зах зээлд өрсөлдөөн их (Хятадын зах зээл) Шинэ санаа, технологийн шинэчлэл, инновацийн талаарх мэдлэг муу Дэлхийн зах зээлд өрсөлдөхүйц технологи, бүтээгдэхүүн бага Тээвэрлэлт болон экспортын орчин муу Холбогдох төрийн байгууллагуудаас ажил үйлчилгээ эрхлэх зөвшөөрөл, лиценз авах хугацаа урт ДАВУУ ТАЛ СУЛ ТАЛ
  • 10. ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙГ 2014-­‐2016 ОНД ДЭМЖИХ ХӨТӨЛБӨР 10 ХӨТӨЛБӨР БОЛОВСРУУЛАХ ҮНДЭСЛЭЛ Жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1-д заасан “Жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих хөтөлбөрийг жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага боловсруулж, зохих журмын дагуу Засгийн газарт оруулж батлуулна” Монгол Улсын Засгийн газрын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр тусгагдсан ЖДҮ- ийн чиглэлийн 15 зорилт 43 үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх “Ажилтай, орлоготой Монгол хүн” хөтөлбөрт ЖДҮ-тэй холбоотой 34 арга хэмжээ төлөвлөгдсөн Олон улсын хөгжлийн чиг хандлагтай нь уялдуулан ЖДҮ-ийн өрсөлдөх чадварыг нь дээшлүүлэх
  • 11. ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙГ 2014-­‐2016 ОНД ДЭМЖИХ ХӨТӨЛБӨР 11 ХӨТӨЛБӨРИЙН ЗОРИЛГО /2014-­‐2016/ Жижиг, дунд үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх замаар эдийн засгийн өсөлтийг бий болгож, хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэхэд хөтөлбөрийн зорилго оршино.
  • 12. ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙГ 2014-­‐2016 ОНД ДЭМЖИХ ХӨТӨЛБӨР 12 ШИНЭ ХӨТӨЛБӨРИЙН ЗОРИЛТУУД /2014-­‐2016/ • Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх эрх зүйн орчныг сайжруулах • Кластераар хөгжүүлэх • Судалгаа боловсруулалт болон инновацийг хөгжүүлэх • Жижиг, дунд үйлдвэрийг чадавхижуулах • Санхүүгийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх хүртээмжийг хангах • Зах зээлийг өргөтгөхөд дэмжлэг үзүүлэх
  • 13. Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх эрх зүйн орчныг сайжруулах Кластераар хөгжүүлэх Судалгаа боловсруула лт болон инновацийг хөгжүүлэх Жижиг, дунд үйлдвэрийг чадавхижуул ах Санхүүгийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх хүртээмжийг хангах Зах зээлийг өргөтгөхөд дэмжлэг үзүүлэх Жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг боловсруулж Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэх; Хоршооны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг боловсруулж, Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэх; Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын 90 хүртэл хувийг буцаан олгох буюу чөлөөлөх, эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх; Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар болон гаалийн татварын бодлогооор жижиг дунд үйлдвэрлэгч нарт дэмжлэг үзүүлэх, эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх; Жижиг, дунд үйлдвэрийн тэргүүлэх чиглэлийг салбар тус бүрээр тогтоох, бүс нутгийн онцлогт тулгуурласан тэргүүлэх салбарыг тодорхойлон тухайн салбарт дэмжлэг үзүүлэх эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх; Үндэсний үйлдвэрийн бараа, бүтээгдэхүүний дотоодын зах зээлийг хамгаалах, эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх
  • 14. Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх эрх зүйн орчныг сайжруулах Кластераар хөгжүүлэх Судалгаа боловсруула лт болон инновацийг хөгжүүлэх Жижиг, дунд үйлдвэрийг чадавхижуул ах Санхүүгийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх хүртээмжийг хангах Зах зээлийг өргөтгөхөд дэмжлэг үзүүлэх Толгой компани Төрөлжисөн нийлүүлэгч компани Санхүү, маркетинг хүний нөөц, дэд бүтцийн гэх мэт бусад компани Эх сурвалж: The Cluster Ini8a8ve Greenbook, 2003; p.18 Кластер гэдэг нь газар зүйн хувьд ойр б а й р л а л т а й , ү й л д в э р л э л , борлуулалтын сүлжээнд хоорондоо үйл ажиллагааны нягт уялдаатай үйлдвэр, аж ахуйн нэгжүүд түүхий эд, тоног төхөөрөмж нийлүүлэгч, угсрагчид, тухайн чиглэлээр үйлчилгээ үзүүлдэг төрөлжсөн байгууллагууд, сургалт, судалгаа, э р д э м ш и н ж и л г э э н и й байгууллагуудын холбоо, нэгдэл, сүлжээ юм. Систем талаас Кластер нь нэгдсэн зохион байгуулалтанд орсон тодорхой зорилготой үйл ажиллагаа явуулж байгаа харилцан хамаарал бүхий салбарын сүбьектүүдийн нэгдэл
  • 15. Кластерийг хөгжүүлсэнээр бизнес эрхлэгч нарт дараах давуу талууд үүсэх болно: ü Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зардал буурна. Кластерын бүрэлдэхүүнд орсон компани, байгууллагууд урт хугацааны гэрээний дагуу ажил үүргийн тодорхой тогтсон хуваарилалтын дүнд зардлыг бууруулах нөхцөл бүрддэг ü Компанийн өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх таатай орчин бүрдэнэ. Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний чанар, үнийг оновчтой байлгаснаар, мөн технологийн шинэчлэл хийх боломж сайжирснаар компанийн өрсөлдөх чадвар дээшилдэг ü Гадаад, дотоод зах зээлд гарах боломж дээшилнэ. Компаниуд санхүүгийн болон бусад нөөц боломжоо хамтран ашиглах, нийтлэг ач холбогдолтой арга хэмжээнд зарцуулах нөхцөл бүрддэг ü Үр ашигтай хамтын ажиллагааны сүлжээ бий болно. Гадаад, дотоодын бусад кластерууд, эрдэм шинжилгээ, судалгааны болон бусад байгууллагуудтай хамтран ажиллах нөхцөл бүрддэг. ü Кластерийг хөгжүүлэх нь гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг татах, гадаад эдийн засгийн идэвхжилийг хангах үр дүнтэй механизм юм. Монгол улсад дараах чиглэлээр кластерүүдийг хөгжүүлэх боломжтой 1. Махны кластер 1. Чацарганы кластер 1. Арьс, ширний кластер 1. Оёмол үйлдвэрлэлийн кластер 1. Аялал жуулчлалын кластер 1. Уул, уурхай дагасан үйлчилгээний кластер 1. Мэдээлэл холбооны өндөр технологи, инновацийн кластер
  • 16. Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх эрх зүйн орчныг сайжруулах Кластераар хөгжүүлэх Судалгаа боловсруула лт болон инновацийг хөгжүүлэх Жижиг, дунд үйлдвэрийг чадавхижуул ах Санхүүгийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх хүртээмжийг хангах Зах зээлийг өргөтгөхөд дэмжлэг үзүүлэх Жижиг дунд үйлдвэрийн салбарт кластер хөгжүүлэх тэргүүлэх чиглэлийг тодорхойлох Жижиг, дунд үйлдвэрүүдийн кластер байгуулах санаачлага, кластерт нэгдэх үйл ажиллагааг дэмжих, жижиг дунд үйлдвэрийн кластерийн талаар баримтлах стратегийг боловсруулах; Жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгч иргэн, аж ахуйн нэгжийн бүртгэл, статистикийн маягтыг боловсруулж нэвтрүүлэх, мэдээллийн нэгдсэн тогтолцоог бүрдүүлэх, мэдээллийг иргэдэд ил тод болгох; Жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчийг бүртгэлжүүлэх ажлыг эрчимжүүлэх хөшүүргийг бий болгох, бүртгэлтэй аж ахуйн нэгж, иргэнд төрөөс дэмжлэг, хөнгөлөлт авах тогтолцоог бүрдүүлэх;
