SlideShare a Scribd company logo
1 of 32
Download to read offline
MAATSCHAPPELIJKE BUSINESS CASE
TRAJECTZORG JEUGDZORGPLUS
GRONINGEN
Mei 2014
Martje Folkertsma, onderzoeker
Corin Potters-Kemp, In voor zorg! coach
3INHOUD
	SAMENVATTING  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  . 5
1.	INLEIDING  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  . 7
1.1	 Visie op trajectzorg JeugdzorgPlus  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1.2	 Perspectieven en trajecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1.3	 Wat is een Maatschappelijke Business Case . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.4	Leeswijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
2.	 PERSPECTIEF VAN DE CLIËNT (JONGEREN EN HUN OUDERS) .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  . 9
2.1	 Jongeren in beeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
	 2.1.1 Jongere A: Karin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
	 2.1.2 Jongere B: Jasper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2.2	 Voor en na het In voor zorg! Traject . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
2.3	Effecten  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
2.4	Aanbevelingen  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
3.	 PERSPECTIEF VAN DE PROFESSIONAL .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  . 13
3.1	 Voor en na het In voor zorg! traject . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
3.2	Effecten  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
3.3 	Aanbevelingen  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
4. 	 PERSPECTIEF VAN DE ORGANISATIES .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  . 17
4.1	 Voor en na het In voor zorg! traject . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
4.2	Effecten  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
4.3	Aanbevelingen  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
5. 	 MAATSCHAPPELIJK PERSPECTIEF .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  . 21
5.1	 Kosten en baten van het In voor zorg! traject . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
5.2 	Voorbeeldcasus kostenbesparing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
	 5.2.1 Karin – traject terug naar huis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
	 5.2.2 Jasper – traject vervolgvoorziening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
5.3	Aanbevelingen  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
BIJLAGE 1 Schematische weergave trajecten
BIJLAGE 2 Processchema
BIJLAGE 3 Maatschappelijke prijslijst
4
5
5
In deze Maatschappelijke Business Case beschrijven we een totaalbeeld
van de trajectzorg JeugdzorgPlus vanuit de perspectieven van de
cliënt, de professionals, de organisatie en de maatschappij. Het
perspectief van de cliënt brengen we deels in beeld door casus-
beschrijvingen die tegelijk duidelijk maken dat het hier gaat om
trajecten voor de meest complexe jongeren.
In deze business case bieden we een beschrijving van de situatie zoals
die was voor invoering van In voor zorg! en zoals die is na invoering van
In voor zorg!. Op basis van deze beschrijving brengen we de kosten en
baten in beeld.
De kosten (extra investeringen) van de In voor zorg! werkwijze liggen
met name in een netwerkconferentie, de vroegtijdige inzet van
specialistische expertise, intensieve behandeling van de thuissituatie
en de intensivering van begeleiding van de overgangsmomenten,
waarvoor een extra tijdsinvestering van de instellingen en professionals
nodig is. Later in de trajecten wordt deze investering overigens
gecompenseerd doordat men minder ad hoc en crisis-gestuurd werkt.
De baten van deze investeringen laten zich in eerste instantie in een
kwalitatieve verbetering beschrijven. Daarnaast komen de baten
ook tot uitdrukking in goedkopere en meer succesvolle trajecten die
uitnodigen tot kwantificering van de opbrengsten: meer jongeren
kunnen thuis blijven wonen of weer terug naar huis, jongeren
verblijven korter in een instelling en keren beter terug naar de
samenleving met stabiele woonsituatie en dagbesteding.
Deze kosten en baten zijn gebaseerd op de ervaringen in de pilot.
Bovenstaande hebben we geïllustreerd met de uitwerking van
het verloop van trajecten van twee jongeren in de oude en in de
nieuwe situatie. De kosten van beide trajecten hebben we in beeld
gebracht en met elkaar vergeleken. Uit deze vergelijking kwam een
duidelijke kostenbesparing naar voren. Voor de berekening is gebruik
gemaakt van registratiegegevens van de organisaties en van de
maatschappelijke prijslijst.
Deze business case vraagt om nadere uitwerking zodat de huidige
aannames en kostenvergelijking kunnen worden getoetst en eventueel
bijgesteld op basis van het langduriger en in grotere aantallen volgen
van jongeren. Dan worden de opbrengsten van deze trajectzorg
werkelijk gekwantificeerd in percentages en biedt zij sturingsinformatie
voor de inrichting en prijsbepaling van trajectzorg voor deze jongeren.
We doen hiervoor een aanzet door deze case af te sluiten met een
aantal aanbevelingen.
De uitkomsten van deze business case beperken zich niet tot
de doelgroep van JeugdzorgPlus, maar zij biedt ingrediënten om
eerder in het traject tot een juiste analyse en zorgaanbod te komen
zodat de meest effectieve hulp geboden kan worden. Hiermee biedt
deze analyse, samen met de eindevaluatie In voor zorg! elementen
voor inrichting van samenwerking tussen en binnen instellingen in
algemenere zin.
SAMENVATTING
6
7
7
INLEIDING
‘GESLOTEN
JEUGDZORG WAS
VOOR JAMEY EEN
BRUG TE VER.’
HOOFDSTUK 1
IN DIT DOCUMENT BESCHRIJVEN WE
EEN AANTAL ONDERDELEN VAN DE
‘MAATSCHAPPELIJKE BUSINESS CASE’
VAN TRAJECTZORG VOOR JONGEREN
MET EEN RISICO OP EEN INDICATIE VOOR
JEUGDZORGPLUS EN JONGEREN DIE DEZE
INDICATIE HEBBEN GEKREGEN.
Deze trajectzorg is ontwikkeld en getest
door Bureau Jeugdzorg Groningen, Wilster
(onderdeel van Poortje jeugdinrichtingen)
en Elker. Zij zijn hierbij ondersteund door het
stimuleringsprogramma In voor zorg! van
het ministerie van VWS dat ten doel heeft
de langdurende zorg toekomstbestendig te
maken. Het In voor zorg! traject is gestart in
september 2012 en eindigt in mei 2014.
Alle betrokkenen zien trajectzorg als een
belangrijk middel om jongeren en hun ouders
de zorg te kunnen blijven bieden die zij nodig
hebben. Juist in een tijd dat de nadruk steeds
meer komt te liggen op kosten, bezuinigingen
en herschikking van financiële middelen is
inzicht in de baten van belang. Cliëntvragen
en maatschappelijke problemen beperken zich
namelijk niet tot strikt gescheiden gebieden.
Juist de samenhang van problemen en de
daarbij te kiezen oplossingen vragen om een
integrale en stelseloverstijgende benadering.
Alleen dan zijn maatschappelijke baten te
boeken en meerkosten te voorkomen.
In deze Maatschappelijke Business Case
beschrijven we een totaalbeeld van de
trajectzorg vanuit de perspectieven van de
cliënt, de professionals, de organisatie en de
maatschappij. Op basis hiervan brengen we
de kosten en baten voor zover mogelijk
in beeld. De organisaties gebruiken de
uitkomsten om de verdere ontwikkeling
van hun beleid op te baseren en om de
waarde van trajectzorg te verduidelijken
naar samenwerkingspartners en financiers.
Een vroegtijdige signalering is van groot
belang om zo vroeg mogelijk de juiste en
meest effectieve hulp te kunnen bieden.
Daarom beperken de uitkomsten van de
case zich niet tot de doelgroep JeugdzorgPlus,
maar biedt zij ingrediënten om eerder in het
traject tot juiste analyse en zorgaanbod te
komen. Hiermee biedt deze analyse, samen
met de eindevaluatie In voor zorg! elementen
voor inrichting van samenwerking in
algemenere zin.
1.1	VISIE OP TRAJECTZORG
JEUGDZORGPLUS
Trajectzorg is een aansluitend geheel
van wonen, behandeling, begeleiding
en onderwijs waarin de jongere onder
eenduidige trajectcoördinatie kan toegroeien
naar een stabiel niveau van maatschappelijk
functioneren. Dit betekent dat:
•	 Ouders/voogd, jongere en ketenpartners
het hele traject gezamenlijk
verantwoordelijk zijn en een beroep
kunnen doen op elkaars expertise
•	 Het typeringsmodel JeugdzorgPlus
en/of Signs of Safety leidend zijn in de
bepaling van het perspectief, behandeling
en setting		
•	 Gestreefd wordt naar maximale
continuïteit in het traject met
doorlopende procesregie door Bureau
Jeugdzorg en inhoudelijke regie door
de behandelaars
1.2	 PERSPECTIEVEN EN TRAJECTEN
Zo vroeg mogelijk zetten de ketenpartners
samen met de jongere en hun ouders een
traject uit van maximaal 1,5 jaar op basis
van de vier perspectieven:
8
•	 Terug naar huis
•	 Zelfstandig wonen
•	 Vervolgvoorziening
•	 Langer durende zorg
 
