dr inż Marek Bogacki dr inż Robert Oleniacz

1. Stan aktualny i perspektywy poprawy
jakości powietrza w Krakowie
Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska
Katedra Kształtowania i Ochrony środowiska
dr inż. Marek Bogacki
dr inż. Robert Oleniacz
Uniwersytet Otwarty AGH, 11.03.2017 r.

2. Plan wystąpienia
1. Jakie są kryteria oceny jakości powietrza i jak dokonuje się tej
oceny w Polsce?
2. Jak wygląda system monitoringu jakości powietrza w Krakowie?
3. Jaki jest aktualny stan zanieczyszczenia powietrza w Krakowie?
4. Jakie czynniki determinują jakość powietrza w Krakowie?
5. Jakie są możliwe kierunki działań zmierzających do poprawy
jakości powietrza?
6. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane w celu poprawy
jakości powietrza w Krakowie?
7. Jakie są perspektywy dalszej poprawy jakości powietrza
w Krakowie?

3. Jakie są kryteria oceny jakości powietrza
i jak dokonuje się tej oceny w Polsce?
Podstawa prawna:
 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
(tekst jednolity – Dz.U. z 16.05.2016, poz. 672 z późn. zm.):
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r.
w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu
(Dz.U. z 18.09.2012, poz. 1031)
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 września 2012 r. w sprawie
dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu
(Dz. U. z 18.09.2012, poz. 1032)
 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja
2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy
(Dz.U. L 152 z 11.6.2008, str. 1 z późn. zm.)
 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE z dnia 15 grudnia
2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych
węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu
(Dz.U. L 23 z 26.1.2005, str. 3 z późn. zm.)

4. Kryteria
oceny
jakości
powietrza
Poziom
dopuszczalny
substancji
w powietrzu
Poziom
docelowy
substancji
w powietrzu
Poziom celu
długo-
terminowego
Poziom
alarmowy
substancji
w powietrzu
Poziom
informowania
(o ryzyku
wystąpienia
poziomu
alarmowego)
Pułap
stężenia
ekspozycji
Cel - ochrona zdrowia ludzi lub ochrona
roślin
Margines tolerancji
Okres uśredniania wyników pomiarów
Dopuszczalna częstość przekraczania
poziomu dopuszczalnego lub docelowego
w roku kalendarzowym
Termin osiągnięcia danego poziomu
Subkryteria oceny jakości powietrza
PM2,5, O3, B(a)P*, As*, Cd*, Ni*
C6H6, NO2, NOx, SO2, PM10, PM2,5, Pb*, CO
Jakie są kryteria oceny jakości powietrza
stosowane w Polsce?
NO2, SO2,
O3, PM10O3, PM10
O3
PM2,5
* całkowita zawartość w pyle zawieszonym PM10

5. Kryteria
oceny
jakości
powietrza
Poziom
dopuszczalny
substancji
w powietrzu
Poziom
docelowy
substancji
w powietrzu
Poziom celu
długo-
terminowego
Poziom
alarmowy
substancji
w powietrzu
Poziom
informowania
(o ryzyku
wystąpienia
poziomu
alarmowego)
Pułap
stężenia
ekspozycji
Cel - ochrona zdrowia ludzi lub ochrona
roślin
Margines tolerancji
Okres uśredniania wyników pomiarów
Dopuszczalna częstość przekraczania
poziomu dopuszczalnego lub docelowego
w roku kalendarzowym
Termin osiągnięcia danego poziomu
Subkryteria oceny jakości powietrza
PM2,5, O3, B(a)P*, As*, Cd*, Ni*
C6H6, NO2, NOx, SO2, PM10, PM2,5, Pb*, CO
Jakie są kryteria oceny jakości powietrza
stosowane w Polsce?
NO2, SO2,
O3, PM10O3, PM10
O3
PM2,5
* całkowita zawartość w pyle zawieszonym PM10
standardy
jakości
powietrza

