2. YAZILI YOKLAMALAR
Yazili yoklama, ogrencilere birka^ soru yazdirilip veya yazili verilip bunlara belli bir
siirede yazili cevap istenmesi suretiyle yapilan birsinav tiiriidiir. Giiniimiizde en 90k
kullanilan sinav turiidiir. Bunun olasi sebeplerinden bazilan; a. Hazirlanmasmin kolay
olmasi,
c.Yazili yoklamaya alternatif olarak geli§tirilen diger sinav tiirlerinin
yeterince bilinmemesi veya biraz uzmanlik gerektirmesidir.
1. Bir yazili yoklama sorusu, bir dereceye dek cevaplayiciyi, hakkinda yazacagi
konuyu se^mede ve cevabin ifadesinde serbest birakir. Cevaplayiciya taninan bu
cevap ozgiirliigii en onemli ozelligidir.
Yazili yoklama sorulan kendi i^inde ikiye ayrilir:
a. Smirli cevap sorulan, verilecek cevabin niteligine, uzunluguna ve
orgiitlenmesine bazi sinirlamalar koyar. (... listeleyin, ... tammlayin,...
nedenlerini verin gibi) Bu tiir sorularin puanlanmasi nesnel ve kolaydir.
Yalniz bu tiir sorular sentez ve degerlendirme diizeyindeki davram§lan
olgmede uygun dii§mez.
b. Iyi bilinen bir sinav tiirii olmasi ve
Yazili Yoklamalann Ozellikleri
a. Smirli cevap sorulan b. Serbest cevap sonilan
3. b. Serbest cevap sorulannda, cevabin igerik, nitelik ve uzunlugunu
belirlemede, cevaplayiciya simrsiz bir ozgiirliik verir. Bu tiir sorularda, bazen,
cevaplama zamani, yazmada kullamlacak sayfa ya da kelime sayisi kisitlanarak
bir sinirlama koyma yoluna gidildigi olur. Serbest cevapli sorular, ozgiin ve
yaratici dii§unme giicu, bir konuyla ilgili bilgi ogelerini se?ip ayiklayarak onlan
tutarli ve anlamli bir butiin olu§turacak bigimde orgiitleme giicii, fikirleri ya da
bir fikirlcr oruntiisunu degerlendirme giicii gibi genel ogrenme iiriinlerini
ol^mede etkilice kullanilabilir. Puanlamada gii^iik vardir, zaman alici ve
ozneldir.
2. Cevaplann yazili olarak verilmesi zorunlulugu, aslinda olQiilmek istenmeyen
ozelliklerin de cevaba yansimasi sonucunu dogurur. Cevaplayicinin anlatiminm
duru, giizel ve gekici olup olmamasi; yazismin okunakli, diizgiin ve giizel olup
olmamasi, yazma siirati, kompozisyon yetenegi gibi...
3. Yazili yoklamalarda, cevaplayicilar, zamanlarimn $ogunu, sorularin cevaplarim
dii§unup bulmaya ve cevaplarmi yazmaya harcarlar. Cevabi yazma i§i Qok zaman
aldigindan, belli bir siire iginde dgrencilere sorulabilecek soru sayisi az olur.
Kapsadigi soru sayisinm azligi, yazili yoklamalarm gegerlik ve giivenirligini
simrlayan bir ba§ka etkendir. Bir testteki soru sayisi azaldikga o testin giivenirligi
dii§er.
4. 4. Cevaplayicilar sorular ne denli a^ik sorulursa sorulsun bildigini yazma
egilimindedirler ve sorunun anlasjirhgi azaldikQa bu egilim kuvvetlenir.
5. Cevaplayicilar, blof yaparak §i§irme cevaplar verebilir. Yazimi kuvvetli bir
ogrenci cevabi yuvarlak yorumlarla ge<?i§tirebilir.
6. Yazili yoklamalarda cevaplar dogru-yanli§ §eklinde kesin olmaz. Dogruya
yakin ya da yanli§ olabilir.
7. Yazili yoklama sorularim yazmak kolaydir, az zaman alir. Puanlama ve
okumasi zordur. Puanlamada kalip yoktur. Ogretmcnin ruhsal durumu
puanlamayi etkileyebilir. Taktir ettigi ogrenciye 90k, sevmedigine az puan
verebilir. Sorunun birinin 90k iyi ve kotii cevaplandirilmi§ olmasi diger sorularm
puanlanmasmi etkiler.
