O latín lingua flexiva. Linguas sintéticas e analíticas. Categorías gramaticais. Flexión nominal, pronominal e verbal. Orde de palabras e concordancia.
O latín lingua flexiva. Linguas sintéticas e analíticas. Categorías gramaticais. Flexión nominal, pronominal e verbal. Orde de palabras e concordancia.
PRONOME: é unha categoría gramatical que vén definida polas seguintes características: Forman parte dun sistema morfolóxico fechado e limitado. Poden recibir morfemas de xénero (só aquí aparece o neutro), número e nalgúns casos de persoa. Funcionalmete están relacionados con substantivos, adxectivos e adverbios. Carecen de significado pleno e hai que relacionados co contexto e a situación no que se empregan. Teñen valor deíctico, xa que indican ou mostran algo ou alguén.
PRONOME: é unha categoría gramatical que vén definida polas seguintes características: Forman parte dun sistema morfolóxico fechado e limitado. Poden recibir morfemas de xénero (só aquí aparece o neutro), número e nalgúns casos de persoa. Funcionalmete están relacionados con substantivos, adxectivos e adverbios. Carecen de significado pleno e hai que relacionados co contexto e a situación no que se empregan. Teñen valor deíctico, xa que indican ou mostran algo ou alguén.
VERBOS CON COMPLEMENTO DIRECTO PRONOMINALIZABLE A TRAVÉS DO CLÍTICO DATIVO (C...vixanvixan
LINGUA GALEGA
O objectivo do trabalho é lançar alguma luz em relação a um aspecto que hoje apresenta deficiências na regulamentação actual da língua galega, ou que pelo menos é mal tratado (e até com congruências internas) no Dicionário da Real Academia Galega. .
Assim, aborda vários grupos de verbos transitivos cujo objeto direto é pronominalizado, ou pode ser pronominalizado, com o pronome átono do objeto indireto.
3. PRÁCTICA DA DECLINACIÓN E
CONXUGACIÓN
Convén que o alumnado coñeza e recoñeza:
• a formación dos nominativos da 3ª declinación
• as desinencias casuais e verbais
• as características modais-temporais dos
verbos gregos e en especial o aumento e a
reduplicación
5. ABREVIATURAS
Débense coñecer as abreviaturas máis usuais:
• ac .: acusativo
• f. : feminino
• fig.: en sentido figurado
• imp.: imperativo
• impf.: imperfecto
• trans.: transitivo, é dicir, que leva C.D.
• etc.
Ao comezo do dicionario atoparemos unha Lista
de Abreviaturas .
6.
7. FORMAS DIALECTAIS
Entre parénteses aparecerán as abreviaturas:
• át. dialecto ático: Xenofonte, Platón…
• dór. dialecto dórico: Píndaro, Tirteo…
• jón. dialecto xónico: Heródoto...
• ép. dialecto épico: Homero: Ilíada e Odisea
Os textos que usamos estarán en dialecto ático, así que
desestimaremos aqueles significados que non sexan do ático ( át.)
Tampouco serán de uso as que teñan entre parénteses ( N.T.) que
son as que aparecen no Novo Testamento
9. MÁIS COUSAS...
ἀ δικί α ας ἡ non significa “y”.
Ese “y” indica que a palabra ἡ ἀ δικί α,-ας e τό ἀ δί κιον,-ου comparten o
mesmo significado.
Significa que πί πλημι é o mesmo que πί μπλημι
ou que deberemos ir consultar este último verbo.
10. CLASES DE PALABRAS
Antes de iniciar a busca dunha palabra no dicionario
debemos reflexionar sobre a clase de palabra ante a
que nos encontramos. As palabras flexivas
(substantivos, adxectivos, pronomes, verbos)
atoparémolas polo enunciado:
Nom. sg. (ou plural se é unha pluralia tantum)
Nom. sg. masc. + fem + neutro
1ª persoa sing. do Presente.
11. CLASES DE PALABRAS
Aparécenos πό λεσιν nun texto e como non coñecemos a forma
buscámola tal cal no dicionario. Pero onde debería aparecer, non está.
