More Related Content
Similar to Uppsala modeli
Similar to Uppsala modeli (20)
More from mercangrel1
Uppsala modeli
- 1. İçindekiler Tablosu İŞLETMELERİN ULUSLARARASILAŞMA SÜRECİ...........................................................1 UPPSALA MODELİ NEDİR?...............................................................................................1 Uluslararasılaşma Kavramı ................................................................................................1 Uluslararasılaşmanın Nedenleri..........................................................................................2 Uppsala Modeli ......................................................................................................................3 Uluslararasılaşma Stratejileri..................................................................................................5 Dış Satım (İhracat) .............................................................................................................5 Joint Venture (Ortak Girişim) ............................................................................................5 Ortak Girişim Yöntemleri...................................................................................................6 FRANCHISING .................................................................................................................6 STRATEJİK İTTİFAKLAR...............................................................................................6 KONSORSİYUM...............................................................................................................7 Doğrudan Yatırım (Yabancı Sermaye)...............................................................................7 ULUSLARARASILAŞMA SÜRECİNİN AŞAMALARI.........................................................8 KAYNAKÇA .............................................................................................................................9 İŞLETMELERİN ULUSLARARASILAŞMA SÜRECİ UPPSALA MODELİ NEDİR? Uppsala modeli uluslararasılaşma sürecini aşamalı olarak açıklamaya çalı- şan bir modeldir. Upsala Modeline göre uluslararasılaşma öğrenmeye ve bilgiye dayalı bir süreçtir. Bu modelde işletmeler, dış pazarlarda faaliyete başlamadan önce kendi iç piyasalarında tecrübe kazanır. Uluslararasılaşma Kavramı Uluslararasılaşma kavramı ile ilgili literatürde yer alan çalışmalara bakıldığında kavramla ilgili farklı tanımlamalar olduğu görülmektedir. Aşağıda bazı uluslararasılaşma tanımlamalarına yer verilmiştir. Welch ve Luostrainen, uluslararasılaşmayı, işletmelerin uluslararası faaliyetlere katılım süreci olduğunu ifade etmiştir. Johansen ve Vahle, uluslararasılaşmayı network modeli ile işletmenin amaçlarını gerçekleştirmek için sürekli ilişkiler kurduğu, geliştirdiği, koruduğu ve gerekirse sonlandırdığı birleştirici bir süreç olarak
- 2. tanımlamıştır. Uluslararasılaşma, işletmeler tarafından gerçekleştirilen ve ulusal sınırları dışında yürütülen her türlü faaliyettir. Ekonomik faaliyetlerin ülke sınırlarını aşacak şekilde yaygınlaşması ve çoğalmasına uluslararasılaşma denir. Ulusal sınırlar dışında gerçekleştirilen her türlü faaliyet uluslararasılaşmadır. Beamish’e göre, işletmelerin strateji, yapı, kaynak gibi imkânları ile uluslararası çevreye uyum sağlama sürecidir. Bell ve Young’a göre ise; işletme faaliyetlerinin hem ulusal sınırları içinde hem de dışında ihracat, lisans anlaşmaları, franchising, doğrudan yatırım veya ortak girişimlerden biriyle devam ettirilmesidir. Uluslararasılaşma, işletmelerin kaynaklarında, yapısında ve stratejilerinde uluslararası çevreye uyum sağlamak için değişiklik yapmaya yönlendiren bir