SlideShare a Scribd company logo
1 of 7
1
Η σοφία και η κυριολεξία της ελληνικής γλώσσας
Η σοφία
Στη γλώσσα έχουμε το σημαίνον (τη λέξη) και το σημαινόμενο (την
έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς
αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από
γράμματα.
Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να
συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, και από
τη στιγμή που το συμφωνήσουμε να είναι και έτσι. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο
είναι αδύνατον. Γι’ αυτόν τον λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν
«εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές».
Μάλιστα ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε
παρατηρήσει αυτήν τη σημαντική ιδιότητα για την οποία είχε πει « Η θητεία
μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου
άσκηση. Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην
λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο.»
Όπως μας έλεγε ο Αντισθένης, «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων
επίσκεψης». Για παράδειγμα ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γη
(άρα= γη+ έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ
σημαντικό να έχει κανείς δική του γη / δικό του σπίτι.
Ο «βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει. Βοή = φωνή+ θέω =
τρέχω. Ο αστήρ είναι το αστέρι αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι κινείται, δεν
μένει ακίνητο στον ουρανό (+ στηρ από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι).
Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη
περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποία εκφράζει, αλλά με τέτοιο τρόπο
που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για σκέψη.
Για παράδειγμα ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω» που
σημαίνει μειώνομαι, συρρικνώνομαι. Και πραγματικά ο φθόνος ως
συναίσθημα, σιγά σιγά μας φθίνει και μας καταστρέφει. Μας «φθίνει» -
ελαττώνει σαν ανθρώπους- και μας φθίνει ως και την υγεία μας. Και φυσικά
όταν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην
τελειώνει πώς το λέμε; Μα φυσικά «άφθονο».
Έχουμε τη λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα». Διότι για να
είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έρθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι ένα
φρούτο ούτε άγουρο ούτε σαπισμένο, και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε
στ 70 της αλλά ούτε φυσικά και στα 10 της.
Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή δεν
μπορούμε να το απολαύσουμε. Ακόμα έχουμε την λέξη «ελευθερία» για την
οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά= το
2
να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά. Άρα βάσει της ίδιας λέξης, ελεύθερος είσαι
όταν έχεις τη δυνατότητα να πας όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα
ερμηνεία…
Το άγαλμα ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν
βλέπουμε ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η ψυχή μας αγάλλεται. Και από
το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της
λέξης αυτής θα δούμε ότι είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση (=γιατρειά).
Άρα για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε
όμορφο), η ψυχή μας αγάλλεται και ιατρευόμαστε. Και πραγματικά,
γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με τη
σωματική μας υγεία. Παρένθεση: και μια και το έφερε η «κουβέντα», η
Ελληνική γλώσσα μας λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και τη
λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε. Για σκεφτείτε λίγο…
Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη
λατινική λέξη για το άγαλμα (που άλλο από λατινική δεν είναι). Οι Λατίνοι
ονόμασαν το άγαλμα statua από το ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε σαν
λέξη, και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο.
Προσέξτε την τεράστια διαφορά σε φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών,
αυτό που σημαίνει στα Ελληνικά κάτι τόσο βαθύ εννοιολογικά, για τους
Λατίνους είναι απλά ένα ακίνητο πράγμα.
Μια και αναφερόμαστε στα Λατινικά, ας κάνουμε άλλη μια σύγκριση. Ο
«άνθρωπος» στα Ελληνικά ετυμολογείται και ως το ον που κοιτάζει προς τα
πάνω (άνω + θρώσκω). Πόσο σημαντική και συναρπαστική ετυμολογία που
μπορεί να αποτελέσει βάση ατελείωτων φιλοσοφικών συζητήσεων. Αντίθετα
στα Λατινικά ο άνθρωπος είναι «Homo» που ετυμολογείται από το χώμα. Το
ον που κοιτάζει ψηλά στον ουρανό λοιπόν για τους Έλληνες, σκέτο χώμα για
τους Λατίνους…
Υπάρχουν και άλλα παρόμοια παραδείγματα που θα μπορούσαν να
αναφερθούν εδώ. Είναι λογικό ότι μια γλώσσα που βασίστηκε στην Ελληνική
αντιγράφοντάς την , εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να έχει τα ίδια υψηλά
νοήματα.
Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα με τη σκέψη του ανθρώπου.
Όπως λέει και ο Τζορτζ Όργουελ στο αθάνατο έργο του «1984», απλή γλώσσα
σημαίνει κα απλή σκέψη. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει τη
γλώσσα και να περιορίσει τη σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς
λέξεις. «Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση» έγραφε ο
Μιχάι Εμινέσκου, εθνικός ποιητής των Ρουμάνων.
Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικά
πολιτισμού. Το να μιλάς σωστά σημαίνει να σκέφτεσαι σωστά, να γεννάς
διαρκώς λόγο και όχι να παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις.
3
Η κυριολεξία
Στην Ελληνική γλώσσα ουσιαστικά δεν υπάρχουν συνώνυμα, καθώς όλες
οι λέξεις έχουν λεπτές εννοιολογικές διαφορές μεταξύ τους.
Για παράδειγμα η λέξη «λωποδύτης» χρησιμοποιείται για αυτόν που
βυθίζει το χέρι του στο ρούχο (=λωπή) και μας κλέβει, κρυφά δηλαδή, ενώ ο
«ληστής» είναι αυτός που μας κλέβει φανερά, μπροστά στα μάτια μας. Επίσης,
το «άγειν» και το «φέρειν» έχουν την ίδια έννοια. Όμως το πρώτο
χρησιμοποιείται για έμψυχα όντα, ενώ το δεύτερο για τα άψυχα.
