Những nhân tố ảnh hưởng tới cầu mặt hàng xăng trên thị trường Hà Nội và biến động của những nhân tố này trong thời gian qua

1. 1
NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CẦU MẶT
HÀNG XĂNG TRÊN THỊ TRƯỜNG HÀ NỘI VÀ BIẾN
ĐỘNG CỦA NHỮNG NHÂN TỐ NÀY TRONG THỜI
GIAN QUA
MÃ TÀI LIỆU: 80965
ZALO: 0917.193.864
Dịch vụ viết bài điểm cao :luanvantrust.com

2. 2
MỤC LỤC
Lời mở đầu ...........................................................................................................2
I/Cơ sở lý luận và thực tiễn của hiện tượng dự báo..........................................3
1. Cầu thị trường và các nhân tố ảnh hưởng .........................................................3
1. 1Khái niệm cầu thị trường .................................................................................3
1. 2Các nhân tố ảnh hưởng tới cầu thị trường .......................................................3
2. Phân tích mặt hàng dự báo ................................................................................4
2. 1Đặc điểm, tính chất mặt hàng ..........................................................................4
2. 2Những nhân tố ảnh hưởng tới cầu mặt hàng xăng trên thị trường Hà Nội
và biến động của những nhân tố này trong thời gian qua......................................5
2. 3 Xu thế biến động cầu thị trường xăng ..........................................................10
II/Lựa chọn mô hình dự báo và xử lý số liệu...................................................12
1. Lựa chọn phương pháp dự báo ........................................................................12
2. Thu thập, xử lý sơ bộ thông tin dữ liệu cho mô hình dự báo..........................13
III/Mô phỏng và dự báo ....................................................................................21
1. Kết quả dự báo ................................................................................................21
2. Đánh giá độ tin cậy của dự báo .......................................................................22
3. Các phương án dự báo khác.............................................................................23
Kết luận ...............................................................................................................25
Tài liệu tham khảo..............................................................................................26
Lời Mở Đầu

3. 3
Với sự phát triển như vũ bão của khoa học -công nghệ như hiện nay, con
người đã tìm ra nhiều nguồn nhiên liệu mới nhưng chưa có loại nhiên liệu
nào có khả năng thay thế xăng dầu do có trữ lượng lớn và đem lại hiệu quả
cao trong sử dụng. Trong bất kì nền kinh tế phát triển ở mức độ nào xăng
luôn được coi là mặt hàng chiến lược. Đối với nền kinh tế Việt Nam nói
chung, kinh tế Hà Nội nói riêng, xăng dầu luôn được coi là một mặt hàng
thiết yếu. Việc đảm bảo cung cấp đầy đủ nhu cầu của sản xuất cũng như sinh
họat không chỉ có ý nghĩa về kinh tế mà có cả yếu tố đảm bảo sự ổn định về
mặt chính trị. Do thiếu vốn và công nghệ, hiện nay Việt Nam đang xuất khẩu
dầu thô và toàn bộ lượng xăng tiêu thụ trên thị trường đều phải nhập khẩu,
hàng năm nhà nước thu được một lượng ngoại tệ lớn từ xuất khẩu dầu thô
nhưng cũng phải chi một lượng ngoại tệ không nhỏ để nhập khẩu lại xăng
dầu, trong đó xăng chiếm hơn một nửa. Trước những biến động liên tục của
giá xăng trên thế giới, hoạt động sản xuất cũng như tiêu dùng đều gặp không
ít khó khăn đã cho thấy mức độ quan trọng của nguồn nhiên liệu này. Vì vậy
dự báo nhu cầu xăng dầu xăng dầu tại Hà Nội, một thị trường tiêu thụ xăng
lớn thứ hai cả nước không chỉ cần thiết đối với các đơn vị kinh doanh xăng
dầu trên địa bàn thành phố mà còn có ý nghĩa đối với các công ty nhập khẩu
xăng dầu đầu mối để có kế hoạch nhập khẩu và dự trữ xăng, nhằm đảm bảo
hiệu quả sản xuất kinh doanh và ổn định kinh tế chính trị.
Do đó em chọn đề tài dự báo nhu cầu tiêu thụ xăng dầu trên địa bàn thành
phố Hà Nội. Do việc nhập khẩu xăng chiếm một lượng ngoại tệ lớn của nền
kinh tế và cơ sở vật chất cho việc dự trữ xăng còn nhiều hạn chế nên các
công ty kinh doanh xăng dầu, công ty nhập khẩu đầu mối cũng như các cơ
quan quản lý nhà nước chỉ xây dựng kế hoạch nhập khẩu và kinh doanh cho
từng năm dựa trên dự báo nhu cầu tiêu thụ của thị trường cho từng năm, nên
đề tài chỉ dự báo cầu thị trường của mặt hàng xăng cho năm 2005.

4. 4
I/CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA HIỆN TƯỢNG DỰ BÁO
1/Cầu thị trường và các nhân tố ảnh hưởng
1. 1Khái niệm cầu
Cầu là số lượng hàng hóa hay dịch vụ mà người mua có khả năng và sẵn
sàng mua ở các mức giá khác nhau trong một thời gian nhất định.
Như vậy khi đề cập tới cầu phải chú ý rằng đó chính là các nhu cầu có khả
năng thanh toán hay nói cách khác khách hàng có khả năng mua và sẵn sàng
mua hàng hóa hoặc dịch vụ đó để thỏa mãn nhu cầu. Cầu chỉ số lượng hàng
hóa hoặc dịch vụ mà người tiêu dùng muốn có ở mức giá hiện hành. Cầu
sinh ra do nguyện vọng hưởng thụ vật chất của con người và bị hạn chế bởi
khả năng thanh toán, do đó cầu là sự thống nhất giữa khả năng và nguyện
vọng. Cần phân biệt các khái niệm sau đây:
-Cầu đối với hàng hóa mà người tiêu dùng mong muốn và có khả năng trả
tiền mua gọi là cầu hữu hiệu hay cầu thực sự. Nếu cầu chỉ là ý muốn có
hàng hóa hoặc dịch vụ mà không có khả năng trả tiền gọi là cầu mong ước
(nhu cầu).
-Cầu đối với hàng hóa mà có thể tăng lên hay giảm xuống theo sự thay đổi
giá cả của hàng hóa đó gọi là cầu co giãn. Ngược lại, cầu đối với một hàng
hóa không thể hoặc rất khó tăng lên hay giảm xuống khi giá cả hàng hóa hạ
xuống hay tăng lên gọi là cầu không co giãn.
-Cầu đối với một hàng hóa không phải vì trực tiếp cần nó mà để qua nó có
được hàng hóa khác mà người ta cần gọi là cầu gián tiếp.

5. 5
-Cầu đối với hai hàng hóa cần sử dụng liền với nhau gọi là cầu liên kết. Cầu
đối với hai hay nhiều hàng hóa hoặc đối với những yếu tố sản xuất có thể
thay thế nhau được (như chè, cà phê, nước khoáng để uống) gọi là cầu thay
thế.
-Cầu độc lập và cầu phụ thuộc. Cầu độc lập là cầu về một hàng hóa hay dịch
vụ nào đó mà nó xảy ra một cách riêng rẽ với cầu hàng hóa khác. Ngược lại,
cầu về hàng hóa hay dịch vụ nào đó mà có liên hệ với cầu của hàng hóa hoặc
dịch vụ khác thì được gọi là cầu phụ thuộc.
1. 2Các nhân tố ảnh hưởng tới cầu thị trường.
Qua phân tích cầu cũng như trên thực tế lượng hàng hóa mà người tiêu
dùng muốn mua và có khả năng mua phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, trong
đó có các yếu tố cơ bản sau đây:
-Gía hàng hóa:đối với hầu hết mọi hàng hóa thì đây là yếu tố quyết định
trực tiếp tới lượng tiêu dùng hàng hóa. Giá cả có quan hệ tỉ lệ nghịch với
lượng hàng hóa được tiêu thụ do giới hạn khả năng thanh toán của người
tiêu dùng. Khi giá cả tăng lên lượng tiêu dùng mọi loại hàng hóa đều giảm
và ngược lại khi giá giảm người tiêu dùng đều tăng mức tiêu dùng hơn so
với trước.
-Thu nhập của người tiêu dùng:là yếu tố quan trọng xác định cầu do nó ảnh
hưởng trực tiếp tới khả năng mua của người tiêu dùng. Khi thu nhập tăng
người tiêu dùng cầu nhiều hàng hóa hơn và ngược lại.
-Giá cả các hàng hóa liên quan: cầu đối với một loại hàng hóa không chỉ
phụ thuộc vào giá của bản thân hàng hóa đó mà còn phụ thuộc vào giá của
hàng hóa liên quan gồm hàng hóa bổ sung và hàng hóa thay thế.
Đối với hàng hóa bổ sung:là hàng hóa sử dụng đồng thời với hàng hóa khác.
Khi giá hàng hóa tăng lên thì cầu của hàng hóa bổ sung giâm.