Het traject wordt samengesteld op basis van
wat jongeren en hun ouders nodig hebben
ten aanzien van:
•	 Wonen (thuis of elders)
•	 Behandeling (gedrag/psyche, systeem,
netwerk)
•	 Dagbesteding (onderwijs, werk en
vrije tijd)
•	 Lokale omgeving/context
De voortgang ten aanzien van deze
onderdelen wordt op vastgestelde momenten
getoetst en eventueel wordt het traject op
grond hiervan bijgesteld, echter altijd in
overleg met jongere, ouders en elkaar
(zie hiervoor het schema in bijlage 1).
1.3	WAT IS EEN MAATSCHAPPELIJKE
BUSINESS CASE (MBC)
Een MBC is een gestructureerde kosten-baten
afweging waarin het economische én het
maatschappelijke nut samenkomen. Deze
MBC kijkt naar trajectzorg voor JeugdzorgPlus.
Deze trajectzorg is niet statisch maar continu
in ontwikkeling. De MBC zet haar kosten af
tegen de te verwachten maatschappelijke
baten. Zo heeft de maatschappij bijvoorbeeld
baat bij vroegtijdige inzet van specialistische
expertise om daarmee gesloten behandeling
te voorkomen of te verkorten. Of intensivering
van begeleiding ten aanzien van de
dagbesteding om het schoolverzuim terug
te dringen. Deze baten zijn gebaseerd op de
maatschappelijke prijslijst (Effectencalculator,
2013), gebruikmakend van de uitkomsten
van de pilot en expert opinions. De MBC
is opgesteld door een extern onderzoeker
in samenwerking met de In voor zorg!
coach. Daarnaast heeft een klankbordgroep
bestaande uit verschillende interne experts
en een onderzoeker en tranchemanager
van In voor zorg! kritisch meegelezen. Er
is gebruik gemaakt van een door Ernst 
Young in andere MBC’s toegepast model.
Door een inzicht in de reële kosten van de
trajectzorg en hun potentiële waarde in
maatschappelijke baten kan een vergelijking
gemaakt worden. Op deze wijze krijgen
stakeholders en (potentiële) financiers een zo
concreet mogelijk inzicht in de waarde van
trajectzorg en de maatschappelijke effecten
die zij ressorteert. Dit document dient als
hulpmiddel voor verdere kwantificering van
de processen in de jeugdzorg. Er worden
concrete aanbevelingen gedaan om de
effecten van In voor zorg! te kunnen meten.
De effecten die in deze analyse worden
beschreven zijn gedaan op basis van
beredeneerde aannames, maar het strekt tot
de aanbeveling om op een later moment een
analyse met kwantitatieve gegevens te doen.
1.4	LEESWIJZER
Aan de hand van de volgende zes
elementen van het traject dat de jongere
doorloopt beschrijven we per perspectief hoe
de situatie voor en na de invoering van In voor
zorg! eruit ziet:
•	 Analyse en perspectiefbepaling
•	 Sociale systeem
•	 Dagbesteding
•	 Regie
•	 Doorstroom
•	 Traject
In Hoofdstuk twee beschrijven we het
perspectief van de cliënt. Allereerst door
een beeld van enkele cliënten en het verloop
van hun ontwikkeling te schetsen. Vervolgens
beschrijven we de werkwijze voor en na In
voor zorg! en sluiten we hoofdstuk twee af
met de effecten van de nieuwe werkwijze en
aanbevelingen voor registratie. In hoofdstuk
drie brengen we de verschillen en effecten
in beeld vanuit het perspectief van de
professionals. In hoofdstuk vier doen we
dat vanuit het perspectief van de
organisaties. Gezamenlijk vormen de
effecten de maatschappelijke waarde die
we in hoofdstuk vijf samenvatten en zoveel
mogelijk vertalen naar de kosten en baten.
We sluiten dit document af met conclusies
over de maatschappelijke waarde van
trajectzorg en wat nodig is om deze
waarde verder te concretiseren.
9
PERSPECTIEF VAN DE CLIËNT
(JONGEREN EN HUN OUDERS)
‘EINDELIJK WORD
IK SNEL SERIEUS
GENOMEN EN
KOMT ER SNEL EEN
OPLOSSING.’
IN DIT HOOFDSTUK WORDT GEKEKEN
HOE DE SITUATIE WAS VOOR IN VOOR ZORG!
EN HOE DE SITUATIE IS NA IN VOOR ZORG!
VANUIT HET PERSPECTIEF VAN DE CLIËNT.
DAARNA WORDT BESCHREVEN WAT VAN
BEIDE SITUATIES DE EFFECTEN ZIJN VOOR
CLIËNTEN EN ER WORDEN AANBEVELINGEN
GEDAAN OM DIE EFFECTEN TE KUNNEN
METEN.
2.1 	JONGEREN IN BEELD
De jongeren die in de In voor zorg!
trajecten terecht komen zijn vaak al met
veel verschillende vormen van jeugdzorg
in aanraking gekomen, voordat de optie
van JeugdzorgPlus in zicht komt. Zij zijn
gemiddeld 17 jaar oud, vaak opgegroeid
in een eenoudergezin en hebben wisselend
contact met de andere ouder. In de gezinnen
spelen vaak psychische problemen of
verslaving een rol. De ouders kunnen
vaak moeilijk structuur en sturing bieden
aan de jongeren.
De jongeren vertonen vaak agressief en
(seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Ze
gaan over het algemeen niet regelmatig naar
school, dat wil zeggen dat ze veel spijbelen of
verzuimen. Daarnaast speelt middelengebruik
een grote rol in de problematiek van de
jongeren; ze blowen en drinken veel.
2.1.1 	 KARIN
Karin is een meisje van 18 jaar. Zij is
opgegroeid in een gezin met meerdere
kinderen. Haar vader was verslaafd en met
regelmaat gedetineerd en haar moeder had
wisselende partners. Karin komt uit een grote
familie, waardoor ze ook wel opgevangen
wordt, maar niemand stemt iets met elkaar
af. Dit zorgt voor veel onduidelijkheid en
loyaliteitsconflicten bij Karin en de andere
kinderen uit het gezin. Karin heeft een IQ
van 69, ze heeft een nare seksuele ervaring
gehad in haar vroege jeugd en ze vertoont
nu seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Ze heeft een laag zelfbeeld, automutileert
en spijbelt van school. Daarnaast heeft ze
gedragsproblemen en gebruikt ze drugs.
Karin heeft al verschillende soorten
hulpverlening gehad. Ze heeft hulp
gehad vanuit MEE en GGZ. Er is opvoed­
ondersteuning geweest, ze is naar een
logeerhuis geweest om het gezin te ontlasten
en ze heeft bij haar oma gewoond. Daarna is
ze naar een crisisplek gegaan, heeft ze een
gesloten plek bij Harreveld gehad en heeft
ze hulp gehad bij een orthopedagogisch
behandelcentrum. Op dit moment heeft
ze een gesloten plaatsing bij Wilster.
2.1.2 	 JASPER
Jasper is een jongen van 18 jaar. Hij woonde
bij zijn moeder, stiefvader en halfbroertje
en –zusje, maar hij krijgt thuis weinig sturing
en structuur. Hij heeft geen contact met zijn
biologische vader. In een eerdere relatie van
zijn moeder was sprake van huiselijk geweld
en Jasper was daar getuige van. Jasper heeft
een gedragsstoornis met antisociale trekken.
Hij vertoont agressief gedrag op school en op
straat en hij heeft meerdere zware delicten
gepleegd, zoals diefstal, mishandeling,
overvallen en afpersing.
Jasper heeft verschillende soorten
hulpverlening gehad. Eerst heeft hij
agressieregulatietraining gehad en is er
gespecialiseerde gezinsondersteuning
ingezet. Hij is opgenomen voor observatie en
diagnostiek. In een half jaar tijd heeft Jasper
in drie crisisgroepen gezeten. Op dit moment
is er thuisbegeleiding en heeft Jasper een
plaatsing en behandeling in Wilster.
HOOFDSTUK 2
10
ANALYSE EN
PERSPECTIEFBEPALING
SOCIALE SYSTEEM
DAGBESTEDING
REGIE
VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG!
•	 Jongeren en hun ouders werden in wisselende mate
betrokken bij de indicatiestelling
•	 Ouders werden betrokken bij beslissingen over het
hulpverleningstraject
•	 Ouders dienden het plan van aanpak te ondertekenen
•	 Er was onduidelijkheid over de hulpverlening,
omdat ouders contact hadden met verschillende
hulpverleners die vaak verschillende ideeën hadden
over vervolghulp en de inzet van gesloten zorg.
•	 De mate waarin de ouders bij het traject van
de jongere werden betrokken hing af van de
doelen van het traject. Voor In voor zorg! werd de
ouderbegeleiding vormgegeven vanuit de groep of
Wilster (waar de jongere zich op dat moment bevond).
•	 Gezinnen werden afhankelijk van de jeugdzorg, omdat
ze niet op eigen benen werden gezet.
•	 Er was een tegenstrijdigheid in de houding die
hulpverleners hadden ten opzichte van de ouders.
Het probleem van het gezin werd overgenomen door
de hulpverleners, dus de ouders droegen geen zorg
voor hun kind, maar de eindverantwoordelijkheid
bij beslissingen en keuzes werd wel bij de ouders
neergelegd.
•	 Er waren grote verschillen tussen hulpverleners in de
manier waarop zij aandacht besteedden aan kansen
en belemmeringen in het sociale systeem tijdens de
behandeling.
•	 Er was begeleiding bij de dagbesteding vanuit de
instelling waar de jongere werd behandeld. De aanpak
van deze begeleiding verschilde per instelling.
•	 De school hing af van de instelling waar de jongere
werd behandeld. Als een jongere in Wilster zat ging hij/
zij meestal naar de interne school; bij Elker of thuis naar
de externe school.
•	 Er vond bij overgang van Wilster naar een andere
instelling of naar huis ook een wisseling van de interne
naar de externe school plaats.
•	 Er was wel communicatie tussen instellingen,
scholen en evt. werkgever, maar deze communicatie
werd vaak te laat opgestart. Hierdoor kwam de
verantwoordelijkheid grotendeels bij de jongeren
te liggen.
•	 Er was geen sprake van een doorlopend traject, maar
het was opgeknipt in delen waarbij elke instelling zijn
eigen traject had.
NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG!
•	 Tijdens de indicatiestelling vindt een gesprek plaats
waarbij de jongere, ouders en professionals uit alle
mogelijk betrokken organisaties om tafel zitten
(netwerkconferentie).
•	 Er is meer duidelijkheid en vertrouwen omdat
alle problemen, verwachtingen en rollen zijn
uitgesproken en vastgesteld in een plan waarvan alle
organisaties op de hoogte zijn.
•	 Er is meer aandacht voor elke individuele situatie en
er wordt minder volgens vaste regels gewerkt.
Dit zorgt voor meer goodwill bij de jongere.
•	 Er wordt meer gericht op gezinsbehandeling in de
thuissituatie om uithuisplaatsing te voorkomen.
•	 Wanneer er sprake is van behandeling op een groep
worden ouders meer verantwoordelijk gemaakt
en betrokken bij beslissingen omtrent de jongere
door een gezinstherapeut die niet vanuit de groep/
instelling werkt.
•	 Er wordt meer vraaggericht gewerkt. Hierbij
wordt gericht op de kracht, mogelijkheden en
verantwoordelijkheid van de ouders en het netwerk
van de jongere, in plaats van dat de problemen
worden overgenomen door de instelling.
•	 Ouderbegeleiding wordt traject-overstijgend
aangeboden in plaats van per instelling. Dit zorgt
voor minder onrust in het gezin en meer vertrouwen
in de hulpverleningsrelatie.
•	 Er wordt meer gericht gewerkt aan relaties met
vrienden, sportvereniging, familie en andere
contacten. Hierdoor worden negatieve en positieve
factoren in het sociale systeem meegenomen tijdens
de behandeling. Dit zorgt ervoor dat de jongere een
netwerk heeft wanneer hij uit de instelling komt.
•	 Tijdens het opstellen van het plan van aanpak is
aandacht voor de dagbesteding. Hierdoor is iedereen
in de keten op de hoogte van de dagbesteding en de
afspraken die daarover worden gemaakt.
•	 Er is meer overlap en intensievere voorbereiding
bij de overgang van een interne naar een externe
school. Hierdoor is de jongere beter voorbereid op
wat er gaat veranderen.
•	 Er is meer afstemming en begrip tussen zorg en
onderwijs, waardoor de jongere vanuit beide kan
worden ondersteund.
•	 Er is meer duidelijkheid voor de jongere omdat er
nu vooraf één aanpak is vastgesteld. Hierdoor zijn er
minder verschillen tussen organisaties, hebben ze
meer structuur en weten jongeren beter waar ze aan
toe zijn.
•	 De ouders worden meer betrokken en hebben meer
regie bij beslissingen ten aanzien van het traject.
•	 Doordat de rollen zijn vastgelegd is het duidelijk wat
2.2 	VOOR EN NA HET IN VOOR ZORG! TRAJECT
11
VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG! NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG!
•	 Het was niet duidelijk wie voor welk deel van de zorg
verantwoordelijk was. Dit zorgde ervoor dat ouders
en jongeren niet wisten bij wie ze met vragen of
problemen terecht konden.
•	 Er was veel wisseling van hulpverleners en elke keer
als de jongere naar een nieuwe instelling ging werd
er opnieuw een analyse van de jongere gemaakt. Dit
zorgde voor wantrouwen bij de jongere en ouders.
•	 Op basis van fasen (Wilster) of niveaukaarten (Elker)
werd bepaald of een jongere kon doorstromen in het
traject. Als een jongere alle fasen had doorlopen in
de ene instelling, begon hij/zij weer‘onderaan’bij de
volgende instelling. Dit was frustrerend voor jongeren.
•	 Er was geen tijdsplanning voorafgaand aan het traject.
Dit zorgt voor veel onduidelijkheid voor de jongeren.
•	 Tijdens de overgangen lag de nadruk op de
randvoorwaarden (financiering, machtiging,
beschikbaarheid en acceptatie voor de
vervolgbehandeling). Hierdoor was er minder
aandacht voor de inhoud en de emotionele impact
die de overgangen op de jongeren hadden.
•	 Jongeren kregen na overgang naar Elker opeens
meer verantwoordelijkheden dan ze bij Wilster hadden.
Veel jongeren konden deze verantwoordelijkheden
niet aan.
•	 Er was weinig begrip voor en ruimte om terug te vallen
in oud gedrag. De veronderstelling heerste dat als een
jongere werd behandeld, hij het oude gedrag niet
meer mocht laten zien.
•	 Er werd gestreefd naar een perfecte situatie, waarbij de
jongere aan voorwaarden moest voldoen om verder te
kunnen in het zorgtraject.
•	 Er waren grote verschillen in de mate van
verantwoordelijkheid die bij de jongere komt te
liggen tussen de verschillende organisaties.
de jongere en ouders van wie kunnen verwachten.
•	 Jongeren krijgen meer individuele aandacht doordat
ze een vast aanspreekpunt vanuit BJZ hebben
gedurende het gehele traject.
•	 Er is meer grip op het traject omdat één persoon
het overzicht heeft.
•	 Er wordt meer gericht op de interne motivatie van
de jongeren. Bij Wilster wordt nog gebruik gemaakt
van de fasen omdat in het begin van het traject de
interne motivatie nog ontbreekt. Elker laat de niveaus
meer los en richt zich meer op de individuele situatie
en afspraken die eerder (bijvoorbeeld in Wilster) met
de jongere zijn gemaakt.
•	 Voor de doorstroom betekent dit dat de jongere niet
meer aan alle voorwaarden die Elker stelt hoeft te
voldoen, maar dat er meer wordt gekeken naar waar
de jongere aan toe is op basis van de individuele
situatie en afspraken.
•	 Er wordt meer aandacht besteed aan de emotionele
impact van de overgangen op de jongeren.
Bijvoorbeeld een verhuizing gebeurt niet meer even
tussendoor, maar er wordt meer aandacht besteed
aan dat het een bijzondere gebeurtenis is voor de
jongere.
•	 Terugval in het oude gedrag wordt gezien als iets wat
bij het leerproces hoort. Er wordt minder paniekerig
op gereageerd en de jongere kan vaker blijven in de
zorgsituatie waar hij in zit, zonder terug te gaan naar
gesloten zorg of naar een groep.
•	 Er wordt niet meer gestreefd naar een perfecte
situatie, maar gezocht naar oplossingen om tot
een werkbare situatie te komen. Hierbij is het
uitgangspunt dat een situatie die onacceptabel is
naar een acceptabel niveau moet.
•	 In voor zorg! helpt in het proces van problematiseren
naar normaliseren. Hierbij wordt niet alleen gekeken
naar wat wel en niet werkt, maar naar wat er nodig
is. Hulpverleners laten hierdoor ouders meer in hun
waarde en ze zorgen dat ouders de kans krijgen om
te laten zien wat ze kunnen. Iedereen wordt meer in
zijn kracht gezet.
•	 Veel ouders weten niet wat normaal (puber)
gedrag is, en wat onder probleemgedrag valt.
Gedragswetenschappers geven aan dat de focus
hier nog meer op zou mogen liggen.
•	 De jongeren konden de verantwoordelijkheid die
kwam kijken bij de overstappen niet goed aan, maar
er werd pas gehandeld als het al misging. Nu wordt
er meer gekeken hoe problemen voorkomen
kunnen worden.
DOORSTROOM
TRAJECT
12
2.3 	EFFECTEN
Effecten voor
•	 Hulpverleners durfden de zorg en
verantwoordelijkheid niet over te laten aan
de ouders of het netwerk van de jongere.
Dat leidde ertoe dat jongeren langer in zorg
bleven, omdat gezinnen afhankelijk werden
van de hulpverlening.
•	 Bij overgang van Wilster naar Elker moest
de jongere verhuizen, overstappen naar een
externe school en nieuwe vrijetijdsbesteding
zoeken (bijvoorbeeld een nieuwe sportclub).
Het streven was wel om dit dakpansgewijs,
dus niet alle overstappen in een keer, te
laten verlopen, maar dat lukte nog te weinig.
Dit zorgde vaak voor uitval van school of
terugval in oud gedrag.
•	 Organisaties dachten en handelden vanuit
hun eigen kader (aanbodgericht) wat ertoe
leidde dat jongeren geen doorlopend
traject hadden. De onduidelijkheid over een
vervolgplek/-behandeling en of er überhaupt
wel een vervolgplek mogelijk was zorgde
voor spanning en demotivatie bij jongeren.
Effecten na
•	 Ouders worden actiever betrokken en krijgen
meer de regie en verantwoordelijkheid
over het traject dat de jongere aflegt.
Wanneer de hulpverleners ouders meer
regie en verantwoordelijkheid durven te
geven, krijgen ouders de kans om te leren
de zorg voor de jongere op te pakken. Het
ondersteunen van gezinnen, in plaats van
het overnemen van het probleem door de
instantie, zorgt ervoor dat ouders sneller
in hun eigen kracht komen te staan en
dat gezinnen minder afhankelijk zijn van
de hulpverlening. Uiteindelijk leidt dit tot
minder lange zorgtrajecten.
•	 De overgangen voor jongeren zijn minder
rigoureus, waardoor een jongere kan wennen
aan de nieuwe situatie. Een jongere hoeft
nu bij de overgang van Wilster naar Elker
niet per se over te stappen naar een externe
school, dit verschilt per situatie. Dit leidt
ertoe dat de jongere kan wennen aan de
nieuwe situatie en dat er minder schooluitval
plaatsvindt.
•	 Door meer te richten op gezinsbehandeling
in de thuissituatie is er meer ambulante zorg
en minder residentiële zorg. Meer jongeren
kunnen thuis blijven wonen of weer thuis
wonen.
•	 Er zijn minder en minder lange gesloten
jeugdzorgopnames.
•	 Er is meer duidelijkheid en continuïteit in het
traject. Dit zorgt ervoor dat de motivatie en
het zelfvertrouwen van de jongeren groter
wordt.
2.4 	AANBEVELINGEN
De aanbevelingen die in dit rapport worden
gedaan zijn gericht op registratie van processen.
Hiermee wordt beoogd dat meetbaarheid
van deze processen kan dienen als basis voor
beleidsdoeleinden en onderzoek.
•	 De afspraken die in de netwerkconferentie
worden gemaakt dienen te worden
bijgehouden. Hieraan valt te zien in hoeverre
de verantwoordelijkheid en regie bij de
ouders en eventueel andere personen in het
sociale netwerk ligt. Hiermee kun je de mate
van betrokkenheid van de ouders bij de zorg
van de jongere meten in verhouding tot die
van de hulpverleners. Deze betrokkenheid
blijkt bijvoorbeeld in de mate van
betrokkenheid bij de zorg voor de jongere,
de mate van deelname aan de behandeling
(gezinstherapie o.i.d.), of de jongere thuis of
in een instelling verblijft, etc.
•	 Om te kunnen meten of door het
ondersteunen van ouders de zorgtrajecten
minder lang duren of dat goedkopere zorg
kan worden ingezet, moet er een voor en na
meting komen van de mate van steun aan
de ouders en de behandelduur en intensiteit
van de jongeren. De steun valt bijvoorbeeld
vast te leggen door te kijken naar de duur
en intensiteit van de betrokkenheid van een
gezinsbegeleider, of andere ondersteuning
die het gezin kan ontvangen.
•	 Om het effect van de behandeling van de
jongere te meten is het goed om een aantal
zaken die wijzen op een stabiel leven te
monitoren. Het is daarbij goed om te kijken
naar de schoolsituatie, ook na het verlaten
van de instelling (en zelfs na afloop van
het traject), en bijvoorbeeld de stabiliteit
van de woonplek en eventueel andere
dagbesteding.
•	 Om de mate van schooluitval door de
overgangen in hulpverlening te meten moet
naast de schoolsituatie worden bijgehouden
hoe wisselingen in de zorg verlopen voor de
jongere. Er zou bijvoorbeeld moeten worden
geregistreerd hoe een jongere omgaat
met deze wisselingen. Er zou bijvoorbeeld
gevraagd kunnen worden aan de jongeren
hoe zij deze overgangen ervaren en wat de
invloed van de overgangen op hun dagelijks
leven (schoolsituatie) is.
•	 Om te meten of er sprake is van meer
ambulante zorg en minder residentiële zorg,
moet een voor- en nameting van de mate en
duur van residentiële zorg en ambulante zorg
plaatsvinden.
•	 Om te meten of er een afname van gesloten
jeugdzorg en een afname van de duur van
gesloten jeugdzorg heeft plaatsgevonden
moet een voor- en nameting van de
percentages van inzet en gemiddelde
duur van gesloten jeugdzorg plaatsvinden.
13
PERSPECTIEF VAN DE PROFESSIONAL
‘EERDER ZOU
EEN JONGERE
DIE AGRESSIEF IS
EN REGELMATIG
WEGLOOPT OP
STRAAT WORDEN
GEZET. NU KUNNEN
WE ERVOOR ZORGEN
DAT HIJ TOCH DE
JUISTE HULP KRIJGT.’
IN DIT HOOFDSTUK WORDT GEKEKEN HOE DE SITUATIE WAS VOOR IN VOOR ZORG! EN
HOE DE SITUATIE IS NA IN VOOR ZORG! VANUIT HET PERSPECTIEF VAN DE PROFESSIONAL.
DAARNA WORDT BESCHREVEN WAT VAN BEIDE SITUATIES DE EFFECTEN ZIJN VOOR
PROFESSIONALS EN ER WORDEN AANBEVELINGEN GEDAAN OM DIE EFFECTEN TE KUNNEN
METEN.
3.1 VOOR EN NA HET IN VOOR ZORG! TRAJECT
HOOFDSTUK 3
ANALYSE EN
PERSPECTIEFBEPALING
•	 De indicatie werd gedaan door een hulpverlener en
gedragswetenschapper van BJZ, na de indicatie ging
een hulpverlener van de instelling waar de jongere
zorg kreeg verder met de case.
•	Er was geen gevoel van gezamenlijke
verantwoordelijkheid bij de professionals, omdat er
weinig samenwerking was.
•	Er wordt soms gesloten jeugdzorg ingezet vanuit
handelsverlegenheid of het niet zien van een andere
oplossing binnen de open jeugdzorg.
•	Professionals van alle mogelijk betrokken organisaties
nemen deel aan een netwerkconferentie samen met
de ouders en de jongere.
•	Er is meer gezamenlijke verantwoordelijkheid,
openheid en betrokkenheid bij het hulpverlenings­
plan, omdat iedereen ervan op de hoogte is en heeft
meegewerkt aan het opstellen van het plan.
•	Er wordt minder snel gekeken naar gesloten
jeugdzorg als oplossing, door de intensievere
samenwerking en het grotere gevoel van
verantwoordelijkheid vanaf het begin.
•	Er is meer duidelijkheid over het traject dat de
jongere zal afleggen. De professionals weten met wie
ze te maken hebben/krijgen, dit zorgt voor minder
verrassingen.
•	De rol en de taken die iedere professional heeft
tijdens het traject van de jongere is duidelijk
besproken en vastgelegd.
•	De netwerkconferentie zorgt ervoor dat er voor de
professional eerder, al voor plaatsing, duidelijkheid
is. Ze weten welke jongere er komt en kunnen zich
hierop voorbereiden.
VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG!	 NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG!
14
SOCIALE SYSTEEM
DAGBESTEDING
REGIE
DOORSTROOM
•	Hulpverleners waren beschermend naar de jongeren
en namen veel verantwoordelijkheid op zich. Ze
waren bang om foute beslissingen te maken en om de
verantwoordelijkheid bij het sociale systeem neer te
leggen. Hierdoor bleven jongeren langer in zorg.
•	Elke instelling maakte opnieuw een analyse van
het sociale systeem, daarbij werd gekeken naar de
mogelijkheid om positieve factoren in het netwerk te
ondersteunen.
•	BJZ betrok de ouders weinig bij de indicatiestelling en
had de neiging om het probleem van de ouders over te
nemen en op te willen lossen.
•	Er waren grote verschillen tussen de professionals in de
verschillende instellingen in de manier waarop zij het
hulpverleningsplan interpreteerden en omgingen met
de hulpverlening, dit zorgde ervoor dat ouders minder
vertrouwen hadden in de hulpverlening.
•	De samenwerking tussen de school en de instelling
was sterk afhankelijk van de personen die betrokken
waren. Hierbij speelde een grote rol in welke mate
de mentor van school en de begeleider vanuit de
instelling initiatief toonden.
•	De professional van BJZ nam niet altijd de regie op
zich, ook al was vastgelegd dat de regie bij hem zou
moeten liggen.
•	Als een jongere naar Wilster ging, nam de
gedragswetenschapper van Wilster de regie op zich.
•	Binnen Elker nam de mentor van de jongere de regie
op zich.
•	Doordat elke instelling de regie op zich nam als de
jongere bij hen kwam, ontbrak de overstijgende regie
van BJZ over de trajecten.
•	Als een jongere overging naar een andere instelling
kreeg hij daar nieuwe begeleiders, contactpersonen en
hulpverleners. Dit werd per instelling geregeld en niet
per traject.
•	Professionals waren erop gericht dat de jongere aan
voorwaarden moesten voldoen om door te kunnen
stromen in de zorg.
•	Hulpverleners durven meer verantwoordelijkheid
bij het sociale systeem neer te leggen. Er is
minder handelsverlegenheid, doordat de
verantwoordelijkheid met het hele team van
professionals wordt gedeeld.
•	Er wordt een hulpverlener gekoppeld aan het gezin.
Dit zorgt ervoor dat er meer consistentie is in de zorg.
•	Hulpverleners redeneren meer vanuit het gezin
in plaats van uit de regels van de organisatie. De
hulpverlening wordt nu meer als ondersteuning van
het gezin gezien.
•	Er wordt meer gedacht vanuit het systeem, waardoor
iedereen in de omgeving meer betrokken wordt bij
de hulpverlening van de jongere.
•	Doordat alles is besproken in het hele betrokken
team van professionals, wordt er één lijn van
hulpverlening nagestreefd. Dit zorgt ervoor dat de
professionals betrouwbaarder overkomen richting de
ouders.
•	Het is de bedoeling dat de mentor van school
door In voor Zorg meer betrokken wordt bij het
hulpverleningstraject. De mentor zou bijvoorbeeld
aanwezig moeten zijn bij netwerkgesprekken en
moeten overleggen met de begeleider vanuit de
instelling of de loopbaancoach.
•	De regie ligt bij BJZ, BJZ neemt deze
verantwoordelijkheid nu ook duidelijker op zich,
omdat het is besproken en vastgelegd.
•	Door de samenwerking is het proces van de jongere
makkelijker te managen. Er is bijvoorbeeld minder
paniek als iets even niet helemaal volgens plan
gaat, maar gezamenlijk wordt weer gewerkt naar de
oorspronkelijke lijn van het plan.
•	Doordat professionals al vanaf het begin betrokken
zijn bij het traject, kan er ook een plan worden
gemaakt voor de overgangen in de zorg waar de
jongere mee te maken krijgt. Dit zorgt ervoor dat de
overgang minder groot is en dat jongeren minder
uitvallen uit het traject.
•	Wanneer een professional betrokken is bij het gezin
of de jongere, wordt gekeken of deze gedurende het
hele traject betrokken kan blijven, ook bij overgang
naar een andere instelling.
•	Professionals hebben meer aandacht voor de
individuele situatie van de jongere. De jongeren
hoeven niet meer aan vastgestelde eisen van de
instelling te voldoen, maar er wordt per situatie
bekeken wat de jongere aankan en of hij toe is aan de
volgende fase van zorg.
VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG!	 • NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG!
15
TRAJECT •	Er was veel onbegrip tussen medewerkers van
verschillende organisaties over de werkwijze en
iedereen had verschillende ideeën over wat nodig was,
