1. بسم الله الرحمن الرحیم
آموزش الکترونیکی
استاد مربوطه: جناب آقای دکتر طالب پور
تهیه کننده: سپیده ناصری
2. آموزش الکترونیکی چیست؟
ً
لا
آموزش الکترونیکی، آموزش و یادگیری توسط ابزارهای الکترونیکی می باشد، معم و با اتصال
به شبکه ی جهانی، فرصت های یادگیری بدون محدودیت زمانی و مکانی را فراهم می آورد.
به طور معمول محتوای دوره آموزش ی با استفاده از انتقال صدا ٬ تصویر و متن ارائه می
شود که م یتواند با بهره گیری از ارتباطات دوسویه بین فراگیران و استاد باشد، کیفیت
ارائه دوره آموزش ی به بالاترین سطح خود برسد.
3. عبارات مترادف با آموزش الکترونیک
)online( • یادگیری از طریق ارتباط مستقیم الکترونیکی
• آموزش از راه دور
• یادگیری از راه دور
• آموزش بر پایه ی فن آوری
• آموزش بر پایه ی وب
ً
• یادگیری بر پایه ی رایانه ) برای این منظور از لوح های فشرده استفاده
معمولا می کنند(
4. روش های اصلی آموزش الكترونیكی
۱ ـ یادگیری شخص ی :جستجو و تحقیق درباره رشته مورد علاقه
نقش بزرگی را بازی می كند . ) chat ( ۲ ـ یادگیری جمعی: در این روش گفتگو اینترنتی
۳ ـ كلاسهای مجازی : این روش كه بهترین و موثرترین شیوه آموزش الكترونیك به شمار می آید،
برپایه فناوری كنفراس های ویدئویی شكل گرفته است .
6. آموزش به طور همزمان
به صورت یک ارتباط دو طرفه مانند یککنفرانس صوتی برگزار می گردد. استفاده ازصدا به همراه
تصاویر جانبی برای یک یادگیری الکترونیکی، کارایی بیش تری دارد. زیرا در این ص ورت توجه
دانشجو به جای معطوف شدن به چهره استاد، به اسلایدها و محتوای درس ی جلب می شود.
عموما در این سبک آموزش استاد و دانشجویان تصویری را از یکدیگر مشاهده نمی کنند و غالبا فقط
محتوای درس ی یا وایت برد و یا هر چیزی که در صفحه کلاس قرار دارد را دیده و صدای همدیگر را
می شنوند.
در این سیستم به پهنای باند کمی در حدود 56 کیلو بایت از هر طرف مورد نیاز است که با دو خط
تلفن نیز در دسترس قرار می گیرد.
7. Synchronous
همزمان
Stimulations
شبیه سازها
Tele-conference
ویدیو کنفرانس
Live Ors
اتاق عمل های متصل
به شبکه
Chat
گپ
Line virtual
class
کلاس مجازی
8. آموزش به طور غیرهمزمان
ارتباط با تأخیر برقرار می شود مانند ارتباط با پست الکترونیکی. در این روشمحتوای درس ی از
قبل تهیه شده و در سامانه ذخیره می شوند و فراگیران می توانند در هر زمان آن را خوانده
و ببینند.
9. Asynchronous
غیرهمزمان
Weblogs
وبلاگ
Off-line
content
محتوای قابل دریافت
Forums
گروه های مباحثه
Tests &
surveys
آزمون ها و تکالیف
Email
پست الکترونیک
12. اشتراک
آموزش
با
الکترونیکی آموزش از راه دور
آموزش مجازی
Virtual
Education
در فضای دانشگاهی
دانشگاه مجازی
Virtual University
13. دانشگاه مجازی چیست؟
قبل از این که در مورد دانشگاه مجازی فکر کنیم، باید این نکته را در نظر بگیریم که چگونه
می توان آموزش در یک رشته خاص را به صورتی مجازی انجام داد و این که آیا این امکان
وجود دارد که همه رشته های مختلف تحصیلی را به صورت مجازی آموزش داد و این که
دانشجویانی که از این طریق تحصیل می کنند از نظر اطلاعاتی و سطح علمی چه تفاوت
هایی با بقیه دانشجویان خواهند داشت.