Resulta imprescindíbel coñecer a declinación para saber que se trata do
Dat. pl. de πό λις
12. CLASES DE PALABRAS
As palabras invariábeis (preposicións, adverbios, conxuncións,
etc) agás por modificacións fonéticas (elisión, crase, asimilación de
consoantes, etc.) buscarémolas tal cal aparezan.
13. RECONSTRUCIÓN DE
ENUNCIADOS: SUBSTANTIVOS
Como norma xeral, non se buscarán as palabras tal cal aparezan
nos textos, senón que debido á flexión e conxugación haberá que
reconstruír os enunciados.
Os substantivos aparecen en nominativo singular case sempre,
salvo que carezan de singular (pluralia tantum) e o fagan en plural;
despois vén o xenitivo e a continuación o artigo.
Das dúas primeiras formas dedúcese a declinación e do artigo, o xénero.
14. ADXECTIVOS
Os adxectivos cítanse en Nom. sg. e en grao positivo. Dos
adxectivos irregulares, aparecen expresamente o comparativo e o
superlativo.
Se no seu enunciado aparecen tres formas, cada unha delas
corresponde a un xénero.
Se no seu enunciado aparecen dúas formas, a primeira pertence
ao masculino e feminino, a segunda ao neutro.
15. PRONOMES
Os pronomes atoparanse enunciados polo seu nominativo. Malia
que moitas das súas formas son irregulares, non sempre se
encontran expresamente, polo que aconsellamos estudar moi ben
a declinación destas palabras.
Ás veces temos sorte e si aparecen...
16. VERBO
O verbo é a clase de palabras que presentará problemas máis complexos.
As formas dos verbos compostos atoparanse, polo xeral, consultando as
dos simples respectivos; non obstante, en moitos casos consignáronse
tamén as formas compostas de preverbio, xa polo seu uso tan frecuente
(ás veces máis que as formas do verbo simple), xa porque a preposición se
presenta con moi diverso aspecto ante os varios temas do verbo
compoñente.
O verbo aparece enunciado en 1ª persoa do singular do Presente de
Indicativo Activo.
Ex.: ἀγορέυω
Os verbos medios, loxicamente, coa 1ª sg. do Pres. Ind. Med.-Pas.
Ex.: αἰσθάνομαι
17. BUSCA DO TEMA VERBAL
Debemos encamiñar o noso esforzo a atopar esta
forma (1ª sg. Pres.Ind.) deducindo a RAÍZ.
1.- Recoméndase seccionar a forma verbal e extraer as súas características
modais-temporais (aumento, reduplicación, morfemas modais,
vogal temático, desinencias,...)
2.- Deberemos tamén comprobar se o verbo está composto por un preverbio
e, se así fose, separalo da raíz verbal.
3.- A partir de aí intentarase descubrir o tema a que pertence a devandita
forma (Pres./Fut./Aor./Perf.)
4.- Finalmente, reconstruirase a 1ª persoa do singular do Presente
Indicativo Activa que, como xa dixemos antes, é a forma na que
aparece no dicionario.
18. FORMAS CON PREVERBIOS
Prestarase moita atención por se a forma que se
está analizando levase preverbio.
Nestes verbos con preverbio as formas (F.)
atoparanse en moitos casos mellor nos
correspondentes verbos simples.
• Ex.: ἀνα-βρυχάομαι // βρυχάομαι
19. VERBOS POLIRRIZOS
Moitas formas verbais irregulares ou que poden
provocar confusión inclúense no dicionario, entre
elas o infinitivo e a 1ª persoa de singular do modo
indicativo dos aoristos radicais temáticos,
remitindo esta forma ao verbo correspondente.
20. EXEMPLO VERBO POLIRRIZO
Supoñamos un texto no que nos aparece a forma: ἦ λθομεν. A falta
de máis coñecementos buscamos no dicionario o que máis se nos
aproxima:
Podemos deducir que é a 1ª persoa pl. do Aor de ἔ ρχομαι. Buscamos
este verbo para corroboralo:
21. RÉXIME E VOZ DO VERBO
Para elixir o significado dunha forma verbal
prestarase moita atención a:
• réxime do verbo (TR./INTR.), é dicir, con ou sen C.D.
• voz (ACT. / MED. / PAS.)
Márcase con dúas barras verticais (||), e
desbotaremos aqueles significados que non
correspondan á forma que atopamos.
22. O SIGNIFICADO AXEITADO
Algúns verbos poden levar varios complementos.
Nós elixiremos só os significados axeitados ao(s)
caso(s) que acompañe(n) ao verbo na nosa frase.
23. O SIGNIFICADO AXEITADO
Vexamos un exemplo:
ἐ μεμφό μεθα τοὺ ς λό γους τοῖ ς σοφισταῖ ς
Vbo Ac/C.D. D/C.I.
Segmentamos o verbo para buscalo no dicionario:
ἐ -με-μφ-ό -μεθα (aum+redupl+Raíz+VT+Desin) μφ- (?)
ἐ -μεμφ-ό -μεθα (aum+Raíz+VT+Desin) μεμφ- (?)
24. FORMAS PECULIARES
En todos estes tipos de palabras, naqueles casos en que a
declinación ou conxugación presenta formas peculiares ou
irregulares, tras os significados encontrarase un apartado no
que se detallan. Vai encabezado coa abreviatura "F." Iso non
quita para que atopemos esas formas con entrada propia.
25. PALABRAS NON FLEXIVAS
Non todas as palabras gregas son flexivas. Algunhas non se
declinan nin conxugan. Indicarase ao comezo do vocábulo a clase
de palabra á que pertence con abreviaturas (cando algunha
palabra poida ser de dúas clases indícase separándoas con dúas
barras verticais)
Adverbios (ADV.): aparecen en grao positivo.
26. PREPOSICIÓNS
As preposicións (PRP.):
• Aparece primeiro o seu
significado como
adverbio (ADV.) que é
sempre o valor menos
usual e que apenas
utilizaremos.
• En letra cursiva
indicaránsenos o(s)
caso(s) aos que
acompaña e a
continuación os
significados e
expresións fixas.
27. CONXUNCIÓNS
Nas conxuncións
(conj.) índicase o tipo
de oracións
subordinadas que
introducen e é moi
importante prestar
atención aos modos
verbais con que se
constrúen.
Ex.: εἰ
28. INTERXECCIÓNS
As interxeccións (INTJ.) e partículas (partíc.)
non presentan maior dificultade en canto á súa
forma; buscaranse tal cal se encontren no texto
grego.
29. SIGNIFICADOS EQUIVALENTES
SIGNIFICADOS DIFERENTES
Na entrada dunha palabra grega encontraremos os
significados equivalentes separados entre si por
comas (,) e separados con punto e coma (;) os
significados diferentes dunha mesma palabra.
30. EXEMPLOS TRADUCIDOS
É importante fixarse nos exemplos concretos de
tradución procedentes de determinados autores e
obras que se dan nalgunhas das palabras, dado que
nos facilitarán enormemente o labor de tradución.
31. BARALLAR POSIBILIDADES
Se non se atopa unha forma no dicionario, hai
que pensar na posibilidade de que se
analizase mal. Haberá que volver iniciar o
proceso para comprobar se hai algunha outra
hipótese que nos reconduza cara á busca
correcta do vocábulo.
32. APÉNDICE GRAMATICAL
Ao final do dicionario atopamos un Apéndice Gramatical
que pode resultarnos moi útil para verificar e repasar
conceptos gramaticais, tendo en conta as diferenzas co
que estudamos en clase.
33. CONSELLOS
Cómpre memorizar unha serie de elementos gramaticais de uso
corrente para evitar perder o tempo buscando no dicionario:
• artigo (ὁ ἠ τό )
• pronomes demostrativos (ὁ δε, οὗ τος, ἐ κεῖ νος), persoais (ἐ γώ , σύ ,
ἡ μεῖ ς, ὑ μεῖ ς, αὐ τό ς), relativos (ὅ ς ἥ ὅ ) e indefinidos (τί ς τί )
• verbo copulativo (εἰ μί )
• conxuncións (ἀ λλά , εἰ , ὁ τι)
• partículas (μέ ν... δέ , οὖ ν, μή ν)
E agora practiquemos neste enlace:
http://recursos.cnice.mec.es/latingriego/Palladium/griego/esg221qt01.html