Een methode om op een inspirerende en nieuwe manier samen te werken.

1. Creatief Problemen oplossen
met Zes denk hoeden
Edward deBono

2. Doel van dit programma/
deze workshop
 Definitie van parallel-denken
 Identificeer elk van de zes hoeden
 Leren hoe een goede vraag te stellen
 Gebruik de zeshoeden methode voor
Creative Problem Solving (CPS)

3. Wat is parallel denken?
Op enig moment kijkt iedereen in dezelfde
richting.

4. Dus de zes hoeden zijn…?
 Zes kleuren hoeden voor zes typen van
denken
• elke hoed houdt een manier van denken in
• hoeden zijn richtingen van denken
 Hoeden helpen een groep parallel te
denken
• je kunt een hoed “op” en “af” zetten

5. Zes hoeden methode te
gebruiken voor
 Probleem oplossen
 Strategische planning
 Running meetings????
 Veel meer

6. Zes kleuren…
 Wit: neutraal, objectief
 Rood: emotioneel, boos
 Zwart: serieus, somber
 Geel: zonnig, positief
 Groen: groei, vruchtbaarheid
 Blauw: koel, lucht boven ons

7. …en zes hoeden
 Wit: objectieve feiten & getallen
 Rood: emoties & gevoelens
 Zwart: terughoudend & voorzichtig
 Geel: hoop, positief & speculatief
 Groen: creativiteit, ideeën & lateraal
denken
 Blauw: controle & organisatie van denken

8. Algemene hoed zaken
 Richtinggevend, geen recept
• opzet tot verschillende denkrichtingen
• “laten we nu even zwarte hoed denken…”
 Niet om mensen te stigmatiseren
• niet: “Hij is een echte zwarte hoed denker.”
• iedereen kan en dient alle hoeden te
gebruiken
 Een constructieve manier om je te
onderscheiden
• onderscheiden door ‘beter’ denken
• niet goed tegenover fout denken
 Als geheel of in delen te gebruiken

9. Voordelen van zes hoeden denken
 Levert gemeenschappelijke taal
 Ervaring & intelligentie van elk persoon
(Diversiteit van gedachten)
 Meer van onze hersenen gebruiken
 Helpt mensen buiten gebruikelijke kaders
te denken
 Verwijdert ego strijd (vermindert
confrontatie)
 Bespaart tijd
 Focus (een ding per keer)
 Creëert, evalueert & implementeert
actieplannen

10. Gebruik van de hoeden
 Gebruik elke hoed zo vaak als je nodig hebt.
 Volgorde kan van te voren bepaald worden of
natuurlijk ontstaan.
 Elke hoed hoeft niet perse gebruikt te worden
 Tijd per hoed: over het algemeen kort
 Vraagt discipline van elk persoon
• wanneer je het gebruikt, blijf in je rol
 Voegt een spelelement toe, spelend werken
 Voor groepen en individueel gebruik geschikt

11. De blauwe hoed
 Denken over denken
 Instructies voor het denken
 De organisatie van het denken
 Controle over de andere hoeden
 Discipline en focus

12. De rol van de blauwe hoed
 Controle over denken & het proces
 Begin & eindig sessie met blauwe hoed
 Facilitator, sessie leiders rol
 Choreografie
• open, volgorde, afronding
• focus: waar moeten we aan denken
• de juiste vragen stellen
• definiëren & verhelderen van het probleem
• bepalen van de denkkleuren en volgorde

13. Open met blauwe hoed…
 waarom zijn we bij elkaar?
 waar denken we over na?
 definitie van de situatie of het probleem
 alternatieve definities
 wat willen we bereiken?
 met welk resultaat zijn we tevreden?
 achtergrond van het denken/probleem
 planning volgorde van de hoeden

14. …en sluit met de blauwe hoed
 wat hebben we bereikt?
 resultaat
 conclusie
 ontwerp
 oplossing
 vervolgstappen en afspraken

15. Witte Hoed denken
 Neutraal, objectieve informatie
 Feiten & getallen
 Vragen: wat weten we, wat weten we
niet, wat moeten we weten?
 Uitsluiten van opinies, gok, oordelen
 Verwijderen van gevoelens & impressies
 Twee soorten feiten onderscheiden:
• veronderstelde feiten
• geverifieerde feiten