اگر باور داشته باشیم که می توانیم از راه دور و بدون نیاز به حضور در یک مکان و برقراری
ارتباط نزدیک با استاد، مطلبی را بیاموزیم، به این هم خواهیم رسید که می ت وانیم یک
دانشگاه مجازی بر پا کنیم.
14. اجزای دانشگاه مجازی
یک دانشگاه مجازی هم مثل یک دانشگاه واقعی جزئیاتی دارد، فقط شاید این جزئیات به بزرگی و
شلوغی حالت واقعی اش نباشد. این اجزاء قسمت های مختلف یک دانشگاه مجازی هستند:
اتاق اطلاعات: دانشجویان را متوجه خدمات دانشگاه، سر فصل های دروس و امکانات تحصیلی
دانشگاه می کند.
واحد تدریس: اطلاعاتی در مورد واحدهای درس ی، سمینارها، آزمایشگاه ها، پایان نامه ها و برنامه
امتحانات می دهد.
اداره دانشجویان: مسئول خدمات اجرایی و اداری مثل ثبت نام دروس، سمینارها، امتحانات و
کارگاه هاست.
15. اجزای دانشگاه مجازی
کتابخانه دیجیتال: در این کتابخانه می شود به فهرست های اطلاعاتی و کتابخانه ای دسترس ی پیدا کنید.
کافه تریا: شاید در این جا خوراکی پیدا نشود ولی همان بحث های معمولی کافه های دانشگاه در این جا
هم برقرار است، ارتباطات و اجتماعات دانشجویی را برای آن هایی که در شهرهای دیگری هستند و در
ضمن گفتگو و بحث را برای همه دانشجوها ممکن می کند.
تخته سیاه: اخبار و اطلاعات جدید را به دانشجوها می دهد.
مرکز جستجو: این مرکز به دانشجویان درباره فعالیت های تحقیقاتی و انتشارات اطلاع می دهد و
امکان ارتباط بین دانشجویان و محققان را به وجود می آورد.
فروشگاه: در این قسمت دانشجوها می توانند منابع و کتاب های درس ی شان را بخرند.
16. اجزای دانشگاه مجازی
دفتر ثبت نمرات: دفتر ثبت نمرات در واقع یک پایگاه داده است که ریز نمرات دانشجوها در آن
ذخیره شده و از مکانیزم ها و سیستم های امنیتی خاص ی برای حفظ امنیت آن استفاده می
شود. استاد، دانشجو و اپراتور آموزش به آن دسترس ی دارند، ولی هر کس ی به اندازه
اختیاراتش.
کلاس مجازی : دانشگاه های مجازی مفهوم کلاس های سنتی درس را تغییر داده اند، خیلی
از فعالیت هایی که در کلاس های مجازی اتفاق می افتد، مشابه همان هایی هستند که در
برنامه ها و کلاس های درس سنتی انجام می شود، اما ماهیت و فضایی که این فعالیت ها
در آن انجام می شود، متفاوت است.
17. بانکداری الکترونیک، تجارت الکترونیک، پست الکترونیک، دولت الکترونیک همه این ها جزء
دلخواه های جامعه ایرانی هستند، حوزه یادگیری الکترونیک یا آموزش الکترونیکهم
یکی از همین آرمان هاست.
18. تاریخچه آموزش الکترونیکی در ايران
تاریخچه آموزش الکترونیکی در ایران به زمان بهره گیری از ابزار های کمک آموزش ی سمعی-بصری
شامل نمایش اسلاید و فیلم های آموزش ی در کلاس درس باز می گردد. پس از آن تلویزیون
آموزش ی ملی ایران رسما به امر آموزش همگانی از طریق این رسانه در سراسر کشور پ رداخت.
در ایران دانشگاه ابوریحان بیرونی در سال 1350 شمس ی برای نخستین بار نسبت به ارائه
آموزش های از راه دور، به صورت مکاتبه ای در هشت رشته تحصیلی اقدام کرد. از سال
1359 تا سال 1366 آموزش از راه دور در ایران وجود نداشت. اما در خلال این سال ها انجام
دادن مطالعات و بررس ی اولیه منجر به تاسیس دانشگاه پیام نور ) 1366 ( و آغاز به کار آن شد.
