1. 2012 оны 12 сар
УЛИРЛЫН Е-СЭТГҮҮЛ
Монголын Нийгмийн Эрүүл Мэндийн
Мэргэжилтнүүдийн Нийгэмлэг
Сүхбаатар дүүрэг, Бага тойрог, 6-р хороо,
НҮБ-ын Гудамж, байр 3-46, Шуудангийн
салбар, хайрцаг 46А/229, Улаанбаатар хот
210646A,
Утас/Факс: (976-11) 325190
Е-мэйл: mphpa.mongolia@gmail.com;
Вебсайт: http://www.mphpa.com
Мэндчилгээ АГУУЛГА
Монголын нийгмийн эрүүл мэндийн мэргэжилтнүүдийн нийгэмлэгээс Мэндчилгээ 1
гаргаж буй нийгэмлэгийн үйл ажиллагааны талаарх цахим сэтгүүлийг эрхэм
Гишүүнчлэл 2
хүндэт уншигч та бүхэндээ зориулан шинэ оны босгон дээр толилуулж байгаадаа
баяртай байна. Нийгэмлэгийн хэмжээнд хэрэгжиж
Нийгмийн маш чухал үнэт зүйл бөгөөд нийгэм бүхэлдээ дэвших буй төсөл хөтөлбөрүүд 2
хөгжихийн гол хөдөлгүүр бол төр, олон нийтийн болон ТББ-ын хамтын
ажиллагааг урамшуулсан тогтолцоо. Энэ утгаараа ТББ-ын үйл ажиллагаа бол Саяхан онол практикийн бага
манай нийгэмд чухал байр сууртай билээ. Манай нийгэмлэг ТББ-ын энэхүү үүрэг хурал болж өнгөрлөө 3
оролцоог ухамсарлан нийгэм, хүнд хамгийн үнэтэй зүйл болох эрүүл энх амьдрах
үндэс суурийг тавихад онцгой анхаарч ирлээ. Амжилтын түүх 3
Бид хүн амын эрүүл мэндийг хамгаалан бэхжүүлэхийн тулд Зальцбургийн тэтгэлэгт
мэргэжилтнүүдийн чадавхыг нэгтгэн, олон талт хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх хөтөлбөр 4
замаар Монгол улсын нийгмийн эрүүл мэндийн тогтвортой хөгжлийг дэмжин
ажиллах гэсэн эрхэм зорилготойгоор ажиллаж байна. Кофены хэрэглээний зуршил болон зүрхний
Манай нийгэмлэг 2012 онд хэд хэдэн төсөл хөтөлбөрүүдийг үр дүнтэйгээр дутал/эмгэг үүсгэх эрсдлийн судалгаа
хэрэгжүүлж амжилт бүтээлээр дүүрэн угтаж, ирж буй 2013 ондоо нийгмийн 5
эрүүл мэндийн тогтолцоог боловсронгуй болгох, хүн амын эрүүл мэндийн Нээлттэй боломжууд 5
хамгаалах, дэмжих чиглэлд онцгой анхаарлаа хандуулан ажиллахаар төлөвлөж
байна.
Та бүхэн манай энэ удаагийн цахим сэтгүүлээс нийгэмлэгийн үйл
ажиллагаа, шинэ мэдээ мэдээлэл, амжилтын түүхүүд, нээлттэй боломжуудын
талаар мэдээллийг авах бөгөөд бид цаашид энэхүү цахим сэтгүүлээ улам
сайжруулж боловсронгуй болгох хүсэлтэй байгаа тул Та бүхэн бидэнд саналаа
илгээвэл баяртайгаар хүлээн авах болно.
Энэхүү сэтгүүлээрээ дамжуулан нийт гишүүд, нийгмийн эрүүл мэндийн
төлөө санаа тавьж хамтран ажиллаж байдаг байгууллага, хамт олондоо 2013
ондоо ажил үйлс нь улам дэлгэрч, одтой хийморьтой байхын өлзийтэй ерөөлийг
өргөн дэвшүүлж мэндчилж байна.
Монгол хүн эрүүл байх болтугай!
