2. • ΤΡΙΩΔΙΟ: Λέγεται η χρονική περίοδος που
αρχίζει με την Κυριακή του Τελώνη και του
Φαρισαίου και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο.
• Οι ύμνοι που ψάλλονται αυτή την περίοδο
έχουν μόνο τρεις ωδές (ενώ συνήθως έχουν
εννιά).
3. Α΄ Μέρος του Τριωδίου:
• Κυριακή του Τελώνη
και του Φαρισαίου
• Κυριακή του Ασώτου (Του Σπλαχνικού
Πατέρα)
• Κυριακή της Απόκρεω
• Κυριακή της Τυρινής
4. Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου:
Η παραβολή (Λκ. 18, 10-14)
• Δύο άνθρωποι ανέβηκαν στο ναό για να προσευχηθούν. O ένας
ήταν Φαρισαίος κι ο άλλος τελώνης. 11O Φαρισαίος στάθηκε και
προσευχόταν γεμάτος αυτοπεποίθηση με τούτα τα λόγια για τον
εαυτό του: Θεέ μου, σ’ ευχαριστώ που δεν είμαι όπως οι υπόλοιποι
άνθρωποι, που είναι: άρπαγες, άδικοι, μοιχοί ή και σαν αυτόν εκεί
τον τελώνη. 12Nηστεύω δύο φορές την εβδομάδα. Ξεχωρίζω για το
ναό το ένα δέκατο απ’ όλα τα εισοδήματά μου. 13O τελώνης όμως,
αφού στάθηκε σε απόσταση, δεν ήθελε ούτε καν τα μάτια του να
σηκώσει στον ουρανό, παρά χτυπούσε το στήθος του κι έλεγε: Θεέ
μου, ελέησέ με τον αμαρτωλό. 14Σας λέω πως αυτός κατέβηκε στο
σπίτι του συγχωρημένος κι όχι ο άλλος, γιατί ο καθένας που υψώνει
τον εαυτό του θα ταπεινωθεί, μα εκείνος που ταπεινώνει τον εαυτό
του θα υψωθεί”.
5. Η εκκλησία θέλει να μας εμπνεύσει την ταπείνωση του
Τελώνη και να μας προφυλάξει από την υπερηφάνεια του
Φαρισαίου
• Ο Τελώνης και ο Φαρισαίος
εκπροσωπούν δυο εντελώς
διαφερετικούς κόσμους:
• Ο Τελώνης θεωρείται ως
αμαρτωλός και παράδειγμα
προς αποφυγήν από τους
θρησκευτικούς ανθρώπους.
• Ο Φαρισαίος θεωρείται ως ο
κλασσικός θρησκευτικός τύπος
που πείθει ολους για τις αρετές
του και τις αγαθοεργίες του.
6. Και όμως τη λογική αυτή την ανατρέπει το
Ευαγγέλιο!
• Ο Φαρισαίος, πράγματι ηταν
ανθρωπος της προσευχής, της
νηστείας και της φιλανθρωπίας.
Ηταν συντηρητικός ανθρωπος,
ηθελε την αυστηρή εφαρμογή του
Μωσαικού Νόμου και των
Λατρευτικών διατάξεων. Γι’ αυτό
και θα περίμενε κανείς να εύρισκε
δικαίωση ενώπιον του Θεού.
• Ο Θεός όμως εχει αλλα κριτήρια.
Δεν παρασύρεται από την
εξωτερική μας συμπεριφορά και
την θρησκευτική μας
αυτοαπασχόληση. Τα κριτήρια του
Θεού εχουν να κάνουν με το
ταπεινό φρόνημα.
7.
8. Του Ασώτου (Σπλαχνικού Πατέρα)
Λκ. 15, 11-32
• Είπε ο Κύριος αυτή την παραβολή. Ένας άνθρωπος είχε δυο γιους.