Στα Ελληνικά έχουμε τις λέξεις «κεράννυμι», «μίγνυμι» και «φύρω» που
όλες έχουν τον νόημα του «ανακατεύω». Όταν ανακατεύουμε δύο στερεά ή
δύο υγρά μεταξύ τους αλλά χωρίς να συνεπάγεται νέα ένωση (π.χ. λάδι με
νερό), τότε χρησιμοποιούμε την λέξη «μειγνύω» ενώ όταν ανακατεύουμε υγρό
με στερεό τότε λέμε «φύρω». Εξ ‘ου και η λέξη «αιμόφυρτος» που όλοι
γνωρίζουμε αλλά δεν συνειδητοποιούμε τι σημαίνει.
Όταν οι Αρχαίοι Έλληνες πληγωνόντουσαν στη μάχη, έτρεχε τότε το αίμα
και ανακατευόταν με την σκόνη και το χώμα. Το κεράννυμι σημαίνει
ανακατεύω δύο υγρά και φτιάχνω ένα νέο, όπως για παράδειγμα ο οίνος και το
νερό. Εξ’ ού και ο «άκρατος» (δηλαδή καθαρός) οίνος που έλεγαν οι Αρχαίοι
όταν δεν ήταν ανακατεμένος (κεκαρμένος) με νερό.
Τέλος, η λέξη «παντρεμένος» έχει διαφορετικό νόημα από την λέξη
«νυμφευμένος», διαφορά που περιγράφουν οι ίδιες οι λέξεις για όποιον τους
δώσει λίγη σημασία. Η λέξη παντρεμένος προέρχεται από το ρήμα
υπανδρεύομαι που σημαίνει τίθεμαι υπό την εξουσία του ανδρός ενώ ο άνδρας
νυμφεύεται, δηλαδή παίρνει νύμφη.
Γνωρίζοντας τέτοιου είδους λεπτές εννοιολογικές διαφορές, είναι
πραγματικά πολύ αστεία μερικά από τα πράγματα που ακούμε στην
καθημερινή –συχνά λαθεμένη- ομιλία (π.χ. « ο Χ παντρεύτηκε»).
Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς
απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο. Μόνον
η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει την ζωή από το βίο, την αγάπη από τον έρωτα.
Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το
δυστύχημα το συμφέρον από το ενδιαφέρον.
Πηγές:
«Έλλην Λόγος-Πώς η Ελληνική γονιμοποίησε τον παγκόσμιο λόγο» της Α.
Τζιροπούλου- Ευσταθίου
«Ο εν τη λέξει λόγος» της Α. Τζιροπούλου- Ευσταθίου
«Ελληνική Αγωγή - Μαθήματα αρχαίας Ελληνικής γλώσσας» της Α.
Τζιροπούλου- Ευσταθίου
4
Η αγγλική γλώσσα έχει 490.000 λέξεις, από τις οποίες 41.615 λέξεις προέρχονται από
την ελληνική γλώσσα (βιβλίο Γκίνες).
Η Ελληνική, με τη μαθηματική δομή της, είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της
νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σε αυτή δεν υπάρχουν όρια
(Μπιλ Γκέιτς, Microsoft).
Η Ελληνική και η Κινεζική είναι οι μόνες γλώσσες με συνεχή ζώσα παρουσία από
τους ίδιους λαούς και στον ίδιο χώρο εδώ και 4.000 έτη. Όλες οι γλώσσες θεωρούνται
κρυφοελληνικές, με πλούσια δάνεια από τη μητέρα των γλωσσών, την Ελληνική
(Francisco Adrados, γλωσσολόγος).
Η ελληνική γλώσσα περιλαμβάνει λέξεις και έννοιες που παραμένουν χωρίς απόδοση
στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο.
Μόνον η ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει τη ζωή από το βίο, την αγάπη από τον έρωτα.
Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το
δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον.
Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η ελληνική γλώσσα μάς διδάσκει συνεχώς πώς να
γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε ποιος είναι ο
σωστός τρόπος γραφής, ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δει ή γράψει.
Το «πειρούνι», παραδείγματος χάριν, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις αρχαίων
ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι», όπως πολύ άστοχα το
γράφουμε σήμερα.
Ο λόγος είναι πολύ απλός: το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω», που
σημαίνει τρυπώ – διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό, για να το
πιάσουμε.
Επίσης, η λέξη «συγκεκριμένος» φυσικά και δεν μπορεί να γραφτεί
«συγκεκρυμμένος», καθώς προέρχεται από το «κριμένος» (αυτός που έχει δηλαδή
κριθεί) και όχι βέβαια από το «κρυμμένος» (αυτός που έχει κρυφτεί).
Γράφουμε σωστά
Επομένως, το γεγονός ότι υπάρχουν πολλά γράμματα για τον ίδιον ήχο (π.χ., η, ι, υ,
ει, οι κτλ) όχι μόνο δε θα έπρεπε να μας δυσκολεύει, αλλά αντιθέτως θα έπρεπε να
μας βοηθά να γράφουμε πιο σωστά, εφόσον βεβαίως κατανοούμε κατ’ αρχήν τη
γλώσσα μας.
Επιπλέον, η ορθογραφία, με τη σειρά της, μας βοηθά αντίστροφα στην ετυμολογία
αλλά και στην ανίχνευση της ιστορικής πορείας καθεμιάς λέξης.
Κι αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την καθημερινή μας γλώσσα,
τη νέα ελληνική, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι η γνώση των Αρχαίων
Ελληνικών.
5
Είναι πραγματικά συγκλονιστικό συναίσθημα το να μιλάς και ταυτόχρονα να
συνειδητοποιείς τι ακριβώς λες, να εκστομίζεις την κάθε λέξη, το σημαίνον, και
ταυτόχρονα να σκέφτεσαι τη σημασία της, το σημαινόμενο.
Είναι πραγματικά κρίμα να διδάσκονται τα Αρχαία Ελληνικά με τέτοιον τρόπο στο
σχολείο, ώστε να καθίσταται αντιπαθές κάτι τόσο όμορφο και συναρπαστικό.
Η σοφία της Ελληνικής
Στη γλώσσα υπάρχουν το σημαίνον (η λέξη) και το σημαινόμενο (η έννοια). Στην
ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς, αντίθετα με τις άλλες
γλώσσες, το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα.
Σε μια συνηθισμένη γλώσσα, όπως τα Αγγλικά, μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να
λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, κι αυτό να ισχύει από τη στιγμή κιόλας
που θα συμφωνηθεί. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον.
Γι’ αυτόν το λόγο πολλοί διαχωρίζουν την Ελληνική ως «εννοιολογική» γλώσσα από
τις υπόλοιπες «σημειολογικές» γλώσσες.
Μάλιστα, ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε
παρατηρήσει αυτήν τη σημαντική ιδιότητα της Ελληνικής, για την οποία είχε πει τα
εξής: «Η θητεία μου στην αρχαία ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη
πνευματική μου άσκηση. Στην γλώσσα αυτήν υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία
ανάμεσα στη λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο».
Εν προκειμένω ο Αντισθένης έλεγε: «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις».
Για παράδειγμα, ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γη (άρα=γη + έχων). Και
πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του
γη/δικό του σπίτι.
«Βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει (βοή=φωνή + θέω=τρέχω). Ο
αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη μάς λέει ότι κινείται, δε μένει ακίνητο στον
ουρανό (α + στηρ, από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι).
Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει
ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιον τρόπο, που εντυπωσιάζει
και δίνει τροφή για τη σκέψη.
Για παράδειγμα, ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω», που σημαίνει
μειώνομαι. Και πραγματικά, ο φθόνος ως συναίσθημα, σταδιακά, μας καταβάλλει και
μας καταστρέφει. Ελαττώνει την αξία μας ως ανθρώπων και υπονομεύει ακόμη και
την υγεία μας.
Και βέβαια, όταν αναφερόμαστε σε κάτι που είναι τόσο πολύ, ώστε να μην τελειώνει,
πώς το λέμε; Μα φυσικά «άφθονο».
Έχουμε, επίσης, τη λέξη «ωραίος», που προέρχεται από την «ώρα». Και τούτο, διότι
για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έλθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι το φρούτο
όταν είναι άγουρο ή σαπισμένο, και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της
6
άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν
είμαστε χορτάτοι, επειδή, σε αυτήν την περίπτωση, δεν μπορούμε να το
απολαύσουμε.
Εξάλλου, έχουμε τη λέξη «ελευθερία», για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα»
διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά», δηλαδή το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά.
Άρα, βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις τη δυνατότητα να πας
όπου αγαπάς.
Ορισμένες ενδιαφέρουσες ερμηνείες
Το «άγαλμα» ετυμολογείται από το «αγάλλομαι» (ευχαριστιέμαι), επειδή όταν
βλέπουμε ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα, η ψυχή μας ευχαριστιέται, αγάλλεται.
Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση.
Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής, θα δούμε ότι είναι σύνθετη:
αγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά).
Άρα, για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο),
η ψυχή μας αγάλλεται και γιατρευόμαστε. Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι ότι η
ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με τη σωματική μας υγεία.
Παρεμπιπτόντως, η Ελληνική μάς λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και
την λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τι. Για σκεφτείτε το λίγο.
Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη λατινική λέξη
για το άγαλμα (που μόνο λατινική δεν είναι). Οι Λατίνοι ονόμασαν το άγαλμα statua
από το ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε, και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει
ακίνητο.
Προσέξτε την τεράστια διαφορά στη φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών: αυτό που
στην Ελληνική σημαίνει κάτι τόσο βαθύ από εννοιολογικής απόψεως, για τους
Λατίνους είναι απλώς ένα ακίνητο πράγμα.
Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα με τη σκέψη του ανθρώπου. Όπως λέει
και ο George Orwell στο αθάνατο έργο του «1984», απλή γλώσσα σημαίνει και απλή
σκέψη. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει τη γλώσσα για να περιορίσει τη
σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς λέξεις.
«Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση» έγραφε ο Μιχάι
Εμινέσκου, εθνικός ποιητής της Ρουμανίας.
Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικώς
πολιτισμού. Το να μπορείς να μιλάς σωστά σημαίνει ότι ήδη είσαι σε θέση να
σκέφτεσαι σωστά, να γεννάς διαρκώς λόγο και όχι να παπαγαλίζεις λέξεις και
φράσεις.
Η μουσικότητα της Ελληνικής
Η ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν «αυδή». Η λέξη αυτή δεν είναι
τυχαία, αφού προέρχεται από το ρήμα «άδω», που σημαίνει τραγουδώ.
7
Ο μεγάλος μας ποιητής και ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος γράφει επί του
προκειμένου: «Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φως θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως
ένα ποταμάκι που μουρμουρίζει. Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα στους γαλάζιους
διαδρόμους συναντήσω αγγέλους, θα τους μιλήσω Ελληνικά, επειδή δεν ξέρουνε
γλώσσες. Μιλάνε μεταξύ τους με μουσική».
Εξάλλου, ο γνωστός γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαριέρ μάς περιγράφει την
ακόλουθη εμπειρία από το ταξίδι του στην Ελλάδα: «Άκουγα αυτούς τους ανθρώπους
να συζητούν σε μια γλώσσα που ήταν για μένα αρμονική αλλά και ακατάληπτα
μουσική. Αυτό το ταξίδι προς την πατρίδα –μητέρα των εννοιών μας– μου
απεκάλυπτε έναν άγνωστο πρόγονο, που μιλούσε μια γλώσσα τόσο μακρινή στο
παρελθόν, μα οικεία και μόνο από τους ήχους της. Αισθάνθηκα να τα έχω χαμένα,
όπως αν μου είχαν πει ένα βράδυ ότι ο αληθινός μου πατέρας ή η αληθινή μου μάνα
δεν ήταν αυτοί που με είχαν αναστήσει».
Ο διεθνούς φήμης έλληνας μουσικός Ιάνης Ξενάκης είχε τονίσει πολλές φορές ότι η
μουσικότητα της Ελληνικής είναι εφάμιλλη της συμπαντικής.
Αλλά και ο Γίββων έκανε λόγο για μουσικότατη και γονιμότατη γλώσσα, που δίνει
κορμί στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων.
Ας μην ξεχνάμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες δε χρησιμοποιούσαν ξεχωριστά σύμβολα για
νότες, χρησιμοποιούσαν τα ίδια τα γράμματα του αλφαβήτου.
«Οι τόνοι της ελληνικής γλώσσας είναι μουσικά σημεία που μαζί με τους κανόνες
προφυλάσσουν από την παραφωνία μια γλώσσα κατ’ εξοχήν μουσική, όπως κάνει η
αντίστιξη που διδάσκεται στα ωδεία ή οι διέσεις και υφέσεις που διορθώνουν τις
κακόηχες συγχορδίες» σημειώνει η φιλόλογος και συγγραφέας Α. Τζιροπούλου –
Ευσταθίου.
Είναι γνωστό, εξάλλου, πως όταν οι ρωμαίοι πολίτες πρωτάκουσαν στη Ρώμη
έλληνες ρήτορες, προσέρχονταν για να θαυμάσουν, ακόμη και όσοι δε γνώριζαν
Ελληνικά, τους ανθρώπους που «ελάλουν ως αηδόνες».
Ο Οράτιος έγραψε: «Η ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοημένη, με μια γλώσσα εύηχη,
γεμάτη μουσικότητα».
Δυστυχώς, στο διάβα των αιώνων, η μουσικότητα αυτή χάθηκε, προφανώς στα μαύρα
χρόνια της Τουρκοκρατίας.