daardoor ontstond verwarring over het traject en was
er weinig samenwerking.
•	Er was veel frustratie onder medewerkers omdat niet
duidelijk was wie welke rol vervulde en wie waarvoor
verantwoordelijk was.
•	Door de netwerkconferentie zijn de verwachtingen
over de werkwijze en verantwoordelijkheden
uitgesproken. Dit zorgt voor minder verwarring en
irritaties tussen de professionals.
•	Doordat er meer ruimte is voor samenwerking en
doordat er meer aandacht is voor de individuele
jongere, geven professionals aan zich meer
betrokken te voelen. Dit zorgt ervoor dat ze ook meer
initiatief tonen en bereid zijn om zich voor de jongere
in te zetten.
VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG!	 NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG!
3.2 	EFFECTEN
Effecten voor
•	 Door onduidelijkheid en weinig
samenwerking tussen professionals uit
verschillende organisaties was er frustratie
over elkaars werkwijze. Dit bemoeilijkte de
samenwerking.
•	 Door grote verschillen tussen professionals
kregen ouders minder vertrouwen in de
hulpverlening. Dit zorgde ervoor dat ouders
minder makkelijk meewerken met de
professional en dat de samenwerking lastiger
verloopt.
•	 Professionals waren meer tijd kwijt aan
crisismanagement, er was meer stress en
minder in te plannen zorg door slechte
voorbereiding van de overgangen en ad hoc
werken. Professionals lieten zich meer leiden
door crises en werkten minder trajectmatig.
Effecten na
•	 Het van begin af aan betrokken zijn bij
een jongere heeft geleid tot een meer
gezamenlijk commitment van alle partijen en
een betere samenwerking tussen partijen.
•	 Door de netwerkconferentie met alle
betrokken partijen is er meer openheid en
duidelijkheid over het traject en ieders rol
hierin. Daarnaast zijn er door de openheid
minder frustraties en verwijten tussen
professionals. Dit zorgt voor een betere
samenwerking.
•	 Door de netwerkconferentie hoeven
professionals niet steeds weer een nieuwe
analyse te maken als een jongere naar een
nieuwe instelling gaat. Iedereen is op de
hoogte van de analyse die in het begin van
het traject is gemaakt. Dit bespaart tijd op
het zorgtraject van de jongere.
3.3 	AANBEVELINGEN
De aanbevelingen die in dit rapport worden
gedaan zijn gericht op registratie van processen.
Hiermee wordt beoogd dat meetbaarheid
van deze processen kan dienen als basis voor
beleidsdoeleinden en onderzoek.
•	De trajectcoördinator kan na afloop
een digitale evaluatie schrijven over de
samenwerking tussen de ketenpartners.
Hierin moeten bijvoorbeeld de
samenwerking, betrokkenheid, de mate
waarin iedereen zich aan afspraken houdt,
vorm van contact/afstemming voor handelen
in crises etc. aan de orde komen.
•	De trajectcoördinator kan na afloop met de
ouders en de jongere een evaluatieformulier
van het hulpverleningstraject invullen om de
zorg en samenwerking te bespreken.
•	Om te kunnen vaststellen dat de
netwerkconferentie later in het traject tijd
bespaart, moet worden gemeten hoeveel
tijd er nu aan de analyses wordt besteed en
hoeveel tijd het kost om iedereen bij elkaar te
krijgen voor een netwerkconferentie.
16
17
PERSPECTIEF VAN DE ORGANISATIES
‘EIGENLIJK IS
HET ZO SIMPEL.
WAAROM DEDEN
WE HET NIET
ALTIJD ZO.’
IN DIT HOOFDSTUK WORDT GEKEKEN HOE DE SITUATIE WAS VOOR IN VOOR ZORG! EN HOE
DE SITUATIE IS NA IN VOOR ZORG! VANUIT HET PERSPECTIEF VAN DE ORGANISATIES IN DE
KETEN. DAARNA WORDT BESCHREVEN WAT VAN BEIDE SITUATIES DE EFFECTEN ZIJN VOOR
ORGANISATIES EN ER WORDEN AANBEVELINGEN GEDAAN OM DIE EFFECTEN TE KUNNEN
METEN.
4.1 VOOR EN NA HET IN VOOR ZORG! TRAJECT
HOOFDSTUK 4
ANALYSE EN
PERSPECTIEFBEPALING
SOCIALE SYSTEEM
•	BJZ deed de analyse en stelde een hulpverleningsplan
op voor de jongere.
•	Elker en Wilster hadden een adviserende rol bij het
opstellen van het hulpverleningsplan, maar waren niet
actief betrokken.
•	Er waren verschillen in visie (bijvoorbeeld over
wanneer gesloten jeugdzorg moest worden ingezet).
•	De organisaties voelden geen gezamenlijke
verantwoordelijkheid voor het hulpverleningsplan.
•	Er was bij organisaties weinig aandacht voor de
gevolgen van de wisselingen van hulpverlening voor
de jongeren, hun ouders en andere betrokkenen. Dit
leidde ertoe dat er meer verschillende hulpverleners
betrokken waren bij de zorg en dat ouders minder
vertrouwen hadden in de hulpverleningsorganisaties.
•	Alle organisaties zijn vanaf de indicatie actief
betrokken in de vorm van een netwerkgesprek met
de ouders en jongeren.
•	Er wordt gezamenlijk gekeken welke organisatie
welke hulp kan bieden. Hierdoor worden de
krachten van de organisaties gebundeld in het
hulpverleningstraject en is er minder herhaling in
het traject van de jongere. Dit zorgt voor minder
frustraties en onbegrip.
•	Door de samenwerking en het overleg is er een
meer gezamenlijke visie van waaruit de organisaties
werken.
•	De houding van organisaties is meer gericht op het
sociale systeem van de jongere. Organisatiebelang
staat niet meer voorop, maar de focus ligt meer
op de betrokken mensen. Dit kan ervoor zorgen
dat meerdere organisaties op een zelfde moment
zorg verlenen aan het gezin om wisseling van
hulpverleners te voorkomen.
VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG! NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG!
18
DAGBESTEDING
REGIE
DOORSTROOM
TRAJECT
•	De begeleiding bij de dagbesteding was niet
doorlopend, maar per instelling geregeld. Dit zorgde
ervoor dat er geen overstijgende begeleiding bij de
dagbesteding was gedurende het hele traject van de
jongere.
•	Er was contact tussen school en de instellingen,
maar dit contact kwam vaak pas op gang als het
hulpverleningstraject al gestart was. Dit zorgde ervoor
dat niet alle problemen werden ondervangen tijdens
de indicatiestelling.
•	Scholen en instellingen hadden vaak verschillende
belangen. Instellingen wilden graag dat een
jongere naar school ging en een dagbesteding
had, maar scholen werden afgerekend op hun
slagingspercentages. Het was daarom voor een school
niet aantrekkelijk om een jongere die van Portalis
kwam aan te nemen.
•	Op papier lag de regie bij BJZ, maar deze overstijgende
regie ontbrak vaak. Daardoor nam elke organisatie de
regie over zijn eigen deel van de zorg in het traject.
•	Er was onenigheid tussen organisaties over het
verschil in de werkwijzen. Dit zorgde ervoor dat
de communicatie tussen organisaties vaak in de
verwijtende sfeer verliep.
•	Als een jongere naar een nieuwe instelling ging, trok
de oude instelling zijn handen van de zorg af. Hierdoor
waren overgangen vaak in één stap en brachten ze te
veel verantwoordelijkheid voor de jongere met zich
mee.
•	Er waren grote verschillen tussen de organisaties in de
mate van verantwoordelijkheid die zij bij de jongeren
neerlegden.
•	Wilster en Elker gebruikten fasen die de jongeren
doorliepen. Dit zorgde ervoor dat als een jongere
bij Wilster alle fasen had doorlopen hij bij Elker weer
opnieuw moest beginnen in een fase 1. Dit leverde veel
frustratie op.
•	Veel scheiding tussen de organisaties. Iedere instelling
nam zijn deel van de behandeling voor zich, maar er
was weinig overleg tussen de instellingen.
•	Er is nu meer doorlopende dagbesteding gedurende
het traject. Het is de bedoeling dat wanneer een
jongere van instelling wisselt, de begeleiding zo veel
mogelijk gelijk kan blijven.
•	School is nu vanaf de indicatiestelling betrokken.
Dit zorgt ervoor dat de school mee kan denken over
wat de jongere nodig heeft. Door vroeg in het traject
betrokken te worden heeft de school een meer
flexibele houding. Dit zorgt ervoor dat een jongere
vaker op zijn/haar school kan blijven ingeschreven,
ook wanneer hij/zij zorg krijgt in een instelling.
•	Wanneer de jongere op een externe school kan
blijven voorkomt dit later problemen met zoeken
naar een school en plaatsing.
•	Portalis is op zoek naar samenwerking met externe
scholen zodat de overgang soepel kan verlopen.
•	Vanaf het begin trekt BJZ de regie naar zich toe.
BJZ regelt en faciliteert de overleggen waarbij alle
organisaties aanwezig zijn, bewaakt de lijn van het
hulpverleningsplan en is vast aanspreekpunt voor de
jongere en ouders. Omdat op papier staat vastgelegd
dat BJZ deze regie heeft, wordt dit ook geaccepteerd.
•	In de netwerkoverleggen wordt vastgesteld wie
waarvoor verantwoordelijk is. Dit zorgt voor
duidelijkheid en openheid in de communicatie
tussen organisaties.
•	Er is meer samenwerking en voorbereiding tussen
organisaties bij de overgangen van zorg. Als een
jongere overgaat naar een andere instelling is de
vervolginstelling vooraf al betrokken bij de zorg
van de jongere. Dit zorgt voor meer overleg en
duidelijkheid en een minder grote stap voor de
jongere.
•	Elker laat de niveaus die de jongeren moesten
doorlopen meer los. Dit voorkomt frustraties bij de
jongere.
•	Instellingen zijn vanaf het begin betrokken bij het
traject dat de jongere aflegt.
•	Er heeft een fusie plaatsgevonden tussen Het Poortje
en Elker met het doel meer samen te werken door
een bundeling van kennis om zo de effectiviteit en
kwaliteit van zorg te verbeteren.
•	Instellingen kijken meer mee met elkaar in plaats van
dat ze alleen naar hun eigen stukje van het traject
kijken.
VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG! NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG!
19
4.2 	EFFECTEN
Effecten voor
•	 Doordat organisaties met name naar hun
eigen stuk zorg in de keten keken was er
weinig samenwerking en openheid tussen
organisaties.
•	 Denken in het belang van de organisatie
stond soms voorop en dat stond het belang
van de jongere en ouders in de weg.
Effecten na
•	 Er is meer contact tussen de
hulpverleningsinstellingen en de school van
de jongere. Dit leidt er vaker toe dat een
jongere op de school kan blijven waar hij op
het moment van starten van de zorg zit.
•	Er is meer samenwerking tussen organisaties
en een fusie tussen Het Poortje en Elker.
Organisaties zijn zich meer bewust van dat zij
onderdeel zijn van een keten en dat samen­
werking daarbij een noodzakelijkheid is.
•	Cliëntperspectief is meer leidend geworden
en daardoor stappen organisaties over hun
eigen grenzen heen in het belang van de
jongere en zijn/haar ouders.
4.3 	AANBEVELINGEN
De aanbevelingen die in dit rapport worden
gedaan zijn gericht op registratie van processen.
Hiermee wordt beoogd dat meetbaarheid
van deze processen kan dienen als basis voor
beleidsdoeleinden en onderzoek.
•	Om te meten of een jongere minder vaak van
school wisselt is het nodig om te monitoren
hoe de schoolsituatie van de jongeren is
op verschillende momenten in en na het
zorgtraject.
20
21
MAATSCHAPPELIJK PERSPECTIEF
‘DE RESULTATEN
SPREKEN VOOR
ZICH. KORTERE
ZORGTRAJECTEN
EN MEER
JONGEREN TERUG
NAAR HUIS.’
5.1 KOSTEN EN BATEN VAN HET IN VOOR ZORG! TRAJECT
HOOFDSTUK 5
NETWERK­
CONFERENTIE
MEER JONGEREN
BLIJVEN THUIS
WONEN
Er vindt een intensivering van de samen-
werking plaats. Doordat alle organisaties
waarmee de jongere in aanraking kan komen
vanaf het begin betrokken zijn, zijn ze ook
voor langere tijd betrokken bij de jongeren.
Dit van begin af aan betrokken zijn bij het
traject vergt daarom een tijdsinvestering van
de organisaties en professionals. Deze kosten
kunnen variëren en zijn afhankelijk van welke
professionals aanwezig zijn. De inzet van een
maatschappelijk werker kost bijvoorbeeld
gemiddeld 65 euro per uur*, een psycholoog
kost gemiddeld 80 euro per uur*.
Er wordt met In voor zorg! meer gericht
op behandeling in de thuissituatie.
Hiermee wordt voorkomen dat jongeren
uit huis geplaatst worden. De kosten van
intensievere behandeling in de thuissituatie
stijgen hiermee (met 7500 euro per
interventie*), maar de kosten van een
uithuisplaatsing (40.000 euro*) en een plek
in een jeugdinrichting (500 euro per dag*)
worden voorkomen.
KOSTEN BATEN
IN DIT HOOFDSTUK WORDT BESCHREVEN
WAT DE KOSTEN EN DE BATEN VAN IN
VOOR ZORG! ZIJN. EERST WORDT ER IN
EEN OVERZICHT WEERGEGEVEN WAAR DE
PRECIEZE KOSTEN EN BATEN IN ZITTEN
EN VERVOLGENS WORDT AAN DE HAND
VAN TWEE VOORBEELDEN GETOOND HOE
DE TRAJECTEN VAN EEN JONGERE IN DE
OUDE EN DE NIEUWE SITUATIE VAN ELKAAR
KUNNEN VERSCHILLEN.
De kosten van de In voor zorg! werkwijze
liggen met name in een netwerkberaad,
de vroegtijdige inzet van specialistische
expertise, intensieve behandeling van
de thuissituatie en de intensivering van
begeleiding van de overgangsmomenten,
waarvoor een tijdsinvestering van de
instellingen en professionals nodig is.
Op basis van de ervaringen in de pilot
is het aannemelijk ervan uit te gaan dat
bovengenoemde investeringen leiden tot
goedkopere en meer succesvolle trajecten.
In dit hoofdstuk maken we zoveel mogelijk
inzichtelijk waar de kosten en besparingen
vallen. Nadat we de investeringen en
opbrengsten inhoudelijk op een rij hebben
gezet werken we aan de hand van twee
voorbeelden uit wat dit kwantitatief kan
betekenen.
Uit dit hoofdstuk blijkt ook hoe lastig het is
om de opbrengsten kwantitatief inzichtelijk
te maken. Daarom sluiten we het af met een
aantal aanbevelingen die een vervolg kunnen
geven aan de basis die met deze business case
is gelegd.
22
BUNDELING VAN
EXPERTISE
BEGELEIDING VAN
DE OVERGANGEN
IN ZORG
INTENSIEVERE
BEGELEIDING IN
DE THUISSITUATIE
INTENSIEVERE
BEGELEIDING
SCHOOL
INVESTERING
ONDERLINGE
UITWISSELING EN
OPLEIDING
VOORKOMEN
RESIDENTIËLE
JEUGDZORG
VERKORTEN
RESIDENTIËLE
JEUGDZORG
VOORKOMEN
GESLOTEN
JEUGDZORG
VERKORTEN
GESLOTEN
JEUGDZORG
AFNAME VAN
JONGEREN DIE
UIT BEELD RAKEN
MINDER CRISIS­
MANAGEMENT
MINDER
SCHOOLUITVAL
MEER
SUCCES­VOLLE
TRAJECTEN
Doordat er wordt gekeken welke
organisatie welke expertise toe kan
voegen in het traject van de jongere, kan
het zijn dat organisaties op verschillende
momenten in het traject betrokken
worden. Professionals gaan meer tijd
investeren in overleggen met elkaar om de
samenwerking goed te laten verlopen.
Bij bijvoorbeeld een overgang van Wilster
naar Elker worden beide organisaties meer
betrokken om de overgang soepeler te
laten verlopen. Elker is al voor de overgang
betrokken, bijvoorbeeld doordat een
begeleider komt kennismaken of doordat
een jongere kan meelopen op de groep.
Wilster kan betrokken blijven doordat
een begeleider van Wilster ook tijdens
behandeling op Elker actief blijft. Dit zorgt
ervoor dat professionals meer moeten
overleggen en meer tijd moeten investeren
in het traject van de jongere.
Er wordt langduriger en intensiever
begeleiding geboden in de thuissituatie,
om uithuisplaatsing te voorkomen. Deze
intensivering van zorg brengt extra kosten
voor ambulant begeleiders met zich mee.
Per interventie zijn de kosten gemiddeld
7500 euro*. De kosten stijgen dus met
(7500 euro x het aantal extra interventies*).
Er is meer begeleiding bij de dagbesteding
en intensievere samenwerking tussen de
school van de jongere en de instelling.
Dit vergt van de mentor van de school
en de professionals uit de instelling een
tijdsinvestering.
Doordat de organisaties meer
samenwerken, moeten ze ook meer op
de hoogte zijn van elkaars werkwijzen
en mogelijkheden. Daarnaast gaan
organisaties meer specialistische zorg
aanbieden om zich te onderscheiden. Dit
vraagt investeringen van de organisaties
voor bijvoorbeeld trainingen en opleiding.
Door het voorkomen van residentiële zorg
worden de kosten voor uithuisplaatsing
(40.000 euro*), de kosten voor een
jeugdinrichting (500 euro per dag*) en de
kosten voor een residentiële opvangplaats
(65.000 euro per jaar*) voorkomen.
Door het verkorten van de residentiële
jeugdzorg worden kosten voor een
jeugdinrichting (500 euro per dag*)
bespaard en de kosten van de residentiële
opvangplaats (65.000 euro per jaar*)
worden ingeperkt.
Door het voorkomen van gesloten
jeugdzorg worden de kosten van een plek
in een gesloten jeugdzorginstelling (10.200
euro per maand) voorkomen. In plaats
daarvan zou een jongere bijvoorbeeld naar
een residentiële opvangplaats bij Elker
kunnen (65.000 euro per jaar*).
Door het verkorten van gesloten jeugdzorg
worden de kosten van een plek in een
gesloten jeugdzorginstelling (10.200 euro
per maand) ingeperkt.
Doordat jongeren minder uit beeld raken
worden de kosten van delicten in de
openbare ruimte lager (variërend van
vernieling gemiddeld 730 euro per delict*
tot mishandeling 5.500 euro per delict*),
de reclasseringskosten worden voorkomen
(bijvoorbeeld bureau Halt 250 euro per
gezin per jaar*) en er is gebleken dat bij
uit beeld raken het effect van een eerdere
behandeling vaak teniet gedaan wordt.
Deze kosten worden ook bespaard.
Doordat minder jongeren terugvallen
of uitvallen uit de trajecten is er minder
crisismanagement nodig. Hiermee worden
de kosten van de behandelaars, begeleiders
en eventueel in te zetten interventies
bespaard.
Doordat er minder schooluitval is worden
kosten voor uitvallers bespaard (10.000
euro per uitvaller*).
Trajecten worden vaker afgemaakt en
afgesloten met een stabiele woonsituatie
en dagbesteding.
KOSTEN BATEN
* Uit: Effectencalculator (2013) Maatschappelijke prijslijst (zie bijlage 3).
23
5.2 	 VOORBEELDCASUS KOSTENBESPARING
Onderstaand zijn twee voorbeelden uitgewerkt
van de kosten van de zorg die Karin en Jasper
ontvangen. Er wordt een overzicht geschetst
van de zorgkosten voor In voor zorg! en de
zorgkosten na In voor zorg!. Na In voor zorg!
zijn met name de kosten van de hulpverleners
gestegen, omdat iedereen vanaf het begin van
het traject betrokken is. Het eerder inzetten van
de expertise van de verschillende hulpverleners
heeft ertoe geleid dat gesloten jeugdzorg in
Wilster of uithuisplaatsing vaker kan worden
voorkomen. De kosten van langdurige opvang
en hulpverlening buiten de thuissituatie zijn dus
lager, waardoor de loonkostenstijging wordt
opgevangen. Onze aanname is dat door te
investeren op bepaalde punten in het traject het
uiteindelijke traject minder kost. Er moet dan
geïnvesteerd worden in de netwerkconferentie,
bundeling van expertise (ureninzet), intensievere
begeleiding van overgangen in het zorgtraject
(ureninzet), intensievere begeleiding in de
thuissituatie, intensievere begeleiding van
dagbesteding (school) en door investering in
onderlinge kennisuitwisseling en opleiding
(tussen experts/organisaties). Dit levert het
volgende op: meer jongeren blijven thuis wonen,
residentiële jeugdzorg wordt voorkomen en
verkort, gesloten jeugdzorg wordt voorkomen
en verkort, er raken minder jongeren uit beeld
die vervolgens problemen in de wijk kunnen
veroorzaken en opnieuw behandeld moeten
worden, er is minder crisismanagement nodig, er
is minder schooluitval en er zijn meer succesvolle
trajecten die worden afgesloten met een stabiele
woonsituatie en dagbesteding.
Hierbij willen we opmerken dat dit in een aantal
situaties zo kan uitpakken als hieronder is
beschreven, en dat baseren we op de uitkomsten
van de pilot, maar dat de trajecten van deze
doelgroep niet zo voorspelbaar zijn dat dit in
90% van de jongeren zo zal verlopen. Om deze
reden, en omdat de kwantitatieve gegevens
zo lastig boven tafel te krijgen zijn, is het van
belang de registraties op de behoefte aan
sturingsinformatie aan te passen. Met deze
case zetten we een stap om de opbrengsten
kwantitatief te maken, maar om deze business
case te voltooien en aannames te kunnen doen
ten aanzien van percentages etc. is nodig om op
basis van registratie bijvoorbeeld over een jaar
deze trajectzorg verder te kwantificeren. Daarom
sluiten we dit hoofdstuk af met een aantal
aanbevelingen.
5.2.1 	 KARIN – TRAJECT TERUG NAAR HUIS
Onderstaand worden de trajecten van Karin
besproken zoals ze eruit zouden kunnen zien
voor invoering van In voor zorg! en na invoering
van In voor zorg!.
Voor In voor zorg!
Bij Bureau Jeugdzorg vindt de indicatiestelling
plaats. De indicatiestelling duurt gemiddeld
6 weken. Een medewerker van BJZ doet de
indicatiestelling en een gedragswetenschapper
van BJZ en hulpverleners van Wilster en Elker
spelen hierbij een adviserende rol. De kosten
van de indicatiestelling en plaatsing komen
op ongeveer 1250 euro. Daar zitten de kosten
van de uren die de medewerker van BJZ in de
indicatiestelling heeft gestoken (ongeveer 65
euro per uur) en de kosten van de betrokken
gedragswetenschapper (ongeveer 80 euro per
uur) en de kosten van de hulpverleners van
Wilster en Elker (ongeveer 65 euro per uur) bij in.
Na de indicatiestelling wordt Karin opgenomen
in Wilster voor 9 maanden. Een opname in Wilster
kost 10.200 euro per maand, dus voor 9 maanden
komen de kosten neer op 91.800 euro. Na de
behandeling in Wilster krijgt Karin een klinische
GGZ behandeling bij Elker. Deze behandeling
kost 14.000 euro per maand. Karin wordt 3
maanden klinisch behandeld, dus de kosten
voor deze behandeling komen neer op 42.000
euro. Om ervoor te zorgen dat Karin thuis kan
wonen wordt er ambulante gezinshulpverlening
ingezet (gemiddeld 2000 euro per maand). Deze
hulpverlening loopt 3 maanden door en kost
ongeveer 6000 euro. Karin heeft twee keer een
terugval, waardoor een crisisinterventie moet
worden gepleegd (7500 euro per interventie),
zodat ze thuis kan blijven wonen. Bij de overgang
van Wilster naar Elker is Karin naar een externe
school gegaan, om daar haar laatste jaar school
af te maken. Karin heeft veel moeite met deze
overgang en ze wil niet meer naar school. Vanuit
Elker krijgt Karin begeleiding bij school, maar
deze begeleiding komt te laat op gang na de
overgang van Wilster naar Elker, waardoor Karin
niet meer naar school gaat (10.000 euro per
uitvaller). De kosten van deze begeleiding komen
neer op ongeveer 80 euro per uur. Karin krijgt
twee uren begeleiding per week gedurende 3
maanden (2080 euro).
Na In voor zorg!
Een medewerker vanuit BJZ organiseert de
netwerkconferentie om gezamenlijk tot de
indicatiestelling te komen. Hierbij zijn de jongere,
ouders en een persoon uit alle mogelijke bij de
hulpverlening betrokken organisaties aanwezig.
Het organiseren van deze netwerkconferentie
kost de medewerker van BJZ ongeveer 5
uren extra tijd (80 euro x 5 uren). De andere
hulpverleners die bij het traject betrokken
zijn, investeren twee uren in het gesprek. In
het geval er een hulpverlener vanuit Elker en
een hulpverlener vanuit Wilster aanwezig zijn,
liggen deze kosten op (65 euro per uur x 2
uren x 2 = 260 euro). Deze kosten van de extra
tijdsinvestering worden opgeteld bij de kosten
van indicatiestelling en plaatsing (1250 euro).
Na de indicatiestelling wordt Karin opgenomen
in Wilster voor 3 maanden. De kosten voor een
opname van een maand bij Wilster zijn 10.200
euro, dus voor 3 maanden komen deze kosten
neer op 30.600 euro. De kortere opnameperiode
in Wilster heeft te maken met dat de zorg vanuit
Wilster al direct vanaf het begin van het traject
van Karin kon worden opgestart. Voor In voor
zorg! moest Karin wachten tot ze geplaatst was
op de groep, maar nu is Wilster direct vanaf het
begin betrokken. Na Wilster gaat Karin naar huis,
24
VOOR IN VOOR ZORG! 	 EURO
VOOR IN VOOR ZORG! 	 EURO
NA IN VOOR ZORG! 	 EURO
NA IN VOOR ZORG! 	 EURO
waar intensieve gezinsbegeleiding al is opgestart.
Deze begeleiding loopt 6 maanden door
(ongeveer 2000 euro per maand). Omdat Karin
bijna haar diploma heeft gehaald kan ze haar
school afmaken binnen de Wilster bij Portalis.
Ze houdt ook nog voor deze 4 maanden dezelfde
loopbaanbegeleider die ze had toen ze bij Wilster
zat (2 uren per week, 80 euro per uur).
5.2.2 JASPER – TRAJECT ZELFSTANDIGHEID
Onderstaand worden de trajecten van Jasper
besproken zoals ze eruit zouden kunnen zien
voor invoering van In voor zorg! en na invoering
van In voor zorg!.
Voor In voor zorg!
Bij Bureau Jeugdzorg vindt de indicatiestelling
plaats. De indicatiestelling duurt gemiddeld
6 weken. Een medewerker van BJZ doet de
indicatiestelling en een gedragswetenschapper
van BJZ en hulpverleners van Wilster en Elker
spelen hierbij een adviserende rol. De kosten
van de indicatiestelling en plaatsing komen
op ongeveer 1250 euro. Daar zitten de kosten
van de uren die de medewerker van BJZ in de
indicatiestelling heeft gestoken (ongeveer 65
euro per uur) en de kosten van de betrokken
gedragswetenschapper (ongeveer 80 euro per
uur) en de kosten van de hulpverleners van
Wilster en Elker (ongeveer 65 euro per uur) bij in.
Na de indicatiestelling duurt het een paar weken
voordat Jasper geplaatst kan worden bij Wilster.
Na twee weken is er een crisis waarbij Jasper
zich thuis erg agressief gedraagt en hij wordt
opgenomen in Wilster voor 3 maanden. Een
opname in Wilster kost 10.200 euro per maand,
dus voor 3 maanden komen de kosten neer op
30.600 euro. Na de behandeling in Wilster is het
de bedoeling dat Jasper 3 maanden behandeld
wordt op een 24-uur zorg groep bij Elker (6150
euro per maand) en dat hij naar een externe
school overstapt. Al snel na de overgang gaat
Jasper niet meer naar school (10.000 euro per
uitvaller) en na vier weken in Elker wil Jasper
niet meer meewerken aan de hulpverlening
en hij verlaat het traject. Hij gaat met zijn oude
vrienden op straat hangen en uit verveling steken
ze twee keer een prullenbak in brand en vernielen
ze een bushokje (gemiddeld 730 euro per delict).
’s Nachts na het uitgaan krijgen Jasper en zijn
vrienden regelmatig ruzie met andere jongens
en één keer loopt het zo uit de hand dat Jasper
een jongen in elkaar slaat (5500 euro). Hij wordt
hiervoor opgepakt en zit een dag in detentie
(230 euro). Reclassering Nederland wordt ingezet
(750 euro per jaar) en uiteindelijk wordt Jasper
Indicatiestelling bij BJZ + plaatsing	 1.250
Opname in Wilster
(9 maanden)	 91.800	
Klinische GGZ
(3 maanden)	 42.000
Ambulante zorg in het gezin
vanuit Elker (3 maanden)	 6.000	
Interventie bij terugval	 15.000
Begeleiding bij school
(extern) vanuit Elker (3 maanden)	 2.080	
Schooluitval	 10.000
Totale kosten traject	 168.130
Indicatiestelling bij BJZ 	1.250
Opname in Wilster na crisis
(3 maanden)	30.600
Opname op groep in Elker
(1 maand)	6.150
Schooluitval	10.000
Vernielingen op straat	2.190
Mishandeling	5.500
Een dag detentie	230
Inzet Reclassering Nederland (p.j.) 	750
Opname in Wilster
(3 maanden)	30.600
Opname op 24-uur zorg groep Elker
(3 maanden)	18.450
Woonbegeleiding
(1 jaar)	24.000
Begeleiding bij de dagbesteding
(6 maanden)	4.160
Totale kosten traject	 133.880
Indicatiestelling bij BJZ
in netwerkconferentie + plaatsing	 1.910
Opname in Wilster
(3 maanden)	 30.600
Intensieve gezinsbehandeling
(6 maanden)	 12.000
Loopbaanbegeleiding
(4 maanden)	 2.720
Totale kosten traject	 47.230
Indicatiestelling bij BJZ in
netwerkconferentie+plaatsing	 1.910
Opname op 24-uur zorg groep Elker
(6 maanden)	 36.900
Begeleiding bij de dagbesteding
(9 maanden) 	 6.240
Woonbegeleiding (1 jaar)	 24.000
	