Και είπε ο πιο μικρός από αυτούς στον πατέρα του· πατέρα, δώσ’
μου, το μερίδιο που μου ανήκει από την περιουσία. Και τους
μοίρασε την περιουσία. Και ύστερα από λίγες μέρες τα μάζεψε όλα ο
μικρότερος γιος και έφυγε σε μακρινή χώρα· και εκεί διασκόρπισε
την περιουσία του κάνοντας άσωτη ζωή. Και όταν αυτός τα ξόδεψε
όλα, έπεσε μεγάλη πείνα σ' εκείνη τη χώρα· και αυτός άρχισε να
στερείται. Τότε πήγε και προσκολλήθηκε σ' έναν από τους πολίτες
εκείνης της χώρας και εκείνος τον έστειλε στα χωράφια να βόσκει
χοίρους. Και λαχταρούσε να γεμίσει την κοιλιά του από τα
ξυλοκέρατα που έτρωγαν οι χοίροι και κανένας δεν του έδινε. Τότε
ήρθε στον εαυτόν του και είπε. Πόσοι υπηρέτες του πατέρα μου
τρώνε ψωμί και τους περισσεύει και εγώ πεθαίνω της πείνας; Θα
σηκωθώ και θα πάω στον πατέρα μου και θα του πω· Πατέρα'
ήμαρτον στον ουρανό και σε σένα και δεν αξίζω πια να με πεις παιδί
σου· κάνε με σαν έναν από τους υπηρέτες σου.Και σηκώθηκε και
ήρθε στον πατέρα του.
9. Τον είδε ο πατέρας του και τον
πόνεσε η ψυχή του
• Και ενώ ήταν ακόμη μακριά, τον είδε ο πατέρας του και τον πόνεσε η ψυχή του και
έτρεξε και έπεσε στο λαιμό του και τον φίλησε καλά καλά. Τότε του είπε ο γιος·
Πατέρα, ήμαρτον στον ουρανό και σε σένα και δεν αξίζω πια να με πεις παιδί σου.
Και ο πατέρας είπε στους υπηρέτες του· βγάλτε και φέρτε την πιο καλή φορεσιά και
ντύστε τον και βάλτε δαχτυλίδι στο χέρι του και υποδήματα στα πόδια· και φέρτε και
σφάξτε το θρεμμένο μοσχάρι, και ας φάμε και ας χαρούμε· γιατί τούτο το παιδί μου
ήταν πεθαμένο και ξανάζησε και ήταν χαμένο και βρέθηκε. Και άρχισαν να
διασκεδάζουν.Και ήταν ο μεγαλύτερος γιος του στο χωράφι' και όπως ερχόταν και
πλησίασε στο σπίτι, άκουσε όργανα και τραγούδια, και κάλεσε έναν από τους
υπηρέτες και ζητούσε να μάθει τι τάχα να ήσαν τούτα. Και ο υπηρέτης του είπε πως
ήρθε Ο αδελφός σου και ο πατέρας σου έσφαξε το θρεμμένο μοσχάρι, γιατί τον είδε
και ήρθε πίσω γερός. Τότε Οργίστηκε και δεν ήθελε να μπει στο σπίτι.Βγήκε λοιπόν ο
πατέρας του και τον παρακαλούσε. Και εκείνος αποκρίθηκε και είπε στον πατέρα·
τόσα χρόνια σε δουλεύω και ποτέ δεν παραμέλησα εντολή σου, και ποτέ δεν έδωκες
σε μένα ένα κατσίκι για να διασκεδάσω με τους φίλους μου· αλλά όταν ήρθε τούτος ο
γιος σου, που σου έφαγε όλο το βίος με τις αμαρτωλές, έσφαξες για χάρη του το
θρεμμένο μοσχάρι. Τότε Ο πατέρας του είπε· παιδί μου, συ πάντα είσαι μαζί μου και
όλα τα δικά μου είναι δικά σου· αλλά έπρεπε να διασκεδάσουμε και να χαρούμε, γιατί
τούτος ο αδελφός σου ήταν πεθαμένος και ξανάζησε και ήταν χαμένος και βρέθηκε.