  • 17. Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх эрх зүйн орчныг сайжруулах Кластераар хөгжүүлэх Судалгаа боловсруула лт болон инновацийг хөгжүүлэх Жижиг, дунд үйлдвэрийг чадавхижуул ах Санхүүгийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх хүртээмжийг хангах Зах зээлийг өргөтгөхөд дэмжлэг үзүүлэх v Их, дээд сургуулиуд, эрдэм шинжилгээний байгууллагатай хамтын ажиллагаа өрнүүлэх; v Жижиг, дунд үйлдвэрүүдэд инновацийг нэвтрүүлэхийг урамшуулах; v Оюуны өмчийн үр ашигтай менежментийг нэвтрүүлэх замаар жижиг, дунд үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварыг өсгөх v Жижиг, дунд үйлдвэрийн нийгэм, эдийн засагт гүйцэтгэж байгаа үүргийг тооцох аргачлалыг боловсруулах; БИЗНЕС R&D СУБЬЕКТ ИНСТИТУТ • Бизнесийн субьектүүд гадаад орны юмуу, бусдын бэлэн ШУТ-ийн ололт, үр дүнг ямар нэгэн арга замаар олж, өөрийн нөхцөлд нийцүүлэн нутагшуулж ашиглах хэлбэр. Үүнийг технологийн дамжуулалт, мөн ноу-хау гэдэг. • Эрдэм шинжилгээний ажлыг дагнан гүйцэтгэдэг бие даасан байгууллагад захиалга өгч гэрээлээд, үр дүнг нь авч ашиглах. Үүнийг ШУТ-ийн төсөл хэрэгжүүлэлт, үр дүнг нэвтрүүлэх ажил хэмээн томъёолдог. • Ололт үр дүнг нэвтрүүлэгч субьект нь өөрийн хүч хөрөнгөөр эрдэм шинжилгээ, туршилт зохион бүтээх ажлыг гүйцэтгээд, үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлэн хэрэгжүүлэхийг ойлгоно.
  • 18. Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх эрх зүйн орчныг сайжруулах Кластераар хөгжүүлэх Судалгаа боловсруула лт болон инновацийг хөгжүүлэх Жижиг, дунд үйлдвэрийг чадавхижуул ах Санхүүгийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх хүртээмжийг хангах Зах зээлийг өргөтгөхөд дэмжлэг үзүүлэх Өндөр технологи, мэдлэг, нэмүү өртөг шингэсэн жижиг, дунд үйлдвэрийн салбарын хүний нөөцийг бүрдүүлэх чадавхижуулах Жижиг, дунд үйлдвэрүүдийн технологийн шинэчлэлийг технологи дамжуулах үйл ажиллагаагаар дэмжих; Хүүхэд, залууст бизнесийн соёл эзэмшүүлэх, бизнест бэлтгэх үйл ажиллагааг дэмжих ; Жижиг, дунд үйлдвэрт ажиллах мэргэжилтэй боловсон хүчнийг бэлтгэх тогтолцоог сайжруулах, үйлдвэрлэлийн мэргэжлийн ажилчид бэлтгэх Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрийн төвүүдийн үйл ажиллагааг дэмжих; Бизнес инкубатор төвийг аймаг бүрт байгуулах, үйл ажиллагааг нь дэмжих Иргэдэд бизнесээ эхлүүлэх, аж ахуй эрхлэх санаачлагыг идэвхижүүлэх, гарааны компаниудыг дэмжих; Жижиг, дунд үйлдвэрүүдэд зориулсан зөвлөх үйлчилгээг хөгжүүлэх
  • 19. Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх эрх зүйн орчныг сайжруулах Кластераар хөгжүүлэх Судалгаа боловсруула лт болон инновацийг хөгжүүлэх Жижиг, дунд үйлдвэрийг чадавхижуул ах Санхүүгийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх хүртээмжийг хангах Зах зээлийг өргөтгөхөд дэмжлэг үзүүлэх Жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдэд зориулсан хөнгөлөлттэй зээлийн эх үүсвэрийг Засгийн газрын үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсан зорилтын хэмжээнд хүргэн бүрдүүлэх Зээлийн батлан