	
	
	
Totale kosten traject	 69.050
De kosten in dit overzicht zijn gebaseerd op de maatschappelijke prijslijst (Effectencalculator, 2013) (zie bijlage 3).
De kosten in dit overzicht zijn gebaseerd op de maatschappelijke prijslijst (Effectencalculator, 2013) (zie bijlage 3).
25
opnieuw geplaatst in Wilster voor 3 maanden
(30.600 euro). Na Wilster gaat Jasper terug naar de
24-uur zorg bij Elker, waar hij ditmaal 3 maanden
behandeld wordt (6150 euro per maand). Het
uitvallen uit de zorg heeft ervoor gezorgd dat
Jasper het hele traject opnieuw moet doorlopen,
omdat het effect van de eerdere behandeling
weg is. Het doel van Jasper is om zelfstandig te
kunnen wonen, dus na de behandeling op de
groep kan Jasper naar de woonbegeleiding waar
hij in een jaar tijd leert om zelfstandig op kamers
te wonen (2000 euro per maand). Ondertussen
zoekt Jasper met zijn begeleider naar een school
en als hij naar school gaat blijft hij begeleiding
houden (80 euro per uur, 2 uren per week).
Na In voor zorg!
Een medewerker vanuit BJZ organiseert de
netwerkconferentie om gezamenlijk tot de
indicatiestelling te komen. Hierbij zijn de jongere,
ouders en een persoon uit alle mogelijk bij de
hulpverlening betrokken organisaties aanwezig.
Het organiseren van deze netwerkconferentie
kost de medewerker van BJZ 5 uren extra tijd (80
euro x 5 uren). De andere hulpverleners die bij
het traject betrokken zijn, investeren twee uren in
het gesprek. In het geval dat er een hulpverlener
vanuit Elker en een hulpverlener vanuit Wilster
aanwezig zijn, liggen deze kosten op (65 euro
per uur x 2 uren x 2 = 260 euro). Deze kosten
van de extra tijdsinvestering worden opgeteld
bij de kosten van indicatiestelling en plaatsing
(1250 euro). Na de indicatiestelling wordt Jasper
opgenomen op een 24-uur zorg groep bij Elker
voor 6 maanden (6150 per maand). Jasper hoeft
niet naar Wilster omdat de expertise van de
hulpverleners van Wilster al eerder kan worden
ingezet in het traject. Hierdoor wordt voorkomen
dat de spanningen te hoog oplopen en komt het
niet tot de gevaarlijke crisissituatie. In Elker krijgt
Jasper direct vanaf het begin begeleiding bij zijn
school, waardoor hij weer naar school gaat en
niet stopt, maar zijn diploma haalt (80 euro per
uur, 2 uren per week). Na de 24-uur zorg op de
groep gaat Jasper naar de woonbegeleiding, waar
hij in een jaar tijd leert om zelfstandig op kamers
te wonen (2000 euro per maand).
5.3 	AANBEVELINGEN
Om te bepalen of de In voor zorg! werkwijze de
gewenste baten heeft dienen de kosten en baten
tegen elkaar te worden afgewogen. Op basis van
de kwalitatieve analyse hebben we gepoogd
aannemelijk te maken op welke elementen extra
kosten gemaakt worden en waar de besparingen
verwacht kunnen worden.
In deze rapportage hebben we aannemelijk
gemaakt dat de beschreven werkwijze extra
investering vraagt op de onderdelen die vermeld
staan onder de hieronder vermelde“te registreren
kosten”en kosten bespaart op de onderdelen die
vermeld staan onder“te registreren baten”.
Op dit moment is deze informatie lastig te
achterhalen omdat de organisaties hier (nog)
niet op registreren en deze werkwijze langer
en structureel ingevoerd dient te zijn. Om
de opbrengsten te kunnen kwantificeren
is onze aanbeveling om deze rapportage
(toegespitst op kosten en baten) te toetsen aan
de informatiebehoefte van gemeenten over
kwantitatieve opbrengsten en daar vervolgens
de registratie van de drie organisaties op aan te
passen en over een à twee jaar deze kosten- en
baten analyse te voltooien met een kwantitatieve
onderbouwing.
26
Te registeren kosten:
•	Netwerkconferentie
Wie er betrokken zijn, met welke expertise en
hoeveel uren zij betrokken zijn.
•	Bundeling van expertise
Wie er op welk moment betrokken is bij het
traject, met welke expertise en voor hoeveel
uren.
•	Begeleiding van de overgangen in zorg
Een beschrijving van de begeleiding bij de
overgangen in de zorg,
De mate en intensiteit van de begeleiding
(uren),
Het moment waarop de begeleiding is
opgestart,
Welke persoon/expertise uit welke
organisatie betrokken is bij deze begeleiding.
•	Intensievere begeleiding in de thuissituatie
Een beschrijving van de begeleiding in de
thuissituatie,
De mate en intensiteit van de begeleiding
(uren),
Welke persoon/expertise uit welke
organisatie betrokken is bij deze begeleiding.
•	Intensievere begeleiding school
Een beschrijving van de begeleiding bij de
begeleiding bij school,
De mate en intensiteit van de begeleiding
(uren),
Het moment waarop de begeleiding is
opgestart,
Welke persoon/expertise uit welke
organisatie betrokken is bij deze begeleiding,
Op welke manier de school (mentor)
bijdraagt aan de begeleiding.
•	Investering onderlinge uitwisseling en
opleiding
Welke expertise er wordt uitgewisseld,
Wie worden betrokken bij deze uitwisseling
van expertise,
Hoeveel uren er wordt besteed aan de
uitwisseling,
Welke opleiding er wordt aangeboden,
Aan welke personen deze wordt geboden,
Hoeveel uren opleiding er wordt geboden.
Te registreren baten en daarmee besparingen:
•	 Meer jongeren blijven thuis wonen
•	 Voorkomen residentiële jeugdzorg
•	 Verkorten residentiële jeugdzorg
•	 Voorkomen gesloten jeugdzorg
•	 Verkorten gesloten jeugdzorg
Bij de indicatiestelling dient te worden
geregistreerd wat voor zorg een jongere krijgt en
waarom voor deze zorg gekozen wordt om een
eventueel effect vast te kunnen stellen. Naast
dat er meer jongeren thuis blijven wonen, of
minder jongeren gesloten worden geplaatst, zou
bijvoorbeeld ook zichtbaar moeten zijn dat er
intensiever in de thuissituatie behandeld wordt.
•	Afname van jongeren die uit beeld raken (en
dan problemen in de wijk kunnen
veroorzaken, effect behandeling verdwenen
etc.).
•	 Minder crisismanagement
•	Minder schooluitval (registreren op
schoolsituatie)
•	Meer succesvolle trajecten met stabiele
dagbesteding en woonvoorziening
De aanname is dat doordat jongeren eerder
begeleiding krijgen en intensiever begeleid
worden, ze meer kans hebben om niet uit de
trajecten te vallen/van school uit te vallen. Om
dit effect vast te kunnen stellen dient er gemeten
te worden wanneer de begeleiding precies is
ingezet en hoe deze begeleiding eruitziet (uren,
expertise) en of er sprake van minder uitval uit de
trajecten en op school is.
Wenselijk zou zijn om bij binnenkomst bij BJZ
een digitale monitor op te starten waar alle
professionals die met de jongere werken toegang
tot hebben. Hierin dienen alle bovenstaande
gegevens gemonitord te worden. Zo creëer je
een tijdlijn per jongere, met informatie over de
beslismomenten. In de Wilster wordt al gebruik
gemaakt van de monitor JeugdzorgPlus. Hiermee
wordt de omvang en samenstelling van de
doelgroep, de aard en duur van de behandeling
en het resultaat van de behandeling gemeten.
Het is wenselijk om deze monitor trajectbreed in
te zetten, omdat dan ook van de jongeren die niet
in Wilster komen de gegevens worden verzameld.
Dit leidt tot een zo volledig mogelijk beeld.
Wanneer bovenstaande punten gemeten
worden, heeft dit verschillende voordelen voor de
organisaties en cliënten. Zo kun je als organisatie
verantwoording afleggen voor de beslissingen
die gemaakt zijn tijdens de behandeling. Voor de
cliënt levert het op dat zijn situatie helder wordt
bijgehouden. Het is direct duidelijk welke zorg
er is ingezet gedurende het traject en waarom
bepaalde keuzes zijn gemaakt. Dit zorgt ervoor
dat de cliënt niet bij elke hulpverlener een nieuwe
start maakt, maar dat het traject doorlopend is.
We moeten het doel niet uit het oog verliezen.
De geschreven plannen zoals die nu opgesteld
worden zijn belangrijk, omdat hierin de
afspraken met de jongeren en de ouders over
het hulpverleningstraject worden vastgelegd.
De registratie is belangrijk omdat hiermee
inzichtelijk wordt gemaakt wat we precies doen
en waarom bepaalde keuzes/wisselingen van
zorg/school gemaakt worden. Door de registratie
te standaardiseren en door verder door te vragen
wordt de informatiewaarde van de monitor
hoger. Dit geeft inzicht in de werkwijze van de
organisatie en mogelijkheden voor onderzoeks-
en beleidsdoeleinden.
27BIJLAGE 1 SCHEMATISCHE WEERGAVE TRAJECTEN
BIJLAGE 2 PROCESSCHEMA
29BIJLAGE 3 MAATSCHAPPELIJKE PRIJSLIJST
BIJLAGE 3 MAATSCHAPPELIJKE PRIJSLIJST
MAATSCHAPPELIJKE BUSINESS CASE
TRAJECTZORG JEUGDZORGPLUS
GRONINGEN
WWW.ELKER.NL
WWW.HETPOORTJE.NU
WWW.BJZGRONINGEN.NL

More Related Content

What's hot

Implementation of the pmo proposal
Implementation of the pmo proposalImplementation of the pmo proposal
Implementation of the pmo proposalHugh Shults
 
Project charter v2
Project charter v2Project charter v2
Project charter v2Stefan Csosz
 
PPM and PMO In The Current Market
PPM and PMO In The Current MarketPPM and PMO In The Current Market
PPM and PMO In The Current Marketerwin_dunnink
 
SAP-implementatie communicatie
SAP-implementatie communicatieSAP-implementatie communicatie
SAP-implementatie communicatieErik van Stokkom
 
PMO Charter Template
PMO Charter TemplatePMO Charter Template
PMO Charter TemplateDemand Metric
 
05 pmp scope management exam
05 pmp scope management exam05 pmp scope management exam
05 pmp scope management examJamil Faraj , PMP
 
Project Management Methodology
Project Management MethodologyProject Management Methodology
Project Management MethodologyC.Y Wong
 
Setting up a pmo
Setting up a pmoSetting up a pmo
Setting up a pmocrmackenzie
 
Project Closure Process Steps PowerPoint Presentation Slides
Project Closure Process Steps PowerPoint Presentation Slides Project Closure Process Steps PowerPoint Presentation Slides
Project Closure Process Steps PowerPoint Presentation Slides SlideTeam
 
Implementing a Project Office Management
Implementing a Project Office ManagementImplementing a Project Office Management
Implementing a Project Office ManagementRicardo Viana Vargas
 
Project Management - Keep it simple
Project Management - Keep it simpleProject Management - Keep it simple
Project Management - Keep it simpleDenise Fotopoulou
 
PMO View Interactive Dashboard
PMO View Interactive DashboardPMO View Interactive Dashboard
PMO View Interactive DashboardMatt Angerer
 
Wbs, estimation and scheduling
Wbs, estimation and schedulingWbs, estimation and scheduling
Wbs, estimation and schedulingSulman Ahmed
 
How To Use PMO Intake Processes To Manage Your Project Portfolio
How To Use PMO Intake Processes To Manage Your Project PortfolioHow To Use PMO Intake Processes To Manage Your Project Portfolio
How To Use PMO Intake Processes To Manage Your Project PortfolioDon Clarke, PMP, CSM, CSP
 

What's hot (20)

Benefits Realization Management إدارة تحقيق المنافع
Benefits Realization Management  إدارة تحقيق المنافعBenefits Realization Management  إدارة تحقيق المنافع
Benefits Realization Management إدارة تحقيق المنافع
 
Project management best practices
Project management best practicesProject management best practices
Project management best practices
 
Implementation of the pmo proposal
Implementation of the pmo proposalImplementation of the pmo proposal
Implementation of the pmo proposal
 
Project charter v2
Project charter v2Project charter v2
Project charter v2
 
PPM and PMO In The Current Market
PPM and PMO In The Current MarketPPM and PMO In The Current Market
PPM and PMO In The Current Market
 
SAP-implementatie communicatie
SAP-implementatie communicatieSAP-implementatie communicatie
SAP-implementatie communicatie
 
PMO Charter Template
PMO Charter TemplatePMO Charter Template
PMO Charter Template
 
05 pmp scope management exam
05 pmp scope management exam05 pmp scope management exam
05 pmp scope management exam
 
Project Management Methodology
Project Management MethodologyProject Management Methodology
Project Management Methodology
 