10. Κεντρικό πρόσωπο στην
Παραβολή ο Πατέρας
• Το ενδιαφέρον όμως της Παραβολής δεν
επικεντρώνεται, ουτε στην αποστασία ουτε στην
μετάνοια και επιστροφή του Ασώτου, αλλά στην
πατρική αγάπη και στην δυνατότητα
επιστροφής. Κεντρικό πρόσωπο στην
Παραβολή είναι ο Πατέρας και όχι ο Ασωτος. Γι’
αυτό και κακώς λέγεται Παραβολή του Ασώτου.
Πολλοί ερμηνευτές την ονομάζουν Παραβολή
του «σπλαχνικού Πατέρα». Ο Θεός, λοιπόν,
στην σημερινή Παραβολή μας αποκαλύπτεται
ως Πατέρας.
12. Κυριακή του Ασώτου:
• Τρία πράγματα τονίζει
η παραβολή:
• α) την άθλια
κατάσταση του
αμαρτωλού,
• β) την αξία της
μετάνοιας και
• γ) το μέγεθος της
θεϊκής ευσπλαχνίας.
13. Κυριακή της Απόκρεω
Η παραβολή της τελικής κρίσης
• Λέγεται έτσι διότι μετά την Κυριακή αυτή
απέχουμε από το κρέας. Τη μέρα αυτή η
Εκκλησία μας φέρνει στη μνήμη μας τη φοβερή
Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου.
• Σε ετήσια βάση η Εκκλησ α ί έχει καθορίσει δύο
Σάββατα, τα οποία αφιερώνει στους
κεκοιμημένους της. Είναι τα μεγάλα
Ψυχοσάββατα
• το ένα πριν από την Κυριακή της Απόκρεω
και το άλλο
• πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής.
14.
15. Τα ψυχοσάββατα
• Το Ψυχοσάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω έχει το εξής
νόημα : Η επόμενη ημέρα είναι αφιερωμένη στη Δευτέρα
Παρουσία του Κυρίου, εκείνη τη φοβερή ημέρα κατά την οποία
όλοι θα σταθούμε μπροστά στο θρόνο του μεγάλου Κριτή. Για το
λόγο αυτό με το Μνημόσυνο των κοιμωμένων ζητούμε από το Θεό
να δείξει τη συμπάθεια και τη μακροθυμία του, όχι μόνο σε μας αλλά
και σ’ αυτούς που έχουν φύγει από την παρούσα ζωή.
• Με το δεύτερο Ψυχοσάββατο διατρανώνεται η πίστη μας για την
καθολικότητα της Εκκλησ ας, της οποίας την ίδρυση και τα γενέθλια ί
( επί γης ) γιορτάζουμε κατά την Πεντηκοστή. Μέσα στη μία
Εκκλησ α περιλαμβάνεται η στρατευόμενη εδώ στη γη και η ί
θριαμβεύουσα στους ουρανούς.
16. Κατά τα δύο μεγάλα Ψυχοσάββατα η Εκκλησ α μας καλεί ί σε μία
παγκόσμια ανάμνηση όλους όσους έχουν φύγει και περιμένουν
την Ανάσταση
• * Όλους εκείνους που υπέστησαν «άωρον
θάνατον», σε ξένη γη και χώρα, σε στεριά και σε
θάλασσα.
• * Εκείνους που πέθαναν από λοιμική ασθένεια,
σε πολέμους, σε παγετούς, σε σεισμούς και
θεομηνίες.
• * Όσους κάηκαν ή χάθηκαν.
• * Εκείνους που ήταν φτωχοί και άποροι και δεν
φρόντισε κανείς να τούς τιμήσει με τις ανάλογες
Ακολουθ ες και τα Μνημόσυνα.ί
17.
