1. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
PHẦN I: LỜI NÓI ĐẦU
Viễn thám có thể được định nghĩa như một phương thức thông tin
về các đối tượng từ một khoảng cách nhất định, không tiếp xúc trực tiếp
với chúng. Các thông tin thu được là kết quả của việc giải mã hoạc đo
đạc. Những biến đổi mà đối tượng tác động đến môi trường xung quanh
như trường điện từ, trường âm thanh hoạc trường hấp dẫn. Viễm thám
được ứng dụng nhiều voà trong việc thành lập bản đồ, nghiên cứu những
biến đổi của đất đai, thực vật, khí hậu, thời tiết… Những ứng dụng của
nó ngày càng hữu ích, thiết thực phục vụ cho con người.
Từ những ưu điểm trên chúng em đã áp dụng vào thực tế tiến hành
thực hành thành lập bản đồ phân loại thảm thực vật từ tư liệu viễn thám
của khu vvực thị trấn Xuân Mai.
Nội dung
I. Đặc điểm khu vực nghiên cứu.
-Vị trí địa lý
-Ranh giới hành chính
-Khí hậu
-Thảm thực vật
II. Sơ đồ tổng quát quá trình tiến hành.
-Sơ đồ:
-Phân công công việc
III. Các bước tiến hành.
1. Sử dụng phần mềm ENVI 4.0 để thực hiện các bước tiền xử lý.
- Nhập giá trị ảnh
- Chọn mẫu có giám định.
- Chọn mẫu kiểm chứng.
- Chỉnh sửa bổ sung cho lớp thông tin phân loại.
- Đoán đọc điều vẽ các lớp thông tin bổ trợ.
Em xin chân thành cảm ơn thầy !
1

2. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
N ỘI DUNG
I.Đặc điểm khu vực nghiên cứu
1.Vị trí địa lý, ranh giới hành chính
Chương Mỹ c ó tổng diện tích tự nhiên là 23294.15 ha.
• Phía Bắc giáp với huyện: Hoài Đức, Quốc Oai.
• Phía Nam giáp với huyện:Mỹ Đức, Ứng Hoà.
• Phía Tây giáp với tỉnh Hoà Bình(Huyện Lương Sơn)
• Phía Đông giáp với huyện:Thanh Oai
• Có hai con sông lớn chảy qua là:Sông Đáy và Sông Đà
Vị trí địa lý huyện Chương Mỹ
2

3. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
2. Khí hậu
Huyện Chương Mỹ nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa của vùng đồng
bằng Bắc Bộ với nền khí hậu nhiệt đới ẩm, chế độ gió mùa Tây Nam và
Đông Bắc , có mùa đông khô và lạnh.
- Nhiệt độ trung bình:
Tháng 11 đến tháng 4 khoảng 200c
Tháng 1 đến tháng 2 khoảng 80c-120c.
Tháng 5 đến tháng 10khoảng 260c.
Tháng 6 cao nhất là 380c
- Độ ẩm trung bình:
Tháng 6,7,8: 81-87%
Tháng 10,11,12: 81-82%
Trung bình cả năm: 82-86%.
Lượng mưa: thường bắt đầu từ tháng 5 đến tháng10, mưa nhiều vào
tháng 6,7,8.
- Lượng mưa bình quân :1500-1700mm/năm. Lượng mưa tập trung vào
mùa hè trung bình 1200mm/năm chiếm 70% tổng lượng mưa cả
năm.Mùa đông 300-500mm.
3

4. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
II. Sơ đồ tổng quát quá trình tiến hành
1. Sơ đồ
S¬ c¸c ­ íc
®å b ph©n lo¹ib»ng ­ ¬ng
ph ph¸p
ph©n
lo¹icã
gi nh
¸m ®Þ
B¶n h ×nh
®å ®Þa T­
liÖu tinh
vÖ Sè
liÖu
®iÒu
tra ùc
th ®Þa
Nh Ëp
¶nh
X©y
dùng î p
¶nh tæ h
m µu
N©ng Êt ­ î ng
cao ch l
¶nh
N¾n Ønh ×nh ä c
ch h h
Chänm Éu ¸m nh
gi ®Þ
Ph ©n ¹i i¸m
lo cã g TÝ to¸n lÖu
nh sè i TK
®Þnh vïng Éu
m
TÝ di tÝ
nh Ön ch
Ph©n o¹i
l
Läc
¶nh ¶nh ©n ¹i
ph lo (M axi um i
m lkehood)
In
ra Ch ä n Éu iÓm øng
m k ch
So
s¸nh ®è i iÕu
­ ch
§¸nh i¸ Ýnh
g ®é ch
x¸c
1.1. Thu thập số liệu
4

5. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
- Thu thập ảnh vệ tinh của cùng một khu vực tại các thời điểm khác
nhau. Ở đây chúng ta có ảnh chụp Hà Nội bao gồm cả khu vực
Xuân Mai nơi sẽ tiến hành đánh giá biến động lớp phủ thực vật
dựa vào phân loại biến động của chúng ở thòi điểm chụp ảnh và
hiện tại.
1.2. Nhập ảnh
- Mở ENVI và mở ảnh Hanoi_V011116.raw. Tiến hành nhập số hang,
số cột và số kênh ảnh. Chú ý kênh anh phải là 3 kênh.
1.3. Xây dựng ảnh tổ hợp màu.
- Tiến hành lập tổ hợp màu cho ảnh dựa theo 3 màu cơ bản là xanh
lục, xanh da trời, đỏ. Màu đỏ ứng với các bước sóng hồng ngoại.
- Lập các kênh ảnh tương ứng là:
+ Band 3- RED.
+ Band 1- GREEN.
+ Band 2- BLUE.
1.4. Nâng cao chất lượng ảnh.
- Sau khi tiến hành tổ hợp màu ta Load ảnh đó ra và tiến hành nâng
cao chất lượng ảnh để có thể dễ dàng nhận ra các đối tượng trên
ảnh hơn.
5

6. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
6

7. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
- Vào EnhanceInteractive StretchingRồi lựa chọn tổ hợp R-
G-B cho hợp lý để có file ảnh chất lượng nhất. Dựa vào biểu đồ
Histogram chúng ta có thể lựa chọn cho phù hợp. Ta được ảnh sau
khi đã tăng cường chất lượng ảnh.
7

8. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
1.5. Nắn chỉnh hình học
Bước1: Trước khi tiến hành nắn chỉnh hình học chúng ta nên cắt ảnh
lần 1 để giới hạn khu vực điều tra. Vào FileSave Image asImage
FileSpatial SubsetSubset by image band chọn giá trị tương ứng là 3
kênh ảnh. Tiếp tục vào Image, lựa chọn giới hạn khu vực điều tra:
Samples=1500; Lines=1500. Lúc này được ảnh khu vực Xuân Mai.
Bước2: Tiếp theo ta tiến hành nắn chỉnh hình học. Vào
MapRegistrationSelect GCPs: Image to Map. Lựa chọn các thong
số cho file ảnh gồm:
8

9. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
+ Hệ toạ độ: UTM- WGS 84.
+ Đơn vị: Metres.
+ Múi chiếu: Zone 48N.
+ Độ phân giải ảnh: 15×15 pixel.
Bước 3: Chúng ta sẽ tiến hành định vị ảnh dựa vào 5 điểm đã biết toạ
độ ở ngoài thực địa.
+ Điểm 1: Đoạn gẫy nhánh sông trên đường đi Hoà Bình.
+ Điểm 2: Ngã ba Xuân Mai.
+ Điểm 3: Ngã ba trên đường rẽ vào thị trấn Chúc Sơn.
+ Điểm 4: Đường đi Miếu Môn.
+ Điểm 5: Đường vào suối Tiên.
Bảng toạ độ các điểm
Điểm Toạ độ X Toạ độ Y
1 555102.97 2307326.30
2 560307.97 2311286.30
3 571917.68 2313866.30
4 567387.97 2301731.30
5 556107.97 2317256.30
Vào Showlist thấy sai số nhỏ hơn 1 là thoả mãn. Lưu file đã định vị vào
FileSave GCPs w / map cords…
Bước 4: Load file để nắn: Vào OptionsWarp fileLựa chọn file vừa
định vị. Lựa chọn một số thông số cho file. Chú ý chọn Output result to:
Chọn fiel để lưu file vừa nắn lại.
- Trên cửa sổ Available Band List hiện ra file vừa nắn. Load ra xem
có bị cong, vênh hình hay không, nếu thấy hình dạng file giữ nguyên
thì file nắn thành công.
9

10. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
- Sau khi nắn chỉnh xong ta tiến hành cắt lần 2 khu vực điều tra để có
được khu vực đo vẽ đúng nhất. Làm lại bước 1 trong nắn chỉnh
hình học nhưng chọn: Samples=500; Lines=500.
1.6. Phân loại có giám định
- Để phục vụ cho công tác phân loại thảm thực vật ở khu vực Xuân
Mai trước hết ta tiến hành lập bảng chú giải.
+ Vào Tool Region of Interest ROI Tool
- Tiến hành phân loại với 6 loại đối tượng:
+ Rừng kín.
+ Rừng trung bình.
+ Rừng thưa.
+ Cây bụi.
10

11. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
+ Đất khác.
+ Nước.
- Lựa chọn vùng mẫu: Vào Roi_Type ®Ó chän chøc
n¨ng lÊy vïng mÉu:
+ BËt Multi Part vµ chän h×nh « lùa chän lµ
h×nh ch÷ nhËt b»ng c¸ch tÝch vµo rectangle.
11

12. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
+ Chän vµo Zoom cã nghÜa l ta xÏ l m Éu ë
µ Êy
khu vùc zoom .
LÊy mÉu nh sau: ta chän khu vùc nµo mµ cã mÉu
®iÓn h×nh nh ch¼ng h¹n rõng kÝn cã ®é ®Ëm mµu s¾c
h¬n nh÷ng khu vùc rõng tha kh¸c ta lùa chän khÐo
chuét ë khu vùc m×nh ®∙ lùa chän, ta cã thÓ lùa
chän ®èi tîng ë nhiÒu n¬i cø nh thÕ ta lùa chän víi
c¸c khu vùc rõng kh¸c
Sau khi lùa chän ®îc khu vùc nghiªn cøu ta sÏ lu
nã l¹i b»ng c¸ch vµo Save ROIs chän tÊt c¶ c¸c ®èi
tîng sau ®ã ta cÇn chän ®êng dÉn ®Ó lu l¹i
12

13. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Sau khi ® ∙
lu l¹i ta cÇn cho m ¸y tÝnh tÝnh to¸n ® Ó
ph© n o ¹i ra nh÷ ng khu vùc cã rõng ta l nh sau
l µm
Sö dông ph¬ng ph¸p Maximum Likehood ®Ó ph©n lo¹i
¶nh.
Tõ thanh menu cña ENVI ta lùa chän Classification/
Supervised/ Maximum Likehood råi chän file mµ ta
cÇn ph©n lo¹i
13

14. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
chọn Select All Items, chọn đường dẫn =>Ok
Sau quá trình phân loại ta có ảnh phân loại
Load file “phân loại” ta sẽ có ảnh sau phân loại
14

15. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Vào Display #1 => New Display
Load “Phân loại”
15

16. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Sau khi đã lưu lại ta cần cho máy tính tính toán để phân loại ra những
khu vực có rừng ta làm như sau
Sử dụng phương pháp Maximum Likehood để phân loại ảnh.
16

17. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Từ thanh menu của ENVI ta lựa chọn Classification/ Supervised/
Maximum Likehood rồi chọn file mà ta cần phân loại
chọn Select All Items, chọn đường dẫn =>Ok
17

18. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Sau quá trình phân loại ta có ảnh phân loại
Load file “phân loại” ta sẽ có ảnh sau phân loại
Vào Display #1 => New Display
18

19. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Load “Phân loại”
19

20. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
1..7. Lọc ảnh
Quá trình phân loại xong thì ta tiến hành tiếp đến bước lọc ảnh
chọn file ảnh đã phân loại, quá trình chọn tất cả các đối tượng , chọn
đường dẫn cho File sau khi lọc ảnh => Ok chó ý ë ®©y ta lùa
chän Center Pixel Weight lµ 3 t¬ng ®¬ng lµ nh÷ng
khu vùc cã sè Pixel lín h¬n 3 xÏ ®îc thÓ hiÖn hoÆc
gi÷ nguyªn cßn nh÷ng khu vùc nhá h¬n cã thÓ xÏ ®îc
g¸n cho nh÷ng khu vùc gÇn ®ã.
- Chú ý: Khi lựa chọn hết c ác đối tượng bỏ Unclassifide
20

21. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
để mở File đã lọc ảnh ta tiến hành như sau:
vào Display #2 => New Display
Load file “Phanloai_loc diem”
21

22. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Xuất dữ liệu sang Mapinfo
Sau khi file ảnh đã số hoá và nắn ta tiến hành chuyển sang mapinfo
nhằm tạo cơ sở dữ liệu cho từng khu vùng
Khi chuyển file ảnh sang mapinfo ta có thể tiến hành số hoá các lớp
thông tin giao thông, thuỷ văn, điểm dân cư bằng phần mền mapinfo
Chuyển File ảnh phân loại sau khi đã lọc điểm sang Mapinfo dưới
dạng dữ liệu Vectơ.
22

23. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
23

24. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Như vậy là ta đã phân loại xong lớp phủ thực vật của thị trấn xuân
mai bằng phần mềm ENVI bây giờ ta sử dụng phần mềm Mapinfor để
trình bày bản đồ ta làm như sau
Mở chương trình mapinfor ta tiến hành lựa chpọn đường dẫn đến thư
mục chứa ảnh và ở phần file of type ta lựa chọn đuôI ảnh là (*.shp)
24

25. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Sau khi lựa chọn xong ảnh cần thành lập bản đồ ta cần tiến hành lưu
ảnh lại dưới dịnh dạng đuôi (*.tap)
Khi này máy tính xẽ hiện ra hộp thoại để ta lựa chọn hệ toạ độ cho
khu vực nghiên cứu ta lựa chọn như sau
Bây giờ máy tính xẽ tiến hành chuyển đổi xang định dạng map để ta
tiến hành biên tập chú ý trước khi biên tập bản đồ ta cần lưu lại ản đồ
dưới dịnh dạng một file mới
25

26. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Sau khi lưu lại tờ bản đồ ta biên tập cho tờ bản đồ ở đây ta cần thay
đổi lại cơ sở dữ liệu của tờ bản đồ như sau từ thanh menu của map ta
chọn table/ maintenance/ table Structure trong hộp Structure ta cân thay đổi
lại các trưòng dữ liệu như sau
26

27. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Thay trường Class_id thành trường loại. Trường Area thành trường
diện tích còn hai trường còn lại ta có thể xoá đi ngoài rất ta còn thêm hai
trường mới đó là trường loại rừng và trường số thứ tự bằng cách lựa
chọn vào Add Field sau đó thay đổi tên trường và kiểu loại trường cho
phù hợp.
Sau đó ta có thể biên tập bản đồ như sau:
Từ thanh menu ta chọn Map/ Create Thematic Map ta làm theo ba bước
như sau
Bước 1 lựa chọn kiểu đối tượng được biểu thị
Bước 2 là lựa chọn loại đối tưọng được biểu thị
Bước 3 ta cần thay đổi đối tượng cho phù hợp tạo chú thích cho đối
tượng như sau
27

28. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Ta chọn vào Legend và hộp thoại Customize Legend hiện ra
ở phần Title tat hay bằng chữ "chú giải” sau đó chọn ok
cuối cùng ta chỉ cần tạo khung lưới cho bản đồ và in bản đồ ra ở tỉ lệ
thích hợp
một công việc lữa là ta cần ra ngoài thực địa để chọn mẫu đối chiếu
những mẫu được chọn phải đáp ứng được yêu cầu là không được chọn
lại khu vực lấy mẫu để phân loại
Kết quả lấy mẫu kiểm định như sau:
28

29. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Rừng kín:
Rùng trung bình:
29

30. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Rừng thưa:
Cây bụi:
30

31. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
Đất khác:
Nước:
31

32. Trắc Địa Ảnh Viễn Thám Nguyễn Xuân
Sơn_50QLĐĐ
PHẦN II: KẾT LUẬN
Sau thời gian thực hành và áp dụng công nghệ viễn thám nhóm chúng
em đã tạo ra được sản phẩm là 1 bản đồ phân loại thực vật rừng cho khu
vực thị trấn Xuân Mai- Hà Tây.
Do thời gian thực hành có hạn và thiếu kinh nghiệm về đoán đọc
điều vẽ cũng như tầm hiểu biết còn hạn chế nên kết quả đạt được chưa
thực sử tốt và còn nhiều thiếu sót vì vậy em mong được sự đóng góp, ý
kiến của thầy để chúng em hoàn thành tốt môn học này.
Em xin chân thành cảm ơn!
32