More Related Content

Similar to Ελληνική γλώσσα.docx

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΜΕΡΟΣ 1ο: ¨ TΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ¨
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΜΕΡΟΣ 1ο: ¨ TΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ¨Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΜΕΡΟΣ 1ο: ¨ TΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ¨
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΜΕΡΟΣ 1ο: ¨ TΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ¨ΠΑΖΛ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
 
142802561 pages-from-εκθεση-αλ-κειμενα-και-ασκησεισ-τευχοσ-α-1-1
142802561 pages-from-εκθεση-αλ-κειμενα-και-ασκησεισ-τευχοσ-α-1-1142802561 pages-from-εκθεση-αλ-κειμενα-και-ασκησεισ-τευχοσ-α-1-1
142802561 pages-from-εκθεση-αλ-κειμενα-και-ασκησεισ-τευχοσ-α-1-1Melina Tsolaki
 
ενότητα 16
ενότητα 16ενότητα 16
ενότητα 16fotist
 
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ[3803].pdf
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ[3803].pdfΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ[3803].pdf
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ[3803].pdfssuser39b1ba
 
Αρχές φιλοσοφίας 2.1, 2.2
Αρχές φιλοσοφίας 2.1, 2.2Αρχές φιλοσοφίας 2.1, 2.2
Αρχές φιλοσοφίας 2.1, 2.2Akis Ampelas
 
ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥanny1976
 
Greek syntax
Greek syntaxGreek syntax
Greek syntaxfotoaik
 
Φύλλο Εργασίας Αρχές Φιλοσοφίας 2ο Κεφάλαιο
Φύλλο Εργασίας Αρχές Φιλοσοφίας 2ο ΚεφάλαιοΦύλλο Εργασίας Αρχές Φιλοσοφίας 2ο Κεφάλαιο
Φύλλο Εργασίας Αρχές Φιλοσοφίας 2ο ΚεφάλαιοAkis Ampelas
 
Τὸ πλήρες ἀλφάβητον τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης
Τὸ πλήρες  ἀλφάβητον τῆς  Ἑλληνικῆς γλώσσηςΤὸ πλήρες  ἀλφάβητον τῆς  Ἑλληνικῆς γλώσσης
Τὸ πλήρες ἀλφάβητον τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσηςssuserc13fb9
 
Για όσους "νέους" μαθητές το θέλουν, το υλικό που δουλεύτηκε μέχρι 13 Οκτωβρίου.
Για όσους "νέους" μαθητές το θέλουν, το υλικό που δουλεύτηκε μέχρι 13 Οκτωβρίου.Για όσους "νέους" μαθητές το θέλουν, το υλικό που δουλεύτηκε μέχρι 13 Οκτωβρίου.
Για όσους "νέους" μαθητές το θέλουν, το υλικό που δουλεύτηκε μέχρι 13 Οκτωβρίου.Eleni Kots
 
Γλωσσολογία - Πανδημία.docx
Γλωσσολογία - Πανδημία.docxΓλωσσολογία - Πανδημία.docx
Γλωσσολογία - Πανδημία.docxvasiliki334077
 
Γλωσσολογία - Πανδημία.docx
Γλωσσολογία - Πανδημία.docxΓλωσσολογία - Πανδημία.docx
Γλωσσολογία - Πανδημία.docxvasiliki334077
 
Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική
Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνικήΤη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική
Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνικήGeorge Markatatos
 
συρρικνωση παραφθορα της ελληνικης γλωσσας
συρρικνωση  παραφθορα της ελληνικης γλωσσαςσυρρικνωση  παραφθορα της ελληνικης γλωσσας
συρρικνωση παραφθορα της ελληνικης γλωσσαςEleni Kots
 

Similar to Ελληνική γλώσσα.docx (20)

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΜΕΡΟΣ 1ο: ¨ TΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ¨
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΜΕΡΟΣ 1ο: ¨ TΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ¨Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΜΕΡΟΣ 1ο: ¨ TΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ¨
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΜΕΡΟΣ 1ο: ¨ TΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ¨
 
Grammatiki tis aeg
Grammatiki tis aegGrammatiki tis aeg
Grammatiki tis aeg
 
142802561 pages-from-εκθεση-αλ-κειμενα-και-ασκησεισ-τευχοσ-α-1-1
142802561 pages-from-εκθεση-αλ-κειμενα-και-ασκησεισ-τευχοσ-α-1-1142802561 pages-from-εκθεση-αλ-κειμενα-και-ασκησεισ-τευχοσ-α-1-1
142802561 pages-from-εκθεση-αλ-κειμενα-και-ασκησεισ-τευχοσ-α-1-1
 
φιλοσοφια β’ λυκειου
φιλοσοφια β’ λυκειουφιλοσοφια β’ λυκειου
φιλοσοφια β’ λυκειου
 
ενότητα 16
ενότητα 16ενότητα 16
ενότητα 16
 
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ[3803].pdf
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ[3803].pdfΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ[3803].pdf
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ[3803].pdf
 
Αρχές φιλοσοφίας 2.1, 2.2
Αρχές φιλοσοφίας 2.1, 2.2Αρχές φιλοσοφίας 2.1, 2.2
Αρχές φιλοσοφίας 2.1, 2.2
 
ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
 
Greek syntax
Greek syntaxGreek syntax
Greek syntax
 
It's all greek to me!
It's all greek to me!It's all greek to me!
It's all greek to me!
 
