2. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΕΛ. 156
n ΕΡΓΑΣΙΑ 1
n ΕΡΓΑΣΙΑ 2
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 2
3. ΕΡΓΑΣΙΑ 1
n Μια αντλία χρησιμοποιείται για το αυτόματο
γέμισμα μιας δεξαμενής υγρού σε μια βιομηχανία.
Δυο αισθητήρες (sensors) SA και SB ελέγχουν τη
στάθμη του υγρού μέσα στη δεξαμενή : ο
αισθητήρας SA δίνει «1» όταν η στάθμη υπερβεί τη
μέγιστη επιτρεπόμενη στάθμη και ο αισθητήρας SB
δίνει «1» όταν η στάθμη πέσει κάτω από την
ελάχιστη επιτρεπόμενη στάθμη.
n Να σχεδιάσετε ένα ψηφιακό κύκλωμα ελέγχου της
λειτουργίας της αντλίας χρησιμοποιώντας ένα
μανταλωτή.
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 3
4. 1
ΑΝΤΛΙΑ
SA
MAX
0 LEVEL
0 MIN
LEVEL
SB
ΕΞΟΔΟΣ ΥΓΡΟΥ
1
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 4
5. Πιθανές ερωτήσεις.
n Σύμφωνα με τα δεδομένα τα οποία έχω :
n Με ενδιαφέρει πόσο μεγάλη είναι η δεξαμενή ;
n ΌΧΙ
n Με ενδιαφέρει το είδος του υγρού ;
n ΌΧΙ (θα με ενδιέφερε μόνο για να μπορέσω να
επιλέξω τους κατάλληλους αισθητήρες).
n Με ενδιαφέρει το είδος της αντλίας ;
n ΌΧΙ (θα με ενδιέφερε μόνο εάν ήξερα το είδος του
υγρού, και το πόσο αργά ή γρήγορα θα ήθελα να
γεμίσει η δεξαμενή).
n Με ενδιαφέρει πώς γίνεται η έξοδος του υγρού ;
n ΟΧΙ
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 5
6. Το κύκλωμα έχει δύο εισόδους Α και Β που συνδέονται με τους δύο
αισθητήρες SA και SB και μία έξοδο Υ που δίνει «1» για την εκκίνηση της
αντλίας όταν η στάθμη πέσει κάτω από την ελάχιστη επιτρεπόμενη στάθμη
και «0» για το σταμάτημα της αντλίας όταν η στάθμη υπερβεί τη μέγιστη
επιτρεπόμενη.
«0» = OFF
ΕΞΟΔΟΣ Υ
«1» = ON
ΑΝΤΛΙΑ
ΕΙΣΟΔΟΣ Α SA
MAX
LEVEL
ΚΥΚΛΩΜΑ
ΜΑΝΔΑΛΩΤΗ
MIN
LEVEL
ΕΙΣΟΔΟΣ Β SB
ΕΞΟΔΟΣ ΥΓΡΟΥ
7. ΕΡΩΤΗΣΗ
n Σας συμφέρει να χρησιμοποιήσετε
μανταλωτή με πύλες NAND ή μανταλωτή
με πύλες NOR ;
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 7
8. ΛΥΣΗ
n Σύμφωνα με τα
παραπάνω μπορώ να
αντικαταστήσω τους
αισθητήρες με δύο
διακόπτες.
n Μπορώ να οδηγήσω τις
εξόδους των διακοπτών
στο κύκλωμα μου.
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 8
9. ΛΥΣΗ
n Ας υποθέσουμε ότι η δεξαμενή είναι γεμάτη με υγρό
μέχρι την μέση.
n Δηλαδή ο αισθητήρας SA=«0» και ο SB=«0».
n Η αντλία θα πρέπει να είναι απενεργοποιημένη
(OFF) δηλαδή η έξοδος του κυκλώματος μου θα
πρέπει να είναι «0».
n Όταν η στάθμη του υγρού θα πέσει κάτω από την
ελάχιστη στάθμη τότε ο SB=«1».
n Και όταν η στάθμη του υγρού θα περάσει την
μέγιστη τότε ο SA=«1».
n Και φυσικά δεν μπορούν να είναι και οι δύο
αισθητήρες «1».
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 9
10. ΛΥΣΗ.
Φτιάχνω τον πίνακα αληθείας.
Y Pump
SA Max level SB Min level
(Αντλία)
0 0 0 (OFF)
0 1 (under) 1 (ON)
1 (over) 0 0 (OFF)
1 1 Χ
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 10
11. ΛΥΣΗ
n Συγκρίνω τον πίνακα μου. Σύμφωνα με τους
πίνακες αληθείας των μανταλωτών και έχω :
NAND
S R Q Qa ΛΕΙΤΟΥ
0 0 1 1 Μη χρησιμοποιούμενη
0 1 1 0 Θέση
1 0 0 1 Μηδενισμός
1 1 0 1 S=1 & R=0
1 1 1 0 S=0 & R=1
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 11
12. Κύκλωμα με NAND ;
n Από την σύγκριση των δύο πινάκων
παρατηρώ ότι ΔΕΝ μπορώ να
χρησιμοποιήσω μανταλωτή με πύλες NAND
γιατί η κατάσταση S=«0» και R=«0» ΔΕΝ
χρησιμοποιείται.
n Άρα θα πρέπει να δοκιμάσω με πύλες NOR.
