Wilgoć w pomieszczeniach mieszkalnych stanowi jeden z podstawowych problemów jakości powietrza. Zyski wilgoci od człowieka, roślin, a także z procesów takich jak gotowanie, pranie, suszenie itd., powodują wzrost wilgotności względnej powietrza. Przy ograniczonej wentylacji stanowi to zagrożenia dla zdrowia ludzkiego, a także dla konstrukcji budynku. Najskuteczniejszym rozwiązaniem pozostaje tutaj system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, który przy ciągłej pracy w ciągu doby i roku zapewnia stałe usuwanie wilgoci z budynku.

1. Wentylacja pomieszczeń mieszkalnych ze względu
na konieczność usuwania wilgoci
 Źródła powstawania wilgoci w pomieszczeniach zamkniętych
 Optymalny zakres wilgotności względnej powietrza wewnętrznego
 Skutki nadmiernej wilgotności powietrza wewnątrz budynku
Wydanie 1/2013
14.11.2013
www.eko-blog.pl
www.vaillant.pl

2. Wilgoć w pomieszczeniach zamkniętych
– skala problemu
 W zamkniętych pomieszczeniach zawartość wilgoci jest zwykle większa niż
w powietrzu zewnętrznym, wskutek funkcji życiowych mieszkańców i roślin oraz
w wyniku wielu procesów, jak np. gotowanie, mycie, pranie, suszenie prania,
prasowanie itp. Zyski wilgoci bywają bagatelizowane, co może prowadzić do
poważnych konsekwencji zagrażających zdrowiu człowieka i konstrukcji budynku.
4-osobowa rodzina:
10÷15 dm3/d
W mieszkaniu lub domu zamieszkałym
przez 4-osobową rodzinę, dzienna ilość
powstającej wilgoci sięga: 10÷15 litrów
W ciągu roku ilość wilgoci dla 4-osobowej
rodziny wynieść może 3.6÷5,5 tys. litrów
Konstrukcja budynku jest narażona
na pochłanianie tak dużej ilości wilgoci,
przy ograniczonej wentylacji pomieszczeń
Źródło: Lüften und Energieparen, BINE Informationdienst 2011
2

3. Źródła powstawania wilgoci
w pomieszczeniach zamkniętych
Źródło wilgoci
Rośliny doniczkowe
Drzewka doniczkowe
Suszenie prania (4,5 kg)
Kąpiel w wannie
Kąpiel pod prysznicem
Pralka
Zmywarka do naczyń
Gotowanie
Pieczenie
Człowiek
- podczas snu
- przy pracy domowej
- przy dużym wysiłku
Wydzielana wilgoć
7 ÷ 15 g/h
10 ÷ 20 g/h
50 ÷ 200 g/h
1100 g/kąpiel
1700 g/kąpiel
200 ÷ 350 kg/pranie
ok. 200 kg/mycie
400 ÷ 500 g/h
ok. 600 g/h
40 ÷ 50 g/h
ok. 90 g/h
ok. 175 g/h
3

4. Oddziaływanie wilgoci na klimat wewnętrzny
oraz konstrukcję budynku
 Zyski wilgoci powodować mogą nadmierny wzrost wilgotności w powietrzu
wewnętrznym, czemu należy bezwzględnie przeciwdziałać. Rozwiązaniem jest
nie tylko odpowiednia wentylacja pomieszczeń, ale także w równie ważnym
stopniu konstrukcja budynku. W szczególności dotyczy to odpowiedniej izolacji
cieplnej przegród (grubość, kolejność warstw), a także eliminacji mostków
cieplnych powodujących miejscowe zwiększanie strat ciepła i obniżanie
temperatury powierzchni poniżej punktu rosy (wykraplanie pary wodnej).
4

