Symposion WTP
Op woensdag 19 april 2023 vond in Utrecht een symposium plaats onder de titel
VAN PENSIOENWET 2006 NAAR WET TOEKOMST PENSIOENEN: EEN SPRONG IN HET DUISTER?
https://joophartog.nl/wet-toekomst-pensioenen/
De tweede briefing vond plaats op dinsdag 14 juni 2016 met als onderwerp Pensioencommunicatie. Sprekers waren Martin Wouda (manager en actuarieel consultant bij Milliman) en Maarten Minnaard (advocaat bij Houthoff Buruma). Martin besteedde o.a. aandacht aan de actuariële onderbouwing van pensioencommunicatie, Maarten de meer juridische kant van pensioencommunicatie zoals opgewekt vertrouwen bij fouten.
Actuaris Lenneke Roodenburg van Syntrus Achmea geeft tijdens de Summercourse voor klanten op 29 augustus 2013 een actueel overzicht van de consultatie over het nieuwe pensioencontract.
De pensioenmarkt in 2020: balanceren op het snijvlak van individualisering en...Stephan Linnenbank RM CPE
De Nederlandse pensioenmarkt is aan het veranderen en de richting waarin is nog onduidelijk. Is er in 2020 nog sprake van een (versoberde) AOW? Welke factoren hebben er invloed op de pensioengerechtigde leeftijd? Kan de consument zelf bepalen of, hoe en waar hij pensioen opbouwt?
Aanvullend pensioen dreigt miljardenstrop te worden voor werkgevers pensioe...Mathias Loose
Mooi artikel van collega's Colette De Dessus Les Moustiers en Steven Cauwenberghs over de betaalbaarheid van aanvullende pensioenen. Actie aan de orde!
IT MATCH: Vastgoedfinanciering voor zelfstandigen / freelancers in BelgiëACA IT-Solutions
Presentatie mbt de laatste ontwikkelingen op het gebied van vastgoedfinanciering voor freelancers (zelfstandigen) in 2016. Voor meer informatie over onze events: www.itmatch.be
Samen met SEO heb ik eind 2016 bijgaand rapport over grensoverschrijdende pensioenen uitgebracht. Het rapport en de brief van de Staatssecretaris SZW worden besproken in een Algemeen Overleg van de Cie SZW van de Tweede Kamer. Datum wordt gepland.
Presentation by Jos Berkemeijer for Facet Actuaries. From an ethical, practical en professional (actuarial) viewpoint, negative interest rates, zero risk attitude consequences and long term prediction methods are questioned discussed.
More Related Content
Similar to Veranderingen op de pensioenmarkt - Presentatie Jos Berkemeijer 2023
De tweede briefing vond plaats op dinsdag 14 juni 2016 met als onderwerp Pensioencommunicatie. Sprekers waren Martin Wouda (manager en actuarieel consultant bij Milliman) en Maarten Minnaard (advocaat bij Houthoff Buruma). Martin besteedde o.a. aandacht aan de actuariële onderbouwing van pensioencommunicatie, Maarten de meer juridische kant van pensioencommunicatie zoals opgewekt vertrouwen bij fouten.
Actuaris Lenneke Roodenburg van Syntrus Achmea geeft tijdens de Summercourse voor klanten op 29 augustus 2013 een actueel overzicht van de consultatie over het nieuwe pensioencontract.
De pensioenmarkt in 2020: balanceren op het snijvlak van individualisering en...Stephan Linnenbank RM CPE
De Nederlandse pensioenmarkt is aan het veranderen en de richting waarin is nog onduidelijk. Is er in 2020 nog sprake van een (versoberde) AOW? Welke factoren hebben er invloed op de pensioengerechtigde leeftijd? Kan de consument zelf bepalen of, hoe en waar hij pensioen opbouwt?
Aanvullend pensioen dreigt miljardenstrop te worden voor werkgevers pensioe...Mathias Loose
Mooi artikel van collega's Colette De Dessus Les Moustiers en Steven Cauwenberghs over de betaalbaarheid van aanvullende pensioenen. Actie aan de orde!