Yazinin guzelligi, anlatimi puam etkiler. Butiin bu sebepler yazili yoklamalarin
giivenirligini dii§uriir. Puanlayici farkli zamanlarda aym somya farkli puanlar
verebilir.
5. Hangi Durumlarda Yazili Yoklama Yapilmalidir?
1. Sinava girecek ogrenci sayisi az ise ve testin ileride kullanilmasi
du§uniilmuyorsa,
2. Sinav oncesi <poktan segneli test hazirlamaya vakit yoksa ve degerlendinne
yapmak i^in zaman £oksa,
3. Sentcz ve degerlendinne basamaklarmda ve yazma yeteneginin
geli§tirilmesine yonelik durumlarda.
4. Ogretmen objcktif madde yazmada becerikli degil de, ele§tirisi iyi, dikkatli
bir okuyucu ise,
5. Ki§ilerin geleceklerini belirleyen kararlar alinirken (Doktora sinavi gibi).
yazili yoklama kullanilabilir.
6. Yazili Yoklamalann Geli$tirilmesinde Uyulmasi Gereken Kurallar
1. Oncelikle bir test plani yapilmalidir. Bu test planinda,
a) Sinavin amaci nedir?
b) OlQiilecek davrani§lar nelerdir?
c) Hangi konular, alt konular ol£ulecektir?
d) Testte ka? som bulunmalidir ve hangi konulara dagilmalidir? (Belirtke
tablosu hazirlanmali)
2. Zaman ?ok harcanacagindan az soru sorulmak zorunlulugu vardir. Bu durum
§oyle giderilebilir ve gtivenirlik yiikseltilebilir.
a) Az sayida uzun cevapli soru yerine $ok sayida kisa cevapli soru sorulmalidir.
b) Belirtke tablosunda kritik davram$lari test eden sorular bulunmalidir.
3. Sorular agik ve net, anla$ilir olmalidir. Diger ogretmenlere okunarak gorii§leri
alinmalidir. Sorular farkli yorumlara sebep olmamalidir.
4. Zorunlu olmadik^a se^meli soru kullanilmamalidir. Ogrenci kritik davrani$i
yoklayan sorulardan kagacaktir. Puanlama da gtigluk olabilir. ilk 5 sorunun
herkesQe cevaplanmasi istenir. Son 5 sorunun ikisinin cevaplanmasi yeterlidir.
7. 5. A^ik kitap sinavi yapmaktan ka9inmalidir. Istatistik gibi formiil ezberleten
sinavlardan ka^inilmalidir. Fonniillerin yazili verilmesi daha uygundur. Yoksa
kitaba a§inalik dogar.
6. Sorular ogrenciye onceden teksir edilip verilmelidir. Sinavda sorular
yazdinlarak zaman yitirilmemelidir.
7. Sorularin ba§inda cevaplama i§lemine ili§kin hususlari agiklayan bir yonerge ya
da a^iklama bulunmalidir.
8. Puanlarken oznelligi azaltmak igin;
a) Ogretmen kagitlari okurken anlatim giicii, yazi giizelligi gibi faktorleri
puanlamada goz onunde tutmamalidir.
b) Kagidin kime ait olduguna soru okunurken bakilmamalidir.
8. c) Cevaplann okunmasinda bir soruya turn ogrencilerin verdigi cevap okunduktan
sonra diger soruya ge9ilmeli ve aym bipimde o da okunmalidir. Bu durum ilk
cevabi iyi ya da kotii olan ogrencinin diger sorulara bu durumunun yansimasini
engeller.
d) Smirli cevap sorulannda ayrintih puan anahtan kullamlmahdir.
Serbest cevapli sorularda model cevap yazmak zordur. Siniflama yontemiyle
ccvaplandirilir (iyi-orta-kotii).
e) iki veya daha 90k puanlayici mumkunse ayn ayn okumali ve cevaplar boyle
degerlendirilmelidir. Bilhassa doktora sinavlannda vb. bu yontem kullanilmalidir.
Ancak tiim puanlayicilar aym puan anahtanna gore degerlendirme yapmalidir.
f) Ogretmen, sinavdan evvel sinavda kullanacagi sorularla ilgili soru bankasi
hazirlamahdir ve sinavda soracaklanni bunun i9inden se9melidir.
g) Sinavin puanlamasinda kullamlan puanlama yontemleri, Genel izlenimle
puanlama, Siniflama, Siralama, Anahtarla puanlama, Negatif puandir.
