1. In zes artikelen behandelen de auteurs van het boek Zorgplicht
loont!, Silvia Janssen en Dik van Velzen, de diverse aspecten van
zorgplicht. Na het portefeuillerecht, de nazorg en de declaraties,
Z o rg p l i c h t
deze keer de focus op execution only.
lo o n t !
Aflevering 4:
Execution only: uw zorgplicht
over de schutting?
Over execution only bestaan veel misverstanden. Er wordt zelfs wel is ‘verleid’ dit specifieke product te willen
kopen. ‘Verleid’ staat er, niet ‘misleid’. De
gepleit voor een verbod. Ten onrechte. Execution only kan worden term ‘verleiden’ gebruiken we hier bewust
gecombineerd met een excellente invulling van de zorgplicht. heel positief. De klant wil het financiële
product echt hebben. Overtuigd door een
goed advies of door goede informatie of
T
ot voor een paar jaar had niemand een bevoogdend karakter heeft, dan wel een combinatie van beide. Over een goed
in deze branche van het begrip vooral is ingegeven door eigenbelang van advies gaan wij het hier niet hebben: bij
execution only gehoord. Het is een de financieel adviseur. Als het pleidooi execution only is de informatie bepalend.
typische Wft-term, die bovendien gestoeld is op het behoeden van de klant Als die informatie ertoe leidt dat de klant
in de praktijk een negatieve bijklank heeft: voor het nemen van onverstandige beslis- een goed geïnformeerde klant is, die de
‘dozen schuiven’. Daarmee wordt execu- singen, dan worden een aantal andere consequenties van zijn keus kan overzien:
tion only tekortgedaan, want het houdt vragen actueel: wat kan daar nu op tegen zijn?
in: het uitvoeren van een financiële dienst - Helpt een verbod daartegen?
die de klant vraagt, zonder dat er sprake - Hoe ver moet de overheid gaan om de Elke adviseur moet zijn beperkingen ken-
is van advies. Dat is het geval als een klant klant tegen een onverstandige beslissing nen. Een van die beperkingen is dat de
een financieel product rechtstreeks bij de te beschermen? klant zijn advies niet hoeft te volgen. Een
aanbieder haalt, zonder dat die aanbieder - Heeft de klant ook nog een eigen verant- klant mag een advies in de prullenbak gooi-
advies geeft. Maar ook als de klant een woordelijkheid? en. Dat betekent niet dat de adviseur zijn
financieel product via een niet-adviserende werk slecht heeft gedaan. Ook een goed
bemiddelaar koopt. Execution only is een Wij menen dat execution only een vol-
term die uitsluitend betrekking heeft op de waardig alternatief kan zijn. Als de zorg-
dienstverlening van de financieel dienstver- plicht maar goed wordt vervuld. Algemene
lener. Maar ‘geen advies’ mag niet worden
verward met ‘geen goede informatie’. En Wie kiest nu eigenlijk? informatie of
ook niet met een gebrek aan zorgplicht. Volgens ons gebeurt het maar zelden dat
een klant binnen komt wandelen bij een
advies
Regelmatig wordt gepleit voor een verbod verzekeraar of een bemiddelaar met een Stel dat een medewerker tegen een
op execution only voor bepaalde financiële geheel spontaan opgekomen wens inzake klant zegt: ‘Dit is een prima verze-
producten. Sommige producten zijn zo in- een specifiek verzekeringsproduct. Een pro- kering met uitgebreide dekking en
gewikkeld, zeggen de voorstanders van een duct bovendien waarvan die klant vooraf tegen een scherpe prijs.’ Dat kun je
dergelijk verbod, dat de klant die niet zou zelf alle relevante informatie heeft verza- opvatten als algemene informatie
mogen aanschaffen zonder voorafgaand meld en vervolgens zelf alle voors en tegens over een verzekering. Maar je kunt
advies. Die voorstanders zijn dan meestal ervan heeft afgewogen. Daar is altijd een dezelfde zin ook opvatten als een
zelf adviseur. Dat betekent enerzijds dat traject aan voorafgegaan, waarin de klant aanbeveling van deze specifieke
zij weten waar zij over praten. Zij zien als verzekering aan die specifieke klant.
eersten als een klant een – in hun ogen –
onverstandige beslissing neemt. Anderzijds
Een verstandige En in die tweede betekenis is er
sprake van ‘advies’ in de zin van de
geldt dat zij als adviseur ook niet geheel en goed Wft.
belangeloos zijn. Notarissen roepen ook Stel dat die medewerker aan die
wel dat iedereen een testament zou moe- geïnformeerde eerdergenoemde zin twee woorden
ten maken en makelaars in onroerend goed toevoegt: ‘Dit is voor u een prima
vinden het heel onverstandig als huizenko-
klant: wat kan verzekering ...’. In dat geval is er
pers geen makelaar inschakelen. De vraag daar nu op tegen zeker sprake van een advies in de
kan dus gesteld worden of het pleidooi zin van de Wft.
voor een verbod op execution only vooral zijn?