16. Rode hoed denken
 Emoties & gevoel
 Hunches, intuïtie, impressies
 Hoeft niet logisch of consistent te zijn
 Geen verantwoording, redenen of basis
 Alle besluiten worden uiteindelijk op
emotionele basis genomen

17. Gele hoed denken
 Positief & speculatief
 Positief denken, optimistisch, opportuun
 Voordelen zien en benoemen
 Best-case scenario's
 Onderzoekend

18. Groene hoed denken
 Nieuwe ideeën , concepten, percepties
 Opzettelijke creatie van nieuwe ideeën
 Alternatieven en meer alternatieven
 Nieuwe benadering van het probleem
 Creatief & lateraal denken

19. Zwarte hoed denken
 Op zijn hoede en voorzichtig
 Logisch negatief – waarom het niet zal werken
 Kritisch oordelen, pessimistische kijk op zaken
 Scheidt logisch negatief van emotioneel
 Focus op fouten, bewijzen, conclusies
 Logisch & waarheidsgetrouw, maar niet
noodzakelijkerwijs eerlijk

20. Overzicht zes hoeden
Blauw: controle & organisatie van denken
Wit: objectief, feiten & getallen
Rood: emoties & gevoelens
Geel: hoop, positief & speculatief
Groen: creativiteit, ideeën & lateraal denken
Zwart: op de hoede zijn & voorzichtig

21. De goede vragen stellen
 We krijgen niet het goede antwoord
als we de verkeerde vraag stellen
 Cruciale blauwe hoed vaardigheid
 Vb. techniek: 5 W’s en H
• wie
• wat
• waar
• wanneer
• waarom
• hoe

22. Creatief problemen
oplossen
Creative Problem Solving (CPS)

23. “Traditionele” CPS
 Vinden van:
• chaos
• data/informatie
• probleem
• ideeën
• oplossing
• acceptatie

24. Gebruikelijke methoden voor
genereren van ideeën
 Brainstorming
 Mind Maps
 Vrije associatie
 Vrij schrijven
 Incubatie

25. Zes hoeden & probleemoplossen
 Meer vooropgezet proces dan CPS
 Zoals CPS, gebruik van creativiteit (groene
hoed)
 Verschil met CPS, biedt een methode voor
evaluatie van ideeën en het nemen van
besluiten

26. Hypothetisch probleem oplossen
programma door gebruik hoeden - 1
 Blauwe hoed
• organisatie van het proces
 Rode hoed
• emotionele onderwerpen & gevoelens
 Witte hoed
• wat weten we, moeten we weten
 Gele hoed
• voorstellen en suggesties; ‘wat als’,
‘waarom niet’.

27.  Blauwe hoed
• focus op gebieden die nieuwe ideeën
(invalshoeken) nodig hebben
 Groene hoed
• nieuwe ideeën en concepten genereren
 Blauwe hoed
• organiseer/kader ideeën & proces
voor evaluatie
 Wit, geel & groene hoeden
• Constructief denken
Hypothetisch problem solving
programma door gebruik hoeden - 2

28.  Gele hoed
• positief onderzoek naar mogelijke
alternatieven
 Zwarte hoed
• screenen op onmogelijkheden,
bruikbaarheid
• alternatieven uitdagen, beproeven
 Gele en groene hoed
• weerleggen van tegenargumenten, fouten
corrigeren, zwakte elimineren, oplossen
problemen
 Zwarte hoed
• verder doorvragen; risico’s en gevaren.
Hypothetisch problem solving
programma door gebruik hoeden - 3

29.  Blauwe hoed
• overzicht van tussenresultaten
• organiseren en keuze van de route
 Rode hoed
• toon gevoelens over de gemaakte
keuzes
 Gele & zwarte hoed
• zoeken naar het beste alternatief
 Blauwe hoed
• strategie voor implementatie
Hypothetisch problem solving
programma door gebruik hoeden - 4

30. Dank voor uw aandacht
Vragen? Edward deBono