МНЭММН-ийн Тэргүүн Т.Болормаа

2. Гишүүнчлэл 2
Манай байгууллага одоогийн байдлаар нийт 168 гишүүдтэй. Нийт гишүүдийн 70 гаруй хувь нь
гадаад дотоодын их дээд сургуулиудад магистр болон түнээс дээш зэрэгтэй бөгөөд эх орныхоо Манай хамт олон
болон нийгэмлэгийн хөгжилд үнэтэй хувь нэмрээ оруулсаар байна. Бид тус нийгэмлэгийнхээ
нөөц бололцоо, гишүүдээ дайчлан байгуулагдсан цагаасаа эхлэн олон улсын байгууллага Удирдах зөвлөл
(Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага, Дэлхийн банк, Азийн хөгжлийн банк), Эрүүл мэндийн Т.Болормаа
яам болон бусад холбогдох газруудтай хамтран эрүүл мэндийн салбарын хөгжил, нийгмийн А. Болд
эрүүл мэнд, нөхөн үржихүй, эх хүүхдийн эрүүл мэнд, ХДХВ/ДОХ/БЗДХ болон бусад Ц. Бүжин
чиглэлүүдээр нийт 30 гаруй төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлжээ. Б. Цэвэлмаа
Н. Оюунбилэг
Д.Төмөртогоо
Нийгэмлэгийн хүрээнд гишүүдийн дунд сонирхлын бүлэг ажилладаг бөгөөд та мэргэжлийнхээ Б.Машбадрах
чиглэлийн дагуу дараах бүлэгт хамрагдах боломжтой. Үүнд
Гүйцэтгэх захирал
1. Эрүүл мэндийн удирдлага, менежмент П. Болормаа
2. Халдварт бус өвчин судлал Хөтөлбөрийн менежер
3. Халдварт өвчин судлал Б. Энхтуяа
Санхүүгийн ажилтан
4. Эх хүүхдийн эрүүл мэнд М. Янжинбадам
5. Орчны эрүүл мэнд Компьютерийн ажилтан
Б. Түмэнзул
Хэрвээ та манай нийгэмлэгийн гишүүн болохоор сонирхож байвал манай www.mphpa.com Сонирхлын бүлгүүд (Гишүүд)
хаягаар орж мэдээллийг авснаар бидэнтэй холбогдож бүртгүүлэх боломжтой.
Нийгэмлэгийн хэмжээнд хэрэгжиж буй төсөл хөтөлбөрүүд
Тус нийгэмлэг нь 2012 онд хэд хэдэн томоохон төсөл, хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлж байна. Үүнд:
Монголын Мянганы сорилтын сангийн санхүүжилтээр
 “Халдварт бус өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх”
 “Халдварт бус өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, зөвлөгөө өгөх загвар үйлчилгээг эрүүл мэндийн анхан шатны түвшинд бий болгох”
 “Агаарын чанарын судалгааны өрсөлдөөнт тэтгэлэгт хөтөлбөр”
 Эрүүл мэндийн зан үйлийн өөрчлөлтийн талаарх сурах бичиг зохиох, хэвлүүлэх, түгээх
Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр
 “Эмзэг бүлгйин иргэдэд үзүүлэх эрүүл мэндийн 2 дахь шатлалын тусламж үйлчилгээний хүртээмжийг сайжруулах бодлого
боловсруулах”
Олон улсын IOGT байгууллагын санхүүжилтээр
 “Архины урьдчилан сэргийлэх бодлогыг сайжруулах” зэрэг төслүүд
Америк Австрийн сан, Нээлттэй нийгэм хүрээлэнгийн дэмжлэгтэйгээр
 Зальцбургийн тэтгэлэгт хөтөлбөр
Үүнээс гадна Европын Холбоо, VSO Монгол дахь хөтөлбөрийн газрын санхүүжилтээр хэрэгжиж байгаа “Олон нийтийн оролцоотойгоор
нийгмийн эрүүл мэндийг сайжруулах нь” төслийн үнэлгээг зохион байгуулж байна.