6. Jakie są kryteria oceny jakości powietrza
stosowane w Polsce?
Kryteria oceny jakości powietrza w odniesieniu do pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5
Kryterium Pył zawieszony PM10 Pył zawieszony PM2,5
Definicja
Pył o średnicy aerodynamicznej ziaren
do 10 μm mierzony metodą wagową
z separacją frakcji lub metodami
uznanymi za równorzędne
Pył o średnicy aerodynamicznej ziaren
do 2,5 μm mierzony metodą wagową
z separacją frakcji lub metodami
uznanymi za równorzędne
Poziom dopuszczalny dla okresu
uśredniania wyników pomiarów
rok kalendarzowy *
40 g/m3 25 g/m3 (do 1.01.2015)
20 g/m3 (do 1.01.2020) **
Poziom dopuszczalny dla okresu
uśredniania wyników pomiarów
24-godziny *
50 g/m3
(dopuszczalna częstość przekraczania
w roku kalendarzowym - 35 razy)
-
Poziom informowania dla okresu
uśredniania wyników pomiarów
24-godziny
200 g/m3
-
Poziom alarmowy dla okresu
uśredniania wyników pomiarów
24-godziny
300 g/m3
-
* poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi
** jednocześnie pułap stężenia ekspozycji dla okresu uśredniania 3 lata kalendarzowe (do 1.01.2015)

7. Jakie są kryteria oceny jakości powietrza
stosowane w Polsce?
Kryteria oceny jakości powietrza w odniesieniu do pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5
Kryterium Pył zawieszony PM10 Pył zawieszony PM2,5
Definicja
Pył o średnicy aerodynamicznej ziaren
do 10 μm mierzony metodą wagową
z separacją frakcji lub metodami
uznanymi za równorzędne
Pył o średnicy aerodynamicznej ziaren
do 2,5 μm mierzony metodą wagową
z separacją frakcji lub metodami
uznanymi za równorzędne
Poziom dopuszczalny dla okresu
uśredniania wyników pomiarów
rok kalendarzowy *
40 g/m3 25 g/m3 (do 1.01.2015)
20 g/m3 (do 1.01.2020) **
Poziom dopuszczalny dla okresu
uśredniania wyników pomiarów
24-godziny *
50 g/m3
(dopuszczalna częstość przekraczania
w roku kalendarzowym - 35 razy)
-
Poziom informowania dla okresu
uśredniania wyników pomiarów
24-godziny
200 g/m3
-
Poziom alarmowy dla okresu
uśredniania wyników pomiarów
24-godziny
300 g/m3
-
* poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi
** jednocześnie pułap stężenia ekspozycji dla okresu uśredniania 3 lata kalendarzowe (do 1.01.2015)

8. Oceny jakości powietrza prowadzone są w tzw. strefach,
z wyszczególnieniem następujących rodzajów stref:
„Zła jakość powietrza”
„Bardzo dobra
jakość powietrza”
„Dobra jakość powietrza”
Metody oceny jakości powietrza:
Jak dokonuje się oceny jakości
powietrza w Polsce?
 aglomeracja (miasto lub kilka
miast o wspólnych granicach
administracyjnych) powyżej
250 tysięcy mieszkańców,
 miasta powyżej 100 tysięcy
mieszkańców,
 strefy stanowiące pozostały
obszar województwa,
niewchodzący w skład miast
powyżej 100 tysięcy
mieszkańców oraz
aglomeracji.
Obecnie oceny jakości powietrza w Polsce są wykonywane
z podziałem na 46 stref (w tym 12 aglomeracji, 18 miast
powyżej 100 tys. mieszkańców i 16 pozostałych stref).

9. Oceny jakości powietrza prowadzone są w tzw. strefach,
z wyszczególnieniem następujących rodzajów stref:
Modelowanie
matematyczne
Pomiary +
modelowanie
matematyczne
Intensywne
pomiary
„Zła jakość powietrza”
„Bardzo dobra
jakość powietrza”
„Dobra jakość powietrza”
Metody oceny jakości powietrza:
Jak dokonuje się oceny jakości
powietrza w Polsce?
 aglomeracja (miasto lub kilka
miast o wspólnych granicach
administracyjnych) powyżej
250 tysięcy mieszkańców,
 miasta powyżej 100 tysięcy
mieszkańców,
 strefy stanowiące pozostały
obszar województwa,
niewchodzący w skład miast
powyżej 100 tysięcy
mieszkańców oraz
aglomeracji.
Obecnie oceny jakości powietrza w Polsce są wykonywane
z podziałem na 46 stref (w tym 12 aglomeracji, 18 miast
powyżej 100 tys. mieszkańców i 16 pozostałych stref).