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 12
13. Δοκιμάζοντας το κύκλωμα
Το κύκλωμα του
μανταλωτή με
πύλες NAND ΔΕΝ
μπορεί να κάνει
την δουλεία μου.
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 13
14. ΛΥΣΗ
n Συγκρίνω τον πίνακα μου. Σύμφωνα με τους
πίνακες αληθείας των μανταλωτών και έχω :
NOR
S R Q Qa ΛΕΙΤΟΥ
0 0 0 1 S=0 & R=1
0 0 1 0 S=1 &R=0
0 1 0 1 Μηδενισμός
1 0 1 0 Θέση
1 1 0 0 Μη χρησιμοποιούμενη
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 14
15. Κύκλωμα με NOR ;
n Από την σύγκριση των δύο πινάκων
παρατηρώ ότι μπορώ να χρησιμοποιήσω
μανταλωτή με πύλες NOR γιατί η κατάσταση
S=«0» και R=«0» χρησιμοποιείται.
n Ενώ η κατάσταση S=«1» και R=«1» δεν
χρησιμοποιείται, αλλά δεν με ενδιαφέρει
γιατί ποτέ δεν πρόκειται οι δύο αισθητήρες
να δώσουν κατάσταση «1».
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 15
16. Δοκιμάζοντας το κύκλωμα
Το κύκλωμα του
μανταλωτή με
πύλες NOR
μπορεί να κάνει
την δουλεία μου.
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 16
17. ΕΡΓΑΣΙΑ 2
n Μια από τις εφαρμογές των flip – flops είναι
η σχεδίαση διαιρέτη συχνότητας.
n Μπορούμε να διαιρέσουμε τη συχνότητα των
παλμών ενός ρολογιού με οποιαδήποτε
δύναμη του 2, χρησιμοποιώντας το
κατάλληλο πλήθος J – K flip – flops με την
ακόλουθη συνδεσμολογία :
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 17
18. ΕΡΓΑΣΙΑ 2
n Συνδέουμε n flip – flops έτσι ώστε η έξοδος
κάθε flip – flop να τροφοδοτεί την είσοδο CP
(clock) του επόμενου flip – flop (οι είσοδοι J
και K όλων των flip – flops είναι «1»).
n Αν οι παλμοί ενός ρολογιού clock
εφαρμόζονται στην είσοδο CP του πρώτου
flip – flop, τότε η έξοδος του τελευταίου flip –
flop έχει συχνότητα ίση με το 1/2n της
συχνότητας των παλμών ρολογιού clock.
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 18
19. ΕΡΓΑΣΙΑ 2
n Να σχεδιάσετε, σύμφωνα με την παραπάνω
συνδεσμολογία, ένα κύκλωμα διαιρέτη
συχνότητας χρησιμοποιώντας τρία (3) J – K
flip – flops που διεγείρονται με το αρνητικό
μέτωπο του παλμού του ρολογιού τους.
n Να σχεδιάσετε τις κυματομορφές των
παλμών του ρολογιού clock και των εξόδων
των J – K flip – flops για να διαπιστώσετε ότι
το κύκλωμα λειτουργεί ως διαιρέτης
συχνότητας.
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 19
20. ΛΥΣΗ
n Σύμφωνα με τον πίνακα
αληθείας όταν οι J K Q(n+1)
είσοδοι ενός J – K flip –
0 0 Q(n)
flop πάρουν και οι δύο
τιμή «1» το flip – flop 0 1 0
αλλάζει κατάσταση
1 0 1
συνεχώς με κάθε
αλλαγή του παλμού _
ρολογιού στην 1 1
Q(n)
ανάστροφή κατάσταση
από ότι ήταν πριν.
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 20
21. ΛΥΣΗ
n Και επειδή διεγείρονται με το αρνητικό
μέτωπο του παλμού τα flip – flop αλλάζουν
όταν ο παλμός κατεβεί από το «1» στο
«0».
1
0
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 21
24. ΛΥΣΗ
n Από τις κυματομορφές παρατηρούμε ότι :
n Αν t είναι η περίοδος του σήματος του
ρολογιού (CLOCK) τότε :
n Η περίοδος ΤQ1 του σήματος εξόδου του
πρώτου flip – flop Q1 είναι : TQ1=2*t.
n Η περίοδος TQ2 του σήματος εξόδου του
δεύτερου flip – flop Q2 είναι : TQ2=2*TQ1.
n Η περίοδος TQ3 του σήματος εξόδου του
δεύτερου flip – flop Q2 είναι : TQ3=2*TQ2.
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 24
25. ΛΥΣΗ
n Άρα τελικά η περίοδος του σήματος εξόδου του Q3
είναι : TQ3=2*2*2*t = 23*t.
n Η συχνότητα του σήματος εξόδου δίνεται από τον
τύπο : F=1/TQ3
n Δηλαδή ο τύπος 1/2n όπου n ο αριθμός των flip –
flop ισχύει.
n Δηλαδή η συχνότητα του σήματος εξόδου είναι 16
φορές μικρότερη από αυτήν του σήματος εισόδου
(CLOCK), πραγματοποιήθηκε διαίρεση συχνότητας.
12/2/2012 ΛΕΥΘΕΡΟΥΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕ1708 25