Colonisation Kolonisation und Rivalitäten der Kolonialmächte Αποικιοκρατία και αποκιακοί ανταγωνισμοί

1. ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ
ΑΠΟΙΚΙΑΚΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

2. ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ
Η αποικιοκρατία ξεκινά για τους Ευρωπαίους
ήδη από τον 15ο αιώνα, όταν Πορτογάλοι και
Ισπανοί αναζητούν νέους δρόμους προς τις
Ινδίες, μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης.
Πρόδρομοί της θα είναι οι πρώτοι μεγάλοι
θαλασσοπόροι, όπως o Βαρθολομαίος Ντιάζ, ο
Vasco da Gama, ο Χριστόφορος Κολόμβος, ο
Φερδινάνδος Μαγγελάνος, ο James Cook κτλ.

3. Πηγή εικόνας: https://cy.wikipedia.org/wiki/Christopher_Columbus
Ο ΚΟΛΟΜΒΟΣ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ – Πίνακας του John Vanderlyn

4. ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ
Πολλά από τα προηγμένα βιομηχανικά κράτη
άρχισαν να αναζητούν και εκτός Ευρώπης
περιοχές προς εκμετάλλευση διότι:
• είχαν μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης
• έψαχναν νέες αγορές για τα προϊόντα τους
• και νέες περιοχές για πρώτες ύλες
Αυτό το φαινόμενο σε συνδυασμό με τον
καπιταλισμό ονομάστηκε ιμπεριαλισμός.

5. ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ
Η λέξη ιμπεριαλισμός προέρχεται από την
λατινική λέξη imperium στα που σημαίνει ισχύς,
εξουσία, αυτοκρατορία.
Ο ιμπεριαλισμός εκδηλώθηκε έντονα στο
διάστημα 1870 – 1914 κυρίως με την αναζήτηση
και απόκτηση αποικιών  την αποικιοκρατία.

6. ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑΣ
Τα αίτια της αποικιοκρατίας είναι η αναζήτηση:
❶ νέων αγορών για τα βιομηχανικά προϊόντα
❷ νέων πηγών πρώτων υλών όπως βαμβάκι,
μαλλί, μεταλλεύματα
❸ καυσίμων, όπως το πετρέλαιο
❹ νέων αγορών για επένδυση των κεφαλαίων

7. ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ
Η αποικιοκρατία είχε διάφορες μορφές και ήταν
❶ ένας εμπορικός σταθμός σε κάποια ακτή
❷ μία ολόκληρη χώρα κατακτημένη
❸ ένας σταθμός ανεφοδιασμού πλοίων σε
κάποιο λιμάνι
❹ μια στρατιωτική βάση σε ξένη χώρα

8. ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ
Για ποιο λόγο όμως χρειάζονταν αποικίες
οι ευρωπαϊκές χώρες; Αποικίες σήμαινε:
❶ έλεγχος των θαλασσών
❷ έλεγχος των εμπορικών δρόμων
❸ ανεφοδιασμός των πολεμικών πλοίων
❹ εθνικό γόητρο
❺ επίδειξη δύναμης

9. Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑΣ
Η κοινωνική βάση της αποικιοκρατίας ήταν η
αστική τάξη. Υποστηριζόταν όμως και από άλλες
κοινωνικές ομάδες διότι έβλεπαν
• να βελτιώνεται η κοινωνική τους θέση και η
οικονομική τους θέση λόγω των συνεπειών της
αποικιοκρατίας.
• Επίσης έδινε στους κατακτητές την αίσθηση
της «ανωτερότητας» και ενίσχυε το εθνικό τους
συναίσθημα.

10. ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ ΤΗΣ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑΣ
Οι πρωτοπόροι της αποικιοκρατίας ήταν
❶ εξερευνητές
❷ χριστιανοί ιεραπόστολοι
❸ έμποροι

11. ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΕΣ
Οι εξερευνητές ανακάλυπταν νέες περιοχές
στην αναζήτησή τους για νέες γνώσεις και
συχνά καταλάμβαναν αυτές τις περιοχές στο
όνομα των κρατών τους.
Έτσι τα κράτη επέκτειναν την κυριαρχία τους
ακόμη και σε άλλες ηπείρους.