IT MATCH: Vastgoedfinanciering voor zelfstandigen / freelancers in BelgiëACA IT-Solutions
Presentatie mbt de laatste ontwikkelingen op het gebied van vastgoedfinanciering voor freelancers (zelfstandigen) in 2016. Voor meer informatie over onze events: www.itmatch.be
Samen met SEO heb ik eind 2016 bijgaand rapport over grensoverschrijdende pensioenen uitgebracht. Het rapport en de brief van de Staatssecretaris SZW worden besproken in een Algemeen Overleg van de Cie SZW van de Tweede Kamer. Datum wordt gepland.
Similar to Veranderingen op de pensioenmarkt - Presentatie Jos Berkemeijer 2023 (20)
Presentation by Jos Berkemeijer for Facet Actuaries. From an ethical, practical en professional (actuarial) viewpoint, negative interest rates, zero risk attitude consequences and long term prediction methods are questioned discussed.
Understand and manage micro and macro economic risk - iir conference - jos ...Jos Berkemeijer
Understand and manage micro and macro-economic risk.
Pitch by Jos Berkemeijer, managing partner at Symetrics, at the IIR Mortgage Congres in the Netherlands. November 2015.
Presentation (translated) by Jos Berkemeijer at the IPFOS 'Directors Conference" in the Netherlands.
Behavioral asset models are the most effective way of managing assets and liabilities risk in a financial institutions portfoilio. This presentation focuses on pension funds.
http://www.ipfos.eu/bestuurders-conferentie-2015/
Innovatie Pensioen & Verzekeringen: Nieuwe wetgeving, Bedreiging of Kans?Jos Berkemeijer
Presentatie door Jos Berkemeijer op de Novisource Dialoogsessie met als thema: “Veranderen en Innovatie in de Pensioen- en Verzekeringssector”
6 februari 2014 in het Miele Inspirience Centre,
Presentatie gegeven door Jos Berkemeijer op 1 oktober 2013, Actuarieel Podium, Utrecht Beatrix Theater.
Hoe kan de maatschappelijke bijdrage van actuarissen worden vergroot?
Nederland overweegt anno 2013 invoering van het Reële Pensioencontract. Naast het bestaande Nominale en voorgenomen Reële Contract, blijkt er behoefte aan een derde variant: Nominaal Plus
Nominaal Plus betekent: Nominaal + Voorwaardelijke indexatie + Onvoorwaardelijke reële indexatie zoveel als mogelijk en pas wanneer dat ook met voldoende
zekerheid duurzaam gegeven kan worden (geen kortingen)
Presentatie van Jos Berkemeijer zoals gegeven op een expert meeting die bestond uit een brede bestuurlijke vertegenwoordiging van organisaties uit de pensioensector.
Veranderingen op de pensioenmarkt - Presentatie Jos Berkemeijer 2023
1. Symposion over een ongewisse toekomst
Jos Berkemeijer AAG
Utrecht 19 april 2023
2. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 2
Agenda
1.Het Probleem & De Vraag
2.Doelstellingen WTP
3.De Markt
4.Koopkracht
5.Risicopreferentie
6.Transitie
7.Communicatie
3. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 3
Het Probleem
Mijn indexatiedak lekt!
4. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 4
De Oplossing
Bouw een nieuw huis!
5. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 5
De Vraag
Hoe verdeel je een erfenis van € 1.500 Miljard?
6. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 6
Het antwoord
NIET
7. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 7
Doelstellingen WTP | Realisatie?
Technisch en operationeel zeer complex wetsvoorstel
Doelstellingen nieuw stelsel worden met dit voorstel niet gerealiseerd
1. Eerder perspectief op een koopkrachtig pensioen
Onvoldoende koopkracht perspectief na pensionering
2. Een transparanter en meer persoonlijk pensioenstelsel
Minder transparant stelsel en moeilijker te communiceren
3. Betere aansluiting bij ontwikkelingen in de samenleving en op de arbeidsmarkt
- ’Overstappen’ blijft ingewikkeld en complex
- Halvering ZZP-ers zonder pensioen binnen vijf jaar?
- Netspar: Nabestaandenpensioen, moet nog verder uitgewerkt worden
8. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 8
Doelstellingen WTP | Verwachte gevolgen invoering
1. Van Uitkeringsstelsel naar Premiestelsel
• Geen pensioenresultaat doelstellingen meer
Premie wordt onderhandelbare doelstelling
• Koopkracht ontbreekt in de WTP
Technisch kader koopkrachtsturing ontbreekt
2. Recipe For Failure | Big bang scenario
• Transitie: Vermogensverdeling, compensatie, claims
• Administratie: Complexiteit & kosten nemen fors toe
• Communicatie: Niet uitlegbaar, niet begrijpelijk, niet getoetst
Premies gaan dalen
Koopkracht gaat dalen
9. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 9
Doelstellingen WTP | Wat zou moeten veranderen?