10. Kraków – strefa typu aglomeracja
Jak wygląda system monitoringu jakości
powietrza w Krakowie?
Instytucja
utrzymująca
system monitoringu
jakości powietrza
w Krakowie:
Wojewódzki
Inspektorat
Ochrony
Środowiska
(WIOŚ)
w Krakowie
http://www.krakow.
pios.gov.pl/
http://monitoring.
krakow.pios.gov.pl/

11. Jak wygląda system monitoringu jakości
powietrza w Krakowie?
Lp. Nazwa (adres) stacji
Rok (miesiąc)
uruchomienia
Typ stacji
Rodzaj mierzonych substancji
pomiary automatyczne Pomiary manualne
1 Aleja Krasińskiego 1991 (listopad) Komunikacyjna
NO2, NO, NOx, CO, C6H6,
PM10, PM2,5
-
2
Nowa Huta
(ul. Bulwarowa)
1997 (czerwiec) Przemysłowa
SO2, NO2, NO, NOx, CO,
C6H6, PM10, PM2,5
C6H6, PM10, BaP (PM10), Pb
(PM10), As (PM10), Cd (PM10),
Ni (PM10)
3
Kraków – Kurdwanów
(ul. Bujaka)
2010 (kwiecień) Tła
SO2, NO2, NO, NOx, O3,
PM10, PM2,5
C6H6, PM10, PM2,5, Pb (PM10),
As (PM10), Cd (PM10),
Ni (PM10), WWA (PM10)*
4 Kraków – ul. Dietla 2016 (styczeń) Komunikacyjna NO2, NO, NOx, PM10 -
5 Kraków, os. Piastów 2016 (styczeń) Tła PM10 PM10, BaP (PM10)
6 Kraków, ul. Złoty Róg 2016 (styczeń) Tła PM10 PM10, BaP (PM10)
7 Kraków, os. Wadów 2017 (styczeń) Przemysłowa PM10
PM10, BaP (PM10), Pb (PM10),
As (PM10), Cd (PM10)
8 Kraków, ul. Telimeny 2017 (styczeń) Tła PM10 PM10, BaP (PM10)
System monitoringu jakości powietrza w Krakowie (stan na dzień 10.03.2017 r.)
* wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) w pyle PM10: benzo(a)piren (BaP), benzo(a)antracen (BaA),
benzo(b)fluoranten (BbF), benzo(j)fluoranten (BjK), benzo(k)fluoranten (BkF), dibenzo(a,h)antracen (DBahA)

12. Jaki jest aktualny stan zanieczyszczenia
powietrza w Krakowie?
Stężenia średnioroczne pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu
w poszczególnych punktach pomiarowych w Krakowie w latach 2005-2016
55
64
56
50
54 54 53
44
46 46
40
60
77
59 60 60
66
63
51
49 49 50
41
88
95
81 81
79 79
77
66
60
64
68
57
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
StężenieśredniorocznePM10[g/m3]
ul. Prądnicka/Bujaka* ul. Bulwarowa al. Krasińskiego
poziom dopuszczalny
* stacja przy ul. Prądnickiej działała do roku 2009, stacja przy ul. Bujaka działa od kwietnia 2010 r.

13. Jaki jest aktualny stan zanieczyszczenia
powietrza w Krakowie?
Częstość przekroczeń dopuszczalnego stężenia 24-godzinnego
pyłu zawieszonego PM10 (50 µg/m3) w latach 2005-2016
* stacja przy ul. Prądnickiej działała do roku 2009, stacja przy ul. Bujaka działa od kwietnia 2010 r.
127
157
122
134
147
127
115 116
100
109
79
154
198
157
168 168
148
174
122
117
123 120
88
227
249
233
262
221 223
200
132
158
188
200
165
0
35
70
105
140
175
210
245
280
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Liczbadnizprzekroczeniami
ul. Prądnicka/Bujaka* ul. Bulwarowa al. Krasińskiego
wartość dopuszczalna

14. Jaki jest aktualny stan zanieczyszczenia
powietrza w Krakowie?
Stężenia średnie miesięczne pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu
w poszczególnych punktach pomiarowych w Krakowie w roku 2016
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
StężenieśredniemiesięcznePM10
[g/m3]
al. Krasińskiego ul. Dietla ul. Bulwarowa ul. Bujaka os. Piastów ul. Złoty Róg
poziom dopuszczalny średnioroczny
poziom dopuszczalny 24-godzinny