6. 6
Đối với hàng hóa thay thế: khi giá của một loại hàng hóa tăng thì cầu đối
với loại hàng hóa thay thế tăng.
-Dân số :đối với mặt hàng mà hầu hết người dân phải sử dụng thì quy mô
dân số tác động không nhỏ tới cầu thị trường của hàng hóa đó. Khi dân số
tăng thì cầu hàng hóa đó cũng tăng.
ngoài các yếu tố trên thì có một số yếu tố khác cũng tác động tới cầu thị
trường của một số loại hàng hóa nhất định như thị hiếu người tiêu dùng, các
kì vọng của người tiêu dùng về thu nhập, giá cả. . .
2. Phân tích mặt hàng dự báo.
2. 1 Đặc điểm, tính chất mặt hàng xăng.
Xăng là mặt hàng chiến lược có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế quốc
dân, quốc phòng, an ninh và đời sống dân sinh. Có thể nói xăng như mạch
máu của cơ thể đời sống xã hội do Nhà nước thống nhất quản lý. Hiện nay
xăng nước ta phải nhập khẩu 100%, giá xăng và nguồn nhập khẩu phụ thuộc
rất lớn vào giá và nguồn xăng dầu trên thế giới do đó việc dự báo cầu thị
trường của mặt hàng này để có kế hoạch nhập khẩu cũng như dự trữ là rất
cần thiết.
Xăng hiện nay chủ yếu được dùng làm nhiên liệu cho hầu hết các phương
tiện giao thông vận tải như xe máy, ô tô, máy bay, tàu thuyền, ngoài ra xăng
còn là nhiên liệu cho máy móc thiết bị trong công nghiệp, nông nghiệp.
Xét trên phạm vi thị trường Hà Nội xăng được tiêu thụ chủ yếu cho các
phương tiện giao thông. Với đặc điểm Hà Nội là trung tâm kinh tế, văn hóa,
xã hội, chính trị của cả nước, dân cư có mức thu nhập tương đối cao, số
lượng phương tiện giao thông nhiều và có mạng lưới giao thông thuận tiện
nội vùng cũng như đối với các với các vùng lân cận do đó xăng được coi là
mặt hàng thiết yếu rất quan trọng trong đời sống kinh tế-xã hội của thủ đô.

7. 7
2. 2 Những nhân tố ảnh hưởng tới cầu mặt hàng xăng trên thị trường Hà Nội
và biến động của những nhân tố này trong thời gian qua.
-Giá xăng:
Đối với bất kì mặt hàng nào thì giá cả luôn là mối quan tâm hàng đầu của
khách hàng. Tính trung bình mỗi gia đình ở Hà Nội có từ 1-2 chiếc xe máy
với mức chi tiêu cho tiền xăng tính trung bình ở mức 150000-200000
đồng/xe, khoản tiền này chiếm một tỉ trọng không nhỏ trong tổng chi tiêu
của đại đa số các gia đình. Mặt khác, giá xăng trên thị trường mặc dù được
Nhà nước điều tiết nhưng vẫn tăng liên tục trong thời gian qua do đó được
người tiêu dùng quan tâm đặc biệt, họ có xu hướng tiết kiệm trong tiêu dùng
và điều có tác động nhất định tới cầu mặt hàng xăng. Chỉ trong vòng ba năm
trở lại đây giá xăng tăng liên tục từ 4300 -> 5100 -> 5400 -> 5600 -> 6000 -
> 7000 -> 7500đ. Đặc biệt chỉ trong khoảng từ đầu năm 2004 đến nay giá
xăng tăng 3 lần.
Ngày 21/2 bộ Tài chính ban hành quyết định 20/04/QĐ-BTC về giá định
hướng xăng dầu năm 2004 cho các loại xăng như sau:
MOGAS 83: 5600 đ/lít MOGAS 90: 5800đ/lít MOGAS 92:6000đ/lít
So với trước giá các loại xăng đều tăng 200đ/lít trong khi giá xăng dầu trên
thế giới dao động ở mức 39-40 USD /thùng. Giá bán lẻ xăng trong nước mới
tăng 7% trong khi giá xăng trên thị trường thế giới tăng 18%. Như vậy giá
xăng trên thị trường nội địa mới tăng nhẹ do Nhà nước sử dụng các biện
pháp tạm thời như giảm thuế nhập khẩu xăng còn 5%, bù lỗ nhập khẩu xăng
nhằm tránh phản ứng dây chuyền làm tăng giá các mặt hàng khác.
Ngày 18/6 bộ Tài chính ban hành quyết định 56/04/QĐ-BTC về điều chỉnh
giá bán xăng :
MOGAS 90: 6800đ/lít MOGAS 92 :7000đ/lít

8. 8
Ngày 1/11 bộ trưởng bộ Thương mại đã quy định cho phép các doanh
nghiệp kinh doanh nhập khẩu đầu mối được +500đ/lít đối với mỗi chủng
loại xăng theo đó :
MOGAS 83:7100đ/lít MOGAS 90: 7300đ/lít MOGAS 92:7500đ/lít
Do giá xăng dầu trên thị trường thế giới tiếp tục lên cao, đỉnh điểm đạt 55
USD /thùng, Chính phủ cũng đã giảm thuế nhập khẩu xăng xuống 0% và
không thể tiếp tục bù lỗ cho mặt hàng xăng đồng thời đảm bảo mức lợi
nhuận hợp lý cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu nên đã cho phép
tăng giá xăng như quyết định của bộ Thương mại. Như vậy trong năm 2004
giá xăng đã tăng 1500đ/lít, việc này có ảnh hưởng tới đời sống nhân dân và
hoạt động sản xuất kinh doanh. Người dân thì phải chi nhiều hơn cho tiền
xăng còn các doanh nghiệp kinh doanh vận tải đặc biệt là các hãng taxi trên
địa bàn Hà Nội đã phải đồng loạt tăng giá cước 1000-1500đ/km.
Nhìn chung việc tăng giá xăng có ảnh hưởng rất lớn tới đời sống kinh tế -xã
hội trên địa bàn Hà Nội nhưng chủ yếu làm tăng chi tiêu cho tiền xăng và
kéo theo sự tăng giá các mặt hàng khác chứ ít tác động tới cầu mặt hàng này.
Nguyên nhân là do hệ thống cung cấp các nhiên liệu khác có khả năng thay
thế xăng chưa phát triển, mặt khác đây là mặt hàng thiết yếu đáp ứng nhu
câu đi lại không thể thiếu do đó việc tăng giá chỉ có thể làm cho người sử
dụng tiết kiệm hơn nên không tác động đáng kể tới cầu.
-tổng thu nhập nội vùng GDP:
Sau yếu tố giá cả thì yếu tố thứ hai quyết định lượng mua của người tiêu
dùng là thu nhập, yếu tố quyết định khả năng thanh toán của người tiêu
dùng. Xét trên cả thị trường thì có thể sử dụng chỉ tiêu tổng thu nhập nội
vùng GDP để đánh giá thu nhập cũng như mức sống của dân cư có ảnh
hưởng như thế nào đến cầu thị trường.