Setting up a pmo
Setting up a pmoSetting up a pmo
Setting up a pmo
 
Proje Yonetimi
Proje YonetimiProje Yonetimi
Proje Yonetimi
 
PMO Frameworks
PMO FrameworksPMO Frameworks
PMO Frameworks
 
PMO - Delivering Business Results
PMO - Delivering Business ResultsPMO - Delivering Business Results
PMO - Delivering Business Results
 
Project Closure Process Steps PowerPoint Presentation Slides
Project Closure Process Steps PowerPoint Presentation Slides Project Closure Process Steps PowerPoint Presentation Slides
Project Closure Process Steps PowerPoint Presentation Slides
 
Implementing a Project Office Management
Implementing a Project Office ManagementImplementing a Project Office Management
Implementing a Project Office Management
 
Project Management - Keep it simple
Project Management - Keep it simpleProject Management - Keep it simple
Project Management - Keep it simple
 
Business Analyst' Job
Business Analyst' JobBusiness Analyst' Job
Business Analyst' Job
 
PMO View Interactive Dashboard
PMO View Interactive DashboardPMO View Interactive Dashboard
PMO View Interactive Dashboard
 
Wbs, estimation and scheduling
Wbs, estimation and schedulingWbs, estimation and scheduling
Wbs, estimation and scheduling
 
How To Use PMO Intake Processes To Manage Your Project Portfolio
How To Use PMO Intake Processes To Manage Your Project PortfolioHow To Use PMO Intake Processes To Manage Your Project Portfolio
How To Use PMO Intake Processes To Manage Your Project Portfolio
 

Similar to Maatschappelijke Business Case

koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013
koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013
koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013Marc van Gemert
 
DA de Waard (oratie)
DA de Waard (oratie)DA de Waard (oratie)
DA de Waard (oratie)Dick de Waard
 
Duurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapport
Duurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapportDuurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapport
Duurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapportWillem van der Velden
 
E book ondernemen-met-sociale-netwerken
E book ondernemen-met-sociale-netwerkenE book ondernemen-met-sociale-netwerken
E book ondernemen-met-sociale-netwerkenQuietroom Label
 
Ondernemen Met Sociale Netwerken
Ondernemen Met Sociale NetwerkenOndernemen Met Sociale Netwerken
Ondernemen Met Sociale NetwerkenMarketingfacts
 
19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...
19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...
19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...AndereTijden
 
RUG01-001893051_2012_0001_AC
RUG01-001893051_2012_0001_ACRUG01-001893051_2012_0001_AC
RUG01-001893051_2012_0001_ACElke Louwye
 
Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022
Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022
Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022Arend Roos
 
Onderzoek onderpresteren 'motiveren leidt tot beter presteren'
Onderzoek onderpresteren 'motiveren leidt tot beter presteren'Onderzoek onderpresteren 'motiveren leidt tot beter presteren'
Onderzoek onderpresteren 'motiveren leidt tot beter presteren'Ingrid Dirksen
 
2020 start vandaag! #GRAFOC-studie naar de nieuwe competenties voor de printm...
2020 start vandaag! #GRAFOC-studie naar de nieuwe competenties voor de printm...2020 start vandaag! #GRAFOC-studie naar de nieuwe competenties voor de printm...
2020 start vandaag! #GRAFOC-studie naar de nieuwe competenties voor de printm...GRAFOC | Printmedia Opleidingscentrum
 
Verzorging voeding-2010-006 (1)
Verzorging voeding-2010-006 (1)Verzorging voeding-2010-006 (1)
Verzorging voeding-2010-006 (1)Ruth van Vosselen
 
Revalidatie en arbeid, investeren voor de toekomst
Revalidatie en arbeid, investeren voor de toekomstRevalidatie en arbeid, investeren voor de toekomst
Revalidatie en arbeid, investeren voor de toekomstCiran Media
 
Leerpleinen 1ste Stuk
Leerpleinen 1ste StukLeerpleinen 1ste Stuk
Leerpleinen 1ste Stukginabotta
 
Communicatie familiebedrijven
Communicatie familiebedrijvenCommunicatie familiebedrijven
Communicatie familiebedrijvenTessa Smits
 
De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...
De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...
De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...Twittercrisis
 
Bdo benchmark ziekenhuizen 2010
Bdo benchmark ziekenhuizen 2010Bdo benchmark ziekenhuizen 2010
Bdo benchmark ziekenhuizen 2010Tessa Smits
 
Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...
Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...
Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...HenrietteReerink
 
Servicecatalogus Health & Safety 2020
Servicecatalogus Health & Safety 2020Servicecatalogus Health & Safety 2020
Servicecatalogus Health & Safety 2020Guy Verbrugghe
 
Meerjarenbeleidsplan Participatie
Meerjarenbeleidsplan ParticipatieMeerjarenbeleidsplan Participatie
Meerjarenbeleidsplan Participatievmpfundt
 

Similar to Maatschappelijke Business Case (20)

koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013
koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013
koersbesluit_om_het_kind_interactief_22-5-2013
 
Studieresultaten naar de effecten van de Leefloonwet
Studieresultaten naar de effecten van de LeefloonwetStudieresultaten naar de effecten van de Leefloonwet
Studieresultaten naar de effecten van de Leefloonwet
 
DA de Waard (oratie)
DA de Waard (oratie)DA de Waard (oratie)
DA de Waard (oratie)
 
Duurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapport
Duurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapportDuurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapport
Duurzaamheid in Hart van Brabant, volledig rapport
 
E book ondernemen-met-sociale-netwerken
E book ondernemen-met-sociale-netwerkenE book ondernemen-met-sociale-netwerken
E book ondernemen-met-sociale-netwerken
 
Ondernemen Met Sociale Netwerken
Ondernemen Met Sociale NetwerkenOndernemen Met Sociale Netwerken
Ondernemen Met Sociale Netwerken
 
19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...
19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...
19112010 berenschot onderzoeksrapport_bestuurlijk_juridische_vormgeving_po-ko...
 
RUG01-001893051_2012_0001_AC
RUG01-001893051_2012_0001_ACRUG01-001893051_2012_0001_AC
RUG01-001893051_2012_0001_AC
 
Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022
Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022
Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022
 
Onderzoek onderpresteren 'motiveren leidt tot beter presteren'
Onderzoek onderpresteren 'motiveren leidt tot beter presteren'Onderzoek onderpresteren 'motiveren leidt tot beter presteren'
Onderzoek onderpresteren 'motiveren leidt tot beter presteren'
 
2020 start vandaag! #GRAFOC-studie naar de nieuwe competenties voor de printm...
2020 start vandaag! #GRAFOC-studie naar de nieuwe competenties voor de printm...2020 start vandaag! #GRAFOC-studie naar de nieuwe competenties voor de printm...
2020 start vandaag! #GRAFOC-studie naar de nieuwe competenties voor de printm...
 
Verzorging voeding-2010-006 (1)
Verzorging voeding-2010-006 (1)Verzorging voeding-2010-006 (1)
Verzorging voeding-2010-006 (1)
 
Revalidatie en arbeid, investeren voor de toekomst
Revalidatie en arbeid, investeren voor de toekomstRevalidatie en arbeid, investeren voor de toekomst
Revalidatie en arbeid, investeren voor de toekomst
 
Leerpleinen 1ste Stuk
Leerpleinen 1ste StukLeerpleinen 1ste Stuk
Leerpleinen 1ste Stuk
 
Communicatie familiebedrijven
Communicatie familiebedrijvenCommunicatie familiebedrijven
Communicatie familiebedrijven
 
De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...
De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...
De waarde van open data Keuzes en effecten van open-datastrategieën voor publ...
 
Bdo benchmark ziekenhuizen 2010
Bdo benchmark ziekenhuizen 2010Bdo benchmark ziekenhuizen 2010
Bdo benchmark ziekenhuizen 2010
 
Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...
Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...
Digitaliseringsplan Erfgoed (Universiteitsbibliotheek Amsterdam) 2010-2011. B...
 
Servicecatalogus Health & Safety 2020
Servicecatalogus Health & Safety 2020Servicecatalogus Health & Safety 2020
Servicecatalogus Health & Safety 2020
 
Meerjarenbeleidsplan Participatie
Meerjarenbeleidsplan ParticipatieMeerjarenbeleidsplan Participatie
Meerjarenbeleidsplan Participatie
 