15. Jaki jest aktualny stan zanieczyszczenia
powietrza w Krakowie?
Stężenia średnie dobowe zawieszonego PM10 w powietrzu w poszczególnych
punktach pomiarowych w Krakowie w okresie: 01.01.2017 – 28.02.2017

16. Jaki jest aktualny stan zanieczyszczenia
powietrza w Krakowie?
Stężenia średnioroczne pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu
w poszczególnych punktach pomiarowych w Krakowie w latach 2011-2016
* powiększony o margines tolerancji obowiązujący w danym roku
37
41
32 31 32
29
42
38
35
32 33
29
55
47
43
45 44
38
28 27 26 26 25 25
0
10
20
30
40
50
60
2011 2012 2013 2014 2015 2016
StężenieśredniorocznePM2,5[g/m3]
ul. Bujaka ul. Bulwarowa al. Krasińskiego poziom dopuszczalny *
poziom dopuszczalny
od 2020 r.

17. Jakie są aktualne średnie stężenia pyłu
PM2,5 w powietrzu w Polsce i na świecie?
Świat
Europa
Polska
Polska

18. Jaki jest aktualny stan zanieczyszczenia
powietrza w Krakowie?
Stężenia średnioroczne benzo(a)pirenu (BaP) w powietrzu w poszczególnych
punktach pomiarowych w Krakowie w latach 2008-2016
6,9
6,1
7,2
10,2
7,7 7,8
5,2
6,3
8,2
8,6
5,7
5,0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
StężenieśrednioroczneBaP[ng/m3]
ul. Prądnicka/Bujaka* ul. Bulwarowa
poziom docelowy
* stacja przy ul. Prądnickiej działała do roku 2009, stacja przy ul. Bujaka działa od kwietnia 2010 r.

19. Jaki jest aktualny stan zanieczyszczenia
powietrza w Krakowie?
Stężenia średnie miesięczne benzo(a)pirenu (BaP) w powietrzu
w wybranych miastach województwa małopolskiego w roku 2016

20. Jaki jest aktualny stan zanieczyszczenia
powietrza w Krakowie?
Stężenia średnie miesięczne dwutlenku siarki (SO2) w powietrzu
w wybranych miastach województwa małopolskiego w roku 2016

21. Jaki jest aktualny stan zanieczyszczenia
powietrza w Krakowie?
Stężenia średnioroczne dwutlenku azotu (NO2) w powietrzu w poszczególnych
punktach pomiarowych w Krakowie w latach 2005-2016
* stacja przy ul. Prądnickiej działała do roku 2009, stacja przy ul. Bujaka działa od kwietnia 2010 r.
36 38
33
31
35
32
28 29
32 32
28
33
30 30 31 31
29 29
25 24
28 28
63
66
61
65
70 70
73
71
68
61
63
59
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
StężenieśrednioroczneNO2[g/m3]
ul. Prądnicka/Bujaka* ul. Bulwarowa al. Krasińskiego
poziom dopuszczalny

22. Jaki jest aktualny stan zanieczyszczenia
powietrza w Krakowie?
Stężenia średnie miesięczne dwutlenku azotu (NO2) w powietrzu
w wybranych miastach województwa małopolskiego w roku 2016

23. Jakie czynniki determinują jakość
powietrza w Krakowie?
Źródło: Modny Kraków (fot. Jacek Dyląg)
Źródło: FORUM (fot. Grzegorz Kozakiewicz)
Źródło: energetyka.wnp.pl (fot. Shutterstock)
Źródło: lovekraków.pl (fot. Paulina Frączek) Źródło: http://krakow.onet.pl
(fot. Sebastian Słota)

24. Jakie czynniki determinują jakość
powietrza w Krakowie?
Kraków Warszawa
Ałmaty Salt Lake City
Źródło: Wikimedia Commons (fot. Igors Jefimovs) Źródło: twojapogoda.pl (fot. Roland Li)
Źródło: TVN24, tvnmeteo.plŹródło: krakow.pl

25. Jakie czynniki determinują jakość
powietrza w Krakowie?
Korelacje pomiędzy wybranymi parametrami dla stacji Kraków-Kurdwanów (2015)