18. Ο Θεός δεν περιορίζεται από τόπο και χρόνο. Γι Αυτόν είναι
γνωστά και συνεχώς παρόντα όχι μόνο όσα εμείς αντιλαμβανόμαστε
στο παρόν, αλλά και τα παρελθόντα και τα μέλλοντα.
• Ο Θεός έχει γραμμένες στο βιβλίο της αγάπης του και τις
πράξεις που θα γίνουν στο μέλλον, άρα και τις
προσευχές που αναπέμπουμε τώρα για πρόσωπα
που έζησαν στο παρελθόν. Ως αιώνιος και πανταχού
παρών ο πανάγαθος Κύριος μας Ιησούς
Χριστός αγκαλιάζει με τη θεία του πρόνοια το άπειρο
σύμπαν και τούς ατέρμονες αιώνες. Όλους τους
ανθρώπους που έζησαν, ζουν και θα ζήσουν τούς
νοιάζεται η αγάπη του
• «η γαρ αγάπη του Χριστού συνέχει ημάς» (Β Κορ. ´
5,14).
19. Ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής της Απόκρεω
είναι η παραβολή του Χριστού για την Τελευταία Κρίση
(Ματθ. 25, 31-46).
• 31“Όταν, λοιπόν, έρθει ο Γιος του Ανθρώπου μέσα στη δόξα του, και μαζί του όλοι οι άγιοι
άγγελοί του, τότε θα καθίσει πάνω στον ένδοξο θρόνο του. 32Kαι θα συναχτούν μπροστά του όλα
τα έθνη και θα τους ξεχωρίσει τον έναν από τον άλλο, όπως ξεχωρίζει ο βοσκός τα πρόβατα από
τα γίδια. 33Kαι θα βάλει τα πρόβατα στα δεξιά του, ενώ τα γίδια θα τα βάλει στ“ αριστερά.
34Έπειτα ο βασιλιάς θα πει σ“ αυτούς που θα είναι στα δεξιά του: Ελάτε οι ευλογημένοι του
Πατέρα μου, κληρονομήστε τη βασιλεία που έχει ετοιμαστεί για σας από τότε που θεμελιώθηκε ο
κόσμος. 35Γιατί πείνασα, και μου δώσατε να φάω, δίψασα, και μου δώσατε να πιω, ξένος ήμουν,
και με περιμαζέψατε, 36γυμνός ήμουν, και με ντύσατε, αρρώστησα, και με επισκεφτήκατε, στη
φυλακή ήμουν, και ήρθατε κοντά μου. 37Tότε θα αποκριθούν οι δίκαιοι και θα του πούνε: Kύριε,
πότε σε είδαμε να πεινάς και σε θρέψαμε ή να διψάς και σου δώσαμε να πιεις; 38Kαι πότε σε
είδαμε ξένο και σε περιμαζέψαμε ή γυμνό και σε ντύσαμε; 39Kαι πότε σε είδαμε άρρωστο ή στη
φυλακή και σε επισκεφτήκαμε; 40Kαι θ“ αποκριθεί ο βασιλιάς και θα τους πει: Πραγματικά, σας
λέω, καθόσον τα κάνατε αυτά σ’ έναν από τους αδελφούς μου αυτούς τους ασήμαντους, σ’
εμένα τα κάνατε.
• 41“Kατόπιν θα πει και σ“ εκείνους που θα είναι στ“ αριστερά: Φύγετε από μένα εσείς οι
καταραμένοι, στη φωτιά την αιώνια, που έχει ετοιμαστεί για το διάβολο και τους αγγέλους
του. 42Γιατί πείνασα, και δε μου δώσατε να φάω, δίψασα, και δε μου δώσατε να πιω, 43ξένος
ήμουν, και δε με περιμαζέψατε, γυμνός ήμουν, και δε με ντύσατε, άρρωστος και στη φυλακή, και
δε με επισκεφτήκατε. 44Tότε θα του αποκριθούν κι αυτοί: Kύριε, πότε σε είδαμε να πεινάς ή να
διψάς ή ξένο ή γυμνό ή άρρωστο ή στη φυλακή, και δε σε υπηρετήσαμε; 45Θα τους αποκριθεί
τότε εκείνος: Πραγματικά, σας λέω, καθόσον δεν τα κάνατε αυτά σ’ έναν απ’ αυτούς τους
ασήμαντους, ούτε σε μένα τα κάνατε. Γιατί «έφ' όσον έποιήσατε ένί τούτων των αδελφών μου
των ελαχίστων, έμοί έποιήσατε» (Ματθ. 25,40).
