SPG Hubungan Etnik bab 2_150118.ppt

BAB 2
Konsep Asas
Hubungan Etnik

All Rights Reserved
SPG Hubungan Etnik EDISI KEDUA
© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2017 2–3
Hasil Pembelajaran
• Menjelaskan pengertian konsep asas hubungan etnik
seperti etnik, etnisiti dan etnosentrisme
• Mentakrifkan ras, rasisme, prejudis, stereotaip,
diskriminasi dan segregasi
• Memperincikan konsep perpaduan seperti
akomodasi, akulturasi, asimilasi dan amalgamasi
• Menjelaskan pengertian perpaduan dan integrasi

All Rights Reserved
Pendahuluan
• Tanpa pemahaman yang baik terhadap konsep masyarakat
dan budaya, hubungan etnik sebagai suatu bidang ilmu akan
menjadi kabur.
• Ras dan etnik sering dianggap perkara yang sama. Realitinya
terdapat perbezaan antara kedua-duanya.
• Aspek lain seperti etnosentrisme, rasisme, prejudis, stereotaip
dan diskriminasi turut dibincangkan. Apabila wujud hubungan
antara etnik, terbentuklah integrasi dan perpaduan dalam
kalangan manusia.
• Ahli sains sosial melihat proses itu dari pelbagai dasar seperti
segregasi, akomodasi, akulturasi, asimilasi dan amalgamasi.

All Rights Reserved
Masyarakat
• Terdiri daripada sejumlah orang yang tinggal dalam wilayah
geografi yang spesifik, berinteraksi antara satu dengan yang
lain dan berkongsi budaya yang sama.
• Kumpulan manusia yang relatif dan kekal yang menetap di
sesuatu wilayah, berkongsi budaya dan kebanyakan
hubungannya adalah berkumpulan.
• Hubungan sesama manusia dalam masyarakat adalah
berstruktur, berulang-ulang dan kekal lama.
• Ahli-ahli dalam masyarakat juga terikat dalam ikatan politik
dan ekonomi yang sama.

All Rights Reserved
Etnik dan Etnisiti
• Istilah etnik dapat disusurgalurkan daripada perkataan
Greek, iaitu etnos. Etnos bermaksud bangsa.
• Etnos bukanlah merujuk sekumpulan manusia yang
mempunyai kesatuan politik tetapi kumpulan manusia
yang mempunyai asal usul yang sama atau yang
mempunyai pertalian darah.

All Rights Reserved
Etnik dan Etnisiti
(sambung...)
• Max Weber dalam bukunya Economy and Society awal abad
ke-20 telah menjelaskan konsep etnik. Inti sari daripada idea
Weber adalah seperti yang berikut:
(i) Kumpulan manusia yang mempunyai asal usul yang sama
(ii) Ahli-ahli kumpulan etnik mempunyai perkaitan darah
(iii) Ahli-ahli kumpulan etnik percaya mereka mempunyai asal
usul dan pertalian darah
(iv) Antara asas persamaan asal usul yang sama ialah
persamaan ciri-ciri fizikal tubuh, budaya dan
pengalaman sejarah yang sama

All Rights Reserved
Faktor Peneguhan
Kumpulan Etnik
Faktor
Pengukuh
Etnik
Bahasa
Budaya
Sejarah
Agama
Tanah
Pertiwi

All Rights Reserved
Etnosentrik
• Etnosentrik ialah suatu tindakan menilai budaya masyarakat
lain mengikut ukuran budaya sendiri.
• Dengan pemikiran yang sebegini, mereka akan menganggap
budaya sendiri sebagai unggul.
• Apabila berhadapan dengan bentuk-bentuk budaya asing
yang tidak difahami, terdapat kecenderungan untuk
menganggapnya sebagai “pelik” dan “tidak patut dilakukan”.
• Punca-punca Etnosentrik:
(i) Pengasingan masyarakat
(ii) Nasionalisme
(iii) Mitos dan legenda

All Rights Reserved
Ras
• Pada dasarnya, ras ialah suatu konsep biologi.
• Terdapat kecenderungan para saintis sosial untuk
mentakrifkan ras sebagai sekumpulan manusia yang
dibezakan daripada kumpulan-kumpulan lain oleh kombinasi
sifat-sifat fizikal.
• Pentakrifan tersebut tidaklah saintifik dan tepat kerana
manusia boleh melakukan perkahwinan campur. Dalam
persejarahan manusia, perkahwinan campur berlaku dari
masa ke semasa serta berlaku dalam semua masyarakat.

