“เศรษฐกิจแบ่งปัน” (Sharing Economy) เป็นแนวคิดทางเศรษฐกิจรูปแบบใหม่ที่เน้นการสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจจากกำลังการผลิตที่เหลือของทรัพยากรที่มีอยู่ หรืออาจเรียกได้ว่าเป็นการแบ่งเช่าหรือแบ่งขายทรัพย์สินที่ปัจเจกบุคคลมีอยู่ผ่านตลาดออนไลน์

1. Uber
เศรษฐกิจแบ่งปัน
(Sharing Economy)
ภาพจาก Uber - YouTube

2. เศรษฐกิจแบ่งปัน (Sharing Economy) : Uber
เรียบเรียงโดย จุฑามาศ พูลสวัสดิ์ผู้ช่วยนักวิจัย
“เศรษฐกิจแบ่งปัน” (Sharing Economy) เป็นแนวคิดทางเศรษฐกิจรูปแบบใหม่ที่เน้นการสร้าง
มูลค่าทางเศรษฐกิจจากกาลังการผลิตที่เหลือของทรัพยากรที่มีอยู่ หรืออาจเรียกได้ว่าเป็นการแบ่งเช่า
หรือแบ่งขายทรัพย์สินที่ปัจเจกบุคคลมีอยู่ผ่านตลาดออนไลน์ อาทิ บ้านพัก รถ กระเป๋า เป็นต้น ซึ่ง
Uber ก็เป็นหนึ่งในธุรกิจที่ดาเนินการตามแนวทางดังกล่าวโดยเปิดโอกาสให้บุคคลที่มีรถส่วนตัวสามารถ
นารถมาขับเป็นรถโดยสารได้ ภายในเวลาไม่นาน Uber ก็เติบโตได้อย่างรวดเร็วโดยในเดือนธันวาคม
ค.ศ.2015 บริษัทมีมูลค่าทางธุรกิจสูงถึง 68,000 ล้านบาท และยังใช้เวลาเพียง 6 ปีก็สามารถเติบโตจน
แซงหน้าบริษัทเก่าแก่อย่าง General Motors และ Ford ได้