19. تاریخچه آموزش الکترونیکی در ايران
در پایان دهه هفتاد ، آموزش مجازی در دستور کار دانشگاه تهران قرار گرفت و طرح هایی
تحت این عنوان آغاز شد. در سال 1380 سایت دانشگاه مجازی دانشگاه تهران با ارائه نه
درس برای دانشجویان روزانه دانشگاه راه اندازی شد.
به دنبال آن تعدادی از دانشگاه ها اعلام کردند که راه اندازی آموزش الکترونیکی را جزء برنامه
های خود قرار داده اند. اندکی بعد از اقدام دانشگاه ها در استفاده از روش یادگیری
الکترونیکی، آموزش و پرورش که بزرگترین بخش آموزش ی کشور است، فعالیتهایی را در
این زمینه شروع کرد و در حال حاضر تعدادی موسسه خصوص ی نیز از روش آموزش
الکترونیکی بهره مندند.
20. گذری بر مراکز آموزش الکترونیکی درایران و خارج
هم کنون درایران چندین دانشگاه اقدام به برگزاری دوره های آموزش الکترونیکی با اعطای
مدرک رسمی وزارت علوم وتحقیقات کرده اند که به تعدادی از آن ها در زیر اشاره می
کنیم.
21. گذری بر مراکز آموزش الکترونیکی درایران و خارج
در خارج از ایران به دلیل کثرت تعداد دانشگاه و موسسات فقط به معروف ترین آن ها می
دانشگاه والدان، مالایا، ،MIT پردازیم كه عبارتند از: دانشگاه فینیکس، دانشگاه
ماساچوست و گواتمالا.
26. معرفی مرکز آموزش های الکترونیکی دانشگاه شهید بهشتی
در راستای توسعه آموزش های مجازی در کشور، دانشگاه شهید بهشتی به عنوان یکی از بزر گترین
دانشگاه های کشور در سال 1385 اقدام به راه اندازی اولین دوره های مجازی خود نمود. در پی
تصمیمات هیات رئیسه دانشگاه، معاونت فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه، مدیریت
راه اندازی دوره های مجازی دانشگاه را بر عهده گرفت. بعد از تصویب رشته مدیریت فنا وری
اطلاعات به عنوان اولین رشته دوره های مجازی، مدیر گروه این رشته به عنوان مدیر تیم برنامه
ریز، هدایت و برنامه ریزی این دوره را برعهده گرفته و تیم تحت سرپرستی ایشان با همکاری واحد
تولید محتوای آموزش مجازی مستقر در معاونت فناوری اطلاعات دانشگاه، اقدام به طراحی و
تولید محتوای الکترونیکی دروس این رشته نمودند.
27. معرفی مرکز آموزش های الکترونیکی دانشگاه شهید بهشتی
در پی آن تولید نسخه الکترونیکی دروس دانشگاهی و تولید محتوای الکترونیکی از طریق برون سپاری و
نظارت و ارزیابی بر روند انجام ان صورت پذیرفت. پس از برگزاری موفق چندین دوره تحصیلی
رشته مدیریت فناوری اطلاعات ، به منظور پاسخ به استقبال سایر دانشکده ها از برگزاری دوره
های الکترونیکی، در سال 1391 لزوم گسترش ساختاری این مجموعه و تبدیل آن از مدیریت به
مرکز احساس گردید.
هم اکنون نزدیک به 1000 دانشجو در این مرکز مشغول به تحصیل بوده و تعداد رشته های تحصیلی
نیز از 1 رشته به 5 رشته )مدیریت فناوری اطلاعات، حسابداری، مهندس ی کامپیوتر نرم اف زار،
علوم کامپیوتر و معماری کامپیوتر( ارتقاء یافته است.
28. معرفی مرکز آموزش های الکترونیکی دانشگاه شهید بهشتی
لازم به ذکر است با توجه به تمایل دانشکده های مدیریت، ادبیات وعلوم تربیتی به همکاری با
کارآفرینی، تاریخ ایران، آموزش زبان ،MBA این مرکز در آینده ای نزدیک، رشته های
فارس ی به غیر فارس ی زبانان، مدیریت آموزش ی وکتابداری گرایش علم اطلاعات و دانش
شناس ی راه اندازی خواهند شد.