All Rights Reserved
Ras (sambung...)
• Masyarakat Eropah mendapati penduduk Asia,
Amerika dan Eropah mempunyai raut wajah dan cara
bertindak yang begitu berbeza daripada mereka.
• Masyarakat Eropah akhirnya membuat rumusan
bahawa perbezaan luaran ini merupakan petanda
wujudnya perbezaan-perbezaan lain yang lebih
penting.

All Rights Reserved
Rasisme
• Terdapat tiga idea penting yang mendasari pemikiran rasisme, iaitu:
(i) Manusia secara fitrahnya terbahagi kepada sifat fizikal yang
berbeza-beza
(ii) Sifat-sifat fizikal manusia itu akan berkait dengan budaya,
personaliti dan pemikiran mereka
(iii) Melalui genetik yang diwarisi, terdapat kumpulan yang lebih
unggul daripada kumpulan manusia yang lain
• Idea penting rasisme ialah manusia terbahagi kepada kumpulan-
kumpulan yang secara semula jadi berbeza dari segi perlakuan
sosial dan kemampuan mental.
• Pemikiran beginilah yang menghalalkan sistem perhambaan di
Amerika Syarikat. Orang kulit hitam dianggap tidak akan dapat
mencapai tahap peradaban orang kulit putih.

All Rights Reserved
Prejudis
• Prejudis membawa maksud dahuluan, iaitu sesuatu keputusan diambil
berdasarkan keputusan dan pengalaman silam.
• Kini prejudis bermaksud tanggapan buruk terhadap orang lain tanpa
asas yang secukupnya.
• Prejudis ialah tanggapan awal terhadap sesuatu perkara yang akan
berterusan sekiranya tanggapan itu tetap tidak berubah walaupun
mendapat pendedahan tentang pengetahuan baharu.
• Prejudis juga boleh diertikan sebagai sikap yang negatif terhadap
kumpulan-kumpulan luar.
• Manusia tidak dilahirkan dengan sikap prejudis. Seseorang itu
mempelajari sikap prejudis sejak kecil menerusi proses sosialisasi.
• Prejudis merupakan sesuatu yang dipelajari oleh manusia apabila dia
berada dalam kalangan masyarakat.

All Rights Reserved
Prejudis (sambung...)
Faktor
Prejudis
Dasar
Segregasi
Bahasa
Sejarah
Nasionalisme

All Rights Reserved
Stereotaip
• Stereotaip ialah suatu bentuk kepercayaan individu bahawa ahli-ahli
kumpulan lain mempunyai sifat-sifat tertentu.
• Sifat-sifat ini mungkin positif ataupun negatif.
• Jelasnya, individu itu telah mempunyai idea-idea tetap mengenai
ahli-ahli kumpulan lain.
• Pemikiran stereotaip dapat dikaitkan dengan kebiasaan untuk
melakukan proses pengkategorian apabila berhadapan dengan ahli
kumpulan.
• Manusia akan meramalkan cara ahli kumpulan lain bertingkah laku.
• Stereotaip berkait dengan pemikiran yang membesar-besarkan
sesuatu sifat ahli kumpulan lain.
• Kumpulan-kumpulan manusia sama ada kumpulan etnik, ras atau
nasionaliti dianggap mempunyai sifat-sifat tersendiri.

All Rights Reserved
Stereotaip (sambung...)
• Apabila sesuatu kumpulan itu dianggap berfikiran stereotaip, ahli-
ahlinya tidak dianggap sebagai individu, tetapi dianggap sebagai
sebuah kumpulan.
• Pemikiran stereotaip akan mewujudkan perasaan “kita dan mereka”.
Dengan itu, wujudlah perbezaan kumpulan majoriti dan minoriti.
• Biasanya, kumpulan majoriti akan menggunakan pemikiran
stereotaip terhadap kumpulan lain untuk mengekalkan kuasa.
• Seseorang yang mempunyai pemikiran stereotaip akan terus
berpegang pada kepercayaannya serta tidak mempedulikan realiti.
• Pemikiran stereotaip akan mendorong seseorang itu bersikap
prejudis jika dia tidak mengubah pandangan terhadap kumpulan lain
apabila wujud bukti-bukti yang menolak pendiriannya itu.