3. Саяхан онол практикийн II бага хурал болж өнгөрлөө 3
Монголын нийгмийн эрүүл мэндийн мэргэжилтнүүдийн нийгэмлэг “Шударга ёс ба эрүүл мэнд” онол практикийн бага хурлыг эрүүл
мэндийн үйлчилгээний чанар хүртээмж, архи тамхины хяналт ба бусад халдварт бус өвчний эрсдэлт хүчин зүйлс, орчны эрүүл мэнд,
нийгмийн эрүүл мэндийн бусад асуудлууд чиглэлүүдээр салбар хуралдааныг 2012 оны 12 сарын 7-нд Улаанбаатар зочид буудалд зохион
байгууллаа.
Хуралд ЭМЯ-ны дэд сайд Ж.Амарсанаа, ДЭМБ-ын нийгмийн эрүүл мэндийн мэргэжилтэн С.Р.Говинд, МУ-ын Ерөнхийлөгчийн зөвлөх
Ч.Сосормаа нар хүрэлцэн ирж үг хэлснээс гадна ДНЭМНХ-ны Ерөнхийлөгчийн талархлын илгээмжийг хуралд оролцогчдод уншиж
танилцуулав.
Тус хуралд зочид төлөөлөгчид, удирдах албан тушаалтан, эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүд, судлаач, сайн дурын идэвхтнүүд зэрэг нийт
120 гаруй хүмүүс оролцов.
Хурлын үеэр нийт 42 судалгааны илтгэлийг танилцуулсан бөгөөд судалгааны материалуудыг эмхтгэн “НИЙГМИЙН ЭРҮҮЛ
МЭНДИЙН ОНОЛ ПРАКТИКИЙН II БАГА ХУРЛЫН ЭРДМИЙН БҮТЭЭЛИЙН ТОВЧООН” нэртэйгээр хэвлүүллээ.
Та бүхэн энэхүү бүтээлийг авах бол бидэнтэй mphpa.mongolia@gmail хаягаар хандаарай.
Амжилтын түүхээс
МНЭММН нь Монголын Мянганы сорилтын сангийн “Халдварт бус өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх” эрүүл мэндийн төслийн ухуулга
нөлөөллийн үйл ажиллагааг зохион байгуулснаар нийгэмд үр дүнгээ өгсөн 2 амжилтын түүхээс танилцуулж байна.
Монсүү ХХК нь 20 гаруй жилийн туршлагатай сүү, сүүн бүтээгдэхүүний Талх чихэр ХХК нь 60 гаруй нэр төрлийн талх,
үйлдвэр юм. нарийн боов, бялуу, чихрийн үйлдвэрлэлээр үйл
ажиллагаа явуулж буй Монгол улсын тэргүүлэгч,
Одоогийн байдлаар тус үйлдвэр ариутгасан ууган хүнсний
сүү (кальцитай, шоколадтай), тараг (био, үйлдвэр юм.
жимстэй, бифидо, тэжээллэг), цөцгий, зөөхий,
ааруул (7 төрлийн савлагаатай), аарц Нийт 9 нэр төрлийн
(чихэртэй, чихэргүй), ээдэм, шар сүү, хайлмаг, талх үйлдвэрлэдэг
бяслаг, хүүхдийн тэжээл зэрэг нийт 28 төрлийн бөгөөд нэг талханд
бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж худалдаанд ногдох давсны
нийлүүлж байна. хэмжээг 12%-иар
бууруулснаас гадна
2011 оны 5 сараас эхлэн 5 төрлийн талхныхаа сав баглаа
бүтээгдэхүүнд агуулагдах сахарын хэмжээг 3- болон шошгыг
5%, тослогийг 2-2.5% бууруулж, шинээр 3 сайжруулсан бол бүхэл
төрлийн сахаргүй бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэн үрийн гурилан
худалдаанд гаргажээ. бүтээгдэхүүнийхээ нэр
төрлийг олшруулсаар
байна.

