мөн үү
- 1. БАЙГАЛИЙН БАЯЛАГ МОНГОЛ УЛСЫН ХӨГЖЛИЙН ТУЛГУУР МӨН ҮҮ?
Өнөөгийн глобалчлагдаж буй дэлхийд улс үндэстэн болгон өөр өөрийн эрх ашиг,
үндэсний аюулгүй байдлаа хадгалахын төлөө боломжтой бүх зүйлийг хийх
болжээ. Улс орнууд XXI зуунд эдийн засаг, мэдээлэл, харилцаа холбоо, техник
технологийн хөгжлөөрөө өрсөлдөж, эдийн засгийн потенциал ихтэй нь дэлхийн
цаашдын хөгжлийг тодорхойлох гол үүргийг гүйцэтгэж байдаг.
Монгол Улсын эдийн засаг сүүлийн хэдэн жил эрчимтэй өсөж байгаа боловч
үндэсний аюулгүй байдлаа хангаж, олон улсын харилцаанд бие даасан
статустай оршиход тун хангалтгүй байна. Ингэж эдийн засаг өсөхөд
нөлөөлсөн гол хүчин зүйл нь байгалийн баялаг юм. Байгалийн нөөц баялаг
ихтэй, ядуу буурай хөгжилтэй, эдийн засгийн өсөлт багатай, улс төр нь
тогтворгүй улс орны байгалийн баялагт тулгуурласан эдийн засаг нь эрсдэл
ихтэй бөгөөд цаашдын хөгжилд сөрөг нөлөөтэй. Урт хугацаанд улс төр, эдийн
засаг, нийгмийн бүхий л салбарыг хамарсан уналтыг бий болгодог байна.
Монгол Улсын хувьд зэс, алт, нүүрс гэх мэт баялгаас улсынхаа төсвийн 60-70
хувийг бүрдүүлдэг. Төрөөс уул уурхайн салбарыг дэмжиж, гадаадын хөрөнгө
оруулалтын дийлэнхийг оруулж байгаа нь түүхий эдийг боловсруулагч хоѐрдогч,
гуравдагч салбарыг уналтад оруулж болно.
Мөн түүхий эдийг экспортлосноор гадаадаас бараа бүтээгдэхүүн импортлоход
ашигтай нөхцөлийг бүрдүүлж, үндэсний үйлдвэрлэлд сөрөг нөлөө үзүүлдэг юм.
Дээрх эрсдэлд оролгүйгээр байгалийн баялгаа зөв зарцуулж хөгжих боломж
Монгол Улсад бүрэн байна.
Үүнд:
1. Төр засгийн зүгээс уул уурхайн салбартай холбоотой хууль эрх зүйн орчинг нь
өөрчлөн шинэчлэх.
2. Ашигт малтмалын экспортыг нийт экспортод эзлэх хувийг 1/3–ээс
хэтрүүлэхгүй байх.
3. Уг салбарыг бодлогын хувьд бусад салбараас илүү давуу эрхтэй байдлыг
арилгах эрх зүйн орчинг бүрдүүлж өгөх.
4. Ардчилсан арга замаар баялгийг нийгмийн нийт гишүүдэд хүртээмжтэй зөв
зохистой зарцуулах.
- 2. 5. Тогтвортой байдлыг хангах сан бий болгож байгалийн баялгийн ханш өссөн
үед мөнгөний хуримтлал үүсгэж хямралын үед түүнийгээ хэрэглэж байх. Энэ
баялаг дэлхийн зах зээл дээр өөрийн хүссэн үнээр борлуулагдах боломжийг
хангаж өгөх мөн нөхцөл байдал таатай байх үедээ гадаадын улс орнуудын их
хэмжээний зээл тусламж авахгүй байх. Энэ нь эдийн засгийн тогтворгүй үед
хүнд ачаа болдог.
Дүгнэлт
Байгалийн баялаг нь улс орны хөгжилд саад болох биш түлхэц болох ѐстой.
Манай улс байгалийн баялгаа түүхий эд хэвээр нь хоѐр хөршдөө гаргахаас
татгалзаж, эцсийн бүтээгдэхүүн болгож дэлхийн зах зээлд гаргах нь улс орны
хөгжилд илүү үр дүнтэй бөгөөд үүнийг улс төрийн хүрээнд бодлогын түвшинд
хийх л үлдээд байна.