All Rights Reserved
Diskriminasi
• Diskriminasi ialah perlakuan memberikan layanan yang tidak sama
kepada individu-individu kerana keahliannya kepada kumpulan-
kumpulan yang tertentu.
• Tujuan layanan yang tidak sama adalah untuk menghalang
kumpulan-kumpulan minoriti memiliki kuasa dan untuk menjadikan
mereka itu “berbeza” daripada kumpulan majoriti.
• Bentuk-bentuk diskriminasi:
(i) Diskriminasi personal
(ii) Diskriminasi perundangan
(iii) Diskriminasi institusi

All Rights Reserved
Diskriminasi (sambung...)
• Terdapat beberapa penerangan mengenai punca diskriminasi. Ahli-ahli
psikologi sosial menyatakan bahawa kegagalan untuk memenuhi keinginan
akan menyumbang pada prejudis dan diskriminasi.
• Manusia mempunyai matlamat-matlamat yang perlu dipenuhi. Sekiranya
keinginan dihalang, mereka akan kecewa dan marah.
• Budaya dan cara hidup pihak lain dipandang rendah, manakala perasaan
kekitaan pula diperkukuh.
• Namun demikian, sifat prejudis akan terbentuk dan akhirnya membawa
kepada tindakan diskriminasi terhadap mereka yang tidak mengamalkan
bentuk-bentuk budaya yang sama.
• Dari perspektif konflik pula, diskriminasi merupakan suatu bentuk
pertentangan kumpulan-kumpulan ras dan etnik untuk memperoleh
sumber-sumber yang terbatas dalam masyarakat.
• Semakin hebat persaingan, semakin tinggi tahap diskriminasi.

All Rights Reserved
Segregasi
• Pada dasarnya segregasi membawa maksud pemisahan manusia dan
mengelakkan sebarang bentuk hubungan. Sistem segregasi boleh
dilaksanakan secara paksaan dan juga secara sukarela.
• Contoh terbaik sistem segregasi yang dijalankan secara paksaan adalah
seperti di Afrika Selatan dengan pelaksanaan dasar aparteid. Aparteid
yang bermaksud keterpisahan (apartness) merupakan dasar kerajaan-
kerajaan minoriti kulit putih Afrika Selatan sejak tahun 1948–1994.
• Terdapat juga pengasingan yang sengaja dilakukan (self seggregation) oleh
kumpulan etnik.
• Mereka memilih untuk menetap dan tinggal di kawasan tertentu kerana
terdapat ahli-ahli etnik yang sama.
• Di Amerika Syarikat, kumpulan etnik Amish dengan sengaja memisahkan
diri mereka daripada masyarakat luar demi mengekalkan keaslian cara
hidup mereka.

All Rights Reserved
Segregasi (sambung...)
• Salah satu usaha untuk mengatasi segregasi adalah dengan
menggalakkan interaksi antara mereka yang berlainan budaya
dan ras.
• Di Amerika Syarikat, amalan busing dilaksanakan untuk
menggalakkan interaksi antara pelajar kulit putih dengan
pelajar kulit hitam di sekolah-sekolah.
• Bas digunakan untuk membawa pelajar-pelajar dari kawasan-
kawasan berlainan agar sekolah menjadi tempat pertemuan
pelajar-pelajar yang berlainan ras.

All Rights Reserved
Akomodasi
• Akomodasi ialah proses individu atau kumpulan-kumpulan dalam
masyarakat berkonflik yang mengadakan penyelesaian bersifat
sementara.
• Akomodasi akan berlaku apabila pihak-pihak yang berkonflik
merasakan mereka perlu bekerjasama walaupun wujud perbezaan
pendapat .
• Melalui akomodasi, pihak-pihak lain diizinkan untuk wujud tanpa
permusuhan secara terbuka .
• Akomodasi mungkin merupakan penyelesaian yang bersifat
sementara atau mungkin juga menjangkau beberapa abad.
Penyelesaian yang mutlak mungkin tidak dapat dicapai, setiap pihak
akan terus mempunyai matlamat dan pandangan yang berbeza.

All Rights Reserved
Akomodasi (sambung...)
• Akomodasi berperanan menggantikan konflik dalam masyarakat
tanpa menyelesaikan isu pertikaian yang asas.
• Dengan cara ini, punca-punca permusuhan dan perbezaan antara
pihak-pihak yang terlibat dapat dikurangkan.
• Sebaliknya, sikap yang lebih mesra dapat diwujudkan melalui
interaksi yang aman.
• Dengan mengiktiraf hak pihak lain untuk mempunyai pandangan
dan pendirian yang berbeza-beza, pihak-pihak yang berkonflik
mempunyai peluang untuk mengkaji semula isu perbalahan dan hal
ini biasanya akan merintis peluang untuk hubungan yang lebih baik.

