More Related Content
More from bayaraatugsuu (14)
Tusgag
- 2. Ãàçàðç¿éí çóðãèéí îíöëîã
• Òóñãàé òàíèõ òýìäýã õýðýãëýäýã
• Ìàñøòàáòàé
• Çóðàãç¿éí åðºíõèéëºë àøèãëàäàã
• Çóðàãëàëûí òóñãàé àðãóóäààð
çóðàãääàã
• Äýëõèéí áºìáºðöãèéã õàâòãàé äýýð
áóóëãàäàã
- 3. Äýëõèéí áºìáºðöãèéã õàâòãàé
äýýð áóóëãàäàã ìàòåìàòèê
àðãà ëàëûã ÒÓÑÃÀÃ ãýíý.
Òóñãàãèéã ÿìàð ãàçðûã ä¿ðñëýõ
ãýæ áàéãààãààñ õàìààð
ãåîìåòðûí ººð ººð ä¿ðñèéí
òóñëàìæòàé çóðäàã.
- 7. Òóñãàãèéí îíöëîã
Òóñãàãèéí íýð Îíöëîã øèíæ
Ýêâàòîðîîñ õîéøëîõ òóñàì 2
çýðãýäèéí õîîðîíäûí çàé èõýñíý.
1. ÒÝÍÖ¯¯ ªíöãèéí ãàæèëòã¿é .Òàëáàéí õýìæýý ,
ªÍÖªÃÒ óðò ººð÷ëºãäºíº.Õýëáýð ä¿ðñ çºâ
çóðàãäàíà.
Òàëáàéí ãàæèëòã¿é .
Ýêâàòîðîîñ õîéøëîõ òóñàì 2
2. ÒÝÍÖ¯¯ çýðãýäèéí õîîðîíäûí çàé îéðòîíî.
ÒÀËÁÀÉÒ ªíöãèéí ãàæèëò ¿¿ñíý. Çóðàãò
ä¿ðñëýãäýõ ç¿éëèéí õýëáýð
ººð÷ëºãäºí ñóíàæ çóðàãäàíà
- 24. Ãàçàðç¿éí çóðãèéí ìàñøòàá
• Ãàçðûí çóðàã äýýð áîäèò ç¿éëèéí õýìæýýã
õýä äàõèí áàãàñãàñíûã èëýðõèéëñýí
õýìæýýã òóõàéí çóðãèéí ÌÀÑØÒÀÁ ãýíý.
• ªºðººð õýëáýë ãàçðûí çóðàã äýýðõ øóãàìûí
óðòûã æèíõýíý ãàçàð äýýðõ óðòàä íü
õàðüöóóëñàí õàðüöààã ìàñøòàá ãýíý
- 25. Òîîí
ìàñøòàá
1:50 000
Øóãàìàí
ìàñøòàá Ìàñøòàáûí Íýðëýñýí
òºðºë ìàñøòàá
Õºíäëºí
ìàñøòàá
- 26. Òîîí ìàñøòàá
• Çóðãèéí ìàñøòàáûã òîîí õàðüöààãààð
èëýðõèéëíý.
• 1:10000
• 1:1500000
• 1:1000 ãýäýã áîë òóõàéí çóðàã äýýðõè
áîäèò õýìæýýã òîäîðõîéëîõ öýãèéí àðûí
òîîãîîð äàõèí áàãàñãàñàí ãýñýí ¿ã þì.