5. Czy „ściany oddychają”? W jaki sposób
usuwana jest wilgoć z budynku?
 Częstym potocznym poglądem jest przypisywanie
ścianom budynków „oddychania”, czyli zdolności
przenikania pary wodnej na zewnątrz budynku.
 Jest to całkowicie błędne stwierdzenie, gdyż według
różnych źródeł przez ściany budynku niezależnie od
ich konstrukcji i izolacji cieplnej, przenika na zewnątrz
jedynie do 3% pary wodnej. Niemal cała wilgotność jest
usuwana przez wentylację budynku. Od intensywności
wentylacji zależy to, ile wilgoci nie zostanie usunięte
z budynku i będzie absorbowane przez ściany i inne
elementy konstrukcji budynku.
97÷99%
1÷3%
5

6. Przenikanie pary wodnej przez przegrody
 Wilgotność względna powietrza = 100% określa maksymalną zawartość pary
wodnej przy danej temperaturze (i ciśnieniu) powietrza, jaka nie ulega skraplaniu.
Dla temperatury 20oC, maksymalna zawartość pary wodnej wynosi 14,76 g na
1 kg powietrza. Wilgotność względna wynosi wówczas 100%. Zawartość pary
wodnej będzie niższa w chłodnym powietrzu zewnętrznym, pomimo wilgotności
względnej wyższej niż w budynku.
 Zwiększona zawartość pary wodnej
w powietrzu wewnętrznym powoduje
jej przenikanie przez przegrody.
 Wilgoć przy ograniczonej wentylacji
pomieszczenia, będzie się gromadzić
w warstwach przegrody, może przy
tym dochodzić do jej wykraplania
(kondensacji) wewnątrz przegrody.
50%
21oC
7,77 g/kg
80%
0o C
3,03 g/kg
(7,77 g wody
w 1 kg powietrza)
6

7. Punkt rosy – wykraplanie pary wodnej
w zależności od temperatury
 Para wodna zawarta w powietrzu o temperaturze 21oC i wilgotności względnej
50%, będzie ulegać wykraplaniu przy tzw. temperaturze punktu rosy = ok. 10oC.
Jeśli temperatura szyby lub powierzchni ściany będzie na takim lub niższym
poziomie, para zacznie się wykraplać. Im większa będzie zawartość wilgoci
w powietrzu o tej samej temperaturze, tym prędzej następować będzie skraplanie
pary wodnej, np. dla wilgotności 60% już przy temperaturze punktu rosy = 13oC
Temperatura (oC)
Temperatura
powietrza 21oC
Wilgotność względna (%)
7

8. Optymalny zakres wilgotności względnej
powietrza, a komfort cieplny człowieka
Wilgotność względna (%)
 Wilgotność względna powietrza pozostaje w związku z jego temperaturą.
Im wyższa temperatura powietrza, tym powinno ono mieć niższą wilgotność
dla uzyskania odpowiedniego komfortu cieplnego człowieka.
optymalnie
Temperatura (oC)
Źródło: HEA Fachverband für Energie-Marketing und –Anwendung e.V. beim VDEW.
8

9. Optymalny zakres wilgotności względnej
powietrza wewnątrz budynku
 Ze względów zdrowotnych, a także dla korzystnego samopoczucia, wilgotność
względna powietrza wewnętrznego powinna mieścić się w zakresie 35÷60%.
Odchylenia od tego zakresu powodują niekorzystne skutki, jak np. choroby dróg
oddechowych, rozmnażanie się roztoczy, bakterii, wirusów czy też grzybni.
Optymalny zakres wilgotności (%)
35÷60%
Emisje zanieczyszczeń z materiałów budowlanych
Objawy alergologiczne
Choroby dróg oddechowych
Rozmnażanie się roztoczy
Bakterie i wirusy
Grzybnie
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90 100
Wilgotność względna
powietrza (%)
Źródło: PHI Darmstadt
9

10. Skutki nieprawidłowej wentylacji
pomieszczeń mieszkalnych
 Poza odczuciem dyskomfortu, niewłaściwa
wentylacja może prowadzić do skraplania pary
wodnej na oknach, w miejscach mostków
cieplnych – narożnikach pomieszczeń, a także
w miejscach o ograniczonym ruchu powietrza
– za meblami itp.. Możliwy jest rozwój grzybów
i pleśni, które stanowią zagrożenia dla zdrowia
i życia mieszkańców. Ich usuwanie jest kosztowne
i skomplikowane do przeprowadzenia.
10

11. Newralgiczne miejsca w pomieszczeniu
– zagrożone rozwojem grzybów i pleśni
 Rozwojem grzybów i pleśni zagrożone są szczególnie miejsca mostków
cieplnych, w których panują niższe temperatury powodując skraplanie pary
wodnej zawartej w powietrzu wewnętrznym. Są to np. narożniki pomieszczeń,
nadproża okienne i inne wzmocnienia konstrukcji budynku.
 Sama jednak poprawa izolacji cieplnej budynku nie rozwiązuje problemu
usuwania nadmiernej wilgoci, za co odpowiadać powinna właściwa wentylacja,
tzn. odpowiednia do potrzeb ilość świeżego powietrza i prawidłowy rozdział
(rozmieszczenie otworów nawiewnych i wywiewnych).
11

12. Wilgotność powietrza wewnętrznego,
a zapotrzebowanie ciepła
 Dodatkowym bardzo istotnym faktem jest zwiększenie kosztów ogrzewania
domu przy nadmiernej wilgotności powietrza wewnętrznego, a także przy
zawilgoceniu przegród zwiększającym współczynnik przenikania ciepła.
 Powietrze „wilgotne” wymaga doprowadzenie większej ilości ciepła w celu
podgrzania, w porównaniu do powietrza „suchego”. Przykładowo dla
pomieszczenia o kubaturze 50 m3, aby podnieść o 1oC temperaturę powietrza
(bez uwzględniania strat ciepła przez przegrody) należy dostarczyć 2.201 kJ
ciepła, gdy wilgotność względna wynosi 40%. Gdy wilgotność jest wyższa
– na poziomie 60%, to potrzeby ciepła są większe aż o 21% (2.677 kJ).
60%
40%
2.201
kJ
20oC
21oC
Pomieszczenie 50 m3
- ilość powietrza: 59,7 kg
2.677
kJ
+21%
20oC
21oC
Pomieszczenie 50 m3
- ilość powietrza: 59,8 kg
12

13. Usuwanie wilgoci – wymagania dla wentylacji
zależnie od pory roku
 Ponieważ wilgotność względna powietrza zewnętrznego latem jest wyższa niż
w okresie zimowym, to też strumień powietrza wentylującego budynek musi być
wówczas zwiększony. „Suche” powietrze zimą posiada większą zdolność
absorbowania wilgoci – czas wietrzenia budynku należy wówczas skracać.
Rzeczywista ilość powietrza
wentylującego pomieszczenie
Wymagane wietrzenie dla
zapewnienia usuwania CO2
Wymagane wietrzenie dla
zapewnienia usuwania wilgoci
I
II
III
IV
V
VI
VII VII
IX
X
Źródło: „Lüftung im Wohngebäde”, IWU, Hessische Energiesparaktion
XI
XII
13

14. System wentylacji mechanicznej domu
jednorodzinnego – recoVAIR VAR
 Niezmiennie polecanym
rozwiązaniem zapewniającym
najwyższy poziom komfortu
i energooszczędności jest
system wentylacji mechanicznej
z odzyskiem ciepła (rekuperacja)
powietrze
zewnętrzne
powietrze
usuwane
 Stała praca systemu w ciągu
doby zapewnia nieprzerwane
usuwanie zanieczyszczeń,
powietrze
zapachów i … wilgoci.
usuwane
powietrze
nawiewane
recoVAIR VAR
275 lub 350 m3/h
14

15. Ogrzewanie
Kotły gazowe
Chłodzenie
Energia odnawialna
Kotły olejowe
Pompy ciepła
Kolektory słoneczne
Systemy wentylacji
www.eko-blog.pl
www.vaillant.pl