All Rights Reserved
Akulturasi
• Semasa berlakunya hubungan antara budaya yang berbeza, akulturasi juga
akan berlaku, iaitu pemindahan dan peminjaman elemen-elemen budaya
daripada satu kebudayaan kepada kebudayaan yang lain.
• Masyarakat yang melakukan pemindahan budaya akan turut melakukan
penyesuaian dengan persekitaran mereka.
• Akulturasi akan mengakibatkan perubahan-perubahan struktur budaya
kepada budaya asal, budaya peminjam atau mungkin juga berlaku kepada
kedua-dua budaya.
• Di sekolah-sekolah, pelajar bukan Melayu mempelajari bahasa Melayu,
manakala mereka masih mengekalkan bahasa ibunda dalam situasi tidak
formal.
• Akibat hubungan budaya, masyarakat Melayu juga mengambil beberapa
elemen budaya daripada masyarakat bukan Melayu seperti jenis makanan.

All Rights Reserved
Akulturasi (sambung...)
• Adakalanya proses akulturasi berlaku secara yang tidak
langsung. Apabila kuasa kolonial British menjajah benua
Amerika, mereka tidak memaksa penduduk peribumi
Amerika, iaitu orang-orang India untuk memeluk agama
Kristian.
• Namun dengan merampas tanah-tanah mereka, kuasa
kolonial itu telah menyebabkan penduduk peribumi tidak
dapat meneruskan kehidupan tradisi mereka.
• Tanpa banyak pilihan, penduduk peribumi terpaksa menerima
elemen-elemen budaya kolonial.

All Rights Reserved
Akulturasi (sambung...)
Faktor-Faktor
yang
Mempengaruhi
Proses
Akulturasi
Keluasan budaya/tapak budaya
Jumlah populasi
Kekerapan hubungan dengan budaya luar
Perubahan dalam persekitaran fizikal dan sosial
Penciptaan-penciptaan penting
Sikap terhadap perubahan

All Rights Reserved
Asimilasi
• Asimilasi bermaksud meningkatnya kesamaan.
• J. Milton Yinger mentakrifkan asimilasi sebagai:
“...mengurangkan perbezaan yang mungkin berlaku apabila dua atau
lebih masyarakat atau kumpulan budaya yang lebih kecil bertemu.”
• Harold Abramson pula mendefinisikan proses ini sebagai:
“Proses yang membawa kepada peningkatan kesamaan dalam
masyarakat.”
• Asimilasi juga dianggap sebagai satu proses kumpulan-kumpulan etnik
mula mengamalkan elemen-elemen budaya majoriti.
• Hal ini kerana, budaya majoriti menjadi pengaruh yang tidak dapat
dihindarkan oleh kumpulan etnik minoriti.
• Semasa proses asimilasi berlaku, kumpulan etnik minoriti kehilangan
elemen-elemen budaya seperti bahasa asal mereka.

All Rights Reserved
Amalgamasi
• Amalgamasi merupakan suatu proses penyebatian penuh
kumpulan-kumpulan etnik.
• Amalgamasi ialah peringkat tertinggi dalam interaksi antara
kumpulan-kumpulan etnik.
• Ahli-ahli kumpulan etnik minoriti dianggap setaraf dengan ahli
kumpulan etnik dominan.
• Setiap kumpulan menyumbang pada pembentukan budaya baharu.
• Perkahwinan campur merupakan suatu amalan yang dapat
menghasilkan proses amalgamasi.
• Amalgamasi sering kali dianggap sebagai proses melting pot.
• Melalui proses amalgamasi berlakulah “penyebatian budaya”.

All Rights Reserved
Amalgamasi (sambung...)
• Formula yang sering dikaitkan dengan proses amalgamasi atau
melting pot ini ialah:
A + B + C = D
• D boleh dianggap sebagai entiti yang terhasil dalam bentuk
budaya yang baharu.
• Dalam erti kata lain, tidak ada budaya yang dominan dalam
kalangan kumpulan etnik. Budaya yang dihasilkan bersifat unik
dan mungkin diamalkan di tempat-tempat berlakunya proses
amalgamasi sahaja.

All Rights Reserved
Konsep Perpaduan
dan Integrasi
• Perpaduan boleh ditakrifkan sebagai suatu usaha atau proses
menyatukan seluruh masyarakat dalam sesebuah negara
untuk membentuk satu identiti atau nilai bersama.
• Integrasi adalah menyatukan dan menggabungkan
komponen-komponen untuk mewujudkan suatu keseluruhan
yang berpadu.
• Integrasi membawa pengertian menyatukan ahli-ahli yang
berbeza ras dan kumpulan etnik dalam sebuah organisasi
sosial yang setaraf dan tiada sistem pemisahan.

SPG Hubungan Etnik bab 2_150118.ppt

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to SPG Hubungan Etnik bab 2_150118.ppt

Similar to SPG Hubungan Etnik bab 2_150118.ppt (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (12)

SPG Hubungan Etnik bab 2_150118.ppt