Φύλλο Εργασίας Αρχές Φιλοσοφίας 2ο Κεφάλαιο
Φύλλο Εργασίας Αρχές Φιλοσοφίας 2ο ΚεφάλαιοΦύλλο Εργασίας Αρχές Φιλοσοφίας 2ο Κεφάλαιο
Φύλλο Εργασίας Αρχές Φιλοσοφίας 2ο Κεφάλαιο
 
Greeklish
Greeklish Greeklish
Greeklish
 
We speak ancient greek
We speak ancient greekWe speak ancient greek
We speak ancient greek
 
Xfardellpresentation
XfardellpresentationXfardellpresentation
Xfardellpresentation
 
Τὸ πλήρες ἀλφάβητον τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης
Τὸ πλήρες  ἀλφάβητον τῆς  Ἑλληνικῆς γλώσσηςΤὸ πλήρες  ἀλφάβητον τῆς  Ἑλληνικῆς γλώσσης
Τὸ πλήρες ἀλφάβητον τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης
 
Για όσους "νέους" μαθητές το θέλουν, το υλικό που δουλεύτηκε μέχρι 13 Οκτωβρίου.
Για όσους "νέους" μαθητές το θέλουν, το υλικό που δουλεύτηκε μέχρι 13 Οκτωβρίου.Για όσους "νέους" μαθητές το θέλουν, το υλικό που δουλεύτηκε μέχρι 13 Οκτωβρίου.
Για όσους "νέους" μαθητές το θέλουν, το υλικό που δουλεύτηκε μέχρι 13 Οκτωβρίου.
 
Γλωσσολογία - Πανδημία.docx
Γλωσσολογία - Πανδημία.docxΓλωσσολογία - Πανδημία.docx
Γλωσσολογία - Πανδημία.docx
 
Γλωσσολογία - Πανδημία.docx
Γλωσσολογία - Πανδημία.docxΓλωσσολογία - Πανδημία.docx
Γλωσσολογία - Πανδημία.docx
 
Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική
Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνικήΤη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική
Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική
 
συρρικνωση παραφθορα της ελληνικης γλωσσας
συρρικνωση  παραφθορα της ελληνικης γλωσσαςσυρρικνωση  παραφθορα της ελληνικης γλωσσας
συρρικνωση παραφθορα της ελληνικης γλωσσας
 

Recently uploaded

Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξειςΓιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξειςΟΛΓΑ ΤΣΕΧΕΛΙΔΟΥ
 
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της ΙταλίαςKonstantina Katirtzi
 
Οδηγίες για τη δημιουργία Flashcard με το Quizlet.pdf
Οδηγίες για τη δημιουργία Flashcard με το Quizlet.pdfΟδηγίες για τη δημιουργία Flashcard με το Quizlet.pdf
Οδηγίες για τη δημιουργία Flashcard με το Quizlet.pdfIrini Panagiotaki
 
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptxΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptxssuserb0ed14
 
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdfΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdfssuserf9afe7
 
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptxΕκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx7gymnasiokavalas
 
Οδηγίες για τη δημιουργία διαδραστικών δραστηριοτήτων με την εφαρμογή Wordwal...
Οδηγίες για τη δημιουργία διαδραστικών δραστηριοτήτων με την εφαρμογή Wordwal...Οδηγίες για τη δημιουργία διαδραστικών δραστηριοτήτων με την εφαρμογή Wordwal...
Οδηγίες για τη δημιουργία διαδραστικών δραστηριοτήτων με την εφαρμογή Wordwal...Irini Panagiotaki
 
Η Δυναστεία των Παλαιολόγων - Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Η Δυναστεία των Παλαιολόγων -  Βυζαντινή ΑυτοκρατορίαΗ Δυναστεία των Παλαιολόγων -  Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Η Δυναστεία των Παλαιολόγων - Βυζαντινή Αυτοκρατορίαeucharis
 
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣHRODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣHROUT Family
 
ΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - Γεωγραφία .docx
ΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - Γεωγραφία .docxΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - Γεωγραφία .docx
ΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - Γεωγραφία .docxeucharis
 
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOYEKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOYssuser369a35
 
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-242lykkomo
 
Το άγαλμα που κρύωνε
Το άγαλμα που                       κρύωνεΤο άγαλμα που                       κρύωνε
Το άγαλμα που κρύωνεDimitra Mylonaki
 

Recently uploaded (13)

Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξειςΓιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
 
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
 
Οδηγίες για τη δημιουργία Flashcard με το Quizlet.pdf
Οδηγίες για τη δημιουργία Flashcard με το Quizlet.pdfΟδηγίες για τη δημιουργία Flashcard με το Quizlet.pdf
Οδηγίες για τη δημιουργία Flashcard με το Quizlet.pdf
 
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptxΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
 
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdfΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
 
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptxΕκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
 
Οδηγίες για τη δημιουργία διαδραστικών δραστηριοτήτων με την εφαρμογή Wordwal...
Οδηγίες για τη δημιουργία διαδραστικών δραστηριοτήτων με την εφαρμογή Wordwal...Οδηγίες για τη δημιουργία διαδραστικών δραστηριοτήτων με την εφαρμογή Wordwal...
Οδηγίες για τη δημιουργία διαδραστικών δραστηριοτήτων με την εφαρμογή Wordwal...
 