4. Зальцбургийн тэтгэлэгт хөтөлбөр 4
МНЭММН нь 2004 оноос эхлэн Зальцбургийн тэтгэлэгт хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байна. Энэхүү хөтөлбөрийн зорилго нь олон улсын
залуу эмч мэргэжилтнүүдийн мэргэжил мэдлэгийг дээшлүүлэх зорилготой. Энэхүү хөтөлбөрийн шалгуур үзүүлэлтийг хангасан эмч,
мэргэжилтнүүд тухайн чиглэлээр долоо хоногийн семинарт хамрагдах ба үүний дараагаар Австр улсын энмэлэгт нэг сарын дадлага хийх
эрх олгогддог байна. Тус хөтөлбөр хэрэгжиж эхлэснээс хойш нийт 296 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүд хамрагдсанаас 246 нь долоо
хоногийн семинарт хамрагдсан бол, үүний дараагаар 50 нь нэг сарын дадлагыг хийж мэргэжил, мэдлэг, ур чадвараа дээшлүүлжээ.
Семинарт хамрагдсан эмчийн сэтгэгдлээс: Нэг сарын дадлага хийсэн эмчийн сэтгэгдлээс:
Миний нэр Батцэцэг- дотрын эмчийн мэргэжилтэй. 2012 оны 6-р сарын 17-23 нд Намайг Болортуяа гэдэг. Би эмгэг судлалын
Австри улсын Зальцбург хотноо дотрын өвчний семинарт хамрагдсан. Энэ үндэсний төвийн 1-р тасагт эмгэг судлаач эмчээр
семинарт хамрагдсанаар дотрын өвчний орчин үеийн эмчилгээний стандарт ажилладаг. Австрийн Зальцбургийн хөтөлбөрийн
ялангуяа эрт оношлогоо, эмчилгээнд чухал ач холбогдолтой удирдамжуудаас эмгэг судлалын семинарт 2008 онд хамрагдаад,
суралцсан. 2010 онд нэг сарын дадлага хийх боломж олдсонд
туйлын их баяртай байдаг юм.
Мөн элэгний С вируст гепатитын орчин үеийн эмчилгээний дэглэм, эмчилгээний
явц, хавсарсан эмчилгээ, элэг шилжүүлэн суулгахын өмнөх эмчилгээний зарчим, Энэ хөтөлбөрт хамрагдсанаар мэргэжлийн ур
элэгний хатуурлын үеийн сүүлийн шатны эмчилгээний талаар суралцсан. Тус чадвар өсөх, цааш хөгжихөд минь их нөлөөлсөн.
сургалтанд Австри Америкийн их сургуулиудын профессорууд оролцож хичээл Давсагны хавдрын орчин үеийн ангилал,
заасан. Мөн хөгжингүй болон хөгжиж байгаа орнуудын эмч нартай туршлагаа оношлогооны талаар суралцсан нь манай орны
хуваалцах, тэдэнтэй хамтран ажиллах боломжийг олгосон. нөхцөлд шинэ аргачлал байсан бөгөөд магистрын
ажлаа хийхэд гол суурь болж өгсөн юм. Энэ
Үүнээс гадна энэ семинарт оролцсоны дараа Австрийн их сургуулийн эмнэлэгт семинар болон дадлагын хөтөлбөрт хамрагдан олж
дадлага хийх зөвшөөрөл олгодог нь үнэхээр том боломж байлаа. Хөгжиж байгаа авсан мэдлэг туршлага маань өдөр тутмын ажил,
орнуудын эмнэлгийн мэргэжилтнүүдэд зориулан энэхүү олон улсын сургалт амьдралд байнга хэрэгцээ болдог. Хамт
зохион байгуулж байгаад гүнээ талархаж байгаагаа илэрхийлэхдээ таатай олонтойгоо мэдлэгээ хуваалцах, шинээр сурсан
байна. бүхнээ нэвтрүүлэх их хүсэл эрмэлзэл дүүрэн
ажиллаж байна. Хөтөлбөрт хамрагдсан нь миний
хувьд уропатологич мэргэжлээр гүнзгийрэхэд
төдийгүй, Монголын эмгэг судлалын хувьд
шээсний замын патологийг хөгжүүлэхэд суурь
болж өглөө. Үүнээс гадна европын урлаг, өв
соёлын нэгээхэн хэсэгтэй танилцах том боломж
олдсонд маш их баяртай байдаг юм.