1. Doelstelling: Toets op % verwacht pensioenresultaat en stel verplicht premie bij
2. Koopkracht: Maak sturing op koopkracht mogelijk: doelstelling: 2% CPI
3. Handelingsperspectief: Maak invaren per deelnemer facultatief na transitie
4. Doorsneepremie: Maak met leeftijd stijgende premie mogelijk
5. Risicohouding: Schaf bijlenen af; Max. Volatiliteit: uitkering 10%, vermogen 25%
6. Beleggingen: O.b.v. risicoprofiel: 3 risicotypen beleggingsfondsen naar keuze
7. Toedelingsregels: versimpel toedelingsregels rendement
8. Nabestaandenpensioen: Koppelen aan ouderdomspensioen; opbouwbasis
9. Communicatie: versimpelen, geen ‘verwachtingen’, alleen vermogensaandeel
10. Pensioenprognose: verwachtingsloos o.b.v. 0%, 2% en 4% fondsrendement
10. Markt: Ontwikkeling aantal pensioenfondsen 1997-2022
Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer
19 april 2023 10
Consolidatie pensioenmarkt gaat gestaag door
13. Markt: Indexatie?
Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer
2023 13
Naarmate de rente verder
stijgt, zullen deelnemers
en gepensioneerden qua
indexatie en stabiliteit van
uitkering beter af zijn in
het huidig pensioenstelsel
14. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 14
Markt: Historische renteontwikkeling – Oplopende rente
Wat als op transitiemoment de rente weer 9% zou zijn?
16. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 16
Markt: Pfds Premie uitkerings*- & premieovereenkomsten
*) Betreft uitkeringsovereenkomst m.b.t. middelloonregelingen
Stelling
Als in de pensioenfondsenmarkt het huidig
premieniveau voor beschikbare premieregelingen
maatgevend blijft, zal de huidige premie van circa
36 miljard Euro voor middelloonregelingen de
komende jaren waarschijnlijk meer dan halveren
naar minder dan 18 miljard Euro.
17. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 17
Markt: Premieniveau afhankelijk van renteniveau
Bron: AON
18. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 18
Markt: Verzekeraars en Pensioenfondsen
• Concurrenten
Flexibele regeling: Vaste of variabele uitkering
• Complementair
Pensioenfondsen: solidaire regeling
Verzekeraars: premie-uitkeringsovereenkomst
• Markverschuivingen?
- Pensioenfondsenmarkt halveert komende jaren in premievolume
- Gestage groei verzekeraars op OPF markt
- Bepalend: Risicohouding & dekkingsraad transitiemoment
- Dekkingsgraad hoog: Carve out gepensioneerden?
- Zeker stellen koopkracht : Pensioenbewaarder, Verzekeraar
19. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 19
Koopkracht: Inflatie 1901 - 2021
• Gemiddelde
• Volatiliteit
• Periode
Onderschatting
Inflatierisico
door Commissie
Parameters?
21. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 21
Koopkracht | Tabel Regering Gecorrigeerd
Verwachte jaarlijkse Verwachte jaarlijkse reële
stijging nominale ontwikkeling pensioenuitkering
obligaties aandelen pensioenuitkering 2% Inflatie 4% Inflatie 6% Inflatie
50% 50% 2,05% 0,05% -1,95% -3,95%
60% 40% 1,64% -0,36% -2,36% -4,36%
70% 30% 1,23% -0,77% -2,77% -4,77%
obligaties aandelen
1,50% 5,60% 1,50%
Projectie
rendement
Bron
Pdf: https://bit.ly/ConfidentKoopkrachtPdf
Rekenvoorbeeld Actuarieel Adviesbureau Confident 22 Juli 2022
Verwachte nominale en reële ontwikkeling van jaarlijkse pensioenuitkering
gegeven verschillende beleggingsmixen
Beleggingsmix
uitkeringsfase
https://bit.ly/ConfidentKoopkrachtOnderzoek
Verwacht Rendement
22. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 22
Koopkracht | life cycle solidair contract
• Koopkrachtig ingegaan pensioen: minimaal 50% in aandelen beleggen.