26. Jakie czynniki determinują jakość
powietrza w Krakowie?
Średnie prędkości wiatru i wysokości warstwy mieszania dla rejonu stacji
Kraków-Nowa Huta (ul. Bulwarowa) i Kraków-Kurdwanów (ul. Bujaka)

27. Jakie czynniki determinują jakość
powietrza w Krakowie?
Skumulowana zależność pomiędzy stężeniem 1-godzinnymi pyłu zawieszonego PM10
w powietrzu a prędkością wiatru i wysokością warstwy mieszania (2014):
Kraków-Kurdwanów (ul. Bujaka) Kraków-Nowa Huta (ul. Bulwarowa)

28. Jakie czynniki determinują jakość
powietrza w Krakowie?
Zmienność wysokości warstwy mieszania i prędkości wiatru oraz stężeń 1-godzinnych
zanieczyszczeń powietrza na stacji Kraków-Nowa Huta w dniach 14-27.12.2014 r.

29. Jakie są możliwe kierunki działań zmierzających
do poprawy jakości powietrza w Krakowie?
Ograniczenie emisji z sektora komunalnego możliwe jest m.in. poprzez:
1) termomodernizację budynków i wspieranie energooszczędnego
budownictwa,
2) zastąpienie pieców/kotłów na paliwa stałe na kotły zasilane gazem lub
olejem opałowym (+ wyeliminowanie spalania odpadów),
3) w okresie przejściowym (do momentu wejścia w życie „uchwały
antysmogowej dla Krakowa”) spalanie paliw o wysokiej jakości,
4) rozbudowę i modernizację sieci ciepłowniczych oraz gazowych,
5) szersze wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w celach
grzewczych,
6) kontrolę egzekwowania przepisów „uchwały antysmogowej dla
Krakowa”,
7) budowanie świadomości ekologicznej mieszkańców Krakowa.

30. Jakie są możliwe kierunki działań zmierzających
do poprawy jakości powietrza w Krakowie?
Ograniczenie emisji z sektora transportowego możliwe jest m.in. poprzez:
1) wyprowadzenie tranzytowych przewozów samochodowych poza Kraków
2) poprawę organizacji ruchu samochodowego w mieście (upłynnienie
ruchu),
3) rozszerzenie strefy ograniczonego ruchu i płatnego parkowania wraz z
systemem parkingów „Park & Ride”,
4) rozwój niskoemisyjnych środków transportu publicznego, sieci
tramwajowej oraz komunikacji rowerowej,
5) wprowadzenie stref niskiej emisji (etykietowanie pojazdów, wjazd za
opłatą itp.),
6) poprawa stanu dróg i ich czystości (ograniczenie emisji wtórnej pyłu z
dróg),
7) zwiększenie udziału transportu multimodalnego w przewozach
pasażerskich,
8) car sharing,
9) darmowa komunikacja miejska.

31. Jakie są możliwe kierunki działań zmierzających
do poprawy jakości powietrza w Krakowie?
Ograniczenie emisji z przemysłu możliwe jest m.in. poprzez:
1) dostosowanie wszystkich funkcjonujących instalacji do standardów
opisanych w wytycznych dla najlepszych dostępnych technik (BAT),
2) zaostrzenie wymagań w zakresie dopuszczalnej emisji,
3) zwiększenie nadzoru nad emitentami przez organy wydające pozwolenia
na emisję oraz organ kontrolny (WIOŚ) w zakresie spełniania wymagań
wynikających z Prawa Ochrony Środowiska.

32. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
Uchwała antysmogowa dla Krakowa (styczeń 2016 r.)
Wprowadzono ograniczenie w stosowaniu paliw stałych na obszarze
Krakowa.
Uchwała dopuszcza na obszarze Krakowa od 1 września 2019
roku stosowanie w instalacjach, w których następuje spalanie paliw (kotły,
piece, kominki) wyłącznie gazu ziemnego lub lekkiego oleju opałowego.
Oznacza to zakaz stosowania paliw stałych (węgla i drewna).
Ograniczenie emisji z sektora komunalnego

33. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
Uchwała antysmogowa dla Małopolski (styczeń 2017 r.)
1) Ogranicza powstawanie nowych źródeł emisji:
• od 1 lipca 2017 będą instalowane tylko kotły spełniające normy wyznaczone w
unijnych rozporządzeniach w sprawie ekoprojektu (emisja pyłu do 40 mg/m³),
2) Wyznacza długie okresy przejściowe:
• do końca 2022 roku (6 lat) – wymiana kotłów na węgiel lub drewno, które nie spełniają
żadnych norm emisyjnych,
• do końca 2026 roku (10 lat) – wymiana kotłów, które spełniają podstawowe wymagania
emisyjne (klasa 3 lub 4),
• istniejące kotły klasy 5 mogą być eksploatowane bezterminowo
3) Wprowadza wymagania dla jakości paliw:
• od 1 lipca 2017 r. zakaz stosowania mułów i flotów węglowych,
• zakaz spalania drewna o wilgotności powyżej 20% (suszenie przynajmniej 2 sezony).
4) Wprowadza obowiązki dla właścicieli kominków:
• od 1 lipca 2017 r. nowo instalowane kominki muszą spełniać wymagania ekoprojektu,
• od 2023 r. istniejące kominki o sprawności cieplnej poniżej 80% muszą zostać
wyposażone w urządzenie redukujące emisję pyłu do poziomu ekoprojektu (np.
elektrofiltr).
Ograniczenie emisji z sektora komunalnego

34. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
Projekt przejściowej uchwały antysmogowej dla Krakowa
w sprawie wprowadzenia na obszarze Gminy Miejskiej Kraków,
w okresie od dnia 1 lipca 2017 r. do dnia 31 sierpnia 2019 roku,
zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw
Projekt wprowadza zakaz stosowania w instalacjach do spalania paliw stałych (kocioł, kominek,
piec):
1) paliw, w których udział masowy węgla kamiennego lub węgla brunatnego o uziarnieniu 0-5
mm wynosi powyżej 5%,
2) paliw zawierających węgiel kamienny lub węgiel brunatny spełniających w stanie roboczym
co najmniej jeden z następujących parametrów:
a) wartość opałowa poniżej 26 MJ/kg,
b) zawartość popiołu powyżej 10%,
c) zawartość siarki powyżej 0,8% S,
3) paliw zawierających biomasę o wilgotności w stanie roboczym powyżej 20%.
Ograniczenie emisji z sektora komunalnego

35. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
Liczba palenisk domowych
Inwentaryzacja przeprowadzona w 1994 roku wykazała istnienie ok. 65 000 pieców węglowych oraz 2 800
centralnych systemów ogrzewania mieszkań opalanych paliwami stałymi (Źródło: odpowiedź Prezydenta
Krakowa na interpelację Radnego m. Krakowa Marcina Szymańskiego; 11.12.2012 r. ).
Wg danych WKŚ UMK w latach 1995-2016 zlikwidowano w Krakowie 25 973 piece oraz 4 822 kotłownie
opalane paliwem stałym. Inwentaryzacja zakończona w 2015 roku wykazała istnienie ok. 23 853 pieców
węglowych, a szacunkowa ilość pozostałych do wymiany pieców (stan - styczeń 2017 r.) wynosi ok. 16 469
pieców.
Ograniczenie emisji z sektora komunalnego
Rozkład przestrzenny lokalizacji źródeł
ogrzewania na paliwa stałe w Krakowie
Źródło: http://www.ekocentrum.krakow.pl/889,a,wyniki-inwentaryzacji.htm
Udział poszczególnych typów źródeł ogrzewania
na paliwa stałe w Krakowie

36. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
Program Ograniczania Niskiej Emisji (PONE)
W 2016 r. udzielono blisko 3 000 dotacji na wymianę palenisk na proekologiczne systemy grzewcze na kwotę
63 mln zł, co skutkowało likwidacją ok. 4 200 palenisk węglowych.
Średnia kwota dotacji w 2016 r. wyniosła 21 300 zł.
Ograniczenie emisji z sektora komunalnego
Łączna liczba wniosków złożonych w latach 2013-2017
1131
3085
2396
7384
145
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
2013 2014 2015 2016 2017
Liczba złożonych wniosków w styczniu i
lutym 2017 r. jest mniejsza w porwaniu z
analogicznym okresem w 2016 r. ze
względu na fakt, że firmy
rekomendowane przez Urząd Miasta
Krakowa realizują zlecenia wynikające z
wniosków złożonych w 2016 roku. Długi
okres oczekiwania na realizację
wymiany pieców spowodował, że
mieszkańcy wstrzymują się ze
złożeniem wniosku o datację.

37. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
Lokalny Program Osłonowy (LPO)
LPO kierowany jest do osób, które ponoszą zwiększone koszty grzewcze lokalu, związane z trwałą zmianą
systemu ogrzewania opartego na paliwie stałym na jeden z proekologicznych systemów.
Ograniczenie emisji z sektora komunalnego
Rok Liczba wniosków Kwota [zł]
Przeciętna
wysokość pomocy
na gospodarstwo
domowe [zł]
2014 109 46 901 586
2015 373 282 924 907
2016 1081 887 238,8 930
2017 (styczeń, luty) 621 551 734 1061

38. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
Kontrole Straży Miejskiej
Funkcjonariusze Straży Miejskiej sprawdzają, czy w instalacjach grzewczych budynków nie dochodzi do
spalania śmieci. Na terenie Krakowa przegląd instalacji stale prowadzi 27 strażników.
Po przekroczeniu stanów alarmowych jakości powietrza i ogłoszeniu III stopnia zagrożenia na terenie miasta,
kolejnych 98 strażników włączanych jest do działań kontrolnych.
Ograniczenie emisji z sektora komunalnego

39. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
1. Stworzono strefy ograniczonego ruchu i płatnego parkowania
Ograniczenie emisji z transportu
Źródło: http://www.traseo.pl/trasa/strefa-ograniczonego-ruchu-b Źródło: http://mi.krakow.pl/strefa-platnego-parkowania/mapa-strefy

40. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
2. Powstały dwa parkingi „Park & Ride”: przy ul. Czerwone maki i ul. Balickiej
Ograniczenie emisji z transportu
Źródło: http://krakow.naszemiasto.pl/tag/park-ride-krakow.html
W planach jest budowa kilkunastu nowych parkingów na ok. 2-3 tys. miejsc.
Źródło: http://krakow.naszemiasto.pl/artykul/krakow-wkrotce-powstana-dlugo-wyczekiwane-inwestycje-dla,3829980,artgal,t,id,tm.html

41. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
3. Unowocześniono flotę autobusów komunikacji miejskiej
Ograniczenie emisji z transportu
Obecna struktura autobusów komunikacji miejskiej w Krakowie obejmuje:
• 6 autobusów elektrycznych,
• 125 autobusów z silnikiem EURO 6 (w tym od grudnia 2016 r. 12 autobusów hybrydowych),
• 114 autobusów z silnikiem EEV,
• 64 autobusy z silnikiem EURO 5,
• 10 autobusów z silnikiem EURO 4,
• 172 autobusy z silnikiem EURO 3,
• 63 autobusy z silnikiem EURO 2.
W połowie 2017 r. zostanie dostarczonych 20 kolejnych autobusów elektrycznych.
W sumie w 2017 roku Kraków odbierze 100 ekologicznych autobusów, w tym 20
elektrycznych.
Po 2020 roku MPK będzie dysponować flotą autobusową spełniającą w 100 % normy
EURO 5 i wyższe.

42. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
4. Rozbudowano sieci tramwajowe
Ograniczenie emisji z transportu
Łączna długość torowisk w Krakowie wynosi 97 km podwójnego toru.
Od 2010 roku dobudowanych zostało ok. 9 km podwójnego toru oraz zmodernizowano
ok. 5,5 km podwójnego toru.
W najbliższych latach planuje się budowę sieci tramwajowej o długości ok. 17,5 km
podwójnego toru oraz modernizację ok. 2,4 km podwójnego toru.
Źródło: http://www.transport-publiczny.pl/

43. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
5. Wprowadzono darmową komunikację dla kierowców jeżeli w poprzednim dniu stężenie
pyłu PM10 w godz. 1:00-16:00/17:00 lub 12:00-22:00/23:00 przekroczyło 150 µg/m3. W roku
2017 dni z darmową komunikacją było 18.
6. Rozpoczęto prace nad ograniczeniem ruchu w centrum miasta (ruch jednokierunkowy
wokół Plant).
7. Wprowadzono regularne, kompleksowe kontrole stacji diagnostycznych pojazdów oraz
wyrywkowe kontrole kierowców w zakresie emisji spalin.
8. W roku 2016 uruchomiono system wspólnego użytkowania samochodów osobowych
(tzw. car sharing). Zakłada się budowę ok. 50 – 70 terminali w całym mieście.
9. Wprowadzono system roweru publicznego Wavelo, który docelowo będzie liczył 150
stacji na 1 500 rowerów.
10. W celu odpowiedniej obsługi użytkowników systemu rowerowego i osób
indywidualnych rozbudowywana jest sieć ścieżek rowerowych (obecnie ich długość
wynosi ok. 150 km).
Ograniczenie emisji z transportu