даалтын сангийн үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх, батлан даалтад хамрагдах бололцоог өргөтгөх; Жижиг, дунд үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийг санхүүгийн түрээс /лизинг/-­‐ээр олгох үйл ажиллагааг өргөтгөх; Өндөр технологи, мэдлэг, нэмүү өртөг шингэсэн жижиг, дунд үйлдвэрийн салбарын хөрөнгө оруулалтыг жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангаас дэмжих; Бичил, жижиг зээлийн нэг ажлын байранд ноогдох санхүүгийн хэмжээ болон хугацааг нэмэгдүүлж, зээлийн хүүгийн хөнгөлөлт үзүүлэх дэмжлэгийн шинэ хэлбэрүүдийг нэвтрүүлэх; Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч, нөхөрлөл, хоршоо байгуулах иргэд болон бусад зорилтод бүлгийн иргэдэд олгох зээлийн эх үүсвэрийг жил бүр нэмэгдүүлэх;
  • 20. Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх эрх зүйн орчныг сайжруулах Кластераар хөгжүүлэх Судалгаа боловсруула лт болон инновацийг хөгжүүлэх Жижиг, дунд үйлдвэрийг чадавхижуул ах Санхүүгийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх хүртээмжийг хангах Зах зээлийг өргөтгөхөд дэмжлэг үзүүлэх Жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдийн бараа бүтээгдэхүүнийг борлуулах борлуулалтын сүлжээг аймаг, орон нутгийн онцлогт тулгуурлан байгуулах тэдгээрийг холбосон чөлөөт сувгыг бий болгох; Жижиг, дунд үйлдвэрийн бараа, бүтээгдэхүүний борлуулалтад цахим худалдааг өргөн нэвтрүүлэх боломжийг бүрдүүлэх; Жижиг, дунд үйлдвэрийн үйл ажиллагаанд аутсорсинг үйлчилгээг нэвтрүүлэх Бизнес инкубатор төвийг аймаг бүрт байгуулах, үйл ажиллагааг нь дэмжих Үндэсний жижиг дунд үйлдвэрүүдийн бүтээгдэхүүнийг гадаад зах зээлд экспортлоход дэмжлэг үзүүлэх; Гадаадад ажиллаж амьдарч байгаад буцаж ирсэн иргэдийн жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэх санал санаачилгыг дэмжих, тэдний мэдлэг, туршлагыг үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх;
  • 21. ХӨТӨЛБӨРИЙН УДИРДЛАГА, ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ, САНХҮҮЖИЛТ 21 Хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг улсын хэмжээнд нэгдсэн удирдлага зохицуулалтаар хангах Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэгч, оролцогч байгууллагын хамтын ажиллагааг хангах, салбар хоорондын зохицуулалтыг бий болгох , төсвийг батлагдсан хуваарийн дагуу зарцуулж, тайлагнана. Салбар зөвлөл (жижиг, дунд үйлдвэрийн хөнгөлөлттэй зээл олгох дэд комисс) орон нутагт хөтөлбөрийг зохион байгуулах Орон нутгын дэд зөвлөлийн ажлын албаны үүргийг гүйцэтгэх Үндэсний зөвлөл Салбар зөвлөл Хөдөлмөрийн хэлтэс ЖДҮДТ Хөдөлмөрийн Яам (ЖДҮ асуудал хариуцсан ТЗТБ) Жижиг дунд бизнес эрхлэгч, иргэн, ААН Санхүүжилт v Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд зориулан улс, орон нутгийн төсвөөс хуваарилсан хөрөнгө v Засгийн газрын бонд; v Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангийн хөрөнгө v Сум хөгжүүлэх сангийн хөрөнгө v Орон нутгийг хөгжүүлэх тусгай сангийн хөрөнгө v Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангийн хөрөнгө v Инновацийг дэмжих сангийн хөрөнгө v Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сангийн хөрөнгө v Олон улсын болон хандивлагч орнуудын зээл, тусламж, төсөл, хөтөлбөрийн санхүүжилт v Бусад эх үүсвэр;