• Solidariteitsreserve & projectierendement: geen financieringsbronnen indexatie
• Bijlenen jongeren: van 1600% naar 150% aandelenexposure
23. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 23
Koopkracht: Dilutie & Oplossing
2019: Eerder perspectief op een koopkrachtig pensioen
2022: Eerder perspectief op een koopkrachtiger pensioen
2023: Eerder perspectief….
2024: Eerder….
Stelling Koopkrachtgerichte sturing
Aangezien een koopkrachtig pensioen na pensioendatum voor alle deelnemers en
gepensioneerden essentieel is, zou een koopkrachtgerichte sturing waarbij gebruik wordt gemaakt
van rendementen en de solidariteitsreserve, wettelijk mogelijk gemaakt moeten worden
Stelling Koopkrachtambitie
Onder een koopkrachtig pensioen wordt verstaan dat op het invaarmoment alle deelnemers en
gepensioneerden o.b.v. een mediaan DNB-scenario uitzicht hebben op een gemiddeld verwachte
jaarlijkse pensioenstijging van tenminste 2% per jaar (ECB lange termijn inflatiedoelstelling)
24. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 24
Risicopreferentie: risicohouding in de praktijk
Bron: AFM 2022
Premieovereenkomsten % zakelijke waarde & Risicohouding in de praktijk)
25. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 25
Risicopreferentie: vaststelling
• Risicohouding hangt, zo blijkt uit onderzoek, niet samen met leeftijd
• Risicohouding binnen leeftijdscohorten en gepensioneerden, is erg divers
• Bijlenen jongeren tot 150% verplichte woekerpolis?
Persoonlijk pensioenvermogen mag niet negatief zijn
Gevolg: ouderen/gepensioneerden lopen dit risico
• Handelingsperspectief
WTP: alternatief voor leeftijdscohorten:
Geef deelnemer keuze uit 3 typen beleggingsfondsen
• Risicohouding Vermogen
Risicohouding bepalen voor verwacht pensioen én persoonlijk pensioenvermogen
26. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 26
Transitie: Toetsingscriteria evenwichtigheid
Prioriteiten evenwichtige vermogensverdeling
1. Standaardmethode
2. Financiering van huidige pensioenaanspraken
Pensioen na transitie minimaal gelijk aan voor transitie
3. Financiering van indexatie
4. Financiering van inhaalindexatie
5. Correctie van onevenwichtigheden uit het verleden
6. Initiële vulling van solidariteits- en risicodelingsreserve
7. Pro rata saldo verdeling vermogen
27. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 27
Transitie: Toetsingscriteria Compensatie
1. Bepaling Premiedoelstelling, daaruit vloeit o.a. hoogte compensatie voort
2. Geen voorrang compensatie in vermogensverdeling bij transitie
A. Doelstelling eigen vermogen (art. 129 PW) is verschaffen van ‘zekerheid’
B. Wettelijk gezien is eigen vermogen alleen een financiële bron voor toeslagverlening
3. Koopkracht gaat voor op compensatie
Pas financiering van compensatie uit het vermogen als eerst o.b.v. de vermelde wijze
van vermogensdeling voor alle deelnemersgroepen uitzicht bestaat op een
koopkrachtig pensioen
4. Wanneer compensatie uit vermogen?
Het deel van het persoonlijk pensioenvermogen dat niet noodzakelijk is om de
geïndexeerde pensioenambitie te halen, kan aangewend worden voor compensatie
28. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 28
Transitie: overzichtsrapportage gepensioneerden | Varianten
Gevraagde varianten ter doorrekening
Doorrekening voor
1. Huidig pensioenstelsel (PW, FTK)
2. Toekomstig pensioenstelsel (WTP)
I. Solidaire contract
II. Flexibel contract
3. Carve-out
N.B. Bedragen aanpassen op specifieke
situatie pensioenregeling en pensioenfonds
29. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 29
Transitie: overzichtsrapportage gepensioneerden | sjabloon
30. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 30
Communicatie: Middelen, historie, heden
2007
2009
2013
Indexatielabel Debacle Pensioennavigator
2019
31. 19 april 2023 Veranderingen op de pensioenmarkt | Jos Berkemeijer 31
Communicatie: De Kassabon (Cardano)
Gelukkig wordt het transparanter en beter uitlegbaar, maar begrijpelijker?