44. Jakie działania zostały dotychczas zrealizowane
w celu poprawy jakości powietrza w Krakowie?
Ograniczenie emisji z przemysłu (wybrane)
1. Uruchomienie instalacji odsiarczania i odazotowania spalin w Elektrociepłowni EDF Kraków S.A.
(2015-2016).
2. Uruchomienie instalacji oczyszczania gazu koksowniczego w ArcelorMittal Poland S.A .
Oddział w Krakowie (2012).
3. Modernizacja Walcowni Zimnej Blach w ArcelorMittal Poland S.A. Oddział w Krakowie (2009).
4. Uruchomienie instalacji odsiarczania spalin w Elektrowni Skawina S.A. w Skawinie (2008).
Inne działania podjęte przez miasto Kraków (wybrane)
1. Powołanie Rady Programowej ds. Ochrony Powietrza.
2. Wprowadzenie zintegrowanego systemu przekazywania informacji o jakości powietrza (media,
tablice informacyjne, komunikacja miejska, …).
3. Permanentna edukacja mieszkańców (konferencje, kampanie edukacyjne,…).
4. Współpraca z instytucjami naukowymi i organizacjami pozarządowymi.
5. Opracowanie propozycji zmian w polskim prawie, umożliwiających skuteczną walkę z
zanieczyszczeniami na poziomie lokalnym (wprowadzenie w kraju norm jakości indywidualnych
palenisk na paliwa stałe, oraz norm paliw stałych, umożliwienie samorządom wprowadzania lokalnych
stref ograniczonego ruchu, znakowanie klas emisyjnych silników samochodowych na wzór miast
zachodnioeuropejskich).

45. Jakie są perspektywy dalszej poprawy jakości
powietrza w Krakowie?
Cel do osiągnięcia: jak najszybsze spełnienie wszystkich wymagań w zakresie jakości
powietrza na obszarze aglomeracji krakowskiej.
Ograniczenia w osiągnięciu zamierzonych celów (wybrane):
 uwarunkowania prawne (brak przepisów ogólnokrajowych dających samorządom
możliwości podejmowania działań naprawczych w oparciu o regulacje prawa
miejscowego),
 brak wsparcia parlamentu i rządu w zakresie systemowego rozwiązywania problemów
niskiej emisji w kraju,
 brak kompleksowej wiedzy o przyczynach złej jakości powietrza w Małopolsce i
Krakowie,
 niewystarczające działania służb miejskich w zakresie walki z emisją
niezorganizowaną pyłu do powietrza (drogi, składowiska, budowy itp.),
 brak odpowiedniego systemu nadzoru/kontroli nad emitentami ze strony organów
odpowiedzialnych za zarządzanie jakością powietrza w Małopolsce i Krakowie,
 brak długofalowej polityki zarządzania jakością powietrza w Polsce, Małopolsce i
Krakowie.

46. Jakie są perspektywy dalszej poprawy jakości
powietrza w Krakowie?
Wniosek ogólny
Jakość powietrza jest jedną z miar rozwoju cywilizacyjnego. Jest parametrem
zdeterminowanym przez dużą liczbę czynników, których nieuwzględnienie może utrudnić
realizację zamierzonych celów w realnym czasie. Działania naprawcze podejmowane
w Krakowie i województwie małopolskim w oparciu o przyjętą strategię określoną m.in. w
Programie Ochrony Powietrza mogą okazać się w perspektywie najbliższych lat
niewystarczające. Wydaje się, że bez wprowadzenia systemowych rozwiązań na szczeblu
krajowym oraz bez wprowadzenia nowego, bardziej wydolnego systemu zarządzania
jakością powietrza, szybkie osiągnięcie znacznej poprawy jakości powietrza w Krakowie,
Małopolsce i kraju może okazać się niemożliwe.

47. Dziękujemy za uwagę
i zapraszamy do
dyskusji