phân tích dịch báng

1. 1
PHÂN TÍCH DỊCH BÁNG
ThSGVC TRAÀNTHÒ KHAÙNHTÖÔØNG
BMNOÄI ÑHYKPHAÏM NGOÏC THAÏCH

2. 2
 Vaøng trong, traéng trong (BC <1000/mm3 )
 Maøu hoàng : HC >10.000/mm3
 Nhö maùu ( bloody ascites) : HC > 50.000/mm3
 XH noäi :vôõ gan ( u gan hay chaán thöôøng ),laùch
 Gaëp5% trong xô gan ( töï phaùt hay chaïm maïch :coù maùu cuïc )
 Chieám 20% caseK di caênmaøng buïng
 Chieám 10% K maøng buïng nguyeân phaùt (peritoneal carcinomatosis)
Maøu saéc

3. 3
 Ñuïc coù theå do BC, hay do Triglyceride
( > 50mg/dl hay 0,56mmol/l ñuïc)
 Ñònh löôïng Triglyceride (TG)
 Ñuïcnhö sữa : Baùng buïng döôõng chaáp (Chylous
ascites) khiTG > 200mg/dl (2,26mmol/l) vaø >TG
maùu : K, xô gan ( 0.5-1 %), nhieãm truøng ( lao, giun chæ …)
 Naâuñoû  Ñònh löôïng Bilirubin
(Bilirubin dòch baùng > maùu  VPM maät : vôõ tuùi maät hay thuûng
taù traøng)
Maøu saéc

4. 4
PHAÂN TÍCH DÒCH BAÙNG
Traû lôøi 2 caâu hoûi chính( XN thöôøng qui )
1. Dòch baùng coù nhieãmtruøng ?
2. Coù taêngaùp TMC ?
Caâuhoûi phuï
 Proteincao hay thaáp ?
 Gôïiyù nguyeân nhaân( keáthôïp LS) XN choïn loïc.

5. 5
XÉT NGHIỆM THƯỜNG QUI
(ROUTINE TESTS)
 Ñeám teábaøo
 Albumin
 Protein
 Traû lôøi caâu hoûi 1vaø 2

6. 6
XÉT NGHIỆM CHỌN LỌC
(OPTIONAL TESTS)
 Glucose
 LDH
 Nhuộm gram
 Cấy trong chai cấy máu
 ADA
 Amylase
 Cytology
XEÙT NGHIEÄM ÍT LAØM
 Bilirubin
 Triglycerit
 Nhuoäm vaø caáyVK lao

7. 7
 Chaïm maïch : Tröø 1 BC/750 HC; 1Neu/250 HC
 Dịch thấm thöôøng BC < 500 / mm3 ,
Neutrophil < 250/mm3
 Neáu Neutrophil ≥ 250/mm3 vaø ≥ 50% toång soá
BC  Dòch baùng nhieãm truøng (VPM)
ÑEÁM TEÁ BAØO ( caâu hoûi1)

8. 8
 VPMthöù phaùt nghi ngôø khi coù 2trong 3 tieâu chuaån sau:
1- Protein >1.0g/dl
2- Glucose < 50mg/dl (2.8 mmol/L)
3- LDH DB ≥ LDH maùu (giôùi haïn treân bìnhthöôøng )
 Khi caáyDB thöôøng moïc ≥ 2 loaïi vi truøng.
2 tieâu chuaån ±caáy nhieàu loaïi VT 96% VPMthứ phaùt *
 CEA >5 ng/mL hay ALP >240 UI/L dòchbaùng :ñoä
nhaïy 92 % vaø chuyeân 88 % ñeå phaùt hieän thuûng taïng roãng
vaøo dòch baùng **.
• Soriano G, Castellote J, Alvarez C, et al. Secondary bacterial peritonitis in cirrhosis: a retrospective study of clinical and analytical characteristics, diagnosis
and management. J Hepatol 2010; 52:39.
** Wu SS, Lin OS, Chen YY, et al. Ascitic fluid carcinoembryonic antigen and alkaline phosphatase levels for the differentiation of primary from secondary
bacterial peritonitis with intestinal perforation. J Hepatol 2001; 34:215.

9. 9
 VPMthöù phaùt : thuûng hay khoâng thuûng (abscess quanh thaän) TV
100% neáu khoâng PT *
 Nghi ngôø VPMthứ phaùt : tìm thuûng taïng roãng
( lieàm hôi döôùi hoaønh…) hay nhieãm truøng khu truù
( CT scan)
Neáu khoâng tìm thaáyñieàu trò nhö VPM töï phaùt
* Akriviadis EA, Runyon BA. Utility of an algorithm in differentiating spontaneous from secondary
bacterial peritonitis. Gastroenterology 1990; 98:127.

10. 10
 VPMtöï phaùt : khoâng hay chæ coù 1 tieâu chuaån
Caáy chæ moïc 1 loaïivi truøng.
PT khoâng caànthieátñ/v VPM töï phaùt : 80% TV *
* Pinzello G, Simonetti RG, Craxì A, et al. Spontaneous bacterial peritonitis: a prospective investigation
in predominantly nonalcoholic cirrhotic patients. Hepatology 1983; 3:545

11. 11
ÑOÄ CHEÂNH ALBUMIN (caâu hoûi2)
SAAG : (Serum-ascitiesalbumingradient)
 Chính xaùc 97% trongphaân loaïidòch baùng
 SAAG = Albuminmaùu– Albumindòchbaùng
≥ 1.1g/dl:coù taêngaùp TMC
(SAAG cao)
< 1.1g/dl: khoângtaêngaùp löïc TMC
(SAAG thaáp)

12. 12
Protein dòch baùng  dòch thaám haytieát
Protein ≥ 2.5g/dl  dòch tieát, < 2.5gd/l dòch thaám
Nhöngchính xaùc chæ 56% !!!.
Döïa LDH DB/ maùu vaø protein DB/maùu ( gioáng
tieâu chuaånLight ) ñoä chínhxaùccuõng khoâng
cao hôn.
o Suy tim P  dòch thaám, nhöng Pro ≥ 2.5g/dl
o Duøng thuoác lôïi tieåu nhieàuPro cao/ xô gan.
o DB do K gan di caên laø dòch tieát nhöng co ùPro
thaáp ñeán 30% tröôøng hôïp.
PROTEIN

13. 13
Keáthôïp caû SAAG vaø Protein DB
 gôïiyù NN gaây baùngbuïng.
VD :
SAAG cao + Procao  thöôønglaø ST P
SAAG thaáp + Pro cao  thöôøng beänh lyù
aùc tínhhay lao maøngbuïng.

14. 14
 Nhuoäm Gram vaø Caáy
10ml trong moâi tröôøng caáy maùu ñoä nhaïycao hôn.
 Cytology : tìm TBdò daïng
Ñoä nhaïygaàn100% K maøngbuïng nguyeânphaùt
Ñoäâ nhaïy 60%vôùi K dicaên maøng buïng.
CAÙC XEÙT NGHIEÄM KHAÙC

15. 15
 Amylase
 DBxô gan khoâng bieán chöùng : 40UI/l
vaø Amylase DB/ maùu #0.4
 Amylase DB/ maùu > 0.4 : Baùng trong Vieâm
tuïy hay thuûng taïng roãng vaøo DB.
ADA
 ≥ 39UI/l : ñoä nhaïy100% vaø ñoä chuyeân 97.2% trong lao maøng
buïng *
CAÙC XEÙT NGHIEÄM KHAÙC
* Riquelme, A, Calvo, M, Salech, F, et al. Value of adenosine deaminase (ADA) in ascitic fluid for the diagnosis
of tuberculous peritonitis: a meta-analysis. J Clin Gastroenterol 2006; 40:705.

16. 16
ĐẶC ĐIỂM DỊCH BÁNG
TRONG MỘT SỐ BỆNH LÝ

17. 17
LAO MÀNG BỤNG
 Vàng chanh
 BC : 150 - 4000 /mm3, Lympho chiếm ưu thế *
 Protein >3.0 g/dL *
 Trên BN không xơ gan : SAAG <1.1 g/dL
 Nhuộm Ziehl-Neelson : nhạy 0 - 6 % **
 Cấy (+) < 20 % **
 PCR lao : độ nhạy 8-25%
 ADA ≥ 39 : ñoänhaïy100%vaøñoächuyeân97.2%tronglao maøngbuïng
•Sanai FM, Bzeizi KI. Systematic review: tuberculous peritonitis--presenting features, diagnostic strategies and
treatment. Aliment Pharmacol Ther 2005; 22:685.
** Marshall JB. Tuberculosis of the gastrointestinal tract and peritoneum. Am J Gastroenterol 1993; 88:989

18. 18
SUY TIM
Protein DB thường cao từ 2.5 g/dl trở lên
SAAG cao
Đo pro-brain natriuretic peptide (pro-BNP) trong
huyết thanh  phân biệt báng bụng do xơ gan
hay suy tim .
pro-BNP >1000 pg/ml: độ nhạy để loại trừ xơ
gan gây báng bụng đơn thuần không suy tim là
100%
Xơ gan và suy tim ( xơ gan tim ) : trị số
pro-BNP như suy tim
Sheer TA, Joo E, Runyon BA. Usefulness of serum N-terminal-ProBNP in distinguishing ascites
due to cirrhosis from ascites due to heart failure. J Clin Gastroenterol 2010; 44:e23

19. 19
NGUYEÂN NHAÂN
SAAG cao :
Protein DB cao
- Suy tim phaûi, vieâm maøng
ngoaøi tim co thaét
- Hoäi chöùng Budd - Chiary hay
beänh taéc maïch
Protein DB thaáp
- Xô gan ,
vieâm gan do röôïu, suy gan toái caáp.
SAAG thaáp :
Protein DB cao
- Ung thö nguyeân phaùt hay di caên
- Lao maøng buïng
- Vieâm tuïy hay doø tuyeán tuïy, doø
nang giaû tuïy...
- Vieâm thanh maïc
(serotitis )
Protein DB thaáp
- Hoâi chöùng thaän hö
- Suy dinh döôõng

20. 20
TRƯỜNG HỢP 1
Máu : Protein 6.5g/dl, Albumin 2.8g/dl,
LDH ( 180 - 350 IU/l )
DB : vàng trong
– Protein : 1.3g/dl, Albumin 0.8g/dl
– BC : 650 / mm3 , Neu 452/ mm3
–HC : 150/ mm3
– LDH : 220 IU/l
– Glucose : 77 mg/dl

21. 21
TRƯỜNG HỢP 2
Máu : Protein 5.5g/dl, Albumin 2.0g/dl
LDH ( 180 - 350 IU/l )
DB : trắng trong
– Protein : 1.8g/dl, Albumin 1.1g/dl
– BC : 150 mm3 / , Neu 52/ mm3, Mono 148/ mm3
– LDH : 190 IU/l
– Glucose : 87 mg/dl

22. 22
TRƯỜNG HỢP 3
Máu : Protein 7.5g/dl, Albumin 3.9g/dl
LDH ( 180 - 350 IU/l )
DB : vàng trong
– Protein : 4.3g/dl, Albumin 3.1g/dl
– BC : 1450 / mm3 , Neu 20%, Lym 80%
–HC : 150 / mm3
– LDH : 250 IU/l
– Glucose : 85 mg/dl

23. 23
TRƯỜNG HỢP 4
Máu : Protein 6.8 g/dl, Albumin 3.2 g/dl
LDH ( 180 - 350 IU/l )
DB : vàng trong
– Protein : 2.9 g/dl, Albumin 1.6 g/dl
– BC : 120 / mm3 , Neu 25%, Mono 70%
– LDH : 260 IU/l
– Glucose : 95 mg/dl

24. 24
TRƯỜNG HỢP 5
Máu : Protein 7.8 g/dl, Albumin 3.9 g/dl
LDH ( 180 - 350 IU/l )
DB : hồng nhạt
– Protein : 4.9 g/dl, Albumin 3.2 g/dl
– BC : 220 / mm3 , Neu 25%, Mono 70%
–HC : 1250 / mm3
– LDH : 260 IU/l
– Glucose : 95 mg/dl