süreçtir Uluslararasılaşmanın Nedenleri Küreselleşmeyle birlikte sermaye akımlarının hız kazanması, dünya pazarlarının şekil değiştirmesi, bilgi, iletişim ve ulaşım teknolojilerinde meydana gelen değişiklikler işletmeleri yalnızca büyümek için değil aynı zamanda hayatta kalabilmek ve rekabet edebilmek için, işletmelerin uluslararasılaşmaya yönelmelerine sebep olmuştur. İşletmeleri uluslararasılaşmaya yönlendiren birçok faktör vardır. İşletme bu faktörlerin birini veya daha fazlasını dikkate alarak uluslararasılaşır. Araştırmacılar uluslararasılaşma nedenlerini içsel- dışsal nedenler, reaktifproaktif nedenler, itici-çekici nedenler şeklinde, birbirine yakın anlamlara gelen terimler kullanarak açıklamışlardır. Czinkota vd. uluslararasılaşma nedenlerini, uluslararasılaşmaya başlamasını özendiren çekici nedenler ve uluslararasılaşmaya başlaması için zorlayan itici nedenler olarak ikiye ayırmıştır. Uluslararasılaşma nedenlerini köken ülkenin itici faktörleri, ev sahibi ülkenin çekici faktörleri, çevresel faktörler ve ekonomik faktörler olarak dört ana başlık altında sıralayabiliriz. Köken ülkenin itici faktörleri işletmelerin ya kendi bünyeleri içinde ya da faaliyette bulundukları çevreden kaynaklanan faktörlerdir. Bu faktörler, iç piyasa koşullarının yetersizliği, üretilen malın uluslararası niteliğe sahip olması, ücretlerin, sosyal hakların ve vergilerin maliyetlerinin artırılması ve ülkenin siyasi, ekonomik, hukuki yapısından kaynaklanan olumsuzluklar olarak ifade edilebilir. Ev sahibi ülkenin çekici faktörleri dışsal nedenler olarak da adlandırılır. İşletmenin içinde bulunduğu çevrenin yapısından kaynaklanan zorluklardan değil, daha çok faaliyet göstereceği yeni çevrede karşılaşacağı zorluk veya kolaylıklarla ilgilidir. Çekici faktörler; koruyucu tedbirler (ihracat kolaylıkları, ithalat kotaları), daha büyük pazar olması, ucuz işgücü ve kamu otoritesinin sağladığı kolaylıklar (vergi istisnaları, muafiyetler, teşvikler)’dır
- 3. Çevresel nedenler işletmelere uluslararasılaşmada gerekli ortamı hazırlayan etkenlerdir. Bunlar; uluslararası anlaşmalar ve kuruluşların sağladığı kolaylıklar, siyasi nedenlerdir. Ekonomik nedenler ise gümrük tarifeleri, kotalar, yasaklar gibi etkenler, yeterli pazarlama kuruluşlarının olmaması, rekabet edebilmek ve değişen piyasa şartlarına uyum sağlamak ve ucuz işgücü ve doğal kaynakların varlığıdır. Çavuşgil Knight ve Hodgetts çalışmalarında uluslararasılaşma nedenlerini şu şekilde sıralamıştır; Farklı pazarlara girerek büyümeyi hedeflemek, Daha fazla kâr elde edeceğini düşünerek yabancı pazara girmek, Üretim ve pazarlama faaliyetlerinde ölçek ekonomisinden yararlanmak, Daha çok pazarda faaliyet göstererek, pazarlama ve ürün geliştirme için yaptığı masrafları amorti etmek, Farklı pazarlardan elde edilecek bilgilerle yeni ürünler geliştirmek, Yerel pazardaki rekabet etkisinin artması, Üst düzey yöneticilerin uluslararasılaşma yönündeki istekleri. Uppsala Modeli Wiedersheim-Paul ve Johanson tarafından geliştirilen bu modelde 4 aşama bulunmaktadır. İhracat faaliyeti ya da düzensiz olduğu aşamanın olduğu 1.aşama Bağımsız temsilciler yoluyla ihracat aşaması olan 2. aşama Yurt dışı satış temsilciliğinin kurulması aşamasının olduğu 3. aşama Yurt dışı üretim ya da imalat birimlerinin kurulması aşaması olan 4. aşamadır Bu modele göre işletmeler fiziksel yatkınlıkları oldukları pazarlara daha başarılı geçiş yaparlar. Uppsala modeli uluslararasılaşma sürecini aşamalı olarak açıklamaya çalışan bir modeldir. Upsala Modeline göre uluslararasılaşma öğrenmeye ve bilgiye dayalı bir süreçtir. Bu modelde işletmeler, dış pazarlarda faaliyete başlamadan önce kendi iç piyasalarında tecrübe kazanır.