29. چشم انداز مرکز آموزشهای الکترونیکی دانشگاه شهید بهشتی
-1 طراحی، برنامه ریزی و اجرای دوره های آموزش ی پیشرفته با توجه به رسالت دانشگاه
-2 استفاده گسترده از آموزش در فضای مجازی با توجه به نیازهای جامعه، صنعت و سازمانها به آموزش
منعطف و در دسترس
-3 ارتقاء کیفیت و گسترش آموزش های مجازی رسمی – دانشگاهی و آموزش های کوتاه مدت و کاربردی
» تقاضا محوری و مشتری مداری « -4 جامعیت و تنوع بخش ی به خدمات آموزش ی با رویکرد
30. چشم انداز مرکز آموزشهای الکترونیکی دانشگاه شهید بهشتی
-5 استانداردسازی، ارتقاء کیفیت آموزش و کاستن از هزینه ها و همچنین افزایش و حفظ اعتبار منطقه ای و
بین المللی فارغ التحصیلان دانشگاه شهید بهشتی
-6 به کارگیری بالاترین استانداردها در کیفیت آموزش دانشجویان و ایجاد انگیزه برای اعضای هیأت علمی و
کارکنان
-7 توسعه کمی و کیفی رشته های تحصیلی مجازی در مقاطع کارشناس ی ارشد و دکتری
-8 افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو با همکاری پردیس های دانشگاه
31. خدمات مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه شهید بهشتی
تولید محتوا: از اقدامات صورت گرفته توسط مرکز آموزش های الکترونیکی دانشگاه شهید بهشتی، طراحی،
تدوین و تولید بیشاز 50 محتوای الکترونیکی از دروستخصص ی، پایه و عمومی در مقطع کارشناس ی ارشد
م یباشد. این دروسبا بهره گیری از دانشو تجربیات علمی – آموزش ی اساتید مجرب دانشگاه شهید بهشتی و
به کارگیری استانداردهای تولید محتوا بهصورتچندرسانه ای طراحی شده است.
برگزاری دوره های رسمی – آموزش ی: در حال حاضر رشته های دانشگاهی مشتمل بر 5 رشته- گرایشالكترونيكي
در مقطع كارشناس ي ارشد )در حوزه هاي مديريت، حسابداري، کامپیوترو ریاض ی( به شیوه کاملا الکترونیکی و
با استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطاتبرگزار می گردند.به منظور افزايشکارآيي دوره ها ، علاوه
بر ارائه محتوا بهصورتالکترونيکي، خدماتپشتيباني از قبيل برگزاري کلاسمجازي نیز ا رائه م يگردد.
38. مشکلات موجود در شیوه یادگیری در دانشگاه های ایران
آموزش الکترونیکی روش نسبتا نوینی محسوب شده و در نتیجه با وضعیت ایده آلی که از آموزش الکترونیک در کشور انتظار می
رود فاصله زیادی دارد. به ثمر نشستن این نوع آموزش به برنامه ریزی های اصولی و چشم اندازهای بلند مدت نیاز دارد که
باید از همین امروز آغاز شود و تاخیر در این زمینه به ضررمان خواهد بود. برخی ار مشکلات عبارتند از:
• نبود تجربه کافی اساتید در زمینه ی به کار گیری سیستم آموزش الکترونیکی
• عدم وجود دید فرهنگی مناسب در جامعه در خصوص آموزش از طریق اینترنت
• بالا بودن هزینه آموزش الکترونیکی
• نداشتن برنامه ریزی مناسب جهت مطالعه دروس
• کمبود محتوای فارس ی در سایت های علمی
• نبود خدمات دستیابی به اینترنت
39. راهکارهایی برای بهبود آموزش الکترونیک دانشگاه شهید بهشتی
• پذیرش دانشجو برای دوره های مجازی
ً
تقریبا همانند دوره های حضوری باشد، تا هم امکان
پرسشو پاسخ در فضای مجازی وجود داشته باشد. هم استاد توانایی ارائه ی مطالب را در زمان
برگزاری کلاسداشته باشد.
• همچنین پشتیبانی آموزشاز کلاسمجازی همانند کلاسهای سنتی باشد.
• ترغیبو ترویج پژوهشهای آموزش ی در زمینه ی فنّاوری اطلاعات
• تقویتزیرساخت های شبکه ی اینترنتدر کشور