9. 9
Với vai trò trung tâm chính trị, văn hóa -xã hội cũng như kinh tế của của cả
nước, thời gian qua Hà Nội đã đạt được những thành tựu quan trọng trên
nhiều lĩnh vực, kinh tế tăng trưởng liên tục với tốc độ cao và ổn định, điều
này có thể thấy qua bảng số liệu sau:
Một số chỉ tiêu kinh tế Hà Nội thời kì 1995-2003
GDP(tính theo
giá cố định)
dân số
dân số
(1000 người )
thu nhập /người
(triệu đồng)
10619587 2193. 8 4840. 727
12021365 2230. 1 5390. 505
13581920 2285. 4 5942. 907
15291945 2356. 5 6489. 262
17128332 2553. 7 6707. 261
18287510 2688 6803. 389
19999181 2737. 3 7306. 171
22003990 2790. 8 7884. 474
24653815 2847. 1 8659. 273
27390900 3055. 3 8965. 044
(Nguồn :Niên giám thống kê Hà Nội năm 1999, 2003)
GDP Hà Nội năm 2003 tăng gấp 3. 3 lần so với năm1995, cơ cấu kinh tế
chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Nhìn chung đời sống
của nhân dân đều được nâng cao thu nhập bình quân đầu người tăng 2. 4 lần

10. 10
so với năm 1995. Thu nhập thực tế của hầu hết hộ gia đình đều đảm bảo các
nhu cầu thiết yếu và có khả năng mua sắm các tài sản lâu bền có giá trị lớn
như xe máy, vì vậy thu nhập tăng là nguyên nhân dẫn tới tốc độ tiêu thụ xe
máy của dân cư Hà Nội tăng. Hiện nay theo thống kê trung bình mỗi hộ gia
đình tại Hà Nội có từ 1-2 chiếc xe máy, mà số lượng xe máy tăng là nguyên
nhân dẫn tới cầu mặt hàng xăng tăng vì đây là đối tượng tiêu thụ đa số lượng
xăng trên địa bàn. Như vậy thu nhập tăng có tác động trực tiếp cả trực tiếp
lẫn gián tiếp tới cầu thị trường do khả năng thanh toán của người tiêu dùng
tăng lên chi phí tiền xăng tính trung bình trên một xe cũng có xu hướng tăng
và tác động chủ yếu là do số lượng phương tiện cá nhân tăng sẽ làm tăng cầu
thị trường về mặt hàng xăng. Theo chiến lược phát triển kinh tế -xã hội của
thành phố Hà Nội, thành phố phấn đấu về kinh tế tăng tỉ trọng GDP của Hà
Nội trong tổng GDP của cả nước từ 7. 3% năm 2000 lên 8. 3% vào năm
2005, GDP/người năm 2005 gấp 1. 5 lần năm 2000. Như vậy năm 2005 là
năm phấn đấu hoàn thành kế họach 2001-2005, cùng với nhiều biện pháp,
chính sách mạnh cải cách và hỗ trợ phát triển kinh tế- xã hội, năm 2005 hứa
hẹn là một năm kinh tế tăng trưởng cao.
-Số lượng các phương tiện giao thông sử dụng xăng:
Đây là yếu tố quan trọng nhất tác động tới cầu mặt hàng xăng trên thị trường
Hà Nội. Cùng với sự gia tăng nhanh của dân số cũng như sự nâng cao mức
sống của người dân dẫn tới số lượng các phương tiện giao thông cá nhân
cũng như công cộng phâi tăng theo với tốc độ nhanh nhằm đáp ứng nhu cầu
đi lại của nhân dân. Theo thống kê số lượng phương tiện giao thông đăng ký
trên địa bàn Hà Nội của hai loại phương tiện giao thông chủ yếu như sau:
Loại phương tiện Xe máy Ô tô

11. 11
Qua số liệu trên cho thấy cả hai loại phương tiện giao thông đều tăng mạnh trong
những năm gần đây. Trong vòng 10 năm từ 1990 -> 2000 số lượng xe máy tăng 4
lần, từ năm 2000 -> 2003 số lượng xe máy tăng 1, 5 lần. Xét về mặt số lượng, xe
máy vẫn là phương tiện giao thông chủ yếu chưa có phương tiện thay thế do giá
cả phù hợp với mức thu nhập trung bình, thuận tiện, nhanh và cơ động. Với mức
thu nhập như hiện nay đa số hộ gia đình chưa có khả năng mua ô tô riêng, taxi là
loại phương tiện được ưa dùng nhưng tốn kém còn xe đạp có ưu thế chi phí rẻ
nhưng tốc độ chậm, ngoài ra còn phải kể tới sự phát triển của hệ thống xe buýt
hiện đại đă thu hút được sự quan tâm và sử dụng của nhiều người đặc biệt là
những người chưa có phương tiện riêng nhưng nó cũng có nhược điểm mất thời
gian, không thuận tiện cho những người phải di chuyển nhiều. Nên có thể nói xe
máy vẫn là phương tịên chiếm ưu thế trong vài năm tới và đây là đối tượng tiêu
thụ xăng chủ yếu. Tốc độ tăng về cầu mặt hàng xăng sẽ tăng tỉ lệ thuận với tốc độ
tăng của loại phương tiện này.
-Nhiên liệu thay thế xăng:
Nhiên liệu thay thế xăng ngày càng được nhắc tới nhiều hơn không chỉ do giá
xăng ngày càng leo thang mà còn do mức độ ô nhiễm của các động cơ sử dụng
xăng khá cao. Hiện nay có hai loại nhiên liệu thay thế xăng phổ biến trên thế giới
là diezen và các loại nhiên liệu sạch. Diezen là loại nhiên liệu hiện đang được sử
dụng phổ biến và có mạng lưới cung cấp thuận tiện như xăng ngay khắp thành
1990 195447 34222
2000 785969 96697
2003 1180151 122818

12. 12
phố (ở cửa hàng xăng dầu nào cũng có hệ thống cung cấp đồng thời cả hai sản
phẩm này). Như vậy chỉ xét riêng về tính thuận tiện thì hai loại nhiên liệu này có
mức độ cạnh tranh như nhau nhưng diezen lại có ưu thế về giá rẻ. Đây là yếu tố
hết sức quan trọng đối với các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vận tải, do đó sẽ
tác động tới sự lựa chọn các loại xe có hệ thống nhiên liệu sử dụng diezen. Ngoài
ra các loại nhiên liệu sạch ít gây ô nhiễm môi trường đang được sự quan tâm của
các cơ quan quản lý cũng như các doanh nghiệp cung ứng nhiên liệu. Nhiên liệu
sạch được sử dụng phổ biến trên thế giới hiện nay có khí tự nhiên, khí hóa lỏng
(LPG), metanol, etanol, diezen sinh học. Trong các loại nhiên liệu này thì khí
hóa lỏng (LPG) đang rất được quan tâm sử dụng tại các đô thị lớn tại Việt Nam
như Hà Nội. Khí hóa lỏng (LPG) là nhiên liệu đốt sạch, rẻ và sẵn có nhiều nơi
trên thế giới. Vì hệ thống nhiên liệu xe chạy bằng khí nén nên khí thất thoát khi
bơm nhiên liệu không đáng kể. Khí thải của LPG là hợp chất hữu cơ dễ bay hơi
và CO cũng giảm đi. Với hiệu suất năng lượng tương đương, khí thải hiệu ứng
nhà kính thải ra từ xe chạy LPG thấp hơn khoảng 15-20%. LPG là loại nhiên liệu
dùng cho động cơ đánh lửa, chi phí chuyển đổi xe chạy xăng sang chạy LPG
tương đối rẻ do giá thành bình chứa thấp và dễ dàng mang trên thân xe. LPG
đang được sử dụng rộng rãi làm nhiên liệu cho xe ở Mĩ, Canada, Hà Lan, Nhật và
một số nơi khác. ở Nhật, 260000 xe taxi chiếm 94% đội xe taxi của nước này
đang dùng LPG. Nhiều xe taxi chạy diezen ở HongKong, Trung Quốc cũng đã
chuyển sang chạy bằng LPG. Trong khi LPG đã được sử dụng rộng rãi ở nhiều
nơi trên thế giới thì nó mới chỉ đặt những bước chân đầu tiên trên thị trường Hà
Nội. Tiên phong trong việc sử dụng phổ biến LPG là công ty taxi Gas petrolimex,
doanh nghiệp đều sử dụng xe ô tô có hệ thống nhiên liệu chạy bằng LPG và có
khả năng tự cung ứng nhiên liệu do là công ty thành viên của công ty Gas
Petrolimex. Trong tương lai không xa thì hệ thống xe buýt Hà Nội cũng sẽ
chuyển sang sử dụng loại nhiên liệu này. Công ty dầu khí Sông Hồng (Sông