Η Δυναστεία των Παλαιολόγων - Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Η Δυναστεία των Παλαιολόγων -  Βυζαντινή ΑυτοκρατορίαΗ Δυναστεία των Παλαιολόγων -  Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Η Δυναστεία των Παλαιολόγων - Βυζαντινή Αυτοκρατορία
 
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣHRODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
 
ΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - Γεωγραφία .docx
ΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - Γεωγραφία .docxΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - Γεωγραφία .docx
ΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - Γεωγραφία .docx
 
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOYEKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
 
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
 
Το άγαλμα που κρύωνε
Το άγαλμα που                       κρύωνεΤο άγαλμα που                       κρύωνε
Το άγαλμα που κρύωνε
 

Ελληνική γλώσσα.docx

  • 1. 1 Η σοφία και η κυριολεξία της ελληνικής γλώσσας Η σοφία Στη γλώσσα έχουμε το σημαίνον (τη λέξη) και το σημαινόμενο (την έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, και από τη στιγμή που το συμφωνήσουμε να είναι και έτσι. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Γι’ αυτόν τον λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν «εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές». Μάλιστα ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε παρατηρήσει αυτήν τη σημαντική ιδιότητα για την οποία είχε πει « Η θητεία μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση. Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο.» Όπως μας έλεγε ο Αντισθένης, «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψης». Για παράδειγμα ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γη (άρα= γη+ έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του γη / δικό του σπίτι. Ο «βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει. Βοή = φωνή+ θέω = τρέχω. Ο αστήρ είναι το αστέρι αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι κινείται, δεν μένει ακίνητο στον ουρανό (+ στηρ από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι). Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποία εκφράζει, αλλά με τέτοιο τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για σκέψη. Για παράδειγμα ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω» που σημαίνει μειώνομαι, συρρικνώνομαι. Και πραγματικά ο φθόνος ως συναίσθημα, σιγά σιγά μας φθίνει και μας καταστρέφει. Μας «φθίνει» - ελαττώνει σαν ανθρώπους- και μας φθίνει ως και την υγεία μας. Και φυσικά όταν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην τελειώνει πώς το λέμε; Μα φυσικά «άφθονο». Έχουμε τη λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα». Διότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έρθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι ένα φρούτο ούτε άγουρο ούτε σαπισμένο, και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στ 70 της αλλά ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή δεν μπορούμε να το απολαύσουμε. Ακόμα έχουμε την λέξη «ελευθερία» για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά= το
  • 2. 2 να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά. Άρα βάσει της ίδιας λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις τη δυνατότητα να πας όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα ερμηνεία… Το άγαλμα ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν βλέπουμε ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η ψυχή μας αγάλλεται. Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούμε ότι είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση (=γιατρειά). Άρα για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο), η ψυχή μας αγάλλεται και ιατρευόμαστε. Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με τη σωματική μας υγεία. Παρένθεση: και μια και το έφερε η «κουβέντα», η Ελληνική γλώσσα μας λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και τη λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε. Για σκεφτείτε λίγο… Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη λατινική λέξη για το άγαλμα (που άλλο από λατινική δεν είναι). Οι Λατίνοι ονόμασαν το άγαλμα statua από το ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε σαν λέξη, και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο. Προσέξτε την τεράστια διαφορά σε φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών, αυτό που σημαίνει στα Ελληνικά κάτι τόσο βαθύ εννοιολογικά, για τους Λατίνους είναι απλά ένα ακίνητο πράγμα. Μια και αναφερόμαστε στα Λατινικά, ας κάνουμε άλλη μια σύγκριση. Ο «άνθρωπος» στα Ελληνικά ετυμολογείται και ως το ον που κοιτάζει προς τα πάνω (άνω + θρώσκω). Πόσο σημαντική και συναρπαστική ετυμολογία που μπορεί να αποτελέσει βάση ατελείωτων φιλοσοφικών συζητήσεων. Αντίθετα στα Λατινικά ο άνθρωπος είναι «Homo» που ετυμολογείται από το χώμα. Το ον που κοιτάζει ψηλά στον ουρανό λοιπόν για τους Έλληνες, σκέτο χώμα για τους Λατίνους… Υπάρχουν και άλλα παρόμοια παραδείγματα που θα μπορούσαν να αναφερθούν εδώ. Είναι λογικό ότι μια γλώσσα που βασίστηκε στην Ελληνική αντιγράφοντάς την , εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να έχει τα ίδια υψηλά νοήματα. Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα με τη σκέψη του ανθρώπου. Όπως λέει και ο Τζορτζ Όργουελ στο αθάνατο έργο του «1984», απλή γλώσσα σημαίνει κα απλή σκέψη. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει τη γλώσσα και να περιορίσει τη σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς λέξεις. «Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση» έγραφε ο Μιχάι Εμινέσκου, εθνικός ποιητής των Ρουμάνων. Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικά πολιτισμού. Το να μιλάς σωστά σημαίνει να σκέφτεσαι σωστά, να γεννάς διαρκώς λόγο και όχι να παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις.