46Kαι θ“ αναχωρήσουν αυτοί σε κόλαση αιώνια, και οι δίκαιοι σε ζωή αιώνια.
21. Το κριτήριο
• Όταν ο Χριστός θα έρθει να μας κρίνει
ποιό θα είναι το κριτήριό Του; Η
παραβολή μας δίνει την απάντηση: η
αγάπη. Όχι ένα απλό ανθρωπιστικό
ενδιαφέρον, αλλά η συγκεκριμένη και
προσωπική αγάπη για τον άνθρωπο,
για κάθε ανθρώπινο πρόσωπο με το
οποίο ο Θεός με φέρνει σε επαφή στη
ζωή μου.
22. Η χριστιανική αγάπη
• Η χριστιανική αγάπη είναι η <<δυνατή αδυνατότητα>> να
βλέπω το Χριστό στο πρόσωπο κάθε ανθρώπου,
οποιοσδήποτε κι αν είναι αυτός, και τον οποίο ο Θεός, μέσα
στο αιώνιο και μυστηριώδες σχέδιό Του, έχει αποφασίσει να
φέρει στη ζωή μου έστω και για λίγες στιγμές. Να τόν φέρει
κοντά μου όχι σαν μια ευκαιρία για <<καλή πράξη>> ή για
εξάσκηση της φιλανθρωπίας μου, αλλά σαν αρχή μιας
αδιάκοπης συντροφιάς μέσα στον ίδιο το Θεό.
• *ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ: Έτσι λέγεται η Πέμπτη της Κρεατινής
εβδομάδας, επειδή την ημέρα αυτή όλα τα σπίτια ψήνουν
κρέας ή λειώνουν το λίπος από τα χοιρινά και η τσίκνα είναι
διάχυτη παντού - καθ' όσο σε λίγο ξεκινά η νηστεία από το
κρέας. (της Απο-κρεω) Πάπυρος τ.58, σελ. 235.
23. Πριν τη Μεγάλη Σαρακοστή
• Φτάσαμε στις τελευταίες μέρες πριν
από τη Μεγάλη Σαρακοστή. Ήδη κατά
την εβδομάδα της Απόκρεω, δύο μέρες
- η Τετάρτη και η Παρασκευή - ανήκουν
στη Σαρακοστή. Η Θεία Λειτουργία δεν
τελείται και η όλη τυπική διάταξη στις
ακολουθίες έχει πάρει τα λειτουργικά
χαρακτηριστικά της Μεγάλης
Σαρακοστής.
24. Κυριακή της Τυρινής
• Λέγεται έτσι διότι μετά τη μέρα αυτή καθώς και
την εβδομάδα που προηγείται τρώμε τυριά και
άλλα γαλακτώδη.
• Το Σάββατο της Τυροφάγου η Εκκλησία μας τιμά
όλους τους οσίους και θεοφόρους Πατέρες και
Μητέρες - Μοναχούς και Μοναχές πού αγίασαν
με νηστεία - αγρυπνία - προσευχή και
ταπείνωση..
• Στον αγώνα που πρόκειται ν' αρχίσουμε δεν
είμαστε μόνοι, έχουμε βοηθούς και
παραδείγματα.
25.
26.