13. 13
Hồng Gas) đã phối hợp với công ty Vận tải và dịch vụ hành khách công cộng Hà
Nội (Transerco) để phát triển Autogas cho lực lượng xe buýt Hà Nội sau đó sẽ
tiếp tục cho các khách hàng khác. Hiện nay hai bên đã hoàn chỉnh phần nghiên
cứu phân tích, khâu tiếp theo là lựa chọn thiết bị phù hợp để lắp đặt trên các xe
đang sử dụng, kiểm soát vị trí lắp đặt và thực hiện thiết kế các trạm nạp gas. Các
công trình liên quan đang thực hiện ở mức đề tài nghiên cứu, sản xuất thử
nghiệm và sử dụng trên phạm vi hẹp. Như vậy chúng ta có thể nhìn thấy xu
hướng phát triển của LPG, LPG cũng sẽ trở thành nhiên liệu chủ yếu thay thế
một phần nhu cầu về xăng trong tương lai. Hạn chế hiện nay của LPG là hệ thống
cung cấp nhiên liệu. Các doanh nghiệp cung ứng nhiên liệu trên địa bàn Hà Nội
mới đang thử nghiệm và lên kế hoạch xây lắp các trạm bán LPG nên trong năm
2005, sự xuất hiện của LPG sẽ chưa có tác động đáng kể tới nhu cầu về xăng.
Mặt khác loại nhiên liệu này sẽ chỉ tác động tới cầu xăng của những cá nhân,
doanh nghiệp, tổ chức sử dụng ô tô còn không tác động tới những người sử dụng
xe máy do xe máy không có cấu tạo sử dụng phù hợp cũng như chưa có các thiết
bị chuyển đổi. Do đó việc dự báo nhu cầu xăng trên địa bàn thời kì dài hạn sẽ
phải xem xét tới mức độ ưa thích và sử dụng LPG của những người sử dụng ô tô.
- Các yếu tố khác:
+ sự phát triển của mạng lưới giao thông thành phố:
Xây dựng kết cấu hạ tầng và quản lý đô thị trên địa bàn thành phố có một số mặt
tiến bộ, bộ mặt thủ đô những năm gần đây có những thay đổi khang trang, hiện
đại hơn. Phương án điều chỉnh quy hoạch không gian đô thị đã được phê duyệt,
bằng nhiều nguồn vốn thành phố đã tập trung đầu tư xây dựng nâng cấp kết cấu
hạ tầng đô thị mở rộng nhiều tuyến đường, nút giao thông quan trọng.
Tình hình phát triển cơ sở hạ tầng đô thị

14. 14
Bên cạnh cơ sở hạ tầng giao thông nội đô, rất nhiều đường cao tốc, đường quốc
lộ hướng từ thành phố đến các tỉnh đã được xây mới, cải tạo nâng cấp tạo điều
kiện thuận lợi cho nhu cầu đi lại của nhân dân. Nhìn vào mật độ giao thông của
Hà Nội những năm gần đây cả trong và ngoài giờ cao điểm đều thấy sự tăng vọt
về lưu lượng các phương tiện giao thông trong đó có sự đóng góp đáng kể của
các phương tiện giao thông của các tỉnh lân cận. Với sự phát triển kinh tế và
mạng lưới giao thông kéo theo sự gia tăng trong nhu cầu tiêu thụ nhiên liệu của
các loại phương tiện Việc dự báo nhu cầu tiêu thụ nhiên liệu trên địa bàn Hà Nội
phải tính tới cả tiêu thụ nhiên liệu của các phương tiện vãng lai khi Hà Nội ngày
càng khẳng định vị trí trung tâm đầu não chính trị, hành chính quốc gia, văn hóa,
xã hội, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước.
+Sự phát triển của dịch vụ vận tải hành khách công cộng.
Năm 1998, Chính phủ đã quyết định đầu tư cho vận tải hành khách công cộng ở
hai thành phố lớn là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Đầu năm 2001, Hà Nội
đã tạo một bước đột phá trước cả nước trong việc tổ chức sắp xếp lại đội ngũ cải
tiến tác phong lề lối làm việc, có chế độ tiền lương thích hợp và từng bước trang
bị một số lượng lớn xe buýt mới, hiện đại đưa vào phục vụ. Đến nay Hà Nội đã
có 40 tuyến xe tiêu chuẩn, chất lượng phục vụ tốt nên ngày càng thu hút nhiều
hành khách đến với xe buýt. Khối lượng vận chuyển cũng ngày càng tăng. Năm
2000 mới vận chuyển được 3. 6% lượng hành khách đi lại nhưng đến năm 2002
Đơn vị Năm
1995
Năm
2000
Năm
2001
Năm
2002
Năm
2003
Đường xây mới km 0. 5 10. 5 3. 6 1. 3 22
Đường rải thảm mới 1000m2 174 250 420 500 614

15. 15
tăng lên 14% với 48 triệu lượt khách, năm 2003 vận chuyển 172 triệu lượt khách,
tăng gấp 4 lần năm 2002. Có thể thấy loại phương tiện văn minh này đang chiếm
được lòng tin của khách hàng. Xe buýt phát triển tốt sẽ dẫn tới sự giảm bớt tốc độ
tăng các phương tiện giao thông cá nhân , đặc biệt tác động tới nhu cầu mua xe
của những người chưa có xe. Hệ thống xe buýt hiện nay của Hà Nội chủ yếu sử
dụng nhiên liệu diezen nên không làm tăng cầu xăng trên thị trường nhưng lại có
tác dụng làm lượng lưu thông của xe máy nên sẽ làm giảm tốc độ tăng lượng
xăng tiêu thụ trên thị trường.
+Một số biện pháp chính sách có ảnh hưởng của Chính phủ cũng như chính
quyền thành phố.
Ngày 18/6/2004 Chính phủ đã ban hành chỉ thị về việc tiếp tục đẩy mạnh các
biện pháp tiết kiệm xăng dầu. Chỉ thị này yêu cầu các cơ quan, đơn vị sử dụng
ngân sách nhà nước phải có biện pháp để tiết kiệm xăng dầu trong năm 2004 ít
nhất đạt 10%.
Trong năm 2004 thành phố Hà Nội đã ngừng cấp đăng kí xe máy trong một số
quận nội thành nhằm kìm hãm tốc độ gia tăng quá nhanh của loại phương tiện
này và trong năm 2005 nếu giao thông Hà Nội không được cải thiện, biện pháp
này sẽ được mở rộng phạm vi sang các quận huyện khác.
Qua phân tích ở trên có thể có rất nhiều nhân tố có tác động tới cầu thị trường
của một mặt hàng nói chung, cũng như cầu thị trường của một mặt hàng thiết yếu
như xăng nói riêng. Có những nhân tố tác động trực tiếp hoặc gián tiếp ở các
khía cạnh khác nhau cũng như ở các mức độ khác nhau. Tổng kết qu phần phân
tích các nhân tố trên có thể thấy các nhân tố có ảnh hưởng lớn tới mức tiêu thụ
xăng thực tế trên thị trường là :giá xăng, thu nhập người tiêu dùng mà xét trên
phạm vi cả thị trường Hà Nội thì có thể sử dụng chỉ tiêu tổng thu nhập nội vùng
GDP Hà Nội và số lượng ô tô, xe máy.
2. 3Xu thế biến động cầu thị trường xăng.

16. 16
Có thể nhận thấy xu thế vẫn tăng mạnh về cầu thị trường mặt hàng xăng thông
qua số liệu về lượng xăng tiêu thụ trên thị trường Hà Nội.
Lượng tiêu thụ xăng của thành phố Hà Nội từ 1990 -2003
(đơn vị : triệu lít)
năm lượng tiêu thụ năm lượng tiêu thụ năm lượng tiêu thụ
1990 113, 520 1995 135, 040 2000 172, 472
1991 114, 758 1996 144, 684 2001 187, 797
1992 119, 143 1997 159, 845 2002 212, 158
1993 124, 010 1998 151, 754 2003 226, 954
1994 124, 083 1999 144, 848
Nhìn chung hằng năm lượng tiêu thụ xăng trên địa bàn đều tăng (cá biệt hai năm
1998, 1999 là lượng tiêu thụ giảm do nền kinh tế chịu ảnh hưởng của cuộc khủng
hoảng tài chính tiền tệ trong khu vực ) nhưng tốc độ tăng không đều. Thời kỳ
1990 -1997 tốc độ tăng bình quân năm đạt 5, 08%, những năm gần đây từ 2000-
2003 tốc độ tăng bình quân là 9, 61 %, với nền kinh tế ổn định, mức thu nhập
bình quân đầu người tăng thì trong những năm tới cầu xăng sẽ vẫn tiếp tục tăng.