- 4. Daha sonra genellikle kültürel ve coğrafi olarak yakın ülkelere ihracat yaparak, elde ettikleri bilgi ve tecrübeyle, daha karmaşık giriş yöntemleri kullanarak daha büyük ve uzak pazarlara yatırım aşamasına geçerler. Bu model, diğer aşamalı modellere göre burada farklılaşmaktadır. Çünkü aşamaların sonunda doğrudan yatırıma ulaşılacağı varsayımından hareket etmektedir. Uluslararasılaşmanın önündeki en büyük engelin bilgi ve kaynak eksikliği olduğunu söyleyen bu görüşe göre işletmeler, uluslararası pazarlarla ilgili bilgi ve öğrenme yeteneklerini arttırdıklarında, kültürel ve coğrafi olarak yakın hissettikleri, benzer uygulamalara sahip ülkelere ihracat yapmaya başlarlar. Uppsala modeline göre, uluslararasılaşma dört aşamadan oluşmaktadır ve bir aşamadan diğerine geçildiğinde, uluslararasılaşmanın düzeyinin de artacağı savunulmaktadır. Johanson ve Vahlne, tarafından yeniden gözden geçirilen modelde, işletmelerin uluslararası pazarlarda faaliyette bulunmalarını engelleyen en önemli etkenin pazar bilgisi noksanlığı olduğunu ifade etmiştir. Pazar bilgisi pazarda yaşanan tecrübelerden elde edilir. Bu bilgi bir ülkeden başka bir ülkeye aktarılabilir ve firma pazarını genişletebilir. İşletmeler bilgi açıklarını kapatarak aşamalı olarak yurt dışı faaliyetlerini artırmaktadırlar Bu aşamalarda, işletmelerin kaynak, pazar deneyimleri ve bilgileri farklıdır. İlk aşamada işletmelerin ihracat faaliyetleri düzenli değildir ve herhangi bir kaynak taahhütleri yoktur. İkinci aşamada ise, işletmelerin ihracat faaliyetleri bağımsız acenteler vasıtasıyla yapılmaktadır. Bu aşamada işletmeler daha fazla bilgiye sahiptir ve yavaş yavaş kaynak taahhütleri başlamıştır. Üçüncü aşamada, yabancı ülkelerde satış temsilcilikleri kurulur. Bu aşamada kontrollü bilgi akışı ve kaynak taahhüdü çoktur. Dördüncü aşamada, büyük kaynak taahhütleri bulunur ve yabancı ülkelerde üretim birimleri kurarak bu pazarlarda nüfuslarını arttırmaktadırlar. Bu modeli açıklamakta coğrafi ve fiziki uzaklık önemlidir. Ancak bununla birlikte, psikolojik uzaklık denilen dil ve kültürel farklılıklar, eğitim seviyesi, pazarın büyüklüğü gibi faktörler üzerinde de durulmuştur. Bu modele birçok eleştiri yapılmış ve eksik yönleri olduğu söylenmiştir. Araştırmalara yön vermek için kapsamlı ve teorik bir çerçeve sunmadığı, metodolojik titizlikten yoksun olduğu ve işletmeler için bir tek uluslararasılaşma modeli önerdiği, statik-deterministik olduğu ve yönetsel başarıyı göz ardı ettiği için eleştirilmiştir.
- 5. UluslararasılaşmaStratejileri Pazar güvencesi, işletmelere ve firmalara iç ve dış rakipleriyle daha güçlü rekabet edilmesini sağlar. Uluslararası alanda hem yatırım hem de ihracat faaliyetlerinde farklılıklar yaşanmaktadır. İşletmelerin uluslararası pazarlara girmeleri için başka seçenekler de vardır. Bunlar genelde ihracat aşamasından sonraki ileri ticaret teknikleridir. Dış Satım (İhracat) İşletmelerin dış piyasaya girmesinin ilk aşaması ihracat yapmaktır. İşletmeler, yerel kaynaklardan daha ucuz maliyetle girdi elde etmek ve yerel faaliyetlerle üretilen ürünlerin daha iyi şartlarda dış piyasaya değerlendirmek için sınır ötesi faaliyetlere başlarlar. Dış satım iki şekilde gerçekleşir. Bağımsız uluslararası pazarlama aracılarıyla dolaylı dış satım İşletmenin kendi kurduğu örgütler aracılığıyla doğrudan yapılan dış satım Dolaylı dış satım, daha çok ihracata yeni başlayan firmalar tarafından tercih edilmektedir. Fazladan yatırıma gerek olmamaktadır. Doğrudan ihracat konusunda geliştirilmiş yöntemler vardır. Hisse Senedi Yatırımları; Yönetim uygulamaları gerektirmeyen uluslararası bir yatırım biçimidir. Lisans ve Teknik Anlaşmalar; Bir işletmenin sahip olduğu ticari sırlar, patent, teknoloji, ticari marka, ticari sırlar, firma