27. Το Ευαγγέλιο της Τυρινής (Ματθ 6,
14-21) Η Κυριακή της συγγνώμης
• Η συγγνώμη
• 14“Γιατί, αν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα σφάλματά τους, θα συγχωρήσει και τα δικά
σας ο Πατέρας σας ο ουράνιος. 15Aν όμως δε συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα σφάλματά
τους, ούτε ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει τα δικά σας σφάλματα“.
•
• Nηστεία - πώς να γίνεται
• 16“Kαι όταν νηστεύετε, μη γίνεστε σαν τους υποκριτές, που αλλοιώνουν την όψη του
προσώπου τους για να φανούν στους ανθρώπους ότι νηστεύουν. Σας βεβαιώνω πως έχουν
κιόλας πάρει ολόκληρη την αμοιβή τους. 17Eσύ, απεναντίας, όταν νηστεύεις, άλειψε το κεφάλι
σου και πλύνε το πρόσωπό σου, 18για να μη φανείς στους ανθρώπους ότι νηστεύεις, αλλά στον
Πατέρα σου που βλέπει τα κρυφά. Kαι ο Πατέρας σου που βλέπει τα κρυφά, θα σου το
ανταποδώσει φανερά“.
•
• Θησαυρισμός επίγειος και επουράνιος
• (Λκ 12:33-34)
• 19“Mη θησαυρίζετε θησαυρούς στη γη, όπου ο σκόρος και η σκουριά καταστρέφουν και όπου
κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και κλέβουν. 20Aντίθετα, να θησαυρίζετε για τους εαυτούς σας
θησαυρούς στον ουρανό, όπου ούτε σκόρος καταστρέφει ούτε σκουριά και όπου κλέφτες δεν
κάνουν διαρρήξεις ούτε κλέβουν. 21Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί θα είναι και η καρδιά
σας“.
28. Η εξορία των Πρωτοπλάστων
από τον Παράδεισο
• Μαζί με τη νηστεία λοιπόν, που αρχίζει
μερικώς και σταδιακώς από την εβδομάδα
αυτή, η Εκκλησία μας θυμίζει με τα
τροπάρια αυτής της Κυριακής, την εξορία
των Πρωτοπλάστων από τον
Παράδεισο
29.
30.
31. Το Ευαγγέλιο της μέρας αυτής τονίζει τρία
πράγματα:
• α) Αν δε συγχωρήσουμε αυτούς που μας
έφταιξαν δε θα μας συγχωρήσει και μας ο Θεός.
• β) η νηστεία να μη γίνεται αφορμή επίδειξης
όπως έκαναν οι Φαρισαίοι.
• γ) να θησαυρίζουμε πνευματικούς θησαυρούς
(αρετές, ελεημοσύνη...) στον ουρανό.
• Τη μέρα αυτή η εκκλησία, μας θυμίζει την εξορία
του Αδάμ από τον Παράδεισο.
32.
33.
34. Β΄ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ: ΜΕΓΑΛΗ
ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ
• Από την καθαρά Δευτέρα αρχίζει η περίοδος της
Μεγάλης Τεσσαρακοστής που είναι περίοδος
προσευχής, νηστείας, πνευματικής
περισυλλογής, ιερών ακολουθιών και έντονου
πνευματικού αγώνα, ώστε αφού καθαρίσουμε
τους εαυτούς μας να προετοιμαστούμε όσο
γίνεται καλύτερα για το Πάσχα. Η νηστεία αυτή
ονομάστηκε ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ διότι έγινε κατά
μίμηση της νηστείας που έκανε ο Ιησούς 40
μέρες. Ονομάστηκε μεγάλη για να διακρίνεται
από την άλλη σαρανταήμερη νηστεία των
Χριστουγέννων που είναι ελαφρότερη.
• ΓΚΑΡΓΚΑΝΑ ΣΟΥΛΤΑΝΑ
• ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΔΕΣΚΑΤΗΣ
• Εικόνες από την μηχανή αναζήτησης google