16 de Beursbengel - juni 11 de Beursbengel - juni 11
0511_bs_binnenwerk_v2.indd 16 01-06-11 15:41

2. advies kan door de klant in de prullenbak
worden gegooid. Dan kan het zijn dat de
klant heel onverstandig is, maar zelfs dat
hoeft niet. Het kan ook zijn dat de klant
simpelweg een andere keuze maakt. Wij
durven het nog wel iets sterker te zeggen:
juist als een klant heel goed geadviseerd is,
kan hij veel beter zijn eigen keuze bepalen.
Iets soortgelijks geldt bij execution only:
juist als de klant heel goed geïnformeerd is,
kan hij zijn eigen keuze maken.
De zorgplicht
Execution only betekent niet dat de
financieel dienstverlener geen zorgplicht
meer heeft. Alleen het adviestraject ont-
breekt en dus – daaraan gekoppeld – hoeft
de financieel dienstverlener ook geen in-
formatie in te winnen en/of te analyseren
om zijn advies op te baseren. De financieel
dienstverlener houdt echter wel een infor-
matieplicht en een onthoudingsplicht als
duidelijk is dat het product (de dienst) niet
bij de klant past.
Execution only verplicht tot informeren
zonder dat dat informeren overgaat in
adviseren. Informeren is dus iets anders dan
adviseren. De grens tussen beide ligt (in de
Wft) bij het doen van concrete aanbevelin-
gen. Informeren heeft in elk geval betrek-
king op het product en – indien relevant
– op andere algemene informatie die niet
klantspecifiek is. Denk bijvoorbeeld aan:
wat behelst het product, wat kost het, tot
welke verplichtingen verbindt de klant zich,
wat zijn zijn rechten, welke fiscale conse-
quenties zijn er aan het product verbon-
den, wat zijn de risico’s?
Informeren kan veel gerichter plaatsvinden adviseur, want de Wft stelt dat ‘bemidde-
als klantspecifieke informatie wordt inge- len’ ook ‘adviseren’ impliceert. De scheids- Execution only
wonnen, waar vervolgens nader op wordt
ingegaan. Het feit dat geen persoonlijke
lijn tussen wel of niet execution only is
daarmee voor het intermediair scherp op niveau
informatie ingewonnen hoeft te worden, getrokken in de Wft. Van belang daarbij is
betekent niet dat het ook niet mag. Een natuurlijk wel dat het gedrag van het inter- Het is niet zo zinvol om aan een
goede execution only-dienstverlener zal mediair dan in overeenstemming moet zijn klant informatie over een AOV te
juist wel informatie inwinnen. met die afspraak. Dat is niet meer het geval geven als je niet weet of die klant in
als een intermediair vooraf met de klant af- loondienst is of zelfstandig onder-
Kortom: net zoals je verschillende soorten spreekt dat hij geen advies geeft, maar dat nemer. Ook de hoogte van zijn in-
adviseurs hebt, kun je ook op verschillend vervolgens toch gaat doen. Zeker in com- komen, zijn beroep en zijn leeftijd
niveau met execution only omgaan: binatie met andere relevante ‘gedragingen’ zijn relevant (en nog veel meer).
- De minimumvariant: je drukt de klant (op visitekaartje, briefpapier en website Als je die gegevens vraagt, ben je
wat foldertjes in zijn hand. ‘Hier staat het van de intermediair staat bijvoorbeeld ook nog niet aan het adviseren. Vervol-
allemaal in en er zit een aanvraagformu- dat hij adviseur is), zal de AFM dan snel gens kun je de klant op basis van
lier bij.’ Dat kun je ook digitaal doen: ‘vink oordelen dat er tóch van een adviessituatie die door hem gegeven informatie
aan als u alle informatie hebt gelezen’. sprake is. Datzelfde geldt overigens voor informeren over de diverse ver-
- De maximumvariant: je geeft een klant zekeringsmogelijkheden (soorten
heel persoonlijk en heel uitgebreid infor- Juist als de AOV’s), de verschillen daartussen,
matie over alle mogelijkheden. ‘En nu is de premie, de fiscale aftrekbaarheid
de keuze aan u!’ klant heel goed daarvan en over de maximaal te
verzekeren jaarbedragen. Dan is er
Adviserende bemiddelaars?
geïnformeerd is, nog steeds sprake van ‘informeren’.
Een bemiddelaar die niet wil adviseren, kan hij zijn eigen De klant moet zelf maar bepalen
moet dat uitdrukkelijk vooraf met de klant wat hij met die informatie wil.
afspreken. Spreekt hij niets af, dan is hij ook keuze maken.
de Beursbengel - juni 11 zorgplicht loont
nieuws de Beursbengel - juni 11 17
0511_bs_binnenwerk_v2.indd 17 01-06-11 15:41

3. het Kifid en voor de rechter: ook die zullen
dan van een adviesrol uitgaan.
Adviserende verzekeraars?