12. Εξερευνητές στην Αφρική
Πηγή εικόνας: https://www.fuw.ch/article/nmtm-die-kosten-des-kolonialismus/

13. ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΟΙ
Οι ιεραπόστολοι διαδίδοντας τον Χριστιανισμό
προετοίμαζαν τους τοπικούς πληθυσμούς για
μία μονιμότερη εγκατάσταση των Ευρωπαίων
στη χώρα τους.
Οι έμποροι, στην αναζήτησή τους για νέες
αγορές, λειτουργούσαν σαν εμπροσθοφυλακή
για τις χώρες τους.
Δεξιά: Καθολικοί ιεραπόστολοι βαπτίζουν μωρό στην
Καλιφόρνια της Βόρειας Αμερικής
Πηγή εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/Missionary

14. ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑΣ
Οι μέθοδοι της αποικιοκρατίας ήταν τρεις:
❶ κατάκτηση των κρατών ή περιοχών
❷ καθυπόταξη των κατοίκων
❸ οικονομική διείσδυση σε περιοχές ή κράτη
όπου η στρατιωτική επέμβαση δεν θα ήταν
δυνατή λόγω διεθνών ισορροπιών, και η
μετατροπή των κρατών αυτών σε
εξαρτώμενες ημι-αποικίες.

15. ΑΠΟΙΚΙΑΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ
Οι Ευρωπαίοι εξαπλώθηκαν σχεδόν σε όλον τον
κόσμο και δημιούργησαν αποικίες
• στην Αφρική
• στην Ασία
• στην Αμερική
• στην Ωκεανία
Ο Αψβούργος αυτοκράτορας Κάρολος Ε΄ είχε
πει: «στο βασίλειό μου δεν δύει ποτέ ο ήλιος»

16. Πηγή εικόνας: https://de.wikipedia.org/wiki/Karl_V._(HRR)
Κάρολος Ε΄
(1500 – 1558)
Αυτοκράτορας της Αγίας
Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
Γερμανικού Έθνους
Βασιλιάς της Ισπανίας
Βασιλιάς των Κάτω Χωρών
Πίνακας του Peter Paul Rubens,1604

17. Πηγή αρχικής εικόναςhttps://de.wikipedia.org/wiki/Neufrankreich

18. ΟΙ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΣΤΗ ΝΟΤΙΟ ΑΜΕΡΙΚΗ

19. Η ΑΦΡΙΚΗ
ΤΟ 1914
Πηγή αρχικής εικόνας: https://de.wikipedia.org/wiki/Kolonialismus

20. Πηγή αρχικής εικόνας: https://islamthought.wordpress.com/2012/07/30/empires-double-edged-sword-global-military-ngos/
Η ΑΣΙΑ ΤΟ 1850

21. ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ
Η Μεγάλη Βρετανία ήταν η μεγαλύτερη
αποικιακή δύναμη. Είχε αποικίες σε τρεις
ηπείρους και κυβερνούσε
• σε αποικίες με λευκό πληθυσμό, όπως π.χ.
Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία και Καναδά
• σε αποικίες με ντόπιο πληθυσμό, όπως π.χ.
Ινδία, Αφγανιστάν, Νότια Αφρική, Αίγυπτο
• κατείχε πολλά στρατηγικά σημεία, όπως το
Γιβραλτάρ, την Κύπρο και την Μάλτα

22. ΣΕ ΡΟΖ ΧΡΩΜΑ ΤΑ ΕΔΑΦΗ ΠΟΥ ΥΠΗΡΞΑΝ ΒΡΕΤΑΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ
Πηγή εικόνας: https://de.wikipedia.org/wiki/Britisches_Weltreich

23. ΓΑΛΛΙΑ
Η Γαλλία ήταν η δεύτερη σε εδάφη αποικιακή
δύναμη. Κατείχε εδάφη σε τρεις ηπείρους: την
Αμερική, την Αφρική και την Ασία.
Αμερική: περιοχές στην Βόρειο Αμερική
Αφρική: Τυνησία, Αλγερία, Μαρόκο, στην
βόρειο Αφρική και στη δυτική Αφρική Σενεγάλη,
Μαυριτανία, Τσαντ κλπ.
Ασία: Λάος, Καμπότζη, Βιετνάμ, η λεγόμενη
Ινδοκίνα.

