Roma, education, language, Romani

1. 21
Φεβρουαρίου
Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής
Γλώσσας

2. Μητρική Γλώσσα
 Μητρική γλώσσα ή πρώτη γλώσσα είναι η
γλώσσα που ένας άνθρωπος μαθαίνει από την
γέννηση του.
 Η μητρική γλώσσα αποτελεί μέρος της ταυτότητας
κάθε ανθρώπου.

3. Τσιγγάνικη γλώσσα
Romani chib ή
romanes

4. Ρομανί
Η τσιγγάνικη γλώσσα δεν είναι μία
γλώσσα αλλά αποτελείται από
πολλές διαλέκτους και ιδιώματα
π.χ. φιτσιρκανέ, αρλικανέ,
χαντούρια,ρουμέλικα .

5. ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΤΗΣ ΤΣΙΓΓΑΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
 Ανήκει στην ινδοευρωπαϊκή οικογένεια γλωσσών
και έχει ινδική καταγωγή.
 Δεν έχει δικό της γραφικό σύστημα, αλλά
δανείζεται την λατινική γραφή ή την γραφή της
εκάστοτε χώρας

6. Έχει μεγάλη ποικιλία κυρίως στο
λεξιλόγιο, λόγω του μεγάλου
ταξιδιού τους από την Ινδία προς την
Ευρώπη ,με αποτέλεσμα την επαφή
της με πολλές διαφορετικές
γλώσσες, αλλά και την διαμονή τους
σε πολλά διαφορετικά μέρη.

8. Φωνητική
 Οι περισσότεροι φθόγγοι είναι κοινοί με τους
φθόγγους της νεοελληνικής γλώσσας.
 Ωστόσο, η τσιγγάνικη έχει και κάποιους δασείς
φθόγγους, άγνωστους στην ν. ελλ. όπως: th, kh,
tsh, ph
 Παραδείγματα: tshoroύ = κοπέλα
khagirί= εκκλησία, thάman= πλένομαι, phouf=γη

9. Μορφολογία
 Η τσιγγάνικη έχει δύο γένη, αρσενικό και θηλυκό.
 Έχει οκτώ πτώσεις.
 Το ρήμα έχει πέντε χρόνους.

10. Ουσιαστικά
Αρσενικό Θηλυκό
Ενικός ο manό = το ψωμί
o drom= δρόμος
I borί= η νύφη
I balbάl = ο άνεμος
Πληθ. e manέ = τα ψωμιά
e dromά= οι δρόμοι
e borά= οι νύφες
e balbalά= οι άνεμοι

11. Επίθετα
 Τα επίθετα γενικά έχουν τις αντίστοιχες
καταλήξεις με τα ουσιαστικά για το αρσενικό το
θηλυκό γένος.
 Π.χ. O sikno xurdo- e sikne xurde
(το μικρό παιδί – τα μικρά παιδιά)
i latshi romni – e latshe romna
( η καλή γυναίκα – οι καλές γυναίκες)

12. Λεξιλόγιο
 Κυρίως ελληνικά δάνεια (lulugi, karfin, papin).
 Φαινόμενο τσιγγανοποίησης ελληνικών λέξεων
( ελληνικό θέμα + τσιγγ. κατάληξη)
Π.χ. γraψaraf , δiavasaraf, οδiγisaraf
Πολλά τουρκικά δάνεια (denizi, beklerum, belki)
Δάνεια: αρμενικά, ιρανικά, ρουμάνικα, βουλγάρικα
.

13. Σα ε τσΣα ε τσhhιμπάιμπά
σαρ λουλουγκιάσαρ λουλουγκιά
η γιεκ πασαη γιεκ πασα οκεάοκεά
σουκαρέν ε ντουνιαά.σουκαρέν ε ντουνιαά.
όλες οι γλώσσες, σαν λουλούδια
το ένα δίπλα στο άλλο, ομορφαίνουν τον κόσμο.
ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΡΟΜΑΝΙ ΓΛΩΣΣΑΣ (ΕΛΛΗΝΟΡΟΜΑΝΟ)
http://www.24grammata.com/?p=32532