17. 17
s¶n l- î ng tiªu thô
0,000
50,000
100,000
150,000
200,000
250,000
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
n¨m
l-
î
ng
tiªu
thô
(triÖ
u
lÝ
t)
tiªu thô
II. /Lựa chọn và sử dụng mô hình dự báo.
1. Lựa chọn phương pháp dự báo.
Các nhà kinh tế cũng như các nhà quản trị doanh nghiệp luôn luôn quan tâm đến
cầu về hàng hóa và dịch vụ trong một thời kì nhất định, bởi vì đó mới là những
nhu cầu có khả năng thanh tóan hay những cá nhân này sẵn sàng tiêu dùng để
thỏa mãn nhu cầu. Cầu thị trường chủ yếu được tính toán dựa trên các phương
pháp sau :
-Kỹ thuật định tính : thông thường phương pháp định tính dựa vào việc lấy ý kiến
của các chuyên gia có chuyên môn sâu trong lĩnh vực dự báo và có kiến thức
tổng hợp. Người tham gia dự báo sẽ xem xét số liệu sẵn có, thu thập lời khuyên
của các chuyên gia và sau đó phân tích tổng hợp, đánh giá để đưa ra ý kiến dự
báo. Nội dung của kỹ thuật này gồm: thu thập các thông tin số liệu, phân tích số
liệu đã thu thập được, sử dụng lời khuyên của các chuyên gia về xu hướng tác
động của các nhân tố tới cầu hàng hóa, tổng hợp và đưa ra các đánh giá dự báo.
Nhìn chung phương pháp này phức tạp, tốn kém cần kết hợp và bổ sung bằng các
phân tích định lượng phù hợp đối với các vấn đề tổng hợp mang tính chất liên
ngành hơn.

18. 18
-Phương pháp định mức: Các định mức về tiêu dùng cũng như về nhu cầu có thể
phản ánh chính xác tình trạng tiêu dùng của dân cư. Công thức dự báo:
Số lượng cầu =định mức * số lượng đối tượng tiêu dùng
Theo công thức này để dự báo được lượng cầu cần dự báo định mức tiêu dùng và
số lượng đối tượng tiêu dùng trong tương lai. Số lượng đối tượng tiêu dùng cần
dự báo là số lượng phươngtiện giao thông có sử dụng xăng làm nhiên liệu gồm
hai loại chủ yếu là xe máy và ô tô. Đối tượng này có thể dự báo bằng phương
pháp ngoại suy xu thế, còn chỉ tiêu định mức tiêu dùng hiện nay chưa có số liệu
thống kê nên để sử dụng phương pháp này cần tiến hành điều tra định mức tiêu
thụ nhiên liệu của hai loại phương tiện trên. Do hạn chế về tài chính, nguồn nhân
lực và thời gian nên sử dụng phương pháp này là không thích hợp.
-Xây dựng mô hình đa nhân tố bằng phương pháp hồi quy: Phân tích hồi quy là
việc nghiên cứu mối quan hệ giữa một biến phụ thuộc với một hay nhiều biến độc
lập. Cầu hàng hóa và dịch vụ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như :giá cả của hàng
hóa đó, thu nhập của người tiêu dùng, giá của hàng hóa liên quan, giá cả
tươnglai, thị hiếu tiêu dùng. . . Để mô tả hàm cầu có thể chọn dạng tuyến tính
hoặc phi tuyến tính. Phương pháp phân tích hồi quy có thể được sử dụng vào
ước lượng hàm cầu về một hàng hóa, dịch vụ nào đó hay tổng cầu của nền kinh tế
nói chung. Việc ước lượng hàm cầu được thực hiện trên cơ sở các số liệu thống
kê điều tra được từ lượng bán hàng theo thời gian.
-Ngoài ra có thể tiến hành dự báo bằng các phương pháp khác như : dự báo bằng
hệ số co dãn, dự báo bằng mô hình kinh tế lượng, dự báo bằng ngoại suy xu thế,
mô hình san mũ. . .
Trên cơ sở phân tích mặt hàng nói trên và điều kiện thực tế để tiến hành dự báo,
phương pháp xây dựng mô hình đa nhân tố bằng phương pháp hồi quy là phù hợp
nhất để sử dụng dự báo cầu thị trường mặt hàng xăng.
2. Thu thập, xử lý sơ bộ thông tin dữ liệu cho mô hình dự báo.

19. 19
-Để sử dụng mô hình đa nhân tố vào dự báo cần thực hiện các bước sau:
+Xác định nhân tố ảnh hưởng sẽ đưa vào mô hình dự báo.
+xác định dạng hàm mô tả mối quan hệ giữa đối tượng dự báo với các nhân tố
ảnh hưởng.
+xây dựng mô hình dự báo.
Công tác đầu tiên của dự báo là đánh gía, phân tích và xác định nhân tố ảnh
hưởng sẽ đưa vào mô hình dự báo, tiến hành thu thập xử lý sơ bộ dữ liệu thu
được. Trong phần phân tích mặt hàng ở trên, có thể thấy ba nhân tố tác động chủ
yếu đến cầu thị trường xăng tại Hà Nội là :giá xăng, GDP của thành phố Hà Nội,
và số lượng ô tô, xe máy. Về lý thuyết, giá xăng sẽ có ảnh hưởng tới cầu của mặt
hàng, khi giá tăng cầu sẽ giảm nhưng trên thực tế do đây là mặt hàng thiết yếu,
người tiêu dùng lại chưa tìm thấy một phương tiện thay thế hoàn toàn phương
tiện giao thông cá nhân hay một loại nhiên liệu rẻ tiền hơn, nên khi giá xăng tăng
họ chỉ có thể tiết kiệm hơn, yếu tố này không tác động đáng kể tới lượng tiêu thụ
thực tế trên thị trường. Vì vậy có thể nói yếu tố này ít tác động tới cầu, mặt khác
giá xăng trên thị trường thế giới còn nhiều diễn biến phức tạp khó dự đoán còn
giá xăng trong thị trường nội điạ lại do Chính phủ quy định căn cứ trên nhiều yếu
tố nên khó có thể dự đoán giá xăng năm 2005. Do đó yếu tố giá không được
đưavào mô hình dự báo. Yếu tố thứ hai là GDP, yếu tố này có tác động cả trực
tiếp và gián tiếp tới tổng cầu xăng nhưng mức độ ảnh hưởng trực tiếp chỉ chiểm
một phần nhỏ, GDP chủ yếu tác động gián tiếp thông qua việc tăng thu nhập của
dân cư qua đó làm tăng số lượng ô tô, xe máy trên địa bàn và cuối cùng tác động
đến cầu mặt hàng xăng, do đó ảnh hưởng của GDP tới cầu thị trường sẽ được dự
báo thông qua số lượng tăng lên của hai loại phương tiện trên thời kỳ dự báo để
tránh hiện tượng đa cộng tuyến trong mô hình dự báo, đảm bảo độ chính xác của
dự báo. Mô hình dự báo được xây dựng trên số liệu thu thập của các biến độc lập

20. 20
gồm:số lượng xe máy và số lượng ô tô, biến phụ thuộc là lượng xăng tiêu thụ
trên thị trường Hà Nội.
-Tiến hành thu thập số liệu:
+số lượng ô tô, xe máy trên địa bàn thành phố Hà Nội:
Thống kê số lượng ô tô. xe máy đăng kí
tại Hà Nội từ 1995-2003
năm xe máy ô tô
1994 414510 67430
1995 472104 70670
1996 521760 75350
1997 588285 80460
1998 643657 84967
1999 701334 89011
2000 785969 96697
2001 938180 103050
2002 1083583 112858
2003 1180151 122818
(Nguồn :sở giao thông công cộng Hà Nội)
+ Lượng xăng tiêu thụ trên địa trong các năm dựa trên kết quả tiêu thụ mặt hàng
xăng của công ty xăng dầu khu vực I, đây là công ty chiếm thị phần lớn nhất trên
thị trường Hà Nội hiện nay. Căn cứ vào sản lượng cung ứng cho thị trường và thị
phần của công ty để xác định tổng lượng tiêu thụ của cả thị trường tức cầu thị
trường các năm qua theo công thức sau:

21. 21
Lượng xăng công ty cung ứng trên thị trường Hà Nội
Tổng lượng xăng tiêu =
thụ toàn thị trường thị phần của công ty
Lượng xăng tiêu thụ trên thị trường các năm
(đơn vị:triệu lít)
Năm
Lượng tiêu thụ
của công ty
thị phần
chiếmlĩnh
tổng lượng tiêu thụ
toàn thị trường
1990 113. 52 100% 113. 520
1991 114. 758 100% 114. 758
1992 119. 143 100% 119. 143
1993 124. 010 100% 124. 010
1994 124. 083 100% 124. 083
1995 122. 886 91% 135. 040
1996 130. 216 90% 144. 684
1997 140. 664 88% 159. 845
1998 132. 025 87% 151. 753
1999 123. 121 85% 144. 848
2000 143. 152 83% 172. 472
2001 144. 604 77% 187. 797
2002 165. 483 78% 212. 158
2003 181. 563 80% 226. 954

22. 22
Ngoài số liệu thu thập của các nhân tố trong mô hình dự báo ngoài ra còn sử
dụng số liệu thống kê của một số yếu tố khác để dự báo cho các nhân tố trong mô
hình.
+kết quả thu thập số liệu GDP và dân số của Hà Nội được cho dưới bảng sau:
Năm GDP(triệu đồng) Dân số (1000 người)
1994 10619587 2193. 7
1995 12021365 2230. 1
1996 13581920 2285. 4
1997 15291945 2356. 5
1998 17128332 2553. 7
1999 18287510 2688. 0
2000 19999181 2737. 3
2001 22003990 2790. 8
2002 24653815 2847. 1
2003 27390900 3055. 3
(Nguồn: niên giám thống kê Hà Nội năm 1999, 2003 )
-Xử lý sơ bộ số liệu:
+tiến hành dự báo dân số thành phố Hà Nội năm 2005
Do tính chất dự báo ngắn hạn, dân số có thể dự báo bằng phương pháp ngoại
suy xu thế với dạng hàm tuyến tính. Phương trình dự báo có dạng :
X = a + b. t
Trong đó:
t :là thời kì dự báo
X: dân số Hà Nội

23. 23
Kết quả dự báo dân số Hà Nội
(đơn vị: 1000 người)
Các hệ số a và b trong hàm dự báo được ước lượng bằng phương pháp bình
phương nhỏ nhất với hệ phương trình chuẩn:
n. a + b. ∑ t = ∑X
a. ∑t + b. t2
= ∑ X. t
Giải hệ phương trình :
10a + 55 t = 25738
55a + 385 t =149497. 1
ta có : a = 2044. 593
b = 96. 219
Hàm xu thế có dạng: Xt = 2044. 593 + 96. 219. t
năm t dân số (X) t2
X. t
1994 1 2193. 8 1 2193. 8
1995 2 2230. 1 4 4460. 2
1996 3 2285. 4 9 6856. 2
1997 4 2356. 5 16 9426. 0
1998 5 2553. 7 25 12768. 5
1999 6 2688. 0 36 16128. 0
2000 7 2737. 3 49 19161. 1
2001 8 2790. 8 64 22326. 4
2002 9 2847. 1 81 25623. 9
2003 10 3055. 3 100 30553. 0
tổng 55 25738. 0 385 149497. 1

24. 24
Dân số dự báo năm X2004 = 3101. 002
X 2005 =3199. 221
+dự báo GDP Hà Nội năm 2005:
qua số liệu GDP đạt được của thành phố Hà Nội từ 1994-2003 có thể thấy GDP
hàng năm đều tăng nhưng tốc độ tăng mỗi năm đều biến động, không thể hiện
một xu thế rõ rệt. Do đó tốc độ tăng GDP sẽ được dự báo thông qua mô hình bất
biến san mũ. áp dụng công thức dự báo san mũ cho năm 2005 với hệ số san ỏ=0.
7 (nền kinh tế Hà Nội cũng như cả nước chịu tác động của cuộc khủng hoảng tài
chính tiền tệ khu vực, năm 1999 tốc độ tăng GDP giảm xuống còn 6. 77 %, chuỗi
thời gian tốc độ tăng trưởng có sự thay đổi cơ bản. Do đó ỏ có giá trị lớn, tức
trọng số của các mức giảm nhanh về quá khứ. ). Ngoài số liệu GDP và tốc độ
tăng trưởng của thành phố Hà Nội từ 1994-2003 thu thập được qua niên giám
thống kê, bảng số liệu còn sử dụng tốc độ tăng trưởng GDP ước tính của năm
2004 là 11, 1 ( kết quả kỳ họp thứ 3 -HĐND TP Hà Nội khóa III )
Kết quả dự báo tốc độ tăng trưởng của Hà Nội
Năm GDP (triệu đồng) t g (%) g-bar e2
1994 10619587
1995 12021365 1
13.
1999
13.
1999 0
1996 13581920 2
12.
9815
13.
1999 0. 047706
1997 15291945 3
12.
5905
13.
0470 0. 208471
1998 17128332 4 12. 12. 0. 516351

25. 25
Tốc độ tăng trưởng năm 2004 dự báo là :11. 14%
Dự báo GDP năm 2005 là : 30436768 *1. 1114 = 33827424
+Dự báo số lượng ô tô trên địa bàn Hà Nội
Do thu nhập của người dân cũng như quy mô dân số Hà Nội ngày một tăng đã
tác động mạnh tới số lượng ô tô được đăng ký mới hàng năm. số lượng ô tô của
cá nhân cũng như của các công ty vận tải tăng lên nhanh chóng, làm tăng thêm
nhu cầu tiêu thụ xăng một lượng lớn, do đó việc dự báo số lượng ô tô có trên địa
bàn Hà Nội có ý nghĩa quan trọng tới việc dự báo lượng tiêu thụ xăng dầu trên thị
trường Hà Nội. áp dụng mô hình đa nhân tố ta có phương trình dự báo như sau:
Y= a + b. X1 + c. X2
0089 7274
1999 18287510 5 6. 7676
12.
2244 29. 77687
2000 19999181 6 9. 3598 8. 4047 0. 912274
2001 22003990 7
10.
0245 9. 0732 0. 904806
2002 24653815 8
12.
0425 9. 7391 5. 305575
2003 27390900 9
11.
1021
11.
3515 0. 062193
2004 30436768 10
11.
1200
11.
1769 0. 003237
2005
11.
1371

26. 26
Trong đó :
Y :số lượng ô tô (đơn vị : 1000 chiếc)
X1 : GDP thành phố Hà Nội (đơn vị : 1000 tỉ)
X2 : dân số Hà Nội (đơn vị : 1000 người)

27. 27
năm
ô tô
(Y)
GDP
(X1)
dân
số
(X2)
X12 X22 X1X2 X1Y X2Y
1994
67.
430
10.
620
2193.
8
112.
776 4812758 23297 716 147928
1995
70.
670
12.
021
2230.
1
144.
513 4973346 26809 850 157601
1996
75.
350
13.
582
2285.
4
184.
469 5223053 31040 1023 172205
1997
80.
460
15.
292
2356.
5
233.
844 5553092 36035 1230 189604
1998
84.
967
17.
128
2553.
7
293.
380 6521384 43741 1455 216980
1999
89.
011
18.
288
2688.
0
334.
433 7225344 49157 1628 239262
2000
96.
697
19.
999
2737.
3
399.
967 7492811 54744 1934 264689
2001
103.
050
22.
004
2790.
8
484.
176 7788565 61409 2268 287592
2002
112.
858
24.
654
2847.
1
607.
811 8105978 70192 2782 321318
2003
122.
818
27.
391
3055.
3
750.
261 9334858 83687 3364 375246
903.
311
180.
979 25738
3545.
629 67031190 480111 17250 2372424

28. 28
Các tham số trong phương trình dự báo được ước lượng qua hệ phương trình sau:
10 a +181 b +25738 c = 903
181 a +3546 b + 480111 c = 17250
25738 a +480111 b + 67031190 c = 2372424
Giải hệ phươngtrình ta được : a = 8, 839 ; b = 2, 652 ; c = 0, 013
Phương trình dự báo: Y = 8, 839 + 265, 2 X1 + 0. 013 X2
Theo kết quả dự báo ở trên : X12005 = 33, 827
X22005 = 3199, 221
Thay vào phương trình dự báo, số lượng ô tô dự báo năm 2005 :
Y2005 = 8, 839 +2, 652 * 33, 827 + 0, 013 * 3199, 221
=140, 138 (nghìn chiếc)
+ Dự báo số lượng xe máy:
Hiện nay số lượng xe máy đã đạt mức trên 1 triệu xe, với tỉ lệ 38 xe/100 dân, tốc
độ tăng hàng năm trên 10%. Sự tăng nhanh quá mức về số lượng xe máy đã làm
quá tải khả năng phục vụ của hệ thống giao thông đô thị, trước tình hình đó chính
quyền thành phố cùng với các cơ quan quản lý giao thông của thành phố đã phải
ra quyết định yêu cầu ngừng đăng ký xe máy ở 4 quận nội thành trong năm 2004,
và sẽ tiếp tục ngừng đăng ký xe máy ở 3 quận khác trong năm 2005 nhằm hạn
chế sự gia tăng nhanh chóng của loại phương tiện này. Theo các cơ quan quản lý
thì biện pháp này đã phát huy hiệu quả, giảm bớt tình trạng ách tắc giao thông do
đó nó sẽ tiếp tục được duy trì đồng thời với kế hoạch phát triển hơn nữa mạng
lưới xe buýt, tàu điện để đáp ứng nhu cầu đi lại cho người dân thành phố. Do đó
có thể dự báo tỉ lệ xe máy /100 dân sẽ đạt mức bão hòa là 50 xe máy /100 dân.
Mô hình dự báo dựa trên mô hình tăng trưởng và bão hòa, sử dụng hàm Logistic
với mức bão hòa S = 50.

29. 29
Hàm dự báo có dạng như sau :
S
x =
1+ e -ast-C
các mức biến x được tính như trong bảng sau:
Các tham số as và C được ước lượng bằng phương pháp OLS
Năm
Xe máy
(Chiếc)
Dân số
(100
người)
tỉ lệ xe
máy/100
người
(Xt) t
x/(S-
x)
ln x/(S-
x)
t*ln
x/(S-x) t2
X^
e2
1994 404511 21938 18, 4388 1
0,
5842
-0,
5375
-0,
5375 1
17,
2081 1, 5147
1995 472104 22301 21, 1696 2
0,
7343
-0,
3089
-0,
6177 4
19,
3979 3, 1389
năm xe máy dân số tỉ lệ xe máy
1994 404511 21938 18, 4388
1995 472104 22301 21, 1696
1996 521760 22854 22, 8301
1997 588285 23565 24, 9644
1998 643657 25537 25, 2049
1999 701334 26880 26, 0913
2000 785969 27373 28, 7133
2001 938180 27908 33, 6169
2002 1083583 28471 38, 0592
2003 1180151 30553 38, 6264

30. 30
1996 521160 22854 22, 8039 3
0,
8385
-0,
1761
-0,
5284 9
21,
6822 1, 2582
1997 578285 23565 24, 5400 4
0,
9639
-0,
0368
-0,
1472 16
24,
0242 0, 2660
1998 613657 25537 24, 0301 5
0,
9253
-0,
0776
-0,
3881 25
26,
3836 5, 5388
1999 651334 26880 24, 2312 6
0,
9403
-0,
0615
-0,
3692 36
28,
7185
20,
1357
2000 735969 27373 26, 8867 7
1,
1633 0, 1512 1, 0586 49
30,
9888
16,
8277
2001 938180 27908 33, 6169 8
2,
0519 0, 7188 5, 7502 64
33,
1590 0, 2096
2002 1083583 28471 38, 0592 9
3,
1873 1, 1592
10,
4326 81
35,
1998 8, 1761
2003 1180151 30553 38, 6264 10
3,
3961 1, 2226
12,
2264 100
37,
0896 2, 3617
tổng 55 2, 0534
26,
8796 385
49,
9965
59,
4273
11
38,
8147
12
40,
3692
Theo kết quả dự báo tỉ lệ xe máy /100 người sẽ là 40, 3692 kết hợp với dự báo
dân số năm 2005 là3199, 221 nghìn người ta có dự báo số lượng xe máy năm
2005 là 1291500 xe.
+Xử lý sơ bộ số liệu sản lượng xăng tiêu thụ hàng năm :
Dãy số liệu được sử dụng để dự báo trong mô hình đa nhân tố bắt đầu từ 1994 -
2003, trong dãy số liệu này hai số liệu đột biến là sản lượng xăng tiêu thụ của hai
năm 1998, 1999 giảm do chịu ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính -kinh
tế(khác so với xu hướng chung là lượng tiêu thụ hàng năm đều tăng). Do đó để

31. 31
đảm bảo độ chính xác của dự báo số liệu của hai năm này sẽ được thay thế bằng
số liệu tương ứng trong dự báo sản lượng bằng hàm xu thế :
X = a + b. t
Trong đó :
X :sản lượng tiêu thụ hàng năm
t : thời kì dự báo
năm tiêu thụ(X) t X*t t2
X dự báo
1990 113, 520 1 113, 52 1 107, 648
1991 114, 758 2 229, 516 4 113, 859
1992 119, 143 3 357, 429 9 120, 07
1993 124, 010 4 496, 04 16 126, 281
1994 124, 083 5 620, 415 25 132, 492
1995 135, 040 6
810,
2374 36 138, 703
1996 144, 684 7
1012,
791 49 144, 914
1997 159, 845 8
1278,
764 64 151, 125
1998 9 157, 336
1999 10 163, 547
III/ Mô phỏng và dự báo
1. Kết quả dự báo
Mô hình được sử dụng để dự báo lượng xăng tiêu thụ trên thị trường Hà Nội
năm 2005 là mô hình đa nhân tố dạng tuyến tính :
Y = a + b. X1 + c. X2

32. 32
Trong đó :
Y : lượng xăng tiêu thụ trên thị trường (đơn vị :triệu lít)
X1 : số lượng ô tô (đơn vị :triệu chiếc)
X2 : số lượng xe máy (đơn vị :triệu chiếc)
Các tham số trong phương trình được ước lượng qua hệ phương trình chuẩn
Năm Y X1 X2 X2
1 X2
2
1994
124, 083 0, 405 0, 067
0,
164 0, 005
1995
135, 040 0, 472 0, 071
0,
223 0, 005
1996
144, 684 0, 522 0, 075
0,
272 0, 006
1997
159, 845 0, 588 0, 080
0,
346 0, 006
1998
157, 336 0, 644 0, 085
0,
414 0, 007
1999
163, 547 0, 701 0, 089
0,
492 0, 008
2000
172, 472 0, 786 0, 097
0,
618 0, 009
2001
187, 797 0, 938 0, 103
0,
880 0, 011
2002
212, 158 1, 084 0, 113
1,
174 0, 013
2003 226, 954 1, 180 0, 123 1, 0, 015

33. 33
Hệ phương trình chuẩn:
10a + 7, 320 b + 0, 903 c =1683, 916
7, 032 a +5, 976 b +0, 704 c =1308, 918
0, 903 a +7, 04 b +0, 085 c = 157, 447
Giải hệ phương trình ta được : a=71, 381 ; b=111, 797 ; c=168, 055
Phương trình dự báo :Y = 71, 381+ 111, 797*X1 + 168, 055*X2
393
∑
1683,
916 7, 320 0, 903
5,
976 0, 085
X1X2 X1Y X2Y Ydự báo
0, 027 50, 193 8, 367 127, 9361
0, 033 63, 753 9, 543 136, 0373
0, 039 75, 490 10, 902 142, 3751
0, 047 94, 034 12, 861 150, 6712
0, 055 101, 270 13, 368 157, 6191
0, 062 114, 701 14, 557 164, 7468
0, 076 135, 558 16, 678 175, 5004
0, 097 176, 187 19, 352 193, 5848
0, 122 229, 891 23, 944 211, 4887
0, 145 267, 840 27, 874 223, 9585
0, 704 1308, 918157, 447

34. 34
Dự báo số lượng xe máy năm 2005 là : X1 (2005) = 1, 2915 (nghìn xe)
Dự báo số lượng ô tô năm 2005 là : X2(2005) = 0, 1401 (nghìn xe)
Thay vào phương trình dự báo Y(2005) = 239, 311 (triệu lít)
2. Đánh giá độ tin cậy của dự báo
Sai số dự báo được tính theo công thức sau :
Các tính toán để ước lượng sai số dự báo
Ut U2
X1 -X1tb X2-X2tb
(X1 -
X1tb)2
(X2-
X2tb)2
(X1 -X1tb)
*(X2-X2tb)
-3, 85314, 8461 -0, 327 -0, 023 0, 107
0,
000524 0, 007499
-0, 9970, 99452 -0, 260 -0, 020 0, 068
0,
000387 0, 005109
2, 309 5, 3308 -0, 210 -0, 015 0, 044
0,
000224 0, 003149
9, 17484, 1585 -0, 144 -0, 010 0, 021
0,
000097 0, 001418
-0, 2830, 08012 -0, 088 -0, 005 0, 008
0,
000029 0, 000474
-1, 2001, 43947 -0, 031 -0, 001 0, 001
0,
000002 0, 000040
-3, 0289, 17115 0, 054 0, 006 0, 003
0,
000041 0, 000344
-5, 78833, 4984 0, 206 0, 013 0, 043
0,
000162 0, 002623

35. 35
0, 6690, 44799 0, 352 0, 023 0, 124
0,
000507 0, 007921
2, 995 8, 9729 0, 448 0, 032 0, 201
0,
001055 0, 014561
∑ 158, 94 0, 000 0, 000 0, 618
0,
003029 0, 043137
Các chỉ tiêu trong công thức sai số :
Su
2
/(n-1) = 158, 94/ 9 = 17, 66
1 10 0, 618
l 11 = ∑ (X1j -X1tb) 2
= = 0, 0618
n j=1
10
1 10 0, 003
l 22 = ∑ (X2j -X2tb) 2
= =0, 0003
n j=1
10
1 10 0, 043
l 12 = ∑ (X1j -X1tb) (X2j -X2tb) = = 0, 0043
n j=1
10
L =0, 0000005
(Xq(tp) - Xq)*(Xu(tp) - Xu)
∑ Lqu =

36. 36
q, u
det L
0, 0618*(0, 1401 - 0, 0903)2
+ 0, 0003 * (1, 2915 - 0, 732)2
+2*0, 0043*(1,
2915- 0, 372)*(0, 1401 - 0, 0903)
=
0, 0000005
=1281, 964
Ä = 56, 87
Khoảng dự báo : 182, 44 <= Y <=296, 181
3. Các phương án dự báo khác
Ngoài phương pháp dự báo trên, có thể tiến hành dự báo cầu thị trường xăng bằng
mô hình san xu thế với ỏ = 0, 5 ta được kết quả dự báo như sau:
Năm Y s1 s2 a b Ydự báo e2
111,
044
109,
806
112,
282 1, 238
1990
113,
520
112,
282
111,
044
113,
520 1, 238
1991
114,
758
113,
520
112,
282
114,
758 1, 238 114, 758 0, 000
1992
119,
143
116,
332
114,
307
118,
356 2, 025 115, 996 3, 147
1993
124,
010
120,
171
117,
239
123,
103 2, 932 120, 381 3, 629

37. 37
1994
124,
083
122,
127
119,
683
124,
571 2, 444 126, 035 -1, 952
1995
135,
040
128,
583
124,
133
133,
033 4, 450 127, 015 8, 025
1996
144,
684
136,
634
130,
383
142,
884 6, 250 137, 484 7, 201
1997
159,
845
148,
240
139,
312
157,
168 8, 928 149, 135 10, 711
1998
151,
753
149,
996
144,
654
155,
339 5, 342 166, 096 -14, 343
1999
144,
848
147,
422
146,
038
148,
806 1, 384 160, 681 -15, 833
2000
172,
472
159,
947
152,
993
166,
902 6, 955 150, 191 22, 282
2001
187,
797
173,
872
163,
433
184,
312
10,
440 173, 856 13, 941
2002
212,
158
193,
015
178,
224
207,
806
14,
791 194, 752 17, 406
2003
226,
954
209,
984
194,
104
225,
865
15,
880 222, 598 4, 356
2004
241,
745
225,
865
209,
984
241,
745
15,
880 241, 745 4, 184
2005 257, 625
MSE:2.
04

38. 38
Kết quả dự báo theo hai phương pháp có sự chênh lệch, dự báo theo phương pháp
san mũ cho kết quả cầu thị trường cao hơn. Xét trên tình hình thực tế, do thành phố
Hà Nội đã ban hành quy định mói về đăng kí xe máy nhằm hạn chế tốc độ tăng của
loại phương tiện này và sẽ áp dụng rộng rãi trên phạm vi 7 quận nội thành trong
năm 2005 và tiến đến áp cho tất cả các quận còn lại. Biện pháp này sẽ có tác động
đáng kể đến lượng xe máy tăng thêm trong năm 2005. Dự báo cầu thị trường xăng
trên địa bàn thành phố Hà Nội có thể sử dụng kết quả dự báo theo mô hình đa nhân
tố.
Một loại nhiên liệu đang có nhiều triển vọng sẽ thay thế một phần lượng xăng tiêu
thụ trên thị trường Hà Nội vào năm 2005 là khí hóa lỏng (LPG). Các doanh nghiệp
kinh doanh nhiêu liệu cho phương tiện giao thông tại Hà Nội đã có kế hoạch xây
dựng các trạm cung cấp hoặc xây dựng bể chứa và lắp đặt thiết bị ngay tại các trạm
cung cấp xăng dầu hiện có, nếu hệ thống này đi vào hoạt động trong năm 2005 thì
ước tính sẽ thay thế 5% lượng xăng tiêu thụ trên thị trường chủ yếu phục vụ cho xe
buýt và các hãng taxi, tức cầu thị trường xăng có khả năng giảm 5% so với dự báo
Trong vài năm tới khi hệ thống này được mở rộng và các thiết bị chuyển đổi sẵn có
trên thị trường loại nhiên liệu này sẽ thay thế một lượng đáng kể cầu thị trường
xăng

39. 39
Kết luận
Trong nền kinh tế thị trường, công tác dự báo là vô cùng quan trọng bởi lẽ nó
cung cấp thông tin cần thiết nhằm phát hiện và bố trí sử dụng các nguồn lực trong
tương lai một cách có căn cứ thực tế. Dự báo không chỉ cung cấp thông tin cho các
nhà hoạch định chính sách vi mô mà vai trò dự báo càng được khẳng định khi các
doanh nghiệp không thể tồn tại trong nền kinh tế thị trường nếu không dựa trên các
kết quả dự báo để đưa ra các quyết định có căn cứ thực tế và khoa học. Mục tiêu
của hầu hết các doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận cũng có nghĩa là đáp ứng tối
đa nhu cầu thị trường trên cơ sở nguồn lực của mình. Một trong những công việc
doanh nghiệp cần phải thực hiện để đạt được mục tiêu là dự báo nhu cầu thị
trường. Đề tài chọn mặt hàng xăng để dự báo xuất phát từ tính chất thiết yếu của
xăng đối với nền kinh tế và khó khăn của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu
trước những biến động bất lợi về giá xăng trên thị trường xăng dầu thế gíới. Việt
Nam hiện nay phải nhập khẩu 100% lượng xăng theo giá thị trường thế giới nhưng
do tính thiết yếu của mặt hàng, việc tăng giá xăng ở mức cao sẽ gây khó khăn cho
hoạt động sản xuất và đời sống, kéo theo sự tăng giá của rất nhiều mặt hàng khác
và có thể dẫn đến tình trạng lạm phát nên giá xăng tiêu thụ trên thị trường nội địa
theo quy định của nhà nước, chứ không theo giá thị trường. Các doanh nghiệp nhập
khẩu đầu mối phải có kế hoạch nhập khẩu và dự trữ dựa trên dự báo nhu cầu thị
trường để tiết kiệm ngoại tệ và đảm bảo hiệu quả kinh doanh, còn các đơn vị kinh
doanh xăng dầu cũng phải căn cứ vào dự báo nhu cầu thị trường để có kế hoạch
mua lại xăng từ các doanh nghiệp đầu mối và có chiến lược cạnh tranh với các đối
thủ trong việc chiếm lĩnh thị trường. Xét riêng trên thị trường Hà Nội, đây là thị
trường tiêu thụ lượng xăng lớn thứ hai của cả nước, tốc độ tăng trưởng của cầu thị
trường cao do đó các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng này trên địa bàn Hà Nội
phải tiến hành dự báo cầu thị trường hàng năm để ước lượng lượng tiêu thụ trong

40. 40
năm tới, có kế hoạch kinh doanh hiệu quả đồng thời có những chiến lược chiếm
lĩnh thị phần, nhất là trong điều kiện hiện nay kinh doanh xăng dầu không còn là
độc quyền nữa. Dự báo cầu thị trường mặt hàng xăng trên địa bàn Hà Nội có ý
nghĩa thiết thực đối với đối với các doanh nghiệp để chuẩn bị nguồn lực cần thiết,
để có kế hoạch kinh doanh hiệu quả nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu của thị trường
và đạt mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận.

41. 41
Danh mục tài liệu tham khảo
1. Giáo trình dự báo phát triển kinh tế - xã hội
2. Tạp chí con số và sự kiện số 1/2004
3. Tạp chí giao thông vận tải số 5, số 9/2004
4. Tạp chí đăng kiểm
5. Tạp chí thương mại
6. Niên giám thống kê Hà Nội năm 1998, 2000, 2003
7. Toàn cảnh kinh tế Việt Nam (tập 1)
8. Tư liệu kinh tế - xã hội Việt Nam
9. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh công ty xăng dầu khu vực I - Hà Nội các
năm 1990 - 2003.