Voor aanbieders (zoals verzekeraars) regelt
de Wft het niet anders dan voor de bemidde-
laar. Ook voor de verzekeraar geldt: de klant
mag ervan uitgaan dat hij geadviseerd wordt,
tenzij uitdrukkelijk anders afgesproken. De
verzekeraar die een specifiek product aan de
klant aanbiedt, wordt dus ook geacht advi-
seur te zijn, tenzij hij uitdrukkelijk heeft ken-
baar gemaakt niet te adviseren. De meeste
(maar niet alle!) direct writers werken op die
manier of proberen dat in elk geval te doen.
Als ‘aanbieder’ verkoopt een direct writer
alleen zijn eigen producten. Daarover geeft
hij informatie.
De klant
Natuurlijk: de klant staat centraal. Dat heb-
ben we afgesproken. Tegelijk kan de vraag
worden gesteld of de klant zich wel bewust heid toch merkt dat de klant een volstrekt Conclusie
is van het verschil tussen advies en execution foute of onverantwoordelijke beslissing Net als elke andere vorm van financiële
only. neemt? Dan brengt de zorgplicht met zich dienstverlening kan execution only op hoog
mee dat de financieel dienstverlener ook de niveau worden uitgevoerd. En ook ver onder
De grens tussen informatie en advies is niet mogelijke consequenties van de foute beslis- de maat. Bepalend daarvoor is de persoon (of
zo scherp als de Wft suggereert. Voor de sing laat meewegen. In dat geval moet hij onderneming) die de dienstverlening aan-
klant zijn deze subtiele verschillen lastig te de klant daarop wijzen en – in het uiterste biedt. Veel klanten stellen een goed advies
herkennen. Voor veel financieel dienstver- geval – als de klant toch zijn onverantwoorde op prijs en daar is niets mis mee. Er zijn ook
leners en hun medewerkers trouwens ook. keus wil doorzetten, weigeren daaraan zijn klanten die voldoende hebben aan goede
Veel hangt ook af van de context van het medewerking te verlenen. Dat zal niet vaak informatie.
gehele gesprek. In de praktijk zal de klant de voorkomen.
verwachting hebben dat er ook geadviseerd Drs. Silvia Janssen en mr. Dik van Velzen
wordt. Juist daarom is ook het uitgangspunt Passendheidtoets? Silvia Janssen is partner bij adviesbureau
van de Wft: advisering wordt verondersteld De minister van Financiën gaat onderzoeken Oostdam & Partners te Nijmegen.
en als u niet wilt adviseren moet u dat uit- of een passendheidtoets moet worden inge- Dik van Velzen is hoofdredacteur van de
drukkelijk aan de klant kenbaar maken. voerd bij execution only. Dat impliceert dat Beursbengel en consultant bij NIBE-SVV
Elke financieel dienstverlener moet zich sterk de minister vermoedt dat hij instrumenten te Amsterdam.
bewust zijn van dat verwachtingspatroon. kan bedenken die duidelijk maken of een
Het is van belang suggesties te vermijden consument wel of niet zelf een geïnformeerde
die de klant de indruk kunnen geven dat hij keus kan maken. Dat zou hem nog wel eens
een verstandige beslissing neemt als hij het kunnen tegenvallen. Maar dan nog is het de
product koopt. Want juist die suggestie heeft vraag of het wel zo’n goed idee is. Zou juist
met advies te maken en niet met execution door zo’n passendheidtoets bij de klant niet
only. de indruk worden gewekt dat er wel van
advies sprake is? Dat er toch wordt gekeken
De onthoudingsplicht naar de passendheid van het product in zijn
Bij execution only neemt de klant een beslis- persoonlijke situatie? En is het bovendien
sing op basis van informatie. Niet op basis niet te veel dubbelop met de regels die er nu
van advies. Dat kan betekenen dat de klant al zijn, zoals de informatieplicht en – als het
een beslissing neemt die een financieel erop aankomt – de onthoudingsplicht van de
dienstverlener niet zou hebben geadviseerd. financieel dienstverlener. De toezichthouder
Dat is niet erg; het is nu juist de keuze van de heeft al voldoende instrumenten om op de
klant, die ervoor kiest om niet geadviseerd naleving van die plichten toe te zien.
te worden. In vrijwel alle gevallen kan de Het lijkt ons daarom beter die passendheid-
financieel dienstverlener bij execution only toets achterwege te laten. Niemand zit op
ook niet overzien of de keus van de klant wel nog meer rompslomp te wachten.
verstandig is. Sterker nog, hij wil dat ook niet
kunnen overzien, want juist daarin zit het Het boek Zorgplicht loont! biedt de
verschil tussen advies en execution only. De Passendheid- helpende hand bij alle praktijkvra-
beslissing is de eigen verantwoordelijkheid
van de (goed geïnformeerde) klant.
toets bij gen over zorgplicht en beloning.
ISBN: 978 90 5516 284 0
execution only? Uitgever: NIBE-SVV
Maar wat nu als de financieel dienstverlener www.nibesvv.nl
op basis van zijn professionele deskundig- Geen goed idee.
18 de Beursbengel - juni 11 de Beursbengel - juni 11
0511_bs_binnenwerk_v2.indd 18 01-06-11 15:41