9. PUANLAMAANAHTARI A§agida, ortak bir materyale
dayali 3 soru ve onlann puanlama anahtarlan omek olarak verilmi§tir.
DIKKAT!
A§agidaki sorular (4-6. sorular) betimlenen §u duruma gore cevaplandirilacaktir. Bir
grup ogrencinin, kapsamlan birbirinden farkli olan 119 testten aldiklari puanlann
istatistikleri ile 0 sinifin ogrencilerinden Ay§e'nin her testten elde ettigi puan
§oyledir:
TEST I TEST II TEST III
Madde sayisi 30 50 90
Aritmetik ortalama 16,2 28,6 35,4
Standart kayma 2,0 6,8 5,2
Av$e'nin ham puam 15 32 33
4. Bu test sonu^lanna dayanarak ogrencilere not verilmek istendiginde, soz
konusu u? test, en buyiik agirlik taninandan en kii^tik agirlik taninana dogru
nasil siralanir? Neden? (5 puan)
5. Bu testier, uygulandigi sinifa g5re, en giig olandan en kolay olana dogru
nasil siralanir? Neden?(5 puan)
6. Ay§e'nin hangi testteki mutlak ba§ansi daha buyiiktiir? Neden? (3 puan)
10. Puanlama Anahtan
Cevapta bulunmasi gerekli ayrinti_Puan
4. a) Test III, Test II, Test I 3
b) Cunkii, soru sayisi fazla olan testin, digerlerine kiyasla
daha geperli ve giivenilir olmasi beklenir. 2
5. a) Test III, Test I, Test II 3
b) Ciinkii, bir testin ortalama giiplugii, o testin ortalamasinin, 1
o testten alinabilecek en yiiksek puana oramdir.
c) Bu oran ne denli kupiik pikarsa, test o denli gup demektir. 1
Test I ipin: 16,2/30=0,54
Test II ipin: 28,6/500=0,57
Test III ipin: 35,4/90= 0,39
6. a) Test II deki mutlak ba§ansi daha biiyiiktur. 1
b) Mutlak ba§an, ogrencinin ham puamnm o testten 1
alinabilecek toplam puana oramdir.
c) Boylece 32/50> 15/30 > 33/90 olur 1
11. (,'oktan Se^meli Test Yazili Yoklama
Olyiilen
Davram$lar
Bilgi, kavrama, uygulama ve analiz duzeyindeki davrani§larla
degerlendirme duzeyindeki davram$larin bazilari.(DegerIendinne ve
ozellikle sentez duzeyindeki davram§lari dl^mede yetersiz.)
Sentez ve degerlendirme duzeyindeki
davrani$larin ol^ulmesinde en etkili. Kavrama,
uygulama ve analiz duzeyindeki davrani$lann
ol^iilmesinde de iyi sayilir. Bilgi diizcyindcki
davrani§lann olyulmesinde etkisiz.
t^erigin
Orncklcnmcsi
Cok sayida madde kullanilmasi, igerigin temsil edici bi^imde
omeklenmesini mumkiin kilar.
Az sayida soru kullanilmasi, igerigin temsil
edici bi^imde omeklenmesini mumkiin kilmaz.
Maddelerin
Hazirlanmasi
iyi madde yazmak giigtiir, zaman alicidir. az da olsa ozel bilgi ve beceri
gerektirir. Iyi madde yazmak. Qoktan se9melilerde oldugu
denli gii^ degildir, 90k zaman almaz.
Puanlanniasi Kolay, gabuk, nesnel. Puanlama guvenirligi yiiksek.
Giig, zaman alici, oznel. Puanlama guvenirligi
dii§iik.
Ogrencilerin Ba§ari
Puanlanni Carpitan
Etkenler
Ba§ari puanlanni. “okuma yetenegi” ve “tahmin” garpitabilir. “Yazma yetenegi” ve “blof’ ba$ari puanlanni
garpitabilir.
Ogrenmc Surecine
Olahilecek Etkisi
Ogrencileri, ba§kalannin fikirlerini hatirlamaya, yorumlamaya ve
analize te$vik eder.
Ogrencileri. sinavdan once nlgusal hilgileri, onlar arasinda bir
sistemle$tirme yapmaksizin ezberlemeye yoncltir.
Ogrencileri kendi bilgilerini, fikirlerini ifadeye,
biitunle$tirip orgiitlemeye te§vik eder.
Ara$tirmalar gostermi§tir ki, bu tiir test,
ogrencileri, surckli ve anlayarak 9ali§maya
yoneltir.