  • 3. 3 Η κυριολεξία Στην Ελληνική γλώσσα ουσιαστικά δεν υπάρχουν συνώνυμα, καθώς όλες οι λέξεις έχουν λεπτές εννοιολογικές διαφορές μεταξύ τους. Για παράδειγμα η λέξη «λωποδύτης» χρησιμοποιείται για αυτόν που βυθίζει το χέρι του στο ρούχο (=λωπή) και μας κλέβει, κρυφά δηλαδή, ενώ ο «ληστής» είναι αυτός που μας κλέβει φανερά, μπροστά στα μάτια μας. Επίσης, το «άγειν» και το «φέρειν» έχουν την ίδια έννοια. Όμως το πρώτο χρησιμοποιείται για έμψυχα όντα, ενώ το δεύτερο για τα άψυχα. Στα Ελληνικά έχουμε τις λέξεις «κεράννυμι», «μίγνυμι» και «φύρω» που όλες έχουν τον νόημα του «ανακατεύω». Όταν ανακατεύουμε δύο στερεά ή δύο υγρά μεταξύ τους αλλά χωρίς να συνεπάγεται νέα ένωση (π.χ. λάδι με νερό), τότε χρησιμοποιούμε την λέξη «μειγνύω» ενώ όταν ανακατεύουμε υγρό με στερεό τότε λέμε «φύρω». Εξ ‘ου και η λέξη «αιμόφυρτος» που όλοι γνωρίζουμε αλλά δεν συνειδητοποιούμε τι σημαίνει. Όταν οι Αρχαίοι Έλληνες πληγωνόντουσαν στη μάχη, έτρεχε τότε το αίμα και ανακατευόταν με την σκόνη και το χώμα. Το κεράννυμι σημαίνει ανακατεύω δύο υγρά και φτιάχνω ένα νέο, όπως για παράδειγμα ο οίνος και το νερό. Εξ’ ού και ο «άκρατος» (δηλαδή καθαρός) οίνος που έλεγαν οι Αρχαίοι όταν δεν ήταν ανακατεμένος (κεκαρμένος) με νερό. Τέλος, η λέξη «παντρεμένος» έχει διαφορετικό νόημα από την λέξη «νυμφευμένος», διαφορά που περιγράφουν οι ίδιες οι λέξεις για όποιον τους δώσει λίγη σημασία. Η λέξη παντρεμένος προέρχεται από το ρήμα υπανδρεύομαι που σημαίνει τίθεμαι υπό την εξουσία του ανδρός ενώ ο άνδρας νυμφεύεται, δηλαδή παίρνει νύμφη. Γνωρίζοντας τέτοιου είδους λεπτές εννοιολογικές διαφορές, είναι πραγματικά πολύ αστεία μερικά από τα πράγματα που ακούμε στην καθημερινή –συχνά λαθεμένη- ομιλία (π.χ. « ο Χ παντρεύτηκε»). Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο. Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει την ζωή από το βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το δυστύχημα το συμφέρον από το ενδιαφέρον. Πηγές: «Έλλην Λόγος-Πώς η Ελληνική γονιμοποίησε τον παγκόσμιο λόγο» της Α. Τζιροπούλου- Ευσταθίου «Ο εν τη λέξει λόγος» της Α. Τζιροπούλου- Ευσταθίου «Ελληνική Αγωγή - Μαθήματα αρχαίας Ελληνικής γλώσσας» της Α. Τζιροπούλου- Ευσταθίου
  • 4. 4 Η αγγλική γλώσσα έχει 490.000 λέξεις, από τις οποίες 41.615 λέξεις προέρχονται από την ελληνική γλώσσα (βιβλίο Γκίνες). Η Ελληνική, με τη μαθηματική δομή της, είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σε αυτή δεν υπάρχουν όρια (Μπιλ Γκέιτς, Microsoft). Η Ελληνική και η Κινεζική είναι οι μόνες γλώσσες με συνεχή ζώσα παρουσία από τους ίδιους λαούς και στον ίδιο χώρο εδώ και 4.000 έτη. Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφοελληνικές, με πλούσια δάνεια από τη μητέρα των γλωσσών, την Ελληνική (Francisco Adrados, γλωσσολόγος). Η ελληνική γλώσσα περιλαμβάνει λέξεις και έννοιες που παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο. Μόνον η ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει τη ζωή από το βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον. Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η ελληνική γλώσσα μάς διδάσκει συνεχώς πώς να γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε ποιος είναι ο σωστός τρόπος γραφής, ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δει ή γράψει. Το «πειρούνι», παραδείγματος χάριν, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις αρχαίων ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι», όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός: το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω», που σημαίνει τρυπώ – διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό, για να το πιάσουμε. Επίσης, η λέξη «συγκεκριμένος» φυσικά και δεν μπορεί να γραφτεί «συγκεκρυμμένος», καθώς προέρχεται από το «κριμένος» (αυτός που έχει δηλαδή κριθεί) και όχι βέβαια από το «κρυμμένος» (αυτός που έχει κρυφτεί). Γράφουμε σωστά Επομένως, το γεγονός ότι υπάρχουν πολλά γράμματα για τον ίδιον ήχο (π.χ., η, ι, υ, ει, οι κτλ) όχι μόνο δε θα έπρεπε να μας δυσκολεύει, αλλά αντιθέτως θα έπρεπε να μας βοηθά να γράφουμε πιο σωστά, εφόσον βεβαίως κατανοούμε κατ’ αρχήν τη γλώσσα μας. Επιπλέον, η ορθογραφία, με τη σειρά της, μας βοηθά αντίστροφα στην ετυμολογία αλλά και στην ανίχνευση της ιστορικής πορείας καθεμιάς λέξης. Κι αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την καθημερινή μας γλώσσα, τη νέα ελληνική, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι η γνώση των Αρχαίων Ελληνικών.
  • 5. 5 Είναι πραγματικά συγκλονιστικό συναίσθημα το να μιλάς και ταυτόχρονα να συνειδητοποιείς τι ακριβώς λες, να εκστομίζεις την κάθε λέξη, το σημαίνον, και ταυτόχρονα να σκέφτεσαι τη σημασία της, το σημαινόμενο. Είναι πραγματικά κρίμα να διδάσκονται τα Αρχαία Ελληνικά με τέτοιον τρόπο στο σχολείο, ώστε να καθίσταται αντιπαθές κάτι τόσο όμορφο και συναρπαστικό. Η σοφία της Ελληνικής Στη γλώσσα υπάρχουν το σημαίνον (η λέξη) και το σημαινόμενο (η έννοια). Στην ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς, αντίθετα με τις άλλες γλώσσες, το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα, όπως τα Αγγλικά, μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, κι αυτό να ισχύει από τη στιγμή κιόλας που θα συμφωνηθεί. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Γι’ αυτόν το λόγο πολλοί διαχωρίζουν την Ελληνική ως «εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές» γλώσσες. Μάλιστα, ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε παρατηρήσει αυτήν τη σημαντική ιδιότητα της Ελληνικής, για την οποία είχε πει τα εξής: «Η θητεία μου στην αρχαία ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση. Στην γλώσσα αυτήν υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στη λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο». Εν προκειμένω ο Αντισθένης έλεγε: «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις». Για παράδειγμα, ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γη (άρα=γη + έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του γη/δικό του σπίτι. «Βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει (βοή=φωνή + θέω=τρέχω). Ο αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη μάς λέει ότι κινείται, δε μένει ακίνητο στον ουρανό (α + στηρ, από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι). Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιον τρόπο, που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για τη σκέψη. Για παράδειγμα, ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω», που σημαίνει μειώνομαι. Και πραγματικά, ο φθόνος ως συναίσθημα, σταδιακά, μας καταβάλλει και μας καταστρέφει. Ελαττώνει την αξία μας ως ανθρώπων και υπονομεύει ακόμη και την υγεία μας. Και βέβαια, όταν αναφερόμαστε σε κάτι που είναι τόσο πολύ, ώστε να μην τελειώνει, πώς το λέμε; Μα φυσικά «άφθονο». Έχουμε, επίσης, τη λέξη «ωραίος», που προέρχεται από την «ώρα». Και τούτο, διότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έλθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι το φρούτο όταν είναι άγουρο ή σαπισμένο, και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της
  • 6. 6 άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή, σε αυτήν την περίπτωση, δεν μπορούμε να το απολαύσουμε. Εξάλλου, έχουμε τη λέξη «ελευθερία», για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά», δηλαδή το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά. Άρα, βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις τη δυνατότητα να πας όπου αγαπάς. Ορισμένες ενδιαφέρουσες ερμηνείες Το «άγαλμα» ετυμολογείται από το «αγάλλομαι» (ευχαριστιέμαι), επειδή όταν βλέπουμε ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα, η ψυχή μας ευχαριστιέται, αγάλλεται. Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής, θα δούμε ότι είναι σύνθετη: αγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά). Άρα, για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο), η ψυχή μας αγάλλεται και γιατρευόμαστε. Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με τη σωματική μας υγεία. Παρεμπιπτόντως, η Ελληνική μάς λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και την λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τι. Για σκεφτείτε το λίγο. Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη λατινική λέξη για το άγαλμα (που μόνο λατινική δεν είναι). Οι Λατίνοι ονόμασαν το άγαλμα statua από το ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε, και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο. Προσέξτε την τεράστια διαφορά στη φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών: αυτό που στην Ελληνική σημαίνει κάτι τόσο βαθύ από εννοιολογικής απόψεως, για τους Λατίνους είναι απλώς ένα ακίνητο πράγμα. Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα με τη σκέψη του ανθρώπου. Όπως λέει και ο George Orwell στο αθάνατο έργο του «1984», απλή γλώσσα σημαίνει και απλή σκέψη. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει τη γλώσσα για να περιορίσει τη σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς λέξεις. «Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση» έγραφε ο Μιχάι Εμινέσκου, εθνικός ποιητής της Ρουμανίας. Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικώς πολιτισμού. Το να μπορείς να μιλάς σωστά σημαίνει ότι ήδη είσαι σε θέση να σκέφτεσαι σωστά, να γεννάς διαρκώς λόγο και όχι να παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις. Η μουσικότητα της Ελληνικής Η ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν «αυδή». Η λέξη αυτή δεν είναι τυχαία, αφού προέρχεται από το ρήμα «άδω», που σημαίνει τραγουδώ.
  • 7. 7 Ο μεγάλος μας ποιητής και ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος γράφει επί του προκειμένου: «Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φως θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως ένα ποταμάκι που μουρμουρίζει. Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμους συναντήσω αγγέλους, θα τους μιλήσω Ελληνικά, επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε μεταξύ τους με μουσική». Εξάλλου, ο γνωστός γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαριέρ μάς περιγράφει την ακόλουθη εμπειρία από το ταξίδι του στην Ελλάδα: «Άκουγα αυτούς τους ανθρώπους να συζητούν σε μια γλώσσα που ήταν για μένα αρμονική αλλά και ακατάληπτα μουσική. Αυτό το ταξίδι προς την πατρίδα –μητέρα των εννοιών μας– μου απεκάλυπτε έναν άγνωστο πρόγονο, που μιλούσε μια γλώσσα τόσο μακρινή στο παρελθόν, μα οικεία και μόνο από τους ήχους της. Αισθάνθηκα να τα έχω χαμένα, όπως αν μου είχαν πει ένα βράδυ ότι ο αληθινός μου πατέρας ή η αληθινή μου μάνα δεν ήταν αυτοί που με είχαν αναστήσει». Ο διεθνούς φήμης έλληνας μουσικός Ιάνης Ξενάκης είχε τονίσει πολλές φορές ότι η μουσικότητα της Ελληνικής είναι εφάμιλλη της συμπαντικής. Αλλά και ο Γίββων έκανε λόγο για μουσικότατη και γονιμότατη γλώσσα, που δίνει κορμί στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες δε χρησιμοποιούσαν ξεχωριστά σύμβολα για νότες, χρησιμοποιούσαν τα ίδια τα γράμματα του αλφαβήτου. «Οι τόνοι της ελληνικής γλώσσας είναι μουσικά σημεία που μαζί με τους κανόνες προφυλάσσουν από την παραφωνία μια γλώσσα κατ’ εξοχήν μουσική, όπως κάνει η αντίστιξη που διδάσκεται στα ωδεία ή οι διέσεις και υφέσεις που διορθώνουν τις κακόηχες συγχορδίες» σημειώνει η φιλόλογος και συγγραφέας Α. Τζιροπούλου – Ευσταθίου. Είναι γνωστό, εξάλλου, πως όταν οι ρωμαίοι πολίτες πρωτάκουσαν στη Ρώμη έλληνες ρήτορες, προσέρχονταν για να θαυμάσουν, ακόμη και όσοι δε γνώριζαν Ελληνικά, τους ανθρώπους που «ελάλουν ως αηδόνες». Ο Οράτιος έγραψε: «Η ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοημένη, με μια γλώσσα εύηχη, γεμάτη μουσικότητα». Δυστυχώς, στο διάβα των αιώνων, η μουσικότητα αυτή χάθηκε, προφανώς στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας.