SlideShare a Scribd company logo
1 of 36
Download to read offline
Pagina 1 / 36
Naam: .....................................................
Klas: ........................................................
Inleverdatum:..........................................
Vak: Bèta Plus
Cursus 2017-2018 / Periode 2
Pagina 2 / 36
INHOUDSOPGAVE
SAMENHANG .......................................................................................................................... 3
WERKBOEK ‘METEN = WETEN’...........................................................................4
STUDIEWIJZER ‘METEN = WETEN’.......................................................................................... 4
SMELTPROEF........................................................................................................................... 5
GELEIDBAARHEID.................................................................................................................... 7
ELEKTRISCHE GELEIDING ........................................................................................................8
STOFFEN HERKENNEN ..........................................................................................................10
LICHTE EN ZWARE STOFFEN..................................................................................................11
BOUWMATERIALEN .............................................................................................................. 13
DATASHEET............................................................................................................................ 14
WERKBOEK ‘ECO-OFFICE’ ................................................................................. 15
INLEIDING ............................................................................................................................. 16
VERKENNING ‘DUURZAAM BOUWEN’.................................................................................. 17
VERKENNING ‘ENERGIE BESPAREN’...................................................................................... 20
GROEPSOPDRACHT............................................................................................................... 23
REGELS ..................................................................................................................................25
AAN HET WERK… .................................................................................................................. 26
EINDPRODUKT ...................................................................................................................... 27
EXCURSIES........................................................................................................ 28
DISCOVERYTRUCK................................................................................................................. 29
BIBLIOTHEEKBEZOEK.............................................................................................................30
GEOFORT............................................................................................................................... 31
TENTOONSTELLING............................................................................................................... 32
Pagina 3 / 36
SAMENHANG
wk 44
wk 45
wk 46
wk 47
wk 48
wk 49
wk 50
wk 51
KV
KV
wk2
wk3
wk4
ExpertsWetenschapsdagen
Discoverytruck
Bibliotheekbezoek
BètaPlus:Eco-office
Biologie
Aardrijkskunde
Natuurkunde
Geofort
Tentoonstelling
Opdracht
BètaPlus:energieen
materialen
Pagina 4 / 36
WERKBOEK ‘METEN = WETEN’
STUDIEWIJZER ‘METEN = WETEN’
De volgende punten staan centraal:
• SAMENWERKEN EN OVERLEGGEN
• WAARNEMEN EN METEN
• GEGEVENS VERWERKEN
Lesuur Beschrijving van
activiteiten
Doelstelling Wie neemt
actie
Lesuren 1 en 2 Smeltproef Herkennen welke factoren een rol
spelen bij isolatie
Docent/
Leerlingen
Geleidbaarheid Begrijpen hoe warmte zich verplaatst
Het verschil kunnen aangeven tussen
warmte en temperatuur
Docent/
Leerlingen
Lesuren 3 en 4 Elektrische
geleidbaarheid
Kenmerken van batterijen herkennen
Batterijen kunnen doormeten
Docent/
Leerlingen
Geleidbaarheid Elektrische geleiding kunnen
uitleggen
Voorbeelden van geleiders en
isolatoren noemen
Docent/
Leerlingen
Stoffen herkennen Stofeigenschappen benoemen en
herkennen
Docent/
Leerlingen
Lesuren 5 en 6 Lichte en zware
stoffen
Volume van voorwerpen bepalen
Dichtheid berekenen
Docent/
Leerlingen
Bouwmaterialen Bouwmaterialen herkennen
Eigenschappen en toepassingen
benoemen
Docent/
Leerlingen
Lesuur 7 en 8 Datasheet Zelf een datasheet maken van een
duurzaam materiaal
Leerlingen
Pagina 5 / 36
SMELTPROEF
Doe de ontdekken-activiteit op blz. 98 en 99 in je NaSk boek
1 en 2. Methode Werking Zon Wind
Op welke twee manieren wordt er bij het ijssculpturenfestival voor gezorgd dat het ijs
en de sneeuw lang goed blijven?
..................................................................................................................zon / wind*
..................................................................................................................zon / wind*
5. Welke methode denk je dat het beste werkt?
...................................................................................................................................
Toelichting:..................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
6. Waar moet je op letten als je verschillende methoden eerlijk wilt vergelijken?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Pagina 6 / 36
Activiteit 1: gegevens van je eigen proefje
groe
p
vermogen
(W)
methode beginmass
a (g)
eindmassa
(g)
verschil percentage
Verzameltabel voor de hele klas
groe
p
vermogen
(W)
methode percentage W N A K
1 150 Watten
150 Niets
2 150 Watten
150 Niets
3 150 Aluminium
150 Koolstof
4 150 Aluminium
150 Koolstof
5 500 Watten
500 Niets
6 500 Watten
500 Niets
7 500 Aluminium
500 Koolstof
8 500 Aluminium
500 Koolstof
8. Welke methode werkt het beste?............................................................................
Toelichting:..................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Pagina 7 / 36
GELEIDBAARHEID
H3 Activiteit 2: Warmtegeleiding (p.108)
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
H3 Activiteit 5: Mat of glans
Temperatuur stijgt het snelst bij .................................................................................
Verklaring: ..................................................................................................................
Temperatuur wordt het hoogst bij ..............................................................................
Verklaring: ..................................................................................................................
Waarom is de genoemde conclusie niet zinvol?.........................................................
...................................................................................................................................
H3 Activiteit 16: heet en koud water (p.132)
Waarom mengen warm en koud water in een meertje slecht? ...................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
H3 Activiteit 17: gevoelsthermometer
Zijn je handen een goede thermometer?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
H3 Activiteit 18: gevoelstemperatuur meten
Heb je temperatuurverschil kunnen meten? ...............................................................
Waarom wel / niet*......................................................................................................
Pagina 8 / 36
ELEKTRISCHE GELEIDING
Vul dit logboek zo volledig mogelijk in tijdens de les
1. H2 Activiteit 10: Batterijen (p. 75)
a. Welke spullen heb je voor dit practicum nodig?
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
b. Hoe kun je het verschil zien tussen de plus-aansluiting en de min-aansluiting
van een batterij?.......................................................................................................
c. Meet de spanning van verschillende batterijen en noteer de meetwaarden in de
tabel.
Spanningsbron
(type)
Naam Gespecificeerde
Spanning (V)
Gemeten
Spanning
(V)
Afwijking
(V)
3R12 Platte
batterij
4,5
R20 Mono 1,5
R14 Baby 1,5
R6 AA-
penlight
1,5
R03 AAA-
penlight
1,5
6R61 blokbatterij 9
knoopcel
d. Bepaal de afwijking en noteer deze in de tabel.
e. Als je een afwijking gevonden hebt, hoe kun je die verklaren? ............................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Pagina 9 / 36
2. Activiteit 15 Geleiders en isolatoren (p.84)
a. Welke spullen heb je voor dit practicum nodig?
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
b. Voorspel welke materialen geleiders (G) zijn en welke isolatoren (I)
c. Bouw een opstelling met een kb (krokodillenbek) - snoertje - batterij set -
snoertje - lampje - snoertje - kb
d. Klem verschillende materialen tussen de kb’s en noteer het resultaat.
Soort stof Voorspelling Lamp
brandt
wel
Lamp
brandt
niet
Geleider of
isolator
koper
touw
aluminium
perspex
potloodstift
hout
ijzer
……
demi-water
(demo)
Zoutoplossing
(demo)
e. Wat is de verzamelnaam voor de vaste stoffen waarvan je gezien hebt dat ze
geleiden?
.................................................................................................................................
f. Hoe verklaar je dat de potloodstift geleid?
.................................................................................................................................
g. Hoe verklaar je dat de zoutoplossing wel stroom geleid maar demiwater niet?
.................................................................................................................................
h. Hoe heten de ladingdragers in vaste stoffen? ......................................................
Pagina 10 / 36
STOFFEN HERKENNEN
Onderzoeksvraag: Hoe kun je een stof herkennen
Materialen:
▪ 20 buisjes met (on)bekende stoffen
▪ Magneet
Werkwijze
▪ Neem een buisje
▪ Bepaal kleur, geur en fase. Ruik voorzichtig, wuif over de open buis naar je neus.
▪ Noteer bijzonderheden
▪ Noteer je conclusie
▪ Zet het buisje afgesloten terug
Waarnemingen en conclusie
Buisje Kleur Geur Fase Bijzonderheden Ik denk dat het …. is
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Tabel 1
Pagina 11 / 36
LICHTE EN ZWARE STOFFEN
Titel: Dichtheid van verschillende stoffen
(zie ook activiteit 12 p.278)
Onderzoeksvraag : Hoe kun je een stof herkennen door massa en volume te
bepalen
Plan van aanpak:
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
Maak naast het plan een schematische tekening van de testopstelling
Methode
Een manier om het volume van een voorwerp te bepalen is de
onderdompelingsmethode. Omschrijf hieronder kort hoe de
onderdompelingsmethode werkt:
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
Waarnemingen
Omschrijving van het
voorwerp
Volume
(cm3)
Massa
(g)
dichthei
d
(g/cm3)
Stof waarvan het
voorwerp is
gemaakt
Pagina 12 / 36
Deel b: massa en volume
Verzamel 4 blokjes van hetzelfde soort.
Stof A: Stof B:
Aantal
blokjes
Volume
(cm3)
Massa
(g)
Volume
(cm3)
Massa
(g)
1
2
3
4
Verwerk de meetgegevens een diagram. Als je twee series gegevens hebt, gebruik
dan dezelfde schaalverdeling voor de beide sets gegevens en voeg een legenda toe.
(horizontaal: volume (cm3); verticaal: massa (g)).
Massa en volume van een stof
Leg uit of de grafiek(en) recht evenredig is(/zijn).
......................................................................................................................................
Hoe kun je het verband tussen massa en volume beschrijven (formule)
......................................................................................................................................
Hoe kun je in dit massa-volume diagram de dichtheid aflezen?
......................................................................................................................................
Pagina 13 / 36
BOUWMATERIALEN
Bouwmaterialen
Materiaal Massa
(g)
l*b*h Volume
(cm3)
Dichtheid
(g/cm3)
L R
1. Piepschuim
2. Noppenfolie
3. PIR
4. Steenwol
5. Gips
6. Multiplex
7. Hardboard
8. Vloermortel
VWP220
9. Glasschuim
10.Spaanplaat
11.Triso super
12.Triso lane
Welk materiaal heeft de kleinste dichtheid?
.................................................................................................................................
Welk materiaal heeft de grootste dichtheid?
.................................................................................................................................
Welk materiaal is het sterkst?
.................................................................................................................................
Welk materiaal isoleert het beste?
.................................................................................................................................
Welk materiaal is het meest brandvertragend?
.................................................................................................................................
Welk materiaal is het minst brandvertragend?
.................................................................................................................................
Pagina 14 / 36
DATASHEET
Schrijf een Datasheet/Reclamefolder over een duurzaam materiaal (ongeveer 1 A4)
Kies een duurzaam materiaal en verzamel informatie om het te promoten
▪ Omschrijving (materiaal, samenstelling, afmeting, afwerking, verpakking)
▪ Montage/installatie
▪ Duurzaamheidsaspecten (isolatie, duurzame productie, recyclebaar, gaat lang
mee, ...)
▪ Isolatiewaarde (dichtheid, lambda-waarde, R-waarde)
▪ Brandbestendig / brandwerend
▪ Eindafwerking (bijv. schilderen/behangen/stucwerk/…)
▪ Auteurs (namen van de groepsleden)
Let ook op
▪ Plaatje (hoe ziet het er uit)
▪ Vormgeving (het geheel moet er aantrekkelijk uitzien)
Top (waarom dit materiaal)
Tip (verbeterpunten)
Pagina 15 / 36
WERKBOEK ‘ECO-OFFICE’
Pagina 16 / 36
INLEIDING
De komende periode werken jullie aan opdrachten
bij het vak Beta+. De opdrachten staan in het kader
van ‘duurzaam bouwen’. Binnen dit kader werk je
aan het project ‘Eco-office’.
De komende periode gaan jullie onderzoek doen
naar duurzaamheid.
Onderwerpen die o.a. aan bod kunnen komen zijn:
• Duurzaam bouwen
• Duurzame bouwmaterialen
• Duurzaam leven / milieubewust leven
• Energieverbruik / energie opwekken / energiebesparing
• Waterverbruik / waterbesparing
• Gasverbruik / gasbesparing
• Bouwconstructies
• Bouwmethoden
Jullie krijgen een beoordeling op het:
- proces (werkwijze, zelfstandig werken, samenwerken etc.).
- producten (verslag, maquette, presentatie aan andere leerlingen).
Pagina 17 / 36
VERKENNING ‘DUURZAAM BOUWEN’
Om te begrijpen wat duurzaam bouwen inhoudt maak je eerst de volgende vragen.
Gebruik websites als om de antwoorden te vinden.
Vraag 1: Leg uit wat duurzaam bouwen inhoudt.
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Vraag 2: Waarom vinden veel mensen duurzaam bouwen zo belangrijk?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Vraag 3: Noem 3 stappen die je kunt nemen om duurzaam te bouwen:
1. ................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................
3. ................................................................................................................................
Vraag 4: Wat betekent duurzaam woongedrag?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Pagina 18 / 36
Vraag 5: Lees de onderstaande stellingen goed: geef per stelling aan of je het er mee
eens bent of niet en geef daarvoor 2 argumenten
Stelling 1: Duurzaam bouwen kost veel meer geld dan bouwen op de traditionele
manier.
Eens/oneens want:. ....................................................................................................
1. ................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................
Stelling 2: Een tussenwoning is meestal energiezuiniger dan een vrijstaand huis.
Eens/oneens want:. ....................................................................................................
1. ................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................
Vraag 6: Sommige huizen hebben nog enkel glas in de kozijnen. Hoeveel bespaar je
per jaar als je hier dubbel glas in laat zetten?
…................................................................................................................................
Zijn er al betere alternatieven voor dubbel glas? Welke? ...........................................
…................................................................................................................................
Vraag 7: Het kiezen van de juiste isolatie is erg belangrijk. Zoek op internet 5
duurzame isolatiematerialen op:
1. ................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................
3. ................................................................................................................................
4. ................................................................................................................................
5. ................................................................................................................................
Pagina 19 / 36
Vraag 8: Noem een voordeel en een nadeel op van duurzame isolatiematerialen?
Voordeel: ....................................................................................................................
...................................................................................................................................
Nadeel: .......................................................................................................................
...................................................................................................................................
Vraag 9: Ga naar: en bekijk de website goed. Schrijf
nu 5 manieren op waarop je energie kunt besparen:
1. ................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................
3. ................................................................................................................................
4. ................................................................................................................................
5. ................................................................................................................................
Vraag 10: Wat vind jij van duurzaam bouwen?
...................................................................................................................................
Beargumenteer je antwoord: ......................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Pagina 20 / 36
VERKENNING ‘ENERGIE BESPAREN’
Ga naar de website www.meermetminder.nl
Bekijk de website goed. Zoek antwoord op de
onderstaande vragen.
Vraag 11: Op welke 3 manieren kun je energie besparen? Geef van elke manier 2
voorbeelden;
Manier 1:.....................................................................................................................
Voorbeeld: ..................................................................................................................
Voorbeeld: ..................................................................................................................
Manier 2:.....................................................................................................................
Voorbeeld: ..................................................................................................................
Voorbeeld: ..................................................................................................................
Manier 3:.....................................................................................................................
Voorbeeld: ..................................................................................................................
Voorbeeld: ..................................................................................................................
Pagina 21 / 36
Vraag 12: Hoe kun je thuis duurzame elektriciteit opwekken? Noem minimaal 5
antwoorden.
Door het plaatsen van...
1………………………………………………….5...........................................................
2………………………………………………….6…………………………………………..
3………………………………………………….7…………………………………………..
4………………………………………………….8…………………………………………..
Vraag 13 Hoe kom je aan een energielabel?
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
Vraag 14: Op welke 2 manieren geeft een energielabel aan hoe energiezuinig een
huis is?
1. ................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................
Pagina 22 / 36
Vraag 15: Het energielabel is verplicht wanneer je een huis wilt verkopen? Wat zijn
de gevolgen als je geen energielabel hebt voor de koper en voor de verkoper?
Koper:.........................................................................................................................
Verkoper .....................................................................................................................
Ga naar de website www.energiesubsidiewijzer.nl en beantwoord de volgende
vragen.
Vraag 16: Wat zijn de voordelen van het energiezuinig maken van je huis?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Vraag 17: Waarom geven de rijksoverheid, de provincie of je gemeente subsidie op
energiebesparende investeringen?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Vraag 18: Schrijf op voor welke subsidies jij (of je ouders) in aanmerking komt, dit
doe je door je woonplaats in te typen en op zoeken te drukken.
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Pagina 23 / 36
GROEPSOPDRACHT
Hieronder zie je een zogenaamde Eco-office. Een Eco-office is een flexibel te
plaatsen kantoorruimte. Hier kunnen gasten ontvangen
worden. Bij het maken van een Eco-office wordt rekening
gehouden met het milieu. Er worden duurzame
materialen gebruikt en energie- en waterbesparende
voorzieningen getroffen. Daarnaast is de ruimte goed
geïsoleerd. Een bijkomend voordeel is dat het volledig recyclebaar of herbruikbaar is.
Bij eventuele sloop van het gebouw kunnen alle bouwmaterialen dus hergebruikt
worden! Ook bij het plaatsen van de Eco-office is rekening gehouden met het
duurzame ‘karakter’. Door de lichte constructie is een zware betonnen fundering niet
nodig.
Kortom: een Eco-office is een zeer goed voorbeeld van een duurzaam gebouw!
Pagina 24 / 36
Wat wordt er van jullie verwacht….
De komende weken gaan jullie werken aan de Eco-office die hierboven is afgebeeld.
Jullie gaan in groepjes onderzoeken hoe jullie de Eco-office zo duurzaam mogelijk
kunnen maken. Het gebouwtje is nu nog blanco, de gebruikte bouwmaterialen en
energiebesparende materialen zijn niet bekent.
Het is aan jullie om hier invulling aan te geven.
Hierbij kunnen jullie denken aan de keuze van:
Isolatie Dakbedekking Watergebruik
Wanden Ramen Verlichting
Vloeren Deuren Energievoorziening
Gevelbekleding Elektriciteit …
Naast de materiaalkeuze kunnen jullie ook denken aan:
• Energiebesparende maatregelen.
• Overige maatregelen die de duurzaamheid van het gebouw vergroten.
Pagina 25 / 36
REGELS
Er zijn een paar regels waaraan jullie je moeten houden:
• De maten buitenwerks van de Eco-office zijn een vast gegeven (l:7m; b:5m; h:
4m) Deze mogen niet veranderd worden. Alleen in de hoogte ben je vrij tot
maximaal 4 meter. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een andere dakvorm.
• De Eco-office moet op papier gebruiksklaar worden ‘opgeleverd’, dit betekent
dat alles wat in, op of aan de Eco-office zit door jullie bepaald moet worden.
• Naast en op de Eco-office mogen ‘dingen’ geplaatst worden (tot 1 meter vanaf
de wand of het dak). Dit mag alleen als het de duurzaamheid vergroot.
• De indeling van de Eco-office zoals hieronder is aangegeven is een voorbeeld.
In jullie Eco-office moet een toilet komen en een kleine keuken(kitchenette).
• In de plaatsing van de deuren en ramen ben je vrij.
Zolang jullie deze regels aanhouden zijn jullie vrij in jullie keuzes. Probeer je te
onderscheiden van de andere groepjes! Kopiëren kan iedereen… maar origineel zijn
wordt meer gewaardeerd.
Voorbeeld van een plattegrond van de Eco-office
De afmetingen buitenwerks van het gebouw zijn: Lengte: 7 meter
Breedte: 5 meter
Hoogte: 4 meter
Pagina 26 / 36
AAN HET WERK…
Ga met je groepje apart zitten en overleg hoe jullie de komende periode gaan
werken.
Hieronder staan de stappen die door jullie genomen moeten worden:
Stap 1:
Doe onderzoek naar duurzame bouwmaterialen en energiebesparende
aanpassingen. Bekijk ook hoe je energie op kunt wekken, de Eco-office moet ten
slotte zelfvoorzienend zijn.
Daarnaast heb je water nodig en een waterafvoer, verdiep je hier ook in.
Verdiep je goed in het onderwerp!
Stap 2:
Kies de beste opties voor jullie Eco-office. Let op! De Eco-office moet zo duurzaam
mogelijk worden gebouwd. Kies dus voor duurzame technieken en materialen. Werk
dit in woord en beeld uit in een uitgebreid verslag. Licht jullie keuzes toe!
Stap 3:
Maak een maquette van jullie Eco-office, Schaal 1:20.
Stap 4:
Bereid een presentatie voor over de Eco-office die jullie hebben ontworpen. Kies een
aansprekende presentatievorm waarin jullie laten zien wat jullie hebben bedacht. De
maquette is deel van deze presentatie. In de presentatie vertellen jullie ook kort hoe
jullie te werk zijn gegaan (het proces).
Pagina 27 / 36
EINDPRODUKT
Elke leerling levert aan het einde van de periode het volgende in:
•Een mapje met daarin de volgende bijlagen:
- Practicumverslagen
- Datasheet
- Verkenning ‘duurzaam bouwen’ en ‘energie besparen’
- Opdracht Discoverytruck
- Verslag bibliotheekverzoek
- Verslag bezoek Geofort
Iedere groep levert aan het einde van de periode het volgende in:
• Een maquette, schaal 1:20
• Een werktekening met twee zijaanzichten en een bovenaanzicht,
schaal 1:50
• Een uitgebreide uitwerking van de groepsopdracht. De keuze van
gebruikte bouwmaterialen en energiebesparende materialen lichten jullie
hier in woord en beeld toe (dit deel komt dus voort uit de groepsopdracht).
• Het eventuele product van de presentatievorm (komt ook voort uit de
groepsopdracht). De maquette hoort hier ook bij, hier zou je bijvoorbeeld
foto’s van kunnen maken.
Pagina 28 / 36
EXCURSIES
Pagina 29 / 36
DISCOVERYTRUCK
Over jouw toekomst…
en die van jouw energie
Wat is jouw energie in 2030? Hoe verwarm jij je huis in 2040? Rijden er nog auto’s in
2050? Het antwoord op deze vragen is helemaal niet vanzelfsprekend! De
toekomstige energievoorziening is een belangrijke uitdaging voor jullie!
De Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen
en GasTerra dagen jongeren van nu uit om mee te werken aan bruikbare
oplossingen voor de energie van morgen.
Dit gebeurt in en rond de Jouw Energie van Morgen truck. Een rondreizend
laboratorium. Een inspirerende collegeruimte. Waarmee we langs de VO-scholen in
Nederland reizen om met jou de toekomst te verkennen. We kijken naar de
problemen die moeten worden opgelost. En naar mogelijkheden voor jou om mee te
werken aan grote uitdagingen, bijvoorbeeld door straks te kiezen voor een boeiende
studie.
http://www.jouwenergievanmorgen.nl/wp-
content/uploads/2011/09/RUG_Werkboekje_ZC_Site-1.pdf
Pagina 30 / 36
BIBLIOTHEEKBEZOEK
Waar moet bruikbare informatie aan voldoen?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
Geef kort aan wat het verschil is tussen een feit en een mening:
Feit = ............................................................................................................................
Mening = .......................................................................................................................
Welke 5 vragen moet je in je achterhoofd houden als je bronnen raadpleegt?
1. ..................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................
4. ..................................................................................................................................
5. ..................................................................................................................................
Teken hieronder een nette versie van de woordspin die jullie hebben gemaakt:
Pagina 31 / 36
GEOFORT
Schrijf een kort verslag over het bezoek aan Geofort
Wat is je algemene indruk?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Welke workshop heeft het meeste indruk op je gemaakt?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Wat heb je hierbij gezien, gedaan, geleerd?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Pagina 32 / 36
TENTOONSTELLING
Pagina 33 / 36
Pagina 34 / 36
(Hoogezand heeft ongeveer 34.216 inwoners)
Pagina 35 / 36
Pagina 36 / 36

More Related Content

What's hot

080825 Opbouw En Samenstelling Pijlen
080825 Opbouw En Samenstelling Pijlen080825 Opbouw En Samenstelling Pijlen
080825 Opbouw En Samenstelling PijlenKees Methorst
 
Algemene regeling gbo handboek
Algemene regeling gbo handboekAlgemene regeling gbo handboek
Algemene regeling gbo handboekFrank Smilda
 
Scriptie Stijn Blom Wnra
Scriptie Stijn Blom WnraScriptie Stijn Blom Wnra
Scriptie Stijn Blom WnraStijn Blom
 
Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...
Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...
Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...HenrietteReerink
 
Versie Aug 2008 Wetensch Vertaling Ned
Versie Aug 2008 Wetensch Vertaling NedVersie Aug 2008 Wetensch Vertaling Ned
Versie Aug 2008 Wetensch Vertaling NedKees Methorst
 
Eindrapport Onderzoek cultuurraden 05
Eindrapport Onderzoek cultuurraden 05Eindrapport Onderzoek cultuurraden 05
Eindrapport Onderzoek cultuurraden 05sofieverhoeven
 
Sociale media strategie_voor_politie
Sociale media strategie_voor_politieSociale media strategie_voor_politie
Sociale media strategie_voor_politieFrank Smilda
 
Demorapport talentassessment professional juni 2021
Demorapport talentassessment professional juni 2021Demorapport talentassessment professional juni 2021
Demorapport talentassessment professional juni 2021Matthijs Goedegebuure
 
19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...
19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...
19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...AndereTijden
 
Meerjaren Monumentenbeleidsplan St.Maarten
Meerjaren Monumentenbeleidsplan St.MaartenMeerjaren Monumentenbeleidsplan St.Maarten
Meerjaren Monumentenbeleidsplan St.Maartenpearl studio
 
Manual Euthanasie N
Manual Euthanasie NManual Euthanasie N
Manual Euthanasie Nguest31c337
 
Nielsen jaarrapport bruto mediabestedingen 2016
Nielsen jaarrapport bruto mediabestedingen 2016Nielsen jaarrapport bruto mediabestedingen 2016
Nielsen jaarrapport bruto mediabestedingen 2016Daniëlle de Jong
 
Trudo jaarverslag 2011
Trudo jaarverslag 2011Trudo jaarverslag 2011
Trudo jaarverslag 2011Sint Trudo
 
Groenplan 2012 vlaardingen blijvend groen
Groenplan 2012 vlaardingen blijvend groenGroenplan 2012 vlaardingen blijvend groen
Groenplan 2012 vlaardingen blijvend groenCarlos Mota
 
Communicatie familiebedrijven
Communicatie familiebedrijvenCommunicatie familiebedrijven
Communicatie familiebedrijvenTessa Smits
 
De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...
De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...
De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...Twittercrisis
 

What's hot (20)

080825 Opbouw En Samenstelling Pijlen
080825 Opbouw En Samenstelling Pijlen080825 Opbouw En Samenstelling Pijlen
080825 Opbouw En Samenstelling Pijlen
 
Algemene regeling gbo handboek
Algemene regeling gbo handboekAlgemene regeling gbo handboek
Algemene regeling gbo handboek
 
Scriptie Stijn Blom Wnra
Scriptie Stijn Blom WnraScriptie Stijn Blom Wnra
Scriptie Stijn Blom Wnra
 
RAPPORT Betreffende de vergelijkende onderzoeksopdracht inzake toelage aan de...
RAPPORT Betreffende de vergelijkende onderzoeksopdracht inzake toelage aan de...RAPPORT Betreffende de vergelijkende onderzoeksopdracht inzake toelage aan de...
RAPPORT Betreffende de vergelijkende onderzoeksopdracht inzake toelage aan de...
 
Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...
Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...
Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...
 
Versie Aug 2008 Wetensch Vertaling Ned
Versie Aug 2008 Wetensch Vertaling NedVersie Aug 2008 Wetensch Vertaling Ned
Versie Aug 2008 Wetensch Vertaling Ned
 
Eindrapport Onderzoek cultuurraden 05
Eindrapport Onderzoek cultuurraden 05Eindrapport Onderzoek cultuurraden 05
Eindrapport Onderzoek cultuurraden 05
 
Sociale media strategie_voor_politie
Sociale media strategie_voor_politieSociale media strategie_voor_politie
Sociale media strategie_voor_politie
 
Demorapport talentassessment professional juni 2021
Demorapport talentassessment professional juni 2021Demorapport talentassessment professional juni 2021
Demorapport talentassessment professional juni 2021
 
Toegepaste fysica volledig
Toegepaste fysica volledigToegepaste fysica volledig
Toegepaste fysica volledig
 
19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...
19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...
19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...
 
Zelzate gemeentegids 2014-2015
Zelzate gemeentegids 2014-2015Zelzate gemeentegids 2014-2015
Zelzate gemeentegids 2014-2015
 
Meerjaren Monumentenbeleidsplan St.Maarten
Meerjaren Monumentenbeleidsplan St.MaartenMeerjaren Monumentenbeleidsplan St.Maarten
Meerjaren Monumentenbeleidsplan St.Maarten
 
Manual Euthanasie N
Manual Euthanasie NManual Euthanasie N
Manual Euthanasie N
 
Nielsen jaarrapport bruto mediabestedingen 2016
Nielsen jaarrapport bruto mediabestedingen 2016Nielsen jaarrapport bruto mediabestedingen 2016
Nielsen jaarrapport bruto mediabestedingen 2016
 
Studieresultaten naar de effecten van de Leefloonwet
Studieresultaten naar de effecten van de LeefloonwetStudieresultaten naar de effecten van de Leefloonwet
Studieresultaten naar de effecten van de Leefloonwet
 
Trudo jaarverslag 2011
Trudo jaarverslag 2011Trudo jaarverslag 2011
Trudo jaarverslag 2011
 
Groenplan 2012 vlaardingen blijvend groen
Groenplan 2012 vlaardingen blijvend groenGroenplan 2012 vlaardingen blijvend groen
Groenplan 2012 vlaardingen blijvend groen
 
Communicatie familiebedrijven
Communicatie familiebedrijvenCommunicatie familiebedrijven
Communicatie familiebedrijven
 
De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...
De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...
De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...
 

Similar to Werkboek project eco office hv2 versie5b

Linked in netwerking_op_het_internet_okt_2009
Linked in netwerking_op_het_internet_okt_2009Linked in netwerking_op_het_internet_okt_2009
Linked in netwerking_op_het_internet_okt_2009kittyleuverink
 
LinkedIn Gebruiksaanwijzing
LinkedIn GebruiksaanwijzingLinkedIn Gebruiksaanwijzing
LinkedIn GebruiksaanwijzingDuco Scholtanus
 
MSc Thesis Business Informatics
MSc Thesis Business InformaticsMSc Thesis Business Informatics
MSc Thesis Business InformaticsF.R. Kemperman
 
Maatschappelijke Business Case
Maatschappelijke Business CaseMaatschappelijke Business Case
Maatschappelijke Business CaseCorin Potters-Kemp
 
Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022
Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022
Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022Arend Roos
 
Onetouch 810 user manual - dutch
Onetouch 810   user manual - dutchOnetouch 810   user manual - dutch
Onetouch 810 user manual - dutchMatinator10
 
Leerpleinen 1ste Stuk
Leerpleinen 1ste StukLeerpleinen 1ste Stuk
Leerpleinen 1ste Stukginabotta
 
Top 3 Social Media Monitor (augustus 2010)
Top 3 Social Media Monitor (augustus 2010)Top 3 Social Media Monitor (augustus 2010)
Top 3 Social Media Monitor (augustus 2010)Sociale Merken
 
Social Media Monitor 3 - Merken leren dansen in social media
Social Media Monitor 3 - Merken leren dansen in social mediaSocial Media Monitor 3 - Merken leren dansen in social media
Social Media Monitor 3 - Merken leren dansen in social mediaSocial Embassy
 
koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013
koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013
koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013Marc van Gemert
 
3D objectvisualisatie, een onderzoek
3D objectvisualisatie, een onderzoek3D objectvisualisatie, een onderzoek
3D objectvisualisatie, een onderzoekErfgoed 2.0
 
Capita selecta florine deimann 2
Capita selecta florine deimann 2Capita selecta florine deimann 2
Capita selecta florine deimann 2Sanoma NL
 
Produceren in Azie
Produceren in AzieProduceren in Azie
Produceren in AzieFoubu
 
Duurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapport
Duurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapportDuurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapport
Duurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapportWillem van der Velden
 

Similar to Werkboek project eco office hv2 versie5b (18)

Linked in netwerking_op_het_internet_okt_2009
Linked in netwerking_op_het_internet_okt_2009Linked in netwerking_op_het_internet_okt_2009
Linked in netwerking_op_het_internet_okt_2009
 
LinkedIn Gebruiksaanwijzing
LinkedIn GebruiksaanwijzingLinkedIn Gebruiksaanwijzing
LinkedIn Gebruiksaanwijzing
 
Schoolreglement
SchoolreglementSchoolreglement
Schoolreglement
 
MSc Thesis Business Informatics
MSc Thesis Business InformaticsMSc Thesis Business Informatics
MSc Thesis Business Informatics
 
Maatschappelijke Business Case
Maatschappelijke Business CaseMaatschappelijke Business Case
Maatschappelijke Business Case
 
Het school ouder contract
Het school ouder contractHet school ouder contract
Het school ouder contract
 
Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022
Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022
Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022
 
Onetouch 810 user manual - dutch
Onetouch 810   user manual - dutchOnetouch 810   user manual - dutch
Onetouch 810 user manual - dutch
 
Leerpleinen 1ste Stuk
Leerpleinen 1ste StukLeerpleinen 1ste Stuk
Leerpleinen 1ste Stuk
 
Top 3 Social Media Monitor (augustus 2010)
Top 3 Social Media Monitor (augustus 2010)Top 3 Social Media Monitor (augustus 2010)
Top 3 Social Media Monitor (augustus 2010)
 
Social Media Monitor 3 - Merken leren dansen in social media
Social Media Monitor 3 - Merken leren dansen in social mediaSocial Media Monitor 3 - Merken leren dansen in social media
Social Media Monitor 3 - Merken leren dansen in social media
 
koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013
koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013
koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013
 
3D objectvisualisatie, een onderzoek
3D objectvisualisatie, een onderzoek3D objectvisualisatie, een onderzoek
3D objectvisualisatie, een onderzoek
 
Capita selecta florine deimann 2
Capita selecta florine deimann 2Capita selecta florine deimann 2
Capita selecta florine deimann 2
 
Produceren in Azie
Produceren in AzieProduceren in Azie
Produceren in Azie
 
Permacultuur7.3
Permacultuur7.3Permacultuur7.3
Permacultuur7.3
 
Duurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapport
Duurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapportDuurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapport
Duurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapport
 
onderzoeksrapport Studenten en bijstand
onderzoeksrapport Studenten en bijstandonderzoeksrapport Studenten en bijstand
onderzoeksrapport Studenten en bijstand
 

Werkboek project eco office hv2 versie5b

  • 1. Pagina 1 / 36 Naam: ..................................................... Klas: ........................................................ Inleverdatum:.......................................... Vak: Bèta Plus Cursus 2017-2018 / Periode 2
  • 2. Pagina 2 / 36 INHOUDSOPGAVE SAMENHANG .......................................................................................................................... 3 WERKBOEK ‘METEN = WETEN’...........................................................................4 STUDIEWIJZER ‘METEN = WETEN’.......................................................................................... 4 SMELTPROEF........................................................................................................................... 5 GELEIDBAARHEID.................................................................................................................... 7 ELEKTRISCHE GELEIDING ........................................................................................................8 STOFFEN HERKENNEN ..........................................................................................................10 LICHTE EN ZWARE STOFFEN..................................................................................................11 BOUWMATERIALEN .............................................................................................................. 13 DATASHEET............................................................................................................................ 14 WERKBOEK ‘ECO-OFFICE’ ................................................................................. 15 INLEIDING ............................................................................................................................. 16 VERKENNING ‘DUURZAAM BOUWEN’.................................................................................. 17 VERKENNING ‘ENERGIE BESPAREN’...................................................................................... 20 GROEPSOPDRACHT............................................................................................................... 23 REGELS ..................................................................................................................................25 AAN HET WERK… .................................................................................................................. 26 EINDPRODUKT ...................................................................................................................... 27 EXCURSIES........................................................................................................ 28 DISCOVERYTRUCK................................................................................................................. 29 BIBLIOTHEEKBEZOEK.............................................................................................................30 GEOFORT............................................................................................................................... 31 TENTOONSTELLING............................................................................................................... 32
  • 3. Pagina 3 / 36 SAMENHANG wk 44 wk 45 wk 46 wk 47 wk 48 wk 49 wk 50 wk 51 KV KV wk2 wk3 wk4 ExpertsWetenschapsdagen Discoverytruck Bibliotheekbezoek BètaPlus:Eco-office Biologie Aardrijkskunde Natuurkunde Geofort Tentoonstelling Opdracht BètaPlus:energieen materialen
  • 4. Pagina 4 / 36 WERKBOEK ‘METEN = WETEN’ STUDIEWIJZER ‘METEN = WETEN’ De volgende punten staan centraal: • SAMENWERKEN EN OVERLEGGEN • WAARNEMEN EN METEN • GEGEVENS VERWERKEN Lesuur Beschrijving van activiteiten Doelstelling Wie neemt actie Lesuren 1 en 2 Smeltproef Herkennen welke factoren een rol spelen bij isolatie Docent/ Leerlingen Geleidbaarheid Begrijpen hoe warmte zich verplaatst Het verschil kunnen aangeven tussen warmte en temperatuur Docent/ Leerlingen Lesuren 3 en 4 Elektrische geleidbaarheid Kenmerken van batterijen herkennen Batterijen kunnen doormeten Docent/ Leerlingen Geleidbaarheid Elektrische geleiding kunnen uitleggen Voorbeelden van geleiders en isolatoren noemen Docent/ Leerlingen Stoffen herkennen Stofeigenschappen benoemen en herkennen Docent/ Leerlingen Lesuren 5 en 6 Lichte en zware stoffen Volume van voorwerpen bepalen Dichtheid berekenen Docent/ Leerlingen Bouwmaterialen Bouwmaterialen herkennen Eigenschappen en toepassingen benoemen Docent/ Leerlingen Lesuur 7 en 8 Datasheet Zelf een datasheet maken van een duurzaam materiaal Leerlingen
  • 5. Pagina 5 / 36 SMELTPROEF Doe de ontdekken-activiteit op blz. 98 en 99 in je NaSk boek 1 en 2. Methode Werking Zon Wind Op welke twee manieren wordt er bij het ijssculpturenfestival voor gezorgd dat het ijs en de sneeuw lang goed blijven? ..................................................................................................................zon / wind* ..................................................................................................................zon / wind* 5. Welke methode denk je dat het beste werkt? ................................................................................................................................... Toelichting:.................................................................................................................. ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... 6. Waar moet je op letten als je verschillende methoden eerlijk wilt vergelijken? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
  • 6. Pagina 6 / 36 Activiteit 1: gegevens van je eigen proefje groe p vermogen (W) methode beginmass a (g) eindmassa (g) verschil percentage Verzameltabel voor de hele klas groe p vermogen (W) methode percentage W N A K 1 150 Watten 150 Niets 2 150 Watten 150 Niets 3 150 Aluminium 150 Koolstof 4 150 Aluminium 150 Koolstof 5 500 Watten 500 Niets 6 500 Watten 500 Niets 7 500 Aluminium 500 Koolstof 8 500 Aluminium 500 Koolstof 8. Welke methode werkt het beste?............................................................................ Toelichting:.................................................................................................................. ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
  • 7. Pagina 7 / 36 GELEIDBAARHEID H3 Activiteit 2: Warmtegeleiding (p.108) ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... H3 Activiteit 5: Mat of glans Temperatuur stijgt het snelst bij ................................................................................. Verklaring: .................................................................................................................. Temperatuur wordt het hoogst bij .............................................................................. Verklaring: .................................................................................................................. Waarom is de genoemde conclusie niet zinvol?......................................................... ................................................................................................................................... H3 Activiteit 16: heet en koud water (p.132) Waarom mengen warm en koud water in een meertje slecht? ................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... H3 Activiteit 17: gevoelsthermometer Zijn je handen een goede thermometer? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... H3 Activiteit 18: gevoelstemperatuur meten Heb je temperatuurverschil kunnen meten? ............................................................... Waarom wel / niet*......................................................................................................
  • 8. Pagina 8 / 36 ELEKTRISCHE GELEIDING Vul dit logboek zo volledig mogelijk in tijdens de les 1. H2 Activiteit 10: Batterijen (p. 75) a. Welke spullen heb je voor dit practicum nodig? ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. b. Hoe kun je het verschil zien tussen de plus-aansluiting en de min-aansluiting van een batterij?....................................................................................................... c. Meet de spanning van verschillende batterijen en noteer de meetwaarden in de tabel. Spanningsbron (type) Naam Gespecificeerde Spanning (V) Gemeten Spanning (V) Afwijking (V) 3R12 Platte batterij 4,5 R20 Mono 1,5 R14 Baby 1,5 R6 AA- penlight 1,5 R03 AAA- penlight 1,5 6R61 blokbatterij 9 knoopcel d. Bepaal de afwijking en noteer deze in de tabel. e. Als je een afwijking gevonden hebt, hoe kun je die verklaren? ............................ ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................
  • 9. Pagina 9 / 36 2. Activiteit 15 Geleiders en isolatoren (p.84) a. Welke spullen heb je voor dit practicum nodig? ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. b. Voorspel welke materialen geleiders (G) zijn en welke isolatoren (I) c. Bouw een opstelling met een kb (krokodillenbek) - snoertje - batterij set - snoertje - lampje - snoertje - kb d. Klem verschillende materialen tussen de kb’s en noteer het resultaat. Soort stof Voorspelling Lamp brandt wel Lamp brandt niet Geleider of isolator koper touw aluminium perspex potloodstift hout ijzer …… demi-water (demo) Zoutoplossing (demo) e. Wat is de verzamelnaam voor de vaste stoffen waarvan je gezien hebt dat ze geleiden? ................................................................................................................................. f. Hoe verklaar je dat de potloodstift geleid? ................................................................................................................................. g. Hoe verklaar je dat de zoutoplossing wel stroom geleid maar demiwater niet? ................................................................................................................................. h. Hoe heten de ladingdragers in vaste stoffen? ......................................................
  • 10. Pagina 10 / 36 STOFFEN HERKENNEN Onderzoeksvraag: Hoe kun je een stof herkennen Materialen: ▪ 20 buisjes met (on)bekende stoffen ▪ Magneet Werkwijze ▪ Neem een buisje ▪ Bepaal kleur, geur en fase. Ruik voorzichtig, wuif over de open buis naar je neus. ▪ Noteer bijzonderheden ▪ Noteer je conclusie ▪ Zet het buisje afgesloten terug Waarnemingen en conclusie Buisje Kleur Geur Fase Bijzonderheden Ik denk dat het …. is 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Tabel 1
  • 11. Pagina 11 / 36 LICHTE EN ZWARE STOFFEN Titel: Dichtheid van verschillende stoffen (zie ook activiteit 12 p.278) Onderzoeksvraag : Hoe kun je een stof herkennen door massa en volume te bepalen Plan van aanpak: ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... Maak naast het plan een schematische tekening van de testopstelling Methode Een manier om het volume van een voorwerp te bepalen is de onderdompelingsmethode. Omschrijf hieronder kort hoe de onderdompelingsmethode werkt: ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Waarnemingen Omschrijving van het voorwerp Volume (cm3) Massa (g) dichthei d (g/cm3) Stof waarvan het voorwerp is gemaakt
  • 12. Pagina 12 / 36 Deel b: massa en volume Verzamel 4 blokjes van hetzelfde soort. Stof A: Stof B: Aantal blokjes Volume (cm3) Massa (g) Volume (cm3) Massa (g) 1 2 3 4 Verwerk de meetgegevens een diagram. Als je twee series gegevens hebt, gebruik dan dezelfde schaalverdeling voor de beide sets gegevens en voeg een legenda toe. (horizontaal: volume (cm3); verticaal: massa (g)). Massa en volume van een stof Leg uit of de grafiek(en) recht evenredig is(/zijn). ...................................................................................................................................... Hoe kun je het verband tussen massa en volume beschrijven (formule) ...................................................................................................................................... Hoe kun je in dit massa-volume diagram de dichtheid aflezen? ......................................................................................................................................
  • 13. Pagina 13 / 36 BOUWMATERIALEN Bouwmaterialen Materiaal Massa (g) l*b*h Volume (cm3) Dichtheid (g/cm3) L R 1. Piepschuim 2. Noppenfolie 3. PIR 4. Steenwol 5. Gips 6. Multiplex 7. Hardboard 8. Vloermortel VWP220 9. Glasschuim 10.Spaanplaat 11.Triso super 12.Triso lane Welk materiaal heeft de kleinste dichtheid? ................................................................................................................................. Welk materiaal heeft de grootste dichtheid? ................................................................................................................................. Welk materiaal is het sterkst? ................................................................................................................................. Welk materiaal isoleert het beste? ................................................................................................................................. Welk materiaal is het meest brandvertragend? ................................................................................................................................. Welk materiaal is het minst brandvertragend? .................................................................................................................................
  • 14. Pagina 14 / 36 DATASHEET Schrijf een Datasheet/Reclamefolder over een duurzaam materiaal (ongeveer 1 A4) Kies een duurzaam materiaal en verzamel informatie om het te promoten ▪ Omschrijving (materiaal, samenstelling, afmeting, afwerking, verpakking) ▪ Montage/installatie ▪ Duurzaamheidsaspecten (isolatie, duurzame productie, recyclebaar, gaat lang mee, ...) ▪ Isolatiewaarde (dichtheid, lambda-waarde, R-waarde) ▪ Brandbestendig / brandwerend ▪ Eindafwerking (bijv. schilderen/behangen/stucwerk/…) ▪ Auteurs (namen van de groepsleden) Let ook op ▪ Plaatje (hoe ziet het er uit) ▪ Vormgeving (het geheel moet er aantrekkelijk uitzien) Top (waarom dit materiaal) Tip (verbeterpunten)
  • 15. Pagina 15 / 36 WERKBOEK ‘ECO-OFFICE’
  • 16. Pagina 16 / 36 INLEIDING De komende periode werken jullie aan opdrachten bij het vak Beta+. De opdrachten staan in het kader van ‘duurzaam bouwen’. Binnen dit kader werk je aan het project ‘Eco-office’. De komende periode gaan jullie onderzoek doen naar duurzaamheid. Onderwerpen die o.a. aan bod kunnen komen zijn: • Duurzaam bouwen • Duurzame bouwmaterialen • Duurzaam leven / milieubewust leven • Energieverbruik / energie opwekken / energiebesparing • Waterverbruik / waterbesparing • Gasverbruik / gasbesparing • Bouwconstructies • Bouwmethoden Jullie krijgen een beoordeling op het: - proces (werkwijze, zelfstandig werken, samenwerken etc.). - producten (verslag, maquette, presentatie aan andere leerlingen).
  • 17. Pagina 17 / 36 VERKENNING ‘DUURZAAM BOUWEN’ Om te begrijpen wat duurzaam bouwen inhoudt maak je eerst de volgende vragen. Gebruik websites als om de antwoorden te vinden. Vraag 1: Leg uit wat duurzaam bouwen inhoudt. ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 2: Waarom vinden veel mensen duurzaam bouwen zo belangrijk? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 3: Noem 3 stappen die je kunt nemen om duurzaam te bouwen: 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ 3. ................................................................................................................................ Vraag 4: Wat betekent duurzaam woongedrag? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
  • 18. Pagina 18 / 36 Vraag 5: Lees de onderstaande stellingen goed: geef per stelling aan of je het er mee eens bent of niet en geef daarvoor 2 argumenten Stelling 1: Duurzaam bouwen kost veel meer geld dan bouwen op de traditionele manier. Eens/oneens want:. .................................................................................................... 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ Stelling 2: Een tussenwoning is meestal energiezuiniger dan een vrijstaand huis. Eens/oneens want:. .................................................................................................... 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ Vraag 6: Sommige huizen hebben nog enkel glas in de kozijnen. Hoeveel bespaar je per jaar als je hier dubbel glas in laat zetten? …................................................................................................................................ Zijn er al betere alternatieven voor dubbel glas? Welke? ........................................... …................................................................................................................................ Vraag 7: Het kiezen van de juiste isolatie is erg belangrijk. Zoek op internet 5 duurzame isolatiematerialen op: 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ 3. ................................................................................................................................ 4. ................................................................................................................................ 5. ................................................................................................................................
  • 19. Pagina 19 / 36 Vraag 8: Noem een voordeel en een nadeel op van duurzame isolatiematerialen? Voordeel: .................................................................................................................... ................................................................................................................................... Nadeel: ....................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 9: Ga naar: en bekijk de website goed. Schrijf nu 5 manieren op waarop je energie kunt besparen: 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ 3. ................................................................................................................................ 4. ................................................................................................................................ 5. ................................................................................................................................ Vraag 10: Wat vind jij van duurzaam bouwen? ................................................................................................................................... Beargumenteer je antwoord: ...................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
  • 20. Pagina 20 / 36 VERKENNING ‘ENERGIE BESPAREN’ Ga naar de website www.meermetminder.nl Bekijk de website goed. Zoek antwoord op de onderstaande vragen. Vraag 11: Op welke 3 manieren kun je energie besparen? Geef van elke manier 2 voorbeelden; Manier 1:..................................................................................................................... Voorbeeld: .................................................................................................................. Voorbeeld: .................................................................................................................. Manier 2:..................................................................................................................... Voorbeeld: .................................................................................................................. Voorbeeld: .................................................................................................................. Manier 3:..................................................................................................................... Voorbeeld: .................................................................................................................. Voorbeeld: ..................................................................................................................
  • 21. Pagina 21 / 36 Vraag 12: Hoe kun je thuis duurzame elektriciteit opwekken? Noem minimaal 5 antwoorden. Door het plaatsen van... 1………………………………………………….5........................................................... 2………………………………………………….6………………………………………….. 3………………………………………………….7………………………………………….. 4………………………………………………….8………………………………………….. Vraag 13 Hoe kom je aan een energielabel? ................................................................................................... ................................................................................................... ................................................................................................... ................................................................................................... ................................................................................................... ................................................................................................... ................................................................................................... Vraag 14: Op welke 2 manieren geeft een energielabel aan hoe energiezuinig een huis is? 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................
  • 22. Pagina 22 / 36 Vraag 15: Het energielabel is verplicht wanneer je een huis wilt verkopen? Wat zijn de gevolgen als je geen energielabel hebt voor de koper en voor de verkoper? Koper:......................................................................................................................... Verkoper ..................................................................................................................... Ga naar de website www.energiesubsidiewijzer.nl en beantwoord de volgende vragen. Vraag 16: Wat zijn de voordelen van het energiezuinig maken van je huis? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 17: Waarom geven de rijksoverheid, de provincie of je gemeente subsidie op energiebesparende investeringen? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 18: Schrijf op voor welke subsidies jij (of je ouders) in aanmerking komt, dit doe je door je woonplaats in te typen en op zoeken te drukken. ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
  • 23. Pagina 23 / 36 GROEPSOPDRACHT Hieronder zie je een zogenaamde Eco-office. Een Eco-office is een flexibel te plaatsen kantoorruimte. Hier kunnen gasten ontvangen worden. Bij het maken van een Eco-office wordt rekening gehouden met het milieu. Er worden duurzame materialen gebruikt en energie- en waterbesparende voorzieningen getroffen. Daarnaast is de ruimte goed geïsoleerd. Een bijkomend voordeel is dat het volledig recyclebaar of herbruikbaar is. Bij eventuele sloop van het gebouw kunnen alle bouwmaterialen dus hergebruikt worden! Ook bij het plaatsen van de Eco-office is rekening gehouden met het duurzame ‘karakter’. Door de lichte constructie is een zware betonnen fundering niet nodig. Kortom: een Eco-office is een zeer goed voorbeeld van een duurzaam gebouw!
  • 24. Pagina 24 / 36 Wat wordt er van jullie verwacht…. De komende weken gaan jullie werken aan de Eco-office die hierboven is afgebeeld. Jullie gaan in groepjes onderzoeken hoe jullie de Eco-office zo duurzaam mogelijk kunnen maken. Het gebouwtje is nu nog blanco, de gebruikte bouwmaterialen en energiebesparende materialen zijn niet bekent. Het is aan jullie om hier invulling aan te geven. Hierbij kunnen jullie denken aan de keuze van: Isolatie Dakbedekking Watergebruik Wanden Ramen Verlichting Vloeren Deuren Energievoorziening Gevelbekleding Elektriciteit … Naast de materiaalkeuze kunnen jullie ook denken aan: • Energiebesparende maatregelen. • Overige maatregelen die de duurzaamheid van het gebouw vergroten.
  • 25. Pagina 25 / 36 REGELS Er zijn een paar regels waaraan jullie je moeten houden: • De maten buitenwerks van de Eco-office zijn een vast gegeven (l:7m; b:5m; h: 4m) Deze mogen niet veranderd worden. Alleen in de hoogte ben je vrij tot maximaal 4 meter. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een andere dakvorm. • De Eco-office moet op papier gebruiksklaar worden ‘opgeleverd’, dit betekent dat alles wat in, op of aan de Eco-office zit door jullie bepaald moet worden. • Naast en op de Eco-office mogen ‘dingen’ geplaatst worden (tot 1 meter vanaf de wand of het dak). Dit mag alleen als het de duurzaamheid vergroot. • De indeling van de Eco-office zoals hieronder is aangegeven is een voorbeeld. In jullie Eco-office moet een toilet komen en een kleine keuken(kitchenette). • In de plaatsing van de deuren en ramen ben je vrij. Zolang jullie deze regels aanhouden zijn jullie vrij in jullie keuzes. Probeer je te onderscheiden van de andere groepjes! Kopiëren kan iedereen… maar origineel zijn wordt meer gewaardeerd. Voorbeeld van een plattegrond van de Eco-office De afmetingen buitenwerks van het gebouw zijn: Lengte: 7 meter Breedte: 5 meter Hoogte: 4 meter
  • 26. Pagina 26 / 36 AAN HET WERK… Ga met je groepje apart zitten en overleg hoe jullie de komende periode gaan werken. Hieronder staan de stappen die door jullie genomen moeten worden: Stap 1: Doe onderzoek naar duurzame bouwmaterialen en energiebesparende aanpassingen. Bekijk ook hoe je energie op kunt wekken, de Eco-office moet ten slotte zelfvoorzienend zijn. Daarnaast heb je water nodig en een waterafvoer, verdiep je hier ook in. Verdiep je goed in het onderwerp! Stap 2: Kies de beste opties voor jullie Eco-office. Let op! De Eco-office moet zo duurzaam mogelijk worden gebouwd. Kies dus voor duurzame technieken en materialen. Werk dit in woord en beeld uit in een uitgebreid verslag. Licht jullie keuzes toe! Stap 3: Maak een maquette van jullie Eco-office, Schaal 1:20. Stap 4: Bereid een presentatie voor over de Eco-office die jullie hebben ontworpen. Kies een aansprekende presentatievorm waarin jullie laten zien wat jullie hebben bedacht. De maquette is deel van deze presentatie. In de presentatie vertellen jullie ook kort hoe jullie te werk zijn gegaan (het proces).
  • 27. Pagina 27 / 36 EINDPRODUKT Elke leerling levert aan het einde van de periode het volgende in: •Een mapje met daarin de volgende bijlagen: - Practicumverslagen - Datasheet - Verkenning ‘duurzaam bouwen’ en ‘energie besparen’ - Opdracht Discoverytruck - Verslag bibliotheekverzoek - Verslag bezoek Geofort Iedere groep levert aan het einde van de periode het volgende in: • Een maquette, schaal 1:20 • Een werktekening met twee zijaanzichten en een bovenaanzicht, schaal 1:50 • Een uitgebreide uitwerking van de groepsopdracht. De keuze van gebruikte bouwmaterialen en energiebesparende materialen lichten jullie hier in woord en beeld toe (dit deel komt dus voort uit de groepsopdracht). • Het eventuele product van de presentatievorm (komt ook voort uit de groepsopdracht). De maquette hoort hier ook bij, hier zou je bijvoorbeeld foto’s van kunnen maken.
  • 28. Pagina 28 / 36 EXCURSIES
  • 29. Pagina 29 / 36 DISCOVERYTRUCK Over jouw toekomst… en die van jouw energie Wat is jouw energie in 2030? Hoe verwarm jij je huis in 2040? Rijden er nog auto’s in 2050? Het antwoord op deze vragen is helemaal niet vanzelfsprekend! De toekomstige energievoorziening is een belangrijke uitdaging voor jullie! De Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen en GasTerra dagen jongeren van nu uit om mee te werken aan bruikbare oplossingen voor de energie van morgen. Dit gebeurt in en rond de Jouw Energie van Morgen truck. Een rondreizend laboratorium. Een inspirerende collegeruimte. Waarmee we langs de VO-scholen in Nederland reizen om met jou de toekomst te verkennen. We kijken naar de problemen die moeten worden opgelost. En naar mogelijkheden voor jou om mee te werken aan grote uitdagingen, bijvoorbeeld door straks te kiezen voor een boeiende studie. http://www.jouwenergievanmorgen.nl/wp- content/uploads/2011/09/RUG_Werkboekje_ZC_Site-1.pdf
  • 30. Pagina 30 / 36 BIBLIOTHEEKBEZOEK Waar moet bruikbare informatie aan voldoen? ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Geef kort aan wat het verschil is tussen een feit en een mening: Feit = ............................................................................................................................ Mening = ....................................................................................................................... Welke 5 vragen moet je in je achterhoofd houden als je bronnen raadpleegt? 1. .................................................................................................................................. 2. .................................................................................................................................. 3. .................................................................................................................................. 4. .................................................................................................................................. 5. .................................................................................................................................. Teken hieronder een nette versie van de woordspin die jullie hebben gemaakt:
  • 31. Pagina 31 / 36 GEOFORT Schrijf een kort verslag over het bezoek aan Geofort Wat is je algemene indruk? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Welke workshop heeft het meeste indruk op je gemaakt? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Wat heb je hierbij gezien, gedaan, geleerd? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
  • 32. Pagina 32 / 36 TENTOONSTELLING
  • 34. Pagina 34 / 36 (Hoogezand heeft ongeveer 34.216 inwoners)