1. Đ
NG
M
CH
CH
1-3
1
H I CH NG Đ NG M CH CH C P
Đ nh nghĩa (Circ 2003;108:628)
• Bóc tách kinh đi n: rách n i m c S tràn máu vào l p gi a ĐMC
• Bóc tách không hoàn toàn: rách l p gi a và l p n i m c mà k có tràn máu vào trong thành ĐMC
• T máu trong thành (IMH): rách l p áo trong S xu t huy t vào l p gi a
• Loét xuyên thành: loét m ng xơ v a xuyên l p n i m c S xu t huy t vào l p gi a
Phân lo i
• Bóc tách g n: g m nhánh lên ĐMC, không k ph n g c ĐMC ( Stanford A, DeBakey I II)
• Bóc tách xa: ch g m nhánh xu ng ĐMC, xa ĐM dư i đòn ( Stanford B, DeBakey III)
Y u t nguy cơ
• THA (ti n s THA 70% trong bóc tachs ĐMC); nam gi i (70% nan)
• B nh mô liên k t: HC Marfan (fibrillin): ngón chân nh n, tr t kh p, pectus,ectopia lentis, MVP;
Ehlers-Danlos type IV (type III procollagen): da s m màu; th ng ru t ho c t cung; Loeys-Dietz;
giãn vòng ĐMC, ti n s gia đình có bóc tách ĐMC; PCKD
• D t t ĐMC b m sinh: van ĐMC có 2 lá van ho c h p (như trong HCTurner)
• Viêm ĐMC:HC Takayasu, viêm ĐM t bào kh ng l , HC Behçet, giang mai
• Mang thai: thư ng trong 3 tháng cu i; có th th y bóc tách ĐMV t phát
• Ch n thương: ăn mòn, th thu t bơm bóng n i ĐMC, ph u thu t tim ho c ĐMC, thông tim
Bi u hi n lâm sàng và khám th c th (JAMA 2000;283:897)
Đ c đi m G n Xa
Đau ki u “ĐMC”(thư ng n ng, đau d d i ho c xé nát, đ t 94% 98%
t i đa lúc kh i phát[so v i đau tăng d n trong HC vành c p]) (ng c, lưng) (lưng, ng c, b ng)
Ng t (thư ng do chèn ép) 13% 4%
Suy tim (thư ng do h van ĐMC) 9% 3%
Tai bi n m ch máu não 6% 2%
Tăng huy t áp 35% 70%
T t HA/s c (chèn ép,h ch , NMCT, v phình) 25% 4%
M t m ch 19% 9%
Ti ng th i do h van ĐMC 44% 12%
Các xét nghi m ch n đoán (Circ 2005;112:3802)
• Ki m tra HA và m ch quay 2 bên đ xem có đ i x ng hay không
• XQ ng c: b t thư ng trong 60–90% (trung th t r ng, tràn d ch), nhưng không th dung đ lo i tr bóc
tách ĐMC
• CT: nhanh, k xâm nh p, đ nh y cao (80% cho đo n g n; 90–95% cho đo n xa); CT đa lát c t có th
tăng đ nh y; tuy nhiên n u lâm sàng nghi ng cao S thêm các XN khác
• SÂ tim qua thành ng c: Đ nh y 95% cho đo n g n, 80% cho đo n xa; có th đánh giá đư c
ĐMV, màng ngoài tim, h van ĐMC
• MRI: đ nh y đ đ c hi u 98%, nhưng m t th i gian không có s n
• Ch p ĐMC: đ nh y 90%, m t th i gian, k phát hi n đư c t máu trong thành; có th đánh giá
đư c cách nhánh m ch máu
• D-dimer500ng/mL có th giúp lo i tr bóc tách ĐMC khi tri u ch ng24h (Circ 2009;119:2702)
Đi u tr (Lancet 2008;372:55; Circ 2010;121:1544)
• N i khoa: T Thay đ i HA/đơn v th i gian, TST đích 60 và HATT 100–120mmHg
Kh i đ u v i ch n đư ng TM ( propranolol, esmolol, labetalol) đ đ y lùi ph n x c TST
tăng co s x y ra khi dùng các thu c giãn m ch
Sau đó T HATT v i thu c giãn m ch tiêm TM (nitroprusside), ki m soát đau v i MSO4 n u
c n
• Ph u thu t
G n (thay th đo n g c):t t c trư ng h p c p tính; m n n u ti n tri n,h ch ho c phình Xa:
n u ti n tri n, có s tham gia c a nhánh ĐM quan trong, THA k ki m soát, phình m ch
• Can thi p n i m ch: stent ph đ đánh d u đư ng vào; stent kim lo i tr n đ khôi ph c dòng
ch y xu ng nhánh ĐM b t n thương; m c a s trong lòng gi
Bi n ch ng
• V : vào khoang màng ngoài tim S chèn ép (tránh ch c dò màng ngoài tim tr khi có s c/ho t
đ ng đi n th vô m ch); v vào khoang màng ph i; trung th t; khoang sau phúc m c
• T c nhánh đ ng m ch
Có th tĩnh (bóc tách/huy t kh i) ho c đ ng (chênh áp gi a lòng th t và lòng gi )
T c ĐMV SNMCT (thư ng là ĐMV ph i SNMCT thành dư i, khi bóc tách x y ra d c b cong ngoài)
Thân cánh tay đ u/ĐM c nh S TBMMN, Horner. ĐM gian sư n/th t lưng S thi u máu t y s ng/li t
Thân cánh tay đ u/ĐM dư i đòn S thi u máu chi trên. ĐM ch u S thi u máu chi dư i
ĐM thân t ng/m c treo S thi u máu ng tiêu hóa; ĐM th n S suy th n c p
• H van ĐMC: do giãn vòng van, rách ho c di chuy n lá van b i lòng gi
• T vong:1–2%/h 48h cho bóc tách đo n g n c p; 10% trong 30 ngày v i bóc tách đo n xa c p