24. Πηγή αρχικής εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/French_colonial_empire
ΤΑ ΕΔΑΦΗ ΠΟΥ ΥΠΗΡΞΑΝ ΓΑΛΛΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ

25. ΙΣΠΑΝΙΑ
Η Ισπανία στράφηκε από πολύ νωρίς προς την
Δύση, εμπιστευόμενη τον Χριστόφορο Κολόμβο
και κατέκτησε μεγάλες εκτάσεις της Νοτίου και
Κεντρικής Αμερικής.
Ακόμη και περιοχές της Βορείου Αμερικής ήταν
κάποτε αποικίες της, όπως εδάφη στη νότια
Καλιφόρνια και στο νότιο Τέξας.
Γνωστοί για την βαρβαρότητά τους απέναντι
στους ιθαγενείς έγιναν οι Πιζάρο και Κορτέζ.

26. ΤΑ ΕΔΑΦΗ ΠΟΥ ΥΠΗΡΞΑΝ ΙΣΠΑΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ
Πηγή εικόνας: https://globalhistory.de/kolonialreiche/spanien/index.aspx

27. ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ
Η Πορτογαλία ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα
που ξεκίνησε τις εξερευνήσεις με τον Ερρίκο
τον θαλασσοπόρο, ο οποίος έφτασε μέχρι το
Πράσινο Ακρωτήρι της Δυτικής Αφρικής.
Ο Βάσκο ντα Γκάμα περιέπλευσε την Αφρική
και έφτασε πρώτος στις Ινδίες.
Ο Μαγγελάνος ήταν ο πρώτος θαλασσοπόρος
που περιέπλευσε την γη.

28. ΤΑ ΕΔΑΦΗ ΠΟΥ ΥΠΗΡΞΑΝ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ
Πηγή εικόνας: https://de.wikipedia.org/wiki/Portugiesische_Kolonialgeschichte

29. ΛΟΙΠΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΧΩΡΕΣ
Από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες μικρό
αριθμό αποικιών διέθεταν το Βέλγιο, η Ιταλία,
η Ολλανδία και η Γερμανία.
Η Ρωσία αντίθετα, επέκτεινε σταθερά τα εδάφη
της στην ξηρά προς ανατολάς, μέχρι που
έφτασε στις ακτές του Ειρηνικού ωκεανού
απέναντι από την Ιαπωνία. Η Αλάσκα ήταν
μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας μέχρι την
πώλησή της στις Η.Π.Α. το 1867.

30. Η ρωσική αυτοκρατορία
μεταξύ 1790 – 1860
Η Ρωσία είναι σήμερα η
μεγαλύτερη σε έκταση
χώρα της γης.
Πηγή εικόνας: https://de.wikipedia.org/wiki/Russische_Kolonisation

31. ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑΣ
Η αποικιοκρατία επηρέασε τόσο την ίδια την
Ευρώπη, όσο και τις περιοχές των ίδιων των
αποικιών. Οι Ευρωπαίοι
• λεηλάτησαν τον πλούτο των αποικιών
• θεώρησαν τους ντόπιους κατώτερους και
τους μετέτρεψαν σχεδόν σε δούλους
• υποτίμησαν τον πολιτισμό των αποικιών
• επέβαλαν στις αποικίες τον δικό τους
πολιτισμό

32. ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΕΣ
Οι Ευρωπαίοι μετέφεραν στις αποικίες όλα τα
στοιχεία του δικού τους πολιτισμού:
• τις γλώσσες τους και τον τρόπο ζωής τους
• την τεχνολογία τους (π.χ. σιδηρόδρομος)
• θρησκείες
• θεσμούς
• ιδεολογίες, όπως σοσιαλισμός, εθνικισμός,
φιλελευθερισμός

33. ΟΙ ΛΑΟΙ ΤΩΝ ΑΠΟΙΚΙΩΝ
Οι λαοί των αποικιών αντέδρασαν σε αυτές τις
επιδράσεις των αποικιοκρατών με όλες τις
μορφές αντίδρασης:
• από την απόλυτη υποταγή έως
• την εξέγερση και την επανάσταση
Δεν έλειψαν όμως και οι προστριβές μεταξύ των
Ευρωπαίων για τις αποικίες. Η Γερμανία
θεώρησε ότι ήταν αδικημένη και στράφηκε
εναντίον της Γαλλίας και της Αγγλίας.

34. Πηγή εικόνας: https://www.albawaba.com/opinion/france-must-apologize-africa-1365905
Κείμενα, συγγραφή, ιστορική έρευνα, εικόνες: Γαρίτατζης Χαράλαμπος (ΠΕ07)
Φιλολογική επιμέλεια: Γεώργιος Σπανός (ΠΕ02)