Хөгжиж байгаа орнуудын эрүүл мэндийн салбарт
хүний нөөцийг хөгжүүлэхээр ажиллаж байгаа
Австрийн засгийн газрын энэхүү хөтөлбөр надад
ийм сайхан боломж олгосонд маш их талархаж
байгаагаа дахин дахин илэрхийлье.

5. Кофены хэрэглээний зуршил болон зүрхний дутал/эмгэг үүсгэх 5
эрсдлийн судалгаа
Elizabeth Mostofsky, ScD; Megan S. Rice, ScD; Emily B. Levitan, ScD; Murray A. Mittleman, MD, DrPH
Бид энэ удаа кофены хэрэглээ болон зүрхний эмгэгийн эрсдлийн талаар Швед, Финлянд
улсад зохион байгуулсан 5 бие даасан проспектив судалгааны үр дүнг харьцуулах аргаар
буюу мета дүн шинжилгээ хийх аргыг ашигласан судалгааг танилцуулж байна.
Background: Судалгаанаас кофены хэрэглээ болон зүрхний эмгэг хоорондын хамаарал нь
харилцан зөрчилдсөн үр дүн гарсан байна.
Аргачлал болон үр дүн: Судалгааг 1966 оноос 2011 оны хооронд хийгдсэн кофены
хэрэглээний зуршил болон зүрхний эмгэгийн эрсдэл хоорондын хамаарлыг судалсан хэд хэдэн проспектив судалгаануудад дүн
шинжилгээ буюу системчилсэн үнэлгээг хийсэн. Тус судалгаанд 6522 зүрхний эмгэгтэй хүмүүс болон 140220 оролцогчид хамрагджээ.
Судалгаанд өдөрт 4 аяга болон түүнээс дээш аяга кофе уудаг өндөр хэрэглээтэй хүмүүсийг кофе хэрэглэдэггүй хүмүүстэй харьцуулахад
зүрхний эмгэгийн эрсдэлт өртөх нь урвуу хамааралтай байсан байна. Гэхдээ хүйсний ялгаа эсвэл чихрийн шижин, зүрхний миокардын
инфаркын суурь өвчтэй хүмүүсийн кофены хэрэглээ болон зүрхний эмгэгийн эрсдэл хоорондын хамаарлыг батлаагүй болно.
Дүгнэлт: Кофены хэрэглээ дунд зэрэг хүмүүст /өдөрт 1-3 аяга/ зүрхний эмгэгийн эрсдэлд өртөх нь урвуу хамааралтай бол өдөрт 4 аяга
болон түүнээс дээш кофе хэрэглэдэг хүмүүст хамгийн их урвуу хамааралтай байна.
Хэлэлцүүлэг: Энэхүү судалгааг 5 бие даасан судалгааны үр дүнг харьцуулах журмаар хийсэн бөгөөд кофены хэрэглээ болон зүрхний
эмгэгийн хоорондын холбоонд гарсан үр дүнгүүдэд дүн шинжилгээ хийхэд J хэлбэрийн хамаарал гарч байна. Өдөрт 4 аяга кофе уухад
(11% бага эрсдэлтэй) эрсдэл багасч байсан бол өдөрт 10 аяга кофе уухад эрсдэл дахин нэмэгдэх нь ажиглагдсан. Үелсэн дүн
шинжилгээгээр хүйсийн болон таргалалтын хэмжээ зэргийн нөлөөллийн баримт байсангүй.