ismi ya da pazarlama teknikleri gibi maddi olmayan varlıklarını, bir anlaşma dâhilinde ve bir ücret karşılığında başka bir ülkede faaliyette bulunan bir işletmeye kullanma izni verilmesine lisans anlaşması denir. Dış pazarlara girerken lisans vermenin sağlayacağı avantajlar da vardır. Bu aynı zamanda dış pazara oldukça az bir sermaye ile çabuk ve kolayca girmenin yoludur. Doğrudan Dış Yatırımlar: İkinci dünya savaşından sonra ekonomi alanında yaşanan uzun canlılık döneminde, yerli yatırımlarda ve dünya ticaretinde önemli gelişmeler yaşanmıştır. Doğrudan dış yatırımlar son on yılda dünya ekonomi tarihinde önemli yere sahiptir. Joint Venture (Ortak Girişim)
- 6. Dış pazarlara açılmak isteyen işletmeler, üretim ve pazarlama tesisleri kurmak amaçlı yerel işletmelerle ortaklaşa hareket etmektir. Ortak hareket etmek ihtiyaçların kolay temini açısından da önemlidir. Pazarların coğrafi açıdan farklılık göstermesi ve küreselleşen sanayiler, pazarlarda daha fazla ürün standardizasyonu sağlama ihtiyacı doğurmuştur. Ortak Girişim Yöntemleri Sözleşmeli üretim Doğrudan satış ve pazarlama Yönetim hizmetleri sözleşmesi Dışarıda ortak üretim Dışarıda doğrudan üretim FRANCHISING Ana işletmenin kullanım hakkını ve belli ayrıcalıklarının belli bir zaman için bir başka işletmeye verilmesine franchising adı verilmektedir. Ayrıcalık veren firmaya franchisor, ayrıcalık alan firmaya franchisee, ayrıcalığın kendisine de franchise denir. Franchising, dünyada en hızlı büyüyen pazarlama stratejisidir ancak uluslararası pazarda sıkça problemler yaşamaktadır. Franchising Rehberi sayfasını ziyaret ederek, daha kapsamlı bilgilere ulaşabilirsiniz. STRATEJİK İTTİFAKLAR Bu ittifaklar, birbiriyle bağlantılı ya da aynı sektörlerdeki şirketler arasındaki bağların gittikçe artmasına, iş birliklerinin, ortak girişimlerin, ortak projelerin, mülkiyet ortaklıkları gibi yollarla ve yakın bağlar kurulması yoluyla da faaliyetlerini yürütmektedirler. Stratejik ittifakların oluşma nedenleri; Uluslararası ticaret engellerinin azaltılması Müşteri ihtiyaçlarının ve tercihlerin benzemesi Küresel üretimde ölçek ekonomilerinden yararlanmak Üretim yeri seçimi ve ürün dolaşımının kolaylaştırılması Ortakların bilgi ve teknolojik desteği vermeleri
- 7. Gelişen pazarların ve bölgesel blokların engellerini aşmak KONSORSİYUM İki ya da daha fazla işletmenin, kısıtlı bir sürede yapılması gereken ve büyük sermaye gerektiren faaliyetler için bir araya gelerek birleşme olanağı yaratmasına konsorsiyum denir. Amaç, işletmelerin yönetim, finans ve teknik imkânlarının birleştirilerek büyük projelerin gerçekleşmesidir. Doğrudan Yatırım (Yabancı Sermaye) Doğrudan yatırımcı, yabancı doğrudan yatırımcı veya yatırımcıların ikamet ettikleri ülke veya ülkelerin dışındaki bir ülkede doğrudan yatırım faaliyetlerinde bulunulmasıdır. Ev sahibi ülke, yabancı yatırımın geldiği veya yapıldığı ülkedir.
- 8. ULUSLARARASILAŞMA SÜRECİNİN AŞAMALARI Uluslararasılaşma süreci en basit anlamda yerel işletme için bir dış talep oluştuğunda ve bu talebe olumlu yanıt verildiğinde başlamaktadır. Yerel bir işletme, uluslararası bir işletmeye dönüşürken birbirlerinden farklı ama birbirleriyle bütünleşen aşamalardan geçerler. Bu aşamalar şunlardır; 1. Aşama: Dış Talep 2. Aşama: Dış Satış Yöneticisi 3. Aşama: Dış satış Bölümü ve Doğrudan Satış 4. Aşama: Satış Şubeleri ve Bağlı Kuruluşlar 5. Aşama: Dış Ülkelerde Montaj 6. Aşama: Dış Ülkelerde Üretim Uluslararasılaşma sürecinin belirlenmesinde başka bir genel kabul görmüş yaklaşıma göre süreç 6 aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar; İhracat Aşaması 1. Doğrudan Satış ve Pazarlama Aşaması 2. Dışarıda Ortak Üretim Aşaması 3. Ortak Yatırım 4. Dışarıda Doğrudan Üretim Aşaması 5. Global Entegrasyon Aşaması