Maatschappelijke Business Case

  • 1. MAATSCHAPPELIJKE BUSINESS CASE TRAJECTZORG JEUGDZORGPLUS GRONINGEN Mei 2014 Martje Folkertsma, onderzoeker Corin Potters-Kemp, In voor zorg! coach
  • 2.
  • 3. 3INHOUD SAMENVATTING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.1 Visie op trajectzorg JeugdzorgPlus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.2 Perspectieven en trajecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.3 Wat is een Maatschappelijke Business Case . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.4 Leeswijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 2. PERSPECTIEF VAN DE CLIËNT (JONGEREN EN HUN OUDERS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2.1 Jongeren in beeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2.1.1 Jongere A: Karin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2.1.2 Jongere B: Jasper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 2.2 Voor en na het In voor zorg! Traject . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2.3 Effecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2.4 Aanbevelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 3. PERSPECTIEF VAN DE PROFESSIONAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3.1 Voor en na het In voor zorg! traject . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3.2 Effecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3.3 Aanbevelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 4. PERSPECTIEF VAN DE ORGANISATIES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 4.1 Voor en na het In voor zorg! traject . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 4.2 Effecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 4.3 Aanbevelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 5. MAATSCHAPPELIJK PERSPECTIEF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 5.1 Kosten en baten van het In voor zorg! traject . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 5.2 Voorbeeldcasus kostenbesparing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 5.2.1 Karin – traject terug naar huis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 5.2.2 Jasper – traject vervolgvoorziening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 5.3 Aanbevelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 BIJLAGE 1 Schematische weergave trajecten BIJLAGE 2 Processchema BIJLAGE 3 Maatschappelijke prijslijst
  • 4. 4
  • 5. 5 5 In deze Maatschappelijke Business Case beschrijven we een totaalbeeld van de trajectzorg JeugdzorgPlus vanuit de perspectieven van de cliënt, de professionals, de organisatie en de maatschappij. Het perspectief van de cliënt brengen we deels in beeld door casus- beschrijvingen die tegelijk duidelijk maken dat het hier gaat om trajecten voor de meest complexe jongeren. In deze business case bieden we een beschrijving van de situatie zoals die was voor invoering van In voor zorg! en zoals die is na invoering van In voor zorg!. Op basis van deze beschrijving brengen we de kosten en baten in beeld. De kosten (extra investeringen) van de In voor zorg! werkwijze liggen met name in een netwerkconferentie, de vroegtijdige inzet van specialistische expertise, intensieve behandeling van de thuissituatie en de intensivering van begeleiding van de overgangsmomenten, waarvoor een extra tijdsinvestering van de instellingen en professionals nodig is. Later in de trajecten wordt deze investering overigens gecompenseerd doordat men minder ad hoc en crisis-gestuurd werkt. De baten van deze investeringen laten zich in eerste instantie in een kwalitatieve verbetering beschrijven. Daarnaast komen de baten ook tot uitdrukking in goedkopere en meer succesvolle trajecten die uitnodigen tot kwantificering van de opbrengsten: meer jongeren kunnen thuis blijven wonen of weer terug naar huis, jongeren verblijven korter in een instelling en keren beter terug naar de samenleving met stabiele woonsituatie en dagbesteding. Deze kosten en baten zijn gebaseerd op de ervaringen in de pilot. Bovenstaande hebben we geïllustreerd met de uitwerking van het verloop van trajecten van twee jongeren in de oude en in de nieuwe situatie. De kosten van beide trajecten hebben we in beeld gebracht en met elkaar vergeleken. Uit deze vergelijking kwam een duidelijke kostenbesparing naar voren. Voor de berekening is gebruik gemaakt van registratiegegevens van de organisaties en van de maatschappelijke prijslijst. Deze business case vraagt om nadere uitwerking zodat de huidige aannames en kostenvergelijking kunnen worden getoetst en eventueel bijgesteld op basis van het langduriger en in grotere aantallen volgen van jongeren. Dan worden de opbrengsten van deze trajectzorg werkelijk gekwantificeerd in percentages en biedt zij sturingsinformatie voor de inrichting en prijsbepaling van trajectzorg voor deze jongeren. We doen hiervoor een aanzet door deze case af te sluiten met een aantal aanbevelingen. De uitkomsten van deze business case beperken zich niet tot de doelgroep van JeugdzorgPlus, maar zij biedt ingrediënten om eerder in het traject tot een juiste analyse en zorgaanbod te komen zodat de meest effectieve hulp geboden kan worden. Hiermee biedt deze analyse, samen met de eindevaluatie In voor zorg! elementen voor inrichting van samenwerking tussen en binnen instellingen in algemenere zin. SAMENVATTING
  • 6. 6
  • 7. 7 7 INLEIDING ‘GESLOTEN JEUGDZORG WAS VOOR JAMEY EEN BRUG TE VER.’ HOOFDSTUK 1 IN DIT DOCUMENT BESCHRIJVEN WE EEN AANTAL ONDERDELEN VAN DE ‘MAATSCHAPPELIJKE BUSINESS CASE’ VAN TRAJECTZORG VOOR JONGEREN MET EEN RISICO OP EEN INDICATIE VOOR JEUGDZORGPLUS EN JONGEREN DIE DEZE INDICATIE HEBBEN GEKREGEN. Deze trajectzorg is ontwikkeld en getest door Bureau Jeugdzorg Groningen, Wilster (onderdeel van Poortje jeugdinrichtingen) en Elker. Zij zijn hierbij ondersteund door het stimuleringsprogramma In voor zorg! van het ministerie van VWS dat ten doel heeft de langdurende zorg toekomstbestendig te maken. Het In voor zorg! traject is gestart in september 2012 en eindigt in mei 2014. Alle betrokkenen zien trajectzorg als een belangrijk middel om jongeren en hun ouders de zorg te kunnen blijven bieden die zij nodig hebben. Juist in een tijd dat de nadruk steeds meer komt te liggen op kosten, bezuinigingen en herschikking van financiële middelen is inzicht in de baten van belang. Cliëntvragen en maatschappelijke problemen beperken zich namelijk niet tot strikt gescheiden gebieden. Juist de samenhang van problemen en de daarbij te kiezen oplossingen vragen om een integrale en stelseloverstijgende benadering. Alleen dan zijn maatschappelijke baten te boeken en meerkosten te voorkomen. In deze Maatschappelijke Business Case beschrijven we een totaalbeeld van de trajectzorg vanuit de perspectieven van de cliënt, de professionals, de organisatie en de maatschappij. Op basis hiervan brengen we de kosten en baten voor zover mogelijk in beeld. De organisaties gebruiken de uitkomsten om de verdere ontwikkeling van hun beleid op te baseren en om de waarde van trajectzorg te verduidelijken naar samenwerkingspartners en financiers. Een vroegtijdige signalering is van groot belang om zo vroeg mogelijk de juiste en meest effectieve hulp te kunnen bieden. Daarom beperken de uitkomsten van de case zich niet tot de doelgroep JeugdzorgPlus, maar biedt zij ingrediënten om eerder in het traject tot juiste analyse en zorgaanbod te komen. Hiermee biedt deze analyse, samen met de eindevaluatie In voor zorg! elementen voor inrichting van samenwerking in algemenere zin. 1.1 VISIE OP TRAJECTZORG JEUGDZORGPLUS Trajectzorg is een aansluitend geheel van wonen, behandeling, begeleiding en onderwijs waarin de jongere onder eenduidige trajectcoördinatie kan toegroeien naar een stabiel niveau van maatschappelijk functioneren. Dit betekent dat: • Ouders/voogd, jongere en ketenpartners het hele traject gezamenlijk verantwoordelijk zijn en een beroep kunnen doen op elkaars expertise • Het typeringsmodel JeugdzorgPlus en/of Signs of Safety leidend zijn in de bepaling van het perspectief, behandeling en setting • Gestreefd wordt naar maximale continuïteit in het traject met doorlopende procesregie door Bureau Jeugdzorg en inhoudelijke regie door de behandelaars 1.2 PERSPECTIEVEN EN TRAJECTEN Zo vroeg mogelijk zetten de ketenpartners samen met de jongere en hun ouders een traject uit van maximaal 1,5 jaar op basis van de vier perspectieven:
  • 8. 8 • Terug naar huis • Zelfstandig wonen • Vervolgvoorziening • Langer durende zorg   Het traject wordt samengesteld op basis van wat jongeren en hun ouders nodig hebben ten aanzien van: • Wonen (thuis of elders) • Behandeling (gedrag/psyche, systeem, netwerk) • Dagbesteding (onderwijs, werk en vrije tijd) • Lokale omgeving/context De voortgang ten aanzien van deze onderdelen wordt op vastgestelde momenten getoetst en eventueel wordt het traject op grond hiervan bijgesteld, echter altijd in overleg met jongere, ouders en elkaar (zie hiervoor het schema in bijlage 1). 1.3 WAT IS EEN MAATSCHAPPELIJKE BUSINESS CASE (MBC) Een MBC is een gestructureerde kosten-baten afweging waarin het economische én het maatschappelijke nut samenkomen. Deze MBC kijkt naar trajectzorg voor JeugdzorgPlus. Deze trajectzorg is niet statisch maar continu in ontwikkeling. De MBC zet haar kosten af tegen de te verwachten maatschappelijke baten. Zo heeft de maatschappij bijvoorbeeld baat bij vroegtijdige inzet van specialistische expertise om daarmee gesloten behandeling te voorkomen of te verkorten. Of intensivering van begeleiding ten aanzien van de dagbesteding om het schoolverzuim terug te dringen. Deze baten zijn gebaseerd op de maatschappelijke prijslijst (Effectencalculator, 2013), gebruikmakend van de uitkomsten van de pilot en expert opinions. De MBC is opgesteld door een extern onderzoeker in samenwerking met de In voor zorg! coach. Daarnaast heeft een klankbordgroep bestaande uit verschillende interne experts en een onderzoeker en tranchemanager van In voor zorg! kritisch meegelezen. Er is gebruik gemaakt van een door Ernst Young in andere MBC’s toegepast model. Door een inzicht in de reële kosten van de trajectzorg en hun potentiële waarde in maatschappelijke baten kan een vergelijking gemaakt worden. Op deze wijze krijgen stakeholders en (potentiële) financiers een zo concreet mogelijk inzicht in de waarde van trajectzorg en de maatschappelijke effecten die zij ressorteert. Dit document dient als hulpmiddel voor verdere kwantificering van de processen in de jeugdzorg. Er worden concrete aanbevelingen gedaan om de effecten van In voor zorg! te kunnen meten. De effecten die in deze analyse worden beschreven zijn gedaan op basis van beredeneerde aannames, maar het strekt tot de aanbeveling om op een later moment een analyse met kwantitatieve gegevens te doen. 1.4 LEESWIJZER Aan de hand van de volgende zes elementen van het traject dat de jongere doorloopt beschrijven we per perspectief hoe de situatie voor en na de invoering van In voor zorg! eruit ziet: • Analyse en perspectiefbepaling • Sociale systeem • Dagbesteding • Regie • Doorstroom • Traject In Hoofdstuk twee beschrijven we het perspectief van de cliënt. Allereerst door een beeld van enkele cliënten en het verloop van hun ontwikkeling te schetsen. Vervolgens beschrijven we de werkwijze voor en na In voor zorg! en sluiten we hoofdstuk twee af met de effecten van de nieuwe werkwijze en aanbevelingen voor registratie. In hoofdstuk drie brengen we de verschillen en effecten in beeld vanuit het perspectief van de professionals. In hoofdstuk vier doen we dat vanuit het perspectief van de organisaties. Gezamenlijk vormen de effecten de maatschappelijke waarde die we in hoofdstuk vijf samenvatten en zoveel mogelijk vertalen naar de kosten en baten. We sluiten dit document af met conclusies over de maatschappelijke waarde van trajectzorg en wat nodig is om deze waarde verder te concretiseren.
  • 9. 9 PERSPECTIEF VAN DE CLIËNT (JONGEREN EN HUN OUDERS) ‘EINDELIJK WORD IK SNEL SERIEUS GENOMEN EN KOMT ER SNEL EEN OPLOSSING.’ IN DIT HOOFDSTUK WORDT GEKEKEN HOE DE SITUATIE WAS VOOR IN VOOR ZORG! EN HOE DE SITUATIE IS NA IN VOOR ZORG! VANUIT HET PERSPECTIEF VAN DE CLIËNT. DAARNA WORDT BESCHREVEN WAT VAN BEIDE SITUATIES DE EFFECTEN ZIJN VOOR CLIËNTEN EN ER WORDEN AANBEVELINGEN GEDAAN OM DIE EFFECTEN TE KUNNEN METEN. 2.1 JONGEREN IN BEELD De jongeren die in de In voor zorg! trajecten terecht komen zijn vaak al met veel verschillende vormen van jeugdzorg in aanraking gekomen, voordat de optie van JeugdzorgPlus in zicht komt. Zij zijn gemiddeld 17 jaar oud, vaak opgegroeid in een eenoudergezin en hebben wisselend contact met de andere ouder. In de gezinnen spelen vaak psychische problemen of verslaving een rol. De ouders kunnen vaak moeilijk structuur en sturing bieden aan de jongeren. De jongeren vertonen vaak agressief en (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Ze gaan over het algemeen niet regelmatig naar school, dat wil zeggen dat ze veel spijbelen of verzuimen. Daarnaast speelt middelengebruik een grote rol in de problematiek van de jongeren; ze blowen en drinken veel. 2.1.1 KARIN Karin is een meisje van 18 jaar. Zij is opgegroeid in een gezin met meerdere kinderen. Haar vader was verslaafd en met regelmaat gedetineerd en haar moeder had wisselende partners. Karin komt uit een grote familie, waardoor ze ook wel opgevangen wordt, maar niemand stemt iets met elkaar af. Dit zorgt voor veel onduidelijkheid en loyaliteitsconflicten bij Karin en de andere kinderen uit het gezin. Karin heeft een IQ van 69, ze heeft een nare seksuele ervaring gehad in haar vroege jeugd en ze vertoont nu seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ze heeft een laag zelfbeeld, automutileert en spijbelt van school. Daarnaast heeft ze gedragsproblemen en gebruikt ze drugs. Karin heeft al verschillende soorten hulpverlening gehad. Ze heeft hulp gehad vanuit MEE en GGZ. Er is opvoed­ ondersteuning geweest, ze is naar een logeerhuis geweest om het gezin te ontlasten en ze heeft bij haar oma gewoond. Daarna is ze naar een crisisplek gegaan, heeft ze een gesloten plek bij Harreveld gehad en heeft ze hulp gehad bij een orthopedagogisch behandelcentrum. Op dit moment heeft ze een gesloten plaatsing bij Wilster. 2.1.2 JASPER Jasper is een jongen van 18 jaar. Hij woonde bij zijn moeder, stiefvader en halfbroertje en –zusje, maar hij krijgt thuis weinig sturing en structuur. Hij heeft geen contact met zijn biologische vader. In een eerdere relatie van zijn moeder was sprake van huiselijk geweld en Jasper was daar getuige van. Jasper heeft een gedragsstoornis met antisociale trekken. Hij vertoont agressief gedrag op school en op straat en hij heeft meerdere zware delicten gepleegd, zoals diefstal, mishandeling, overvallen en afpersing. Jasper heeft verschillende soorten hulpverlening gehad. Eerst heeft hij agressieregulatietraining gehad en is er gespecialiseerde gezinsondersteuning ingezet. Hij is opgenomen voor observatie en diagnostiek. In een half jaar tijd heeft Jasper in drie crisisgroepen gezeten. Op dit moment is er thuisbegeleiding en heeft Jasper een plaatsing en behandeling in Wilster. HOOFDSTUK 2
  • 10. 10 ANALYSE EN PERSPECTIEFBEPALING SOCIALE SYSTEEM DAGBESTEDING REGIE VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG! • Jongeren en hun ouders werden in wisselende mate betrokken bij de indicatiestelling • Ouders werden betrokken bij beslissingen over het hulpverleningstraject • Ouders dienden het plan van aanpak te ondertekenen • Er was onduidelijkheid over de hulpverlening, omdat ouders contact hadden met verschillende hulpverleners die vaak verschillende ideeën hadden over vervolghulp en de inzet van gesloten zorg. • De mate waarin de ouders bij het traject van de jongere werden betrokken hing af van de doelen van het traject. Voor In voor zorg! werd de ouderbegeleiding vormgegeven vanuit de groep of Wilster (waar de jongere zich op dat moment bevond). • Gezinnen werden afhankelijk van de jeugdzorg, omdat ze niet op eigen benen werden gezet. • Er was een tegenstrijdigheid in de houding die hulpverleners hadden ten opzichte van de ouders. Het probleem van het gezin werd overgenomen door de hulpverleners, dus de ouders droegen geen zorg voor hun kind, maar de eindverantwoordelijkheid bij beslissingen en keuzes werd wel bij de ouders neergelegd. • Er waren grote verschillen tussen hulpverleners in de manier waarop zij aandacht besteedden aan kansen en belemmeringen in het sociale systeem tijdens de behandeling. • Er was begeleiding bij de dagbesteding vanuit de instelling waar de jongere werd behandeld. De aanpak van deze begeleiding verschilde per instelling. • De school hing af van de instelling waar de jongere werd behandeld. Als een jongere in Wilster zat ging hij/ zij meestal naar de interne school; bij Elker of thuis naar de externe school. • Er vond bij overgang van Wilster naar een andere instelling of naar huis ook een wisseling van de interne naar de externe school plaats. • Er was wel communicatie tussen instellingen, scholen en evt. werkgever, maar deze communicatie werd vaak te laat opgestart. Hierdoor kwam de verantwoordelijkheid grotendeels bij de jongeren te liggen. • Er was geen sprake van een doorlopend traject, maar het was opgeknipt in delen waarbij elke instelling zijn eigen traject had. NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG! • Tijdens de indicatiestelling vindt een gesprek plaats waarbij de jongere, ouders en professionals uit alle mogelijk betrokken organisaties om tafel zitten (netwerkconferentie). • Er is meer duidelijkheid en vertrouwen omdat alle problemen, verwachtingen en rollen zijn uitgesproken en vastgesteld in een plan waarvan alle organisaties op de hoogte zijn. • Er is meer aandacht voor elke individuele situatie en er wordt minder volgens vaste regels gewerkt. Dit zorgt voor meer goodwill bij de jongere. • Er wordt meer gericht op gezinsbehandeling in de thuissituatie om uithuisplaatsing te voorkomen. • Wanneer er sprake is van behandeling op een groep worden ouders meer verantwoordelijk gemaakt en betrokken bij beslissingen omtrent de jongere door een gezinstherapeut die niet vanuit de groep/ instelling werkt. • Er wordt meer vraaggericht gewerkt. Hierbij wordt gericht op de kracht, mogelijkheden en verantwoordelijkheid van de ouders en het netwerk van de jongere, in plaats van dat de problemen worden overgenomen door de instelling. • Ouderbegeleiding wordt traject-overstijgend aangeboden in plaats van per instelling. Dit zorgt voor minder onrust in het gezin en meer vertrouwen in de hulpverleningsrelatie. • Er wordt meer gericht gewerkt aan relaties met vrienden, sportvereniging, familie en andere contacten. Hierdoor worden negatieve en positieve factoren in het sociale systeem meegenomen tijdens de behandeling. Dit zorgt ervoor dat de jongere een netwerk heeft wanneer hij uit de instelling komt. • Tijdens het opstellen van het plan van aanpak is aandacht voor de dagbesteding. Hierdoor is iedereen in de keten op de hoogte van de dagbesteding en de afspraken die daarover worden gemaakt. • Er is meer overlap en intensievere voorbereiding bij de overgang van een interne naar een externe school. Hierdoor is de jongere beter voorbereid op wat er gaat veranderen. • Er is meer afstemming en begrip tussen zorg en onderwijs, waardoor de jongere vanuit beide kan worden ondersteund. • Er is meer duidelijkheid voor de jongere omdat er nu vooraf één aanpak is vastgesteld. Hierdoor zijn er minder verschillen tussen organisaties, hebben ze meer structuur en weten jongeren beter waar ze aan toe zijn. • De ouders worden meer betrokken en hebben meer regie bij beslissingen ten aanzien van het traject. • Doordat de rollen zijn vastgelegd is het duidelijk wat 2.2 VOOR EN NA HET IN VOOR ZORG! TRAJECT
  • 11. 11 VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG! NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG! • Het was niet duidelijk wie voor welk deel van de zorg verantwoordelijk was. Dit zorgde ervoor dat ouders en jongeren niet wisten bij wie ze met vragen of problemen terecht konden. • Er was veel wisseling van hulpverleners en elke keer als de jongere naar een nieuwe instelling ging werd er opnieuw een analyse van de jongere gemaakt. Dit zorgde voor wantrouwen bij de jongere en ouders. • Op basis van fasen (Wilster) of niveaukaarten (Elker) werd bepaald of een jongere kon doorstromen in het traject. Als een jongere alle fasen had doorlopen in de ene instelling, begon hij/zij weer‘onderaan’bij de volgende instelling. Dit was frustrerend voor jongeren. • Er was geen tijdsplanning voorafgaand aan het traject. Dit zorgt voor veel onduidelijkheid voor de jongeren. • Tijdens de overgangen lag de nadruk op de randvoorwaarden (financiering, machtiging, beschikbaarheid en acceptatie voor de vervolgbehandeling). Hierdoor was er minder aandacht voor de inhoud en de emotionele impact die de overgangen op de jongeren hadden. • Jongeren kregen na overgang naar Elker opeens meer verantwoordelijkheden dan ze bij Wilster hadden. Veel jongeren konden deze verantwoordelijkheden niet aan. • Er was weinig begrip voor en ruimte om terug te vallen in oud gedrag. De veronderstelling heerste dat als een jongere werd behandeld, hij het oude gedrag niet meer mocht laten zien. • Er werd gestreefd naar een perfecte situatie, waarbij de jongere aan voorwaarden moest voldoen om verder te kunnen in het zorgtraject. • Er waren grote verschillen in de mate van verantwoordelijkheid die bij de jongere komt te liggen tussen de verschillende organisaties. de jongere en ouders van wie kunnen verwachten. • Jongeren krijgen meer individuele aandacht doordat ze een vast aanspreekpunt vanuit BJZ hebben gedurende het gehele traject. • Er is meer grip op het traject omdat één persoon het overzicht heeft. • Er wordt meer gericht op de interne motivatie van de jongeren. Bij Wilster wordt nog gebruik gemaakt van de fasen omdat in het begin van het traject de interne motivatie nog ontbreekt. Elker laat de niveaus meer los en richt zich meer op de individuele situatie en afspraken die eerder (bijvoorbeeld in Wilster) met de jongere zijn gemaakt. • Voor de doorstroom betekent dit dat de jongere niet meer aan alle voorwaarden die Elker stelt hoeft te voldoen, maar dat er meer wordt gekeken naar waar de jongere aan toe is op basis van de individuele situatie en afspraken. • Er wordt meer aandacht besteed aan de emotionele impact van de overgangen op de jongeren. Bijvoorbeeld een verhuizing gebeurt niet meer even tussendoor, maar er wordt meer aandacht besteed aan dat het een bijzondere gebeurtenis is voor de jongere. • Terugval in het oude gedrag wordt gezien als iets wat bij het leerproces hoort. Er wordt minder paniekerig op gereageerd en de jongere kan vaker blijven in de zorgsituatie waar hij in zit, zonder terug te gaan naar gesloten zorg of naar een groep. • Er wordt niet meer gestreefd naar een perfecte situatie, maar gezocht naar oplossingen om tot een werkbare situatie te komen. Hierbij is het uitgangspunt dat een situatie die onacceptabel is naar een acceptabel niveau moet. • In voor zorg! helpt in het proces van problematiseren naar normaliseren. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar wat wel en niet werkt, maar naar wat er nodig is. Hulpverleners laten hierdoor ouders meer in hun waarde en ze zorgen dat ouders de kans krijgen om te laten zien wat ze kunnen. Iedereen wordt meer in zijn kracht gezet. • Veel ouders weten niet wat normaal (puber) gedrag is, en wat onder probleemgedrag valt. Gedragswetenschappers geven aan dat de focus hier nog meer op zou mogen liggen. • De jongeren konden de verantwoordelijkheid die kwam kijken bij de overstappen niet goed aan, maar er werd pas gehandeld als het al misging. Nu wordt er meer gekeken hoe problemen voorkomen kunnen worden. DOORSTROOM TRAJECT