Хэдийгээр зүрхний эмгэг/дутал үүсгэх эрсдэлт хүчин зүйлд зүрх судасны өвчин үүсгэх олон эрсдэлт хүчин зүйлсүүд ижил нөлөөлөх
бөгөөд ялангуяа цусны даралт ихсэх, таргалалт, нас ахих зэрэг нь илүүтэйгээр нөлөөлдөг байна. Туршилт хийгдсэн судалгаануудаас
харахад, кофе болон кофейн нь цусны даралтыг хурцаар нэмэгдүүлдэг байна. Жишээ нь: Ноорзиж нарын судалгаанаас харахад нэг аяга
кофе уух болгонд зүрхний агшилтын даралт 2.04мм муб-аар ((95% CI, 1.10 to 2.99)), сулралын даралт 0.73мм муб-аар (95% CI, 0.14 to
1.31) тус бүр ихэсдэг байна.
Кофены хэрэглээний зуршил болон зүрхний эмгэгийн хамаарлын судалгаануудын үр дүнгүүд харилцан адилгүй байсан ба тохиолдол
хяналтын судалгаанд эрсдэл нэмэгдсэн бол проспектив судалгаанд харин ч кофе нь зүрх судасны өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэх
байдлаар гарсан байна. Саяхны хийгдсэн мета дүн шинжилгээний судалгаагаар өдөрт 1-3 аяга кофе уух нь даралт ихэсгэх эрсдэлтэй
бөгөөд харин илүү их хэрэглээ буюу өдөрт 3-аас дээш аяга кофе уух нь эрсдлийг нэмэгдүүлэхгүй гэж гарсан байна. Эдгээр судалгааны
үр дүн болон туршилтуудаас харахад тогтсон зуршил, кофейн нь цусны эргэлтэд хүчтэй нөлөөлснөөр дасан зохицох байдлыг бий
болгож байгааг харуулж байна. Түүнчлэн байнгын кофе хэрэглэх нь чихрийн шижингийн 2-р хэлбэрийн эрсдлийг бууруулах буюу
кофены хэрэглээ өндөртэй хүмүүст чихрийн шижингийн эрсдлийг их хэмжээгээр бууруулдгийг ихэнх судалгаа харуулжээ.
Дүгнэхэд, кофены хэрэглээ болон зүрхний өвчний хооронд J хэлбэрийн хамаарал байгаа бөгөөд ингэхдээ кофены дундаж хэрэглээг авч
үзсэн болно. Энэ судалгааны ажилд өөр төрлийн нөлөөлөх эрсдэлт хүчин зүйл бүхий хүн ардыг оруулаагүй. Судалгааны үр дүнгээс
харвал одоогийн хэрэглэгдэж байгаа зүрхний дутал/эмгэгээс урьдчилан сургийлах гарын авлагад кофе нь сөргөөр нөлөөлж болзошгүйг
анхааруулсан байгаа бөгөөд харин судалгааны үр дүн кофе нь ямар нэг байдлаар зүрхний гаралтай өвчин эмгэгээс урьдчилан
сэргийлэхэд эерэгээр нөлөөлж байна гэж үзээд тэрхүү гарын авлагад өөрчлөлт оруулж болохыг санал болгожээ.
Та дэлгэрэнгүй мэдээллийг http://circheartfailure.ahajournals.org орж үзнэ үү.
Нээлттэй боломжууд
Зальцбургийн тэтгэлэгт хөтөлбөрийн талаар сонирхож байвал:
Хөтөлбөртэй холбоотой (семинарын чиглэл, семинар зохион байгуулагдах хугацаа, өргөдөл хүлээж авах хугацаа, тавигдах шаардлага
гэх мэт) мэдээллийг www.mphpa.com болон http://www.aaf-inline.org/ веб хуудаснаас авч онлайн бөглөх боломжтой.
Залуу эрдэмтэн судлаачдын анхааралд:
Азийн эмэгтэйчүүдийн судалгааны холбоо нь Солонгос улсын Чежү аралд 2012 оны 10 сарын 15-17-ны өдрүүдэд зохион байгуулагдах
залуу эрдэмтдэд зориулсан Солонгос-Азийн хамтын ажиллагааны төслийн Боловсрол, солилцооны хөтөлбөрт хамрагдахыг урьж байна.
Та бүхэн дэлгэрэнгүй мэдээллийг http://www.aaws07.org/aaws_bb/bbs/board.php?bo_table=news&wr_id=31 орж үзнэ үү.