3. Uber กับ Taxi ในสายตาของผู้โดยสาร
Uber เป็นการเสนอบริการรถโดยสารที่เชื่อมต่อผู้ขับขี่กับผู้โดยสารผ่านแอพพลิเคชั่นในสมาร์ท
โฟนที่ผู้โดยสารสามารถเรียกใช้บริการรถคันที่อยู่ใกล้ที่สุดได้อย่างสะดวกและง่ายดาย ซึ่งบริการของ
Uber นี้ทาให้ผู้โดยสารพึงพอใจกว่ามากเมื่อเทียบกับรถแท็กซี่ อย่างไรก็ตาม การกาหนดอัตราค่าบริการ
ของ Uber จะขึ้นอยู่กับอุปสงค์และอุปทานในแต่ละช่วงเวลา หากช่วงใดที่มีความต้องการใช้มาก แต่รถ
ให้บริการมีน้อย ช่วงเวลานั้นอัตราค่าบริการก็จะปรับเพิ่มขึ้น กลไกราคาดังกล่าวจะช่วยเพิ่มแรงจูงใจให้ผู้
ขับมากขึ้นและในขณะเดียวกันราคาที่สูงขึ้นก็อาจทาให้ผู้โดยสารหันไปเลือกใช้บริการรถชนิดอื่นแทนซึ่ง
จะช่วยให้อุปสงค์และอุปทานปรับสู่จุดสมดุลได้
ข้อดีของ Uber ที่เหนือกว่ารถแท็กซี่ทั่วไปในมุมมองของผู้โดยสารมีอยู่ด้วยกันหลายประการ
ได้แก่
1. Uber มีอัตราค่าบริการโดยเฉลี่ยถูกกว่ารถแท็กซี่ทั่วไป
2. ในการเรียกใช้บริการ ผู้โดยสารไม่จาเป็นต้องรอโบกรถตามริมถนนเหมือนรถแท็กซี่ธรรมดา แต่
สามารถนัดหมายตาแหน่งจอดรับกับผู้ขับได้เอง
3. ผู้โดยสารสามารถติดตามตาแหน่งและเวลาที่รถจะเดินทางมาถึงได้ผ่านแอพพลิเคชั่น
4. การชาระค่าโดยสารสามารถทาผ่านธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ได้โดยไม่จาเป็นต้องชาระด้วยเงินสด
5. ผู้โดยสารสามารถตรวจสอบข้อมูลของคนขับรถก่อนที่จะเลือกใช้บริการและสามารถให้คะแนน
ความพึงพอใจภายหลังใช้บริการได้ ซึ่งถือเป็นการเพิ่มความปลอดภัยและความเชื่อมั่นในการใช้
บริการให้มีมากขึ้น
ผลกระทบของ Uber ต่ออุตสาหกรรมรถแท็กซี่
ความสาเร็จของ Uber ได้สร้างผลเสียให้แก่อุตสาหกรรมรถแท็กซี่ดั้งเดิมเป็นอย่างมาก ใน
สมัยก่อนการขอใบอนุญาตขับรถแท็กซี่เป็นสิ่งที่ทาได้ยาก คนขับแท็กซี่จึงมีจานวนไม่มากและกลายเป็น
อาชีพที่มีรายได้สูง ทว่า Uber จะใช้ระบบการจ้างงานแบบไม่เป็นทางการซึ่งไม่มีการคุ้มครองสิทธิ
แรงงานเหมือนรถแท็กซี่ จึงทาให้ผู้ขับขี่ที่ไม่จาเป็นต้องมีใบอนุญาตจานวนมากหลั่งไหลเข้ามาจนส่งผล
ให้คนขับรถแท็กซี่ถูกแย่งชิงส่วนแบ่งทางการตลาดไปดังกรณีตัวอย่างที่เกิดขึ้นในสหรัฐอเมริกาซึ่งพบว่า
ผู้โดยสารเดินทางด้วยรถแท็กซี่ลดลงถึง 65% ภายในเวลา 2 ปีหลังจากที่ Uber เริ่มให้บริการ ผลกระทบ
ที่เกิดขึ้นจึงทาให้รถแท็กซี่ดั้งเดิมต้องเริ่มปรับปรุงคุณภาพทั้งด้านราคาและบริการเพื่อให้สามารถแข่งขัน
และดึงดูดผู้โดยสารได้มากขึ้น
ความเดือดร้อนของอุตสาหกรรมรถแท็กซี่ดั้งเดิมยังนาไปสู่การฟ้องร้องเพื่อมิให้ Uber
ดาเนินการต่อในหลายประเทศของยุโรปด้วยข้ออ้างที่ว่า Uber ขัดกับกฎระเบียบของแท็กซี่และเป็นเหตุ
ให้เกิดการแข่งขันที่ไม่เป็นธรรม การกระทาดังกล่าวสะท้อนให้เห็นว่าแม้แต่ภูมิภาคยุโรปเองก็อาจยังไม่
พร้อมสาหรับการก้าวสู่ระบบเศรษฐกิจแบ่งปันอย่างสมบูรณ์ เนื่องจากหน่วยงานที่กากับดูแลยังไม่
สามารถตอบสนองต่อแนวปฏิบัติในการแบ่งปันการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่เพื่อสร้างรายได้ให้แก่ประชาชน
ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

4. ข้อเสนอแนะ
1. ควรลดระเบียบของอุตสาหกรรมรถแท็กซี่ที่เน้นปกป้องผู้ขับรถแท็กซี่ให้น้อยลงและส่งเสริมให้มี
การแข่งขันเพื่อยกระดับคุณภาพของรถแท็กซี่และ Uber ในตลาดมากขึ้น เพื่อให้ผู้โดยสารได้รับ
บริการที่มีประสิทธิภาพ
2. ควรให้สนับสนุนให้ผู้ขับ Uber ซึ่งถือเป็นแรงงานในระบบเศรษฐกิจแบ่งปัน ได้รับความคุ้มครอง
ตามสิทธิที่แรงงานโดยทั่วไปพึงมี
3. ควรใช้เทคโนโลยีเป็นกลไกเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการสื่อสารระหว่างผู้ให้บริการและ
ผู้รับบริการ ทั้งในธุรกิจรถโดยสาร รวมไปถึงธุรกิจอื่นๆ ในระบบเศรษฐกิจแบ่งปัน
เอกสารอ้างอิง
Georgios Petropoulos. Uber and the economic impact of sharing economy platforms.
Bruegel. ออนไลน์: http://bruegel.org/2016/02/uber-and-the-economic-impact-of-sharing-
economy-platforms/