  • 12. 12 2.3 EFFECTEN Effecten voor • Hulpverleners durfden de zorg en verantwoordelijkheid niet over te laten aan de ouders of het netwerk van de jongere. Dat leidde ertoe dat jongeren langer in zorg bleven, omdat gezinnen afhankelijk werden van de hulpverlening. • Bij overgang van Wilster naar Elker moest de jongere verhuizen, overstappen naar een externe school en nieuwe vrijetijdsbesteding zoeken (bijvoorbeeld een nieuwe sportclub). Het streven was wel om dit dakpansgewijs, dus niet alle overstappen in een keer, te laten verlopen, maar dat lukte nog te weinig. Dit zorgde vaak voor uitval van school of terugval in oud gedrag. • Organisaties dachten en handelden vanuit hun eigen kader (aanbodgericht) wat ertoe leidde dat jongeren geen doorlopend traject hadden. De onduidelijkheid over een vervolgplek/-behandeling en of er überhaupt wel een vervolgplek mogelijk was zorgde voor spanning en demotivatie bij jongeren. Effecten na • Ouders worden actiever betrokken en krijgen meer de regie en verantwoordelijkheid over het traject dat de jongere aflegt. Wanneer de hulpverleners ouders meer regie en verantwoordelijkheid durven te geven, krijgen ouders de kans om te leren de zorg voor de jongere op te pakken. Het ondersteunen van gezinnen, in plaats van het overnemen van het probleem door de instantie, zorgt ervoor dat ouders sneller in hun eigen kracht komen te staan en dat gezinnen minder afhankelijk zijn van de hulpverlening. Uiteindelijk leidt dit tot minder lange zorgtrajecten. • De overgangen voor jongeren zijn minder rigoureus, waardoor een jongere kan wennen aan de nieuwe situatie. Een jongere hoeft nu bij de overgang van Wilster naar Elker niet per se over te stappen naar een externe school, dit verschilt per situatie. Dit leidt ertoe dat de jongere kan wennen aan de nieuwe situatie en dat er minder schooluitval plaatsvindt. • Door meer te richten op gezinsbehandeling in de thuissituatie is er meer ambulante zorg en minder residentiële zorg. Meer jongeren kunnen thuis blijven wonen of weer thuis wonen. • Er zijn minder en minder lange gesloten jeugdzorgopnames. • Er is meer duidelijkheid en continuïteit in het traject. Dit zorgt ervoor dat de motivatie en het zelfvertrouwen van de jongeren groter wordt. 2.4 AANBEVELINGEN De aanbevelingen die in dit rapport worden gedaan zijn gericht op registratie van processen. Hiermee wordt beoogd dat meetbaarheid van deze processen kan dienen als basis voor beleidsdoeleinden en onderzoek. • De afspraken die in de netwerkconferentie worden gemaakt dienen te worden bijgehouden. Hieraan valt te zien in hoeverre de verantwoordelijkheid en regie bij de ouders en eventueel andere personen in het sociale netwerk ligt. Hiermee kun je de mate van betrokkenheid van de ouders bij de zorg van de jongere meten in verhouding tot die van de hulpverleners. Deze betrokkenheid blijkt bijvoorbeeld in de mate van betrokkenheid bij de zorg voor de jongere, de mate van deelname aan de behandeling (gezinstherapie o.i.d.), of de jongere thuis of in een instelling verblijft, etc. • Om te kunnen meten of door het ondersteunen van ouders de zorgtrajecten minder lang duren of dat goedkopere zorg kan worden ingezet, moet er een voor en na meting komen van de mate van steun aan de ouders en de behandelduur en intensiteit van de jongeren. De steun valt bijvoorbeeld vast te leggen door te kijken naar de duur en intensiteit van de betrokkenheid van een gezinsbegeleider, of andere ondersteuning die het gezin kan ontvangen. • Om het effect van de behandeling van de jongere te meten is het goed om een aantal zaken die wijzen op een stabiel leven te monitoren. Het is daarbij goed om te kijken naar de schoolsituatie, ook na het verlaten van de instelling (en zelfs na afloop van het traject), en bijvoorbeeld de stabiliteit van de woonplek en eventueel andere dagbesteding. • Om de mate van schooluitval door de overgangen in hulpverlening te meten moet naast de schoolsituatie worden bijgehouden hoe wisselingen in de zorg verlopen voor de jongere. Er zou bijvoorbeeld moeten worden geregistreerd hoe een jongere omgaat met deze wisselingen. Er zou bijvoorbeeld gevraagd kunnen worden aan de jongeren hoe zij deze overgangen ervaren en wat de invloed van de overgangen op hun dagelijks leven (schoolsituatie) is. • Om te meten of er sprake is van meer ambulante zorg en minder residentiële zorg, moet een voor- en nameting van de mate en duur van residentiële zorg en ambulante zorg plaatsvinden. • Om te meten of er een afname van gesloten jeugdzorg en een afname van de duur van gesloten jeugdzorg heeft plaatsgevonden moet een voor- en nameting van de percentages van inzet en gemiddelde duur van gesloten jeugdzorg plaatsvinden.
  • 13. 13 PERSPECTIEF VAN DE PROFESSIONAL ‘EERDER ZOU EEN JONGERE DIE AGRESSIEF IS EN REGELMATIG WEGLOOPT OP STRAAT WORDEN GEZET. NU KUNNEN WE ERVOOR ZORGEN DAT HIJ TOCH DE JUISTE HULP KRIJGT.’ IN DIT HOOFDSTUK WORDT GEKEKEN HOE DE SITUATIE WAS VOOR IN VOOR ZORG! EN HOE DE SITUATIE IS NA IN VOOR ZORG! VANUIT HET PERSPECTIEF VAN DE PROFESSIONAL. DAARNA WORDT BESCHREVEN WAT VAN BEIDE SITUATIES DE EFFECTEN ZIJN VOOR PROFESSIONALS EN ER WORDEN AANBEVELINGEN GEDAAN OM DIE EFFECTEN TE KUNNEN METEN. 3.1 VOOR EN NA HET IN VOOR ZORG! TRAJECT HOOFDSTUK 3 ANALYSE EN PERSPECTIEFBEPALING • De indicatie werd gedaan door een hulpverlener en gedragswetenschapper van BJZ, na de indicatie ging een hulpverlener van de instelling waar de jongere zorg kreeg verder met de case. • Er was geen gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid bij de professionals, omdat er weinig samenwerking was. • Er wordt soms gesloten jeugdzorg ingezet vanuit handelsverlegenheid of het niet zien van een andere oplossing binnen de open jeugdzorg. • Professionals van alle mogelijk betrokken organisaties nemen deel aan een netwerkconferentie samen met de ouders en de jongere. • Er is meer gezamenlijke verantwoordelijkheid, openheid en betrokkenheid bij het hulpverlenings­ plan, omdat iedereen ervan op de hoogte is en heeft meegewerkt aan het opstellen van het plan. • Er wordt minder snel gekeken naar gesloten jeugdzorg als oplossing, door de intensievere samenwerking en het grotere gevoel van verantwoordelijkheid vanaf het begin. • Er is meer duidelijkheid over het traject dat de jongere zal afleggen. De professionals weten met wie ze te maken hebben/krijgen, dit zorgt voor minder verrassingen. • De rol en de taken die iedere professional heeft tijdens het traject van de jongere is duidelijk besproken en vastgelegd. • De netwerkconferentie zorgt ervoor dat er voor de professional eerder, al voor plaatsing, duidelijkheid is. Ze weten welke jongere er komt en kunnen zich hierop voorbereiden. VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG! NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG!
  • 14. 14 SOCIALE SYSTEEM DAGBESTEDING REGIE DOORSTROOM • Hulpverleners waren beschermend naar de jongeren en namen veel verantwoordelijkheid op zich. Ze waren bang om foute beslissingen te maken en om de verantwoordelijkheid bij het sociale systeem neer te leggen. Hierdoor bleven jongeren langer in zorg. • Elke instelling maakte opnieuw een analyse van het sociale systeem, daarbij werd gekeken naar de mogelijkheid om positieve factoren in het netwerk te ondersteunen. • BJZ betrok de ouders weinig bij de indicatiestelling en had de neiging om het probleem van de ouders over te nemen en op te willen lossen. • Er waren grote verschillen tussen de professionals in de verschillende instellingen in de manier waarop zij het hulpverleningsplan interpreteerden en omgingen met de hulpverlening, dit zorgde ervoor dat ouders minder vertrouwen hadden in de hulpverlening. • De samenwerking tussen de school en de instelling was sterk afhankelijk van de personen die betrokken waren. Hierbij speelde een grote rol in welke mate de mentor van school en de begeleider vanuit de instelling initiatief toonden. • De professional van BJZ nam niet altijd de regie op zich, ook al was vastgelegd dat de regie bij hem zou moeten liggen. • Als een jongere naar Wilster ging, nam de gedragswetenschapper van Wilster de regie op zich. • Binnen Elker nam de mentor van de jongere de regie op zich. • Doordat elke instelling de regie op zich nam als de jongere bij hen kwam, ontbrak de overstijgende regie van BJZ over de trajecten. • Als een jongere overging naar een andere instelling kreeg hij daar nieuwe begeleiders, contactpersonen en hulpverleners. Dit werd per instelling geregeld en niet per traject. • Professionals waren erop gericht dat de jongere aan voorwaarden moesten voldoen om door te kunnen stromen in de zorg. • Hulpverleners durven meer verantwoordelijkheid bij het sociale systeem neer te leggen. Er is minder handelsverlegenheid, doordat de verantwoordelijkheid met het hele team van professionals wordt gedeeld. • Er wordt een hulpverlener gekoppeld aan het gezin. Dit zorgt ervoor dat er meer consistentie is in de zorg. • Hulpverleners redeneren meer vanuit het gezin in plaats van uit de regels van de organisatie. De hulpverlening wordt nu meer als ondersteuning van het gezin gezien. • Er wordt meer gedacht vanuit het systeem, waardoor iedereen in de omgeving meer betrokken wordt bij de hulpverlening van de jongere. • Doordat alles is besproken in het hele betrokken team van professionals, wordt er één lijn van hulpverlening nagestreefd. Dit zorgt ervoor dat de professionals betrouwbaarder overkomen richting de ouders. • Het is de bedoeling dat de mentor van school door In voor Zorg meer betrokken wordt bij het hulpverleningstraject. De mentor zou bijvoorbeeld aanwezig moeten zijn bij netwerkgesprekken en moeten overleggen met de begeleider vanuit de instelling of de loopbaancoach. • De regie ligt bij BJZ, BJZ neemt deze verantwoordelijkheid nu ook duidelijker op zich, omdat het is besproken en vastgelegd. • Door de samenwerking is het proces van de jongere makkelijker te managen. Er is bijvoorbeeld minder paniek als iets even niet helemaal volgens plan gaat, maar gezamenlijk wordt weer gewerkt naar de oorspronkelijke lijn van het plan. • Doordat professionals al vanaf het begin betrokken zijn bij het traject, kan er ook een plan worden gemaakt voor de overgangen in de zorg waar de jongere mee te maken krijgt. Dit zorgt ervoor dat de overgang minder groot is en dat jongeren minder uitvallen uit het traject. • Wanneer een professional betrokken is bij het gezin of de jongere, wordt gekeken of deze gedurende het hele traject betrokken kan blijven, ook bij overgang naar een andere instelling. • Professionals hebben meer aandacht voor de individuele situatie van de jongere. De jongeren hoeven niet meer aan vastgestelde eisen van de instelling te voldoen, maar er wordt per situatie bekeken wat de jongere aankan en of hij toe is aan de volgende fase van zorg. VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG! • NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG!
  • 15. 15 TRAJECT • Er was veel onbegrip tussen medewerkers van verschillende organisaties over de werkwijze en iedereen had verschillende ideeën over wat nodig was, daardoor ontstond verwarring over het traject en was er weinig samenwerking. • Er was veel frustratie onder medewerkers omdat niet duidelijk was wie welke rol vervulde en wie waarvoor verantwoordelijk was. • Door de netwerkconferentie zijn de verwachtingen over de werkwijze en verantwoordelijkheden uitgesproken. Dit zorgt voor minder verwarring en irritaties tussen de professionals. • Doordat er meer ruimte is voor samenwerking en doordat er meer aandacht is voor de individuele jongere, geven professionals aan zich meer betrokken te voelen. Dit zorgt ervoor dat ze ook meer initiatief tonen en bereid zijn om zich voor de jongere in te zetten. VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG! NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG! 3.2 EFFECTEN Effecten voor • Door onduidelijkheid en weinig samenwerking tussen professionals uit verschillende organisaties was er frustratie over elkaars werkwijze. Dit bemoeilijkte de samenwerking. • Door grote verschillen tussen professionals kregen ouders minder vertrouwen in de hulpverlening. Dit zorgde ervoor dat ouders minder makkelijk meewerken met de professional en dat de samenwerking lastiger verloopt. • Professionals waren meer tijd kwijt aan crisismanagement, er was meer stress en minder in te plannen zorg door slechte voorbereiding van de overgangen en ad hoc werken. Professionals lieten zich meer leiden door crises en werkten minder trajectmatig. Effecten na • Het van begin af aan betrokken zijn bij een jongere heeft geleid tot een meer gezamenlijk commitment van alle partijen en een betere samenwerking tussen partijen. • Door de netwerkconferentie met alle betrokken partijen is er meer openheid en duidelijkheid over het traject en ieders rol hierin. Daarnaast zijn er door de openheid minder frustraties en verwijten tussen professionals. Dit zorgt voor een betere samenwerking. • Door de netwerkconferentie hoeven professionals niet steeds weer een nieuwe analyse te maken als een jongere naar een nieuwe instelling gaat. Iedereen is op de hoogte van de analyse die in het begin van het traject is gemaakt. Dit bespaart tijd op het zorgtraject van de jongere. 3.3 AANBEVELINGEN De aanbevelingen die in dit rapport worden gedaan zijn gericht op registratie van processen. Hiermee wordt beoogd dat meetbaarheid van deze processen kan dienen als basis voor beleidsdoeleinden en onderzoek. • De trajectcoördinator kan na afloop een digitale evaluatie schrijven over de samenwerking tussen de ketenpartners. Hierin moeten bijvoorbeeld de samenwerking, betrokkenheid, de mate waarin iedereen zich aan afspraken houdt, vorm van contact/afstemming voor handelen in crises etc. aan de orde komen. • De trajectcoördinator kan na afloop met de ouders en de jongere een evaluatieformulier van het hulpverleningstraject invullen om de zorg en samenwerking te bespreken. • Om te kunnen vaststellen dat de netwerkconferentie later in het traject tijd bespaart, moet worden gemeten hoeveel tijd er nu aan de analyses wordt besteed en hoeveel tijd het kost om iedereen bij elkaar te krijgen voor een netwerkconferentie.
  • 16. 16
  • 17. 17 PERSPECTIEF VAN DE ORGANISATIES ‘EIGENLIJK IS HET ZO SIMPEL. WAAROM DEDEN WE HET NIET ALTIJD ZO.’ IN DIT HOOFDSTUK WORDT GEKEKEN HOE DE SITUATIE WAS VOOR IN VOOR ZORG! EN HOE DE SITUATIE IS NA IN VOOR ZORG! VANUIT HET PERSPECTIEF VAN DE ORGANISATIES IN DE KETEN. DAARNA WORDT BESCHREVEN WAT VAN BEIDE SITUATIES DE EFFECTEN ZIJN VOOR ORGANISATIES EN ER WORDEN AANBEVELINGEN GEDAAN OM DIE EFFECTEN TE KUNNEN METEN. 4.1 VOOR EN NA HET IN VOOR ZORG! TRAJECT HOOFDSTUK 4 ANALYSE EN PERSPECTIEFBEPALING SOCIALE SYSTEEM • BJZ deed de analyse en stelde een hulpverleningsplan op voor de jongere. • Elker en Wilster hadden een adviserende rol bij het opstellen van het hulpverleningsplan, maar waren niet actief betrokken. • Er waren verschillen in visie (bijvoorbeeld over wanneer gesloten jeugdzorg moest worden ingezet). • De organisaties voelden geen gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het hulpverleningsplan. • Er was bij organisaties weinig aandacht voor de gevolgen van de wisselingen van hulpverlening voor de jongeren, hun ouders en andere betrokkenen. Dit leidde ertoe dat er meer verschillende hulpverleners betrokken waren bij de zorg en dat ouders minder vertrouwen hadden in de hulpverleningsorganisaties. • Alle organisaties zijn vanaf de indicatie actief betrokken in de vorm van een netwerkgesprek met de ouders en jongeren. • Er wordt gezamenlijk gekeken welke organisatie welke hulp kan bieden. Hierdoor worden de krachten van de organisaties gebundeld in het hulpverleningstraject en is er minder herhaling in het traject van de jongere. Dit zorgt voor minder frustraties en onbegrip. • Door de samenwerking en het overleg is er een meer gezamenlijke visie van waaruit de organisaties werken. • De houding van organisaties is meer gericht op het sociale systeem van de jongere. Organisatiebelang staat niet meer voorop, maar de focus ligt meer op de betrokken mensen. Dit kan ervoor zorgen dat meerdere organisaties op een zelfde moment zorg verlenen aan het gezin om wisseling van hulpverleners te voorkomen. VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG! NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG!
  • 18. 18 DAGBESTEDING REGIE DOORSTROOM TRAJECT • De begeleiding bij de dagbesteding was niet doorlopend, maar per instelling geregeld. Dit zorgde ervoor dat er geen overstijgende begeleiding bij de dagbesteding was gedurende het hele traject van de jongere. • Er was contact tussen school en de instellingen, maar dit contact kwam vaak pas op gang als het hulpverleningstraject al gestart was. Dit zorgde ervoor dat niet alle problemen werden ondervangen tijdens de indicatiestelling. • Scholen en instellingen hadden vaak verschillende belangen. Instellingen wilden graag dat een jongere naar school ging en een dagbesteding had, maar scholen werden afgerekend op hun slagingspercentages. Het was daarom voor een school niet aantrekkelijk om een jongere die van Portalis kwam aan te nemen. • Op papier lag de regie bij BJZ, maar deze overstijgende regie ontbrak vaak. Daardoor nam elke organisatie de regie over zijn eigen deel van de zorg in het traject. • Er was onenigheid tussen organisaties over het verschil in de werkwijzen. Dit zorgde ervoor dat de communicatie tussen organisaties vaak in de verwijtende sfeer verliep. • Als een jongere naar een nieuwe instelling ging, trok de oude instelling zijn handen van de zorg af. Hierdoor waren overgangen vaak in één stap en brachten ze te veel verantwoordelijkheid voor de jongere met zich mee. • Er waren grote verschillen tussen de organisaties in de mate van verantwoordelijkheid die zij bij de jongeren neerlegden. • Wilster en Elker gebruikten fasen die de jongeren doorliepen. Dit zorgde ervoor dat als een jongere bij Wilster alle fasen had doorlopen hij bij Elker weer opnieuw moest beginnen in een fase 1. Dit leverde veel frustratie op. • Veel scheiding tussen de organisaties. Iedere instelling nam zijn deel van de behandeling voor zich, maar er was weinig overleg tussen de instellingen. • Er is nu meer doorlopende dagbesteding gedurende het traject. Het is de bedoeling dat wanneer een jongere van instelling wisselt, de begeleiding zo veel mogelijk gelijk kan blijven. • School is nu vanaf de indicatiestelling betrokken. Dit zorgt ervoor dat de school mee kan denken over wat de jongere nodig heeft. Door vroeg in het traject betrokken te worden heeft de school een meer flexibele houding. Dit zorgt ervoor dat een jongere vaker op zijn/haar school kan blijven ingeschreven, ook wanneer hij/zij zorg krijgt in een instelling. • Wanneer de jongere op een externe school kan blijven voorkomt dit later problemen met zoeken naar een school en plaatsing. • Portalis is op zoek naar samenwerking met externe scholen zodat de overgang soepel kan verlopen. • Vanaf het begin trekt BJZ de regie naar zich toe. BJZ regelt en faciliteert de overleggen waarbij alle organisaties aanwezig zijn, bewaakt de lijn van het hulpverleningsplan en is vast aanspreekpunt voor de jongere en ouders. Omdat op papier staat vastgelegd dat BJZ deze regie heeft, wordt dit ook geaccepteerd. • In de netwerkoverleggen wordt vastgesteld wie waarvoor verantwoordelijk is. Dit zorgt voor duidelijkheid en openheid in de communicatie tussen organisaties. • Er is meer samenwerking en voorbereiding tussen organisaties bij de overgangen van zorg. Als een jongere overgaat naar een andere instelling is de vervolginstelling vooraf al betrokken bij de zorg van de jongere. Dit zorgt voor meer overleg en duidelijkheid en een minder grote stap voor de jongere. • Elker laat de niveaus die de jongeren moesten doorlopen meer los. Dit voorkomt frustraties bij de jongere. • Instellingen zijn vanaf het begin betrokken bij het traject dat de jongere aflegt. • Er heeft een fusie plaatsgevonden tussen Het Poortje en Elker met het doel meer samen te werken door een bundeling van kennis om zo de effectiviteit en kwaliteit van zorg te verbeteren. • Instellingen kijken meer mee met elkaar in plaats van dat ze alleen naar hun eigen stukje van het traject kijken. VOOR INVOERING VAN IN VOOR ZORG! NA INVOERING VAN IN VOOR ZORG!
  • 19. 19 4.2 EFFECTEN Effecten voor • Doordat organisaties met name naar hun eigen stuk zorg in de keten keken was er weinig samenwerking en openheid tussen organisaties. • Denken in het belang van de organisatie stond soms voorop en dat stond het belang van de jongere en ouders in de weg. Effecten na • Er is meer contact tussen de hulpverleningsinstellingen en de school van de jongere. Dit leidt er vaker toe dat een jongere op de school kan blijven waar hij op het moment van starten van de zorg zit. • Er is meer samenwerking tussen organisaties en een fusie tussen Het Poortje en Elker. Organisaties zijn zich meer bewust van dat zij onderdeel zijn van een keten en dat samen­ werking daarbij een noodzakelijkheid is. • Cliëntperspectief is meer leidend geworden en daardoor stappen organisaties over hun eigen grenzen heen in het belang van de jongere en zijn/haar ouders. 4.3 AANBEVELINGEN De aanbevelingen die in dit rapport worden gedaan zijn gericht op registratie van processen. Hiermee wordt beoogd dat meetbaarheid van deze processen kan dienen als basis voor beleidsdoeleinden en onderzoek. • Om te meten of een jongere minder vaak van school wisselt is het nodig om te monitoren hoe de schoolsituatie van de jongeren is op verschillende momenten in en na het zorgtraject.
  • 20. 20
  • 21. 21 MAATSCHAPPELIJK PERSPECTIEF ‘DE RESULTATEN SPREKEN VOOR ZICH. KORTERE ZORGTRAJECTEN EN MEER JONGEREN TERUG NAAR HUIS.’ 5.1 KOSTEN EN BATEN VAN HET IN VOOR ZORG! TRAJECT HOOFDSTUK 5 NETWERK­ CONFERENTIE MEER JONGEREN BLIJVEN THUIS WONEN Er vindt een intensivering van de samen- werking plaats. Doordat alle organisaties waarmee de jongere in aanraking kan komen vanaf het begin betrokken zijn, zijn ze ook voor langere tijd betrokken bij de jongeren. Dit van begin af aan betrokken zijn bij het traject vergt daarom een tijdsinvestering van de organisaties en professionals. Deze kosten kunnen variëren en zijn afhankelijk van welke professionals aanwezig zijn. De inzet van een maatschappelijk werker kost bijvoorbeeld gemiddeld 65 euro per uur*, een psycholoog kost gemiddeld 80 euro per uur*. Er wordt met In voor zorg! meer gericht op behandeling in de thuissituatie. Hiermee wordt voorkomen dat jongeren uit huis geplaatst worden. De kosten van intensievere behandeling in de thuissituatie stijgen hiermee (met 7500 euro per interventie*), maar de kosten van een uithuisplaatsing (40.000 euro*) en een plek in een jeugdinrichting (500 euro per dag*) worden voorkomen. KOSTEN BATEN IN DIT HOOFDSTUK WORDT BESCHREVEN WAT DE KOSTEN EN DE BATEN VAN IN VOOR ZORG! ZIJN. EERST WORDT ER IN EEN OVERZICHT WEERGEGEVEN WAAR DE PRECIEZE KOSTEN EN BATEN IN ZITTEN EN VERVOLGENS WORDT AAN DE HAND VAN TWEE VOORBEELDEN GETOOND HOE DE TRAJECTEN VAN EEN JONGERE IN DE OUDE EN DE NIEUWE SITUATIE VAN ELKAAR KUNNEN VERSCHILLEN. De kosten van de In voor zorg! werkwijze liggen met name in een netwerkberaad, de vroegtijdige inzet van specialistische expertise, intensieve behandeling van de thuissituatie en de intensivering van begeleiding van de overgangsmomenten, waarvoor een tijdsinvestering van de instellingen en professionals nodig is. Op basis van de ervaringen in de pilot is het aannemelijk ervan uit te gaan dat bovengenoemde investeringen leiden tot goedkopere en meer succesvolle trajecten. In dit hoofdstuk maken we zoveel mogelijk inzichtelijk waar de kosten en besparingen vallen. Nadat we de investeringen en opbrengsten inhoudelijk op een rij hebben gezet werken we aan de hand van twee voorbeelden uit wat dit kwantitatief kan betekenen. Uit dit hoofdstuk blijkt ook hoe lastig het is om de opbrengsten kwantitatief inzichtelijk te maken. Daarom sluiten we het af met een aantal aanbevelingen die een vervolg kunnen geven aan de basis die met deze business case is gelegd.
  • 22. 22 BUNDELING VAN EXPERTISE BEGELEIDING VAN DE OVERGANGEN IN ZORG INTENSIEVERE BEGELEIDING IN DE THUISSITUATIE INTENSIEVERE BEGELEIDING SCHOOL INVESTERING ONDERLINGE UITWISSELING EN OPLEIDING VOORKOMEN RESIDENTIËLE JEUGDZORG VERKORTEN RESIDENTIËLE JEUGDZORG VOORKOMEN GESLOTEN JEUGDZORG VERKORTEN GESLOTEN JEUGDZORG AFNAME VAN JONGEREN DIE UIT BEELD RAKEN MINDER CRISIS­ MANAGEMENT MINDER SCHOOLUITVAL MEER SUCCES­VOLLE TRAJECTEN Doordat er wordt gekeken welke organisatie welke expertise toe kan voegen in het traject van de jongere, kan het zijn dat organisaties op verschillende momenten in het traject betrokken worden. Professionals gaan meer tijd investeren in overleggen met elkaar om de samenwerking goed te laten verlopen. Bij bijvoorbeeld een overgang van Wilster naar Elker worden beide organisaties meer betrokken om de overgang soepeler te laten verlopen. Elker is al voor de overgang betrokken, bijvoorbeeld doordat een begeleider komt kennismaken of doordat een jongere kan meelopen op de groep. Wilster kan betrokken blijven doordat een begeleider van Wilster ook tijdens behandeling op Elker actief blijft. Dit zorgt ervoor dat professionals meer moeten overleggen en meer tijd moeten investeren in het traject van de jongere. Er wordt langduriger en intensiever begeleiding geboden in de thuissituatie, om uithuisplaatsing te voorkomen. Deze intensivering van zorg brengt extra kosten voor ambulant begeleiders met zich mee. Per interventie zijn de kosten gemiddeld 7500 euro*. De kosten stijgen dus met (7500 euro x het aantal extra interventies*). Er is meer begeleiding bij de dagbesteding en intensievere samenwerking tussen de school van de jongere en de instelling. Dit vergt van de mentor van de school en de professionals uit de instelling een tijdsinvestering. Doordat de organisaties meer samenwerken, moeten ze ook meer op de hoogte zijn van elkaars werkwijzen en mogelijkheden. Daarnaast gaan organisaties meer specialistische zorg aanbieden om zich te onderscheiden. Dit vraagt investeringen van de organisaties voor bijvoorbeeld trainingen en opleiding. Door het voorkomen van residentiële zorg worden de kosten voor uithuisplaatsing (40.000 euro*), de kosten voor een jeugdinrichting (500 euro per dag*) en de kosten voor een residentiële opvangplaats (65.000 euro per jaar*) voorkomen. Door het verkorten van de residentiële jeugdzorg worden kosten voor een jeugdinrichting (500 euro per dag*) bespaard en de kosten van de residentiële opvangplaats (65.000 euro per jaar*) worden ingeperkt. Door het voorkomen van gesloten jeugdzorg worden de kosten van een plek in een gesloten jeugdzorginstelling (10.200 euro per maand) voorkomen. In plaats daarvan zou een jongere bijvoorbeeld naar een residentiële opvangplaats bij Elker kunnen (65.000 euro per jaar*). Door het verkorten van gesloten jeugdzorg worden de kosten van een plek in een gesloten jeugdzorginstelling (10.200 euro per maand) ingeperkt. Doordat jongeren minder uit beeld raken worden de kosten van delicten in de openbare ruimte lager (variërend van vernieling gemiddeld 730 euro per delict* tot mishandeling 5.500 euro per delict*), de reclasseringskosten worden voorkomen (bijvoorbeeld bureau Halt 250 euro per gezin per jaar*) en er is gebleken dat bij uit beeld raken het effect van een eerdere behandeling vaak teniet gedaan wordt. Deze kosten worden ook bespaard. Doordat minder jongeren terugvallen of uitvallen uit de trajecten is er minder crisismanagement nodig. Hiermee worden de kosten van de behandelaars, begeleiders en eventueel in te zetten interventies bespaard. Doordat er minder schooluitval is worden kosten voor uitvallers bespaard (10.000 euro per uitvaller*). Trajecten worden vaker afgemaakt en afgesloten met een stabiele woonsituatie en dagbesteding. KOSTEN BATEN * Uit: Effectencalculator (2013) Maatschappelijke prijslijst (zie bijlage 3).
  • 23. 23 5.2 VOORBEELDCASUS KOSTENBESPARING Onderstaand zijn twee voorbeelden uitgewerkt van de kosten van de zorg die Karin en Jasper ontvangen. Er wordt een overzicht geschetst van de zorgkosten voor In voor zorg! en de zorgkosten na In voor zorg!. Na In voor zorg! zijn met name de kosten van de hulpverleners gestegen, omdat iedereen vanaf het begin van het traject betrokken is. Het eerder inzetten van de expertise van de verschillende hulpverleners heeft ertoe geleid dat gesloten jeugdzorg in Wilster of uithuisplaatsing vaker kan worden voorkomen. De kosten van langdurige opvang en hulpverlening buiten de thuissituatie zijn dus lager, waardoor de loonkostenstijging wordt opgevangen. Onze aanname is dat door te investeren op bepaalde punten in het traject het uiteindelijke traject minder kost. Er moet dan geïnvesteerd worden in de netwerkconferentie, bundeling van expertise (ureninzet), intensievere begeleiding van overgangen in het zorgtraject (ureninzet), intensievere begeleiding in de thuissituatie, intensievere begeleiding van dagbesteding (school) en door investering in onderlinge kennisuitwisseling en opleiding (tussen experts/organisaties). Dit levert het volgende op: meer jongeren blijven thuis wonen, residentiële jeugdzorg wordt voorkomen en verkort, gesloten jeugdzorg wordt voorkomen en verkort, er raken minder jongeren uit beeld die vervolgens problemen in de wijk kunnen veroorzaken en opnieuw behandeld moeten worden, er is minder crisismanagement nodig, er is minder schooluitval en er zijn meer succesvolle trajecten die worden afgesloten met een stabiele woonsituatie en dagbesteding. Hierbij willen we opmerken dat dit in een aantal situaties zo kan uitpakken als hieronder is beschreven, en dat baseren we op de uitkomsten van de pilot, maar dat de trajecten van deze doelgroep niet zo voorspelbaar zijn dat dit in 90% van de jongeren zo zal verlopen. Om deze reden, en omdat de kwantitatieve gegevens zo lastig boven tafel te krijgen zijn, is het van belang de registraties op de behoefte aan sturingsinformatie aan te passen. Met deze case zetten we een stap om de opbrengsten kwantitatief te maken, maar om deze business case te voltooien en aannames te kunnen doen ten aanzien van percentages etc. is nodig om op basis van registratie bijvoorbeeld over een jaar deze trajectzorg verder te kwantificeren. Daarom sluiten we dit hoofdstuk af met een aantal aanbevelingen. 5.2.1 KARIN – TRAJECT TERUG NAAR HUIS Onderstaand worden de trajecten van Karin besproken zoals ze eruit zouden kunnen zien voor invoering van In voor zorg! en na invoering van In voor zorg!. Voor In voor zorg! Bij Bureau Jeugdzorg vindt de indicatiestelling plaats. De indicatiestelling duurt gemiddeld 6 weken. Een medewerker van BJZ doet de indicatiestelling en een gedragswetenschapper van BJZ en hulpverleners van Wilster en Elker spelen hierbij een adviserende rol. De kosten van de indicatiestelling en plaatsing komen op ongeveer 1250 euro. Daar zitten de kosten van de uren die de medewerker van BJZ in de indicatiestelling heeft gestoken (ongeveer 65 euro per uur) en de kosten van de betrokken gedragswetenschapper (ongeveer 80 euro per uur) en de kosten van de hulpverleners van Wilster en Elker (ongeveer 65 euro per uur) bij in. Na de indicatiestelling wordt Karin opgenomen in Wilster voor 9 maanden. Een opname in Wilster kost 10.200 euro per maand, dus voor 9 maanden komen de kosten neer op 91.800 euro. Na de behandeling in Wilster krijgt Karin een klinische GGZ behandeling bij Elker. Deze behandeling kost 14.000 euro per maand. Karin wordt 3 maanden klinisch behandeld, dus de kosten voor deze behandeling komen neer op 42.000 euro. Om ervoor te zorgen dat Karin thuis kan wonen wordt er ambulante gezinshulpverlening ingezet (gemiddeld 2000 euro per maand). Deze hulpverlening loopt 3 maanden door en kost ongeveer 6000 euro. Karin heeft twee keer een terugval, waardoor een crisisinterventie moet worden gepleegd (7500 euro per interventie), zodat ze thuis kan blijven wonen. Bij de overgang van Wilster naar Elker is Karin naar een externe school gegaan, om daar haar laatste jaar school af te maken. Karin heeft veel moeite met deze overgang en ze wil niet meer naar school. Vanuit Elker krijgt Karin begeleiding bij school, maar deze begeleiding komt te laat op gang na de overgang van Wilster naar Elker, waardoor Karin niet meer naar school gaat (10.000 euro per uitvaller). De kosten van deze begeleiding komen neer op ongeveer 80 euro per uur. Karin krijgt twee uren begeleiding per week gedurende 3 maanden (2080 euro). Na In voor zorg! Een medewerker vanuit BJZ organiseert de netwerkconferentie om gezamenlijk tot de indicatiestelling te komen. Hierbij zijn de jongere, ouders en een persoon uit alle mogelijke bij de hulpverlening betrokken organisaties aanwezig. Het organiseren van deze netwerkconferentie kost de medewerker van BJZ ongeveer 5 uren extra tijd (80 euro x 5 uren). De andere hulpverleners die bij het traject betrokken zijn, investeren twee uren in het gesprek. In het geval er een hulpverlener vanuit Elker en een hulpverlener vanuit Wilster aanwezig zijn, liggen deze kosten op (65 euro per uur x 2 uren x 2 = 260 euro). Deze kosten van de extra tijdsinvestering worden opgeteld bij de kosten van indicatiestelling en plaatsing (1250 euro). Na de indicatiestelling wordt Karin opgenomen in Wilster voor 3 maanden. De kosten voor een opname van een maand bij Wilster zijn 10.200 euro, dus voor 3 maanden komen deze kosten neer op 30.600 euro. De kortere opnameperiode in Wilster heeft te maken met dat de zorg vanuit Wilster al direct vanaf het begin van het traject van Karin kon worden opgestart. Voor In voor zorg! moest Karin wachten tot ze geplaatst was op de groep, maar nu is Wilster direct vanaf het begin betrokken. Na Wilster gaat Karin naar huis,
  • 24. 24 VOOR IN VOOR ZORG! EURO VOOR IN VOOR ZORG! EURO NA IN VOOR ZORG! EURO NA IN VOOR ZORG! EURO waar intensieve gezinsbegeleiding al is opgestart. Deze begeleiding loopt 6 maanden door (ongeveer 2000 euro per maand). Omdat Karin bijna haar diploma heeft gehaald kan ze haar school afmaken binnen de Wilster bij Portalis. Ze houdt ook nog voor deze 4 maanden dezelfde loopbaanbegeleider die ze had toen ze bij Wilster zat (2 uren per week, 80 euro per uur). 5.2.2 JASPER – TRAJECT ZELFSTANDIGHEID Onderstaand worden de trajecten van Jasper besproken zoals ze eruit zouden kunnen zien voor invoering van In voor zorg! en na invoering van In voor zorg!. Voor In voor zorg! Bij Bureau Jeugdzorg vindt de indicatiestelling plaats. De indicatiestelling duurt gemiddeld 6 weken. Een medewerker van BJZ doet de indicatiestelling en een gedragswetenschapper van BJZ en hulpverleners van Wilster en Elker spelen hierbij een adviserende rol. De kosten van de indicatiestelling en plaatsing komen op ongeveer 1250 euro. Daar zitten de kosten van de uren die de medewerker van BJZ in de indicatiestelling heeft gestoken (ongeveer 65 euro per uur) en de kosten van de betrokken gedragswetenschapper (ongeveer 80 euro per uur) en de kosten van de hulpverleners van Wilster en Elker (ongeveer 65 euro per uur) bij in. Na de indicatiestelling duurt het een paar weken voordat Jasper geplaatst kan worden bij Wilster. Na twee weken is er een crisis waarbij Jasper zich thuis erg agressief gedraagt en hij wordt opgenomen in Wilster voor 3 maanden. Een opname in Wilster kost 10.200 euro per maand, dus voor 3 maanden komen de kosten neer op 30.600 euro. Na de behandeling in Wilster is het de bedoeling dat Jasper 3 maanden behandeld wordt op een 24-uur zorg groep bij Elker (6150 euro per maand) en dat hij naar een externe school overstapt. Al snel na de overgang gaat Jasper niet meer naar school (10.000 euro per uitvaller) en na vier weken in Elker wil Jasper niet meer meewerken aan de hulpverlening en hij verlaat het traject. Hij gaat met zijn oude vrienden op straat hangen en uit verveling steken ze twee keer een prullenbak in brand en vernielen ze een bushokje (gemiddeld 730 euro per delict). ’s Nachts na het uitgaan krijgen Jasper en zijn vrienden regelmatig ruzie met andere jongens en één keer loopt het zo uit de hand dat Jasper een jongen in elkaar slaat (5500 euro). Hij wordt hiervoor opgepakt en zit een dag in detentie (230 euro). Reclassering Nederland wordt ingezet (750 euro per jaar) en uiteindelijk wordt Jasper Indicatiestelling bij BJZ + plaatsing 1.250 Opname in Wilster (9 maanden) 91.800 Klinische GGZ (3 maanden) 42.000 Ambulante zorg in het gezin vanuit Elker (3 maanden) 6.000 Interventie bij terugval 15.000 Begeleiding bij school (extern) vanuit Elker (3 maanden) 2.080 Schooluitval 10.000 Totale kosten traject 168.130 Indicatiestelling bij BJZ 1.250 Opname in Wilster na crisis (3 maanden) 30.600 Opname op groep in Elker (1 maand) 6.150 Schooluitval 10.000 Vernielingen op straat 2.190 Mishandeling 5.500 Een dag detentie 230 Inzet Reclassering Nederland (p.j.) 750 Opname in Wilster (3 maanden) 30.600 Opname op 24-uur zorg groep Elker (3 maanden) 18.450 Woonbegeleiding (1 jaar) 24.000 Begeleiding bij de dagbesteding (6 maanden) 4.160 Totale kosten traject 133.880 Indicatiestelling bij BJZ in netwerkconferentie + plaatsing 1.910 Opname in Wilster (3 maanden) 30.600 Intensieve gezinsbehandeling (6 maanden) 12.000 Loopbaanbegeleiding (4 maanden) 2.720 Totale kosten traject 47.230 Indicatiestelling bij BJZ in netwerkconferentie+plaatsing 1.910 Opname op 24-uur zorg groep Elker (6 maanden) 36.900 Begeleiding bij de dagbesteding (9 maanden) 6.240 Woonbegeleiding (1 jaar) 24.000 Totale kosten traject 69.050 De kosten in dit overzicht zijn gebaseerd op de maatschappelijke prijslijst (Effectencalculator, 2013) (zie bijlage 3). De kosten in dit overzicht zijn gebaseerd op de maatschappelijke prijslijst (Effectencalculator, 2013) (zie bijlage 3).
  • 25. 25 opnieuw geplaatst in Wilster voor 3 maanden (30.600 euro). Na Wilster gaat Jasper terug naar de 24-uur zorg bij Elker, waar hij ditmaal 3 maanden behandeld wordt (6150 euro per maand). Het uitvallen uit de zorg heeft ervoor gezorgd dat Jasper het hele traject opnieuw moet doorlopen, omdat het effect van de eerdere behandeling weg is. Het doel van Jasper is om zelfstandig te kunnen wonen, dus na de behandeling op de groep kan Jasper naar de woonbegeleiding waar hij in een jaar tijd leert om zelfstandig op kamers te wonen (2000 euro per maand). Ondertussen zoekt Jasper met zijn begeleider naar een school en als hij naar school gaat blijft hij begeleiding houden (80 euro per uur, 2 uren per week). Na In voor zorg! Een medewerker vanuit BJZ organiseert de netwerkconferentie om gezamenlijk tot de indicatiestelling te komen. Hierbij zijn de jongere, ouders en een persoon uit alle mogelijk bij de hulpverlening betrokken organisaties aanwezig. Het organiseren van deze netwerkconferentie kost de medewerker van BJZ 5 uren extra tijd (80 euro x 5 uren). De andere hulpverleners die bij het traject betrokken zijn, investeren twee uren in het gesprek. In het geval dat er een hulpverlener vanuit Elker en een hulpverlener vanuit Wilster aanwezig zijn, liggen deze kosten op (65 euro per uur x 2 uren x 2 = 260 euro). Deze kosten van de extra tijdsinvestering worden opgeteld bij de kosten van indicatiestelling en plaatsing (1250 euro). Na de indicatiestelling wordt Jasper opgenomen op een 24-uur zorg groep bij Elker voor 6 maanden (6150 per maand). Jasper hoeft niet naar Wilster omdat de expertise van de hulpverleners van Wilster al eerder kan worden ingezet in het traject. Hierdoor wordt voorkomen dat de spanningen te hoog oplopen en komt het niet tot de gevaarlijke crisissituatie. In Elker krijgt Jasper direct vanaf het begin begeleiding bij zijn school, waardoor hij weer naar school gaat en niet stopt, maar zijn diploma haalt (80 euro per uur, 2 uren per week). Na de 24-uur zorg op de groep gaat Jasper naar de woonbegeleiding, waar hij in een jaar tijd leert om zelfstandig op kamers te wonen (2000 euro per maand). 5.3 AANBEVELINGEN Om te bepalen of de In voor zorg! werkwijze de gewenste baten heeft dienen de kosten en baten tegen elkaar te worden afgewogen. Op basis van de kwalitatieve analyse hebben we gepoogd aannemelijk te maken op welke elementen extra kosten gemaakt worden en waar de besparingen verwacht kunnen worden. In deze rapportage hebben we aannemelijk gemaakt dat de beschreven werkwijze extra investering vraagt op de onderdelen die vermeld staan onder de hieronder vermelde“te registreren kosten”en kosten bespaart op de onderdelen die vermeld staan onder“te registreren baten”. Op dit moment is deze informatie lastig te achterhalen omdat de organisaties hier (nog) niet op registreren en deze werkwijze langer en structureel ingevoerd dient te zijn. Om de opbrengsten te kunnen kwantificeren is onze aanbeveling om deze rapportage (toegespitst op kosten en baten) te toetsen aan de informatiebehoefte van gemeenten over kwantitatieve opbrengsten en daar vervolgens de registratie van de drie organisaties op aan te passen en over een à twee jaar deze kosten- en baten analyse te voltooien met een kwantitatieve onderbouwing.
  • 26. 26 Te registeren kosten: • Netwerkconferentie Wie er betrokken zijn, met welke expertise en hoeveel uren zij betrokken zijn. • Bundeling van expertise Wie er op welk moment betrokken is bij het traject, met welke expertise en voor hoeveel uren. • Begeleiding van de overgangen in zorg Een beschrijving van de begeleiding bij de overgangen in de zorg, De mate en intensiteit van de begeleiding (uren), Het moment waarop de begeleiding is opgestart, Welke persoon/expertise uit welke organisatie betrokken is bij deze begeleiding. • Intensievere begeleiding in de thuissituatie Een beschrijving van de begeleiding in de thuissituatie, De mate en intensiteit van de begeleiding (uren), Welke persoon/expertise uit welke organisatie betrokken is bij deze begeleiding. • Intensievere begeleiding school Een beschrijving van de begeleiding bij de begeleiding bij school, De mate en intensiteit van de begeleiding (uren), Het moment waarop de begeleiding is opgestart, Welke persoon/expertise uit welke organisatie betrokken is bij deze begeleiding, Op welke manier de school (mentor) bijdraagt aan de begeleiding. • Investering onderlinge uitwisseling en opleiding Welke expertise er wordt uitgewisseld, Wie worden betrokken bij deze uitwisseling van expertise, Hoeveel uren er wordt besteed aan de uitwisseling, Welke opleiding er wordt aangeboden, Aan welke personen deze wordt geboden, Hoeveel uren opleiding er wordt geboden. Te registreren baten en daarmee besparingen: • Meer jongeren blijven thuis wonen • Voorkomen residentiële jeugdzorg • Verkorten residentiële jeugdzorg • Voorkomen gesloten jeugdzorg • Verkorten gesloten jeugdzorg Bij de indicatiestelling dient te worden geregistreerd wat voor zorg een jongere krijgt en waarom voor deze zorg gekozen wordt om een eventueel effect vast te kunnen stellen. Naast dat er meer jongeren thuis blijven wonen, of minder jongeren gesloten worden geplaatst, zou bijvoorbeeld ook zichtbaar moeten zijn dat er intensiever in de thuissituatie behandeld wordt. • Afname van jongeren die uit beeld raken (en dan problemen in de wijk kunnen veroorzaken, effect behandeling verdwenen etc.). • Minder crisismanagement • Minder schooluitval (registreren op schoolsituatie) • Meer succesvolle trajecten met stabiele dagbesteding en woonvoorziening De aanname is dat doordat jongeren eerder begeleiding krijgen en intensiever begeleid worden, ze meer kans hebben om niet uit de trajecten te vallen/van school uit te vallen. Om dit effect vast te kunnen stellen dient er gemeten te worden wanneer de begeleiding precies is ingezet en hoe deze begeleiding eruitziet (uren, expertise) en of er sprake van minder uitval uit de trajecten en op school is. Wenselijk zou zijn om bij binnenkomst bij BJZ een digitale monitor op te starten waar alle professionals die met de jongere werken toegang tot hebben. Hierin dienen alle bovenstaande gegevens gemonitord te worden. Zo creëer je een tijdlijn per jongere, met informatie over de beslismomenten. In de Wilster wordt al gebruik gemaakt van de monitor JeugdzorgPlus. Hiermee wordt de omvang en samenstelling van de doelgroep, de aard en duur van de behandeling en het resultaat van de behandeling gemeten. Het is wenselijk om deze monitor trajectbreed in te zetten, omdat dan ook van de jongeren die niet in Wilster komen de gegevens worden verzameld. Dit leidt tot een zo volledig mogelijk beeld. Wanneer bovenstaande punten gemeten worden, heeft dit verschillende voordelen voor de organisaties en cliënten. Zo kun je als organisatie verantwoording afleggen voor de beslissingen die gemaakt zijn tijdens de behandeling. Voor de cliënt levert het op dat zijn situatie helder wordt bijgehouden. Het is direct duidelijk welke zorg er is ingezet gedurende het traject en waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt. Dit zorgt ervoor dat de cliënt niet bij elke hulpverlener een nieuwe start maakt, maar dat het traject doorlopend is. We moeten het doel niet uit het oog verliezen. De geschreven plannen zoals die nu opgesteld worden zijn belangrijk, omdat hierin de afspraken met de jongeren en de ouders over het hulpverleningstraject worden vastgelegd. De registratie is belangrijk omdat hiermee inzichtelijk wordt gemaakt wat we precies doen en waarom bepaalde keuzes/wisselingen van zorg/school gemaakt worden. Door de registratie te standaardiseren en door verder door te vragen wordt de informatiewaarde van de monitor hoger. Dit geeft inzicht in de werkwijze van de organisatie en mogelijkheden voor onderzoeks- en beleidsdoeleinden.
  • 27. 27BIJLAGE 1 SCHEMATISCHE WEERGAVE TRAJECTEN
  • 31.
  • 32. MAATSCHAPPELIJKE BUSINESS CASE TRAJECTZORG JEUGDZORGPLUS GRONINGEN WWW.ELKER.NL WWW.HETPOORTJE.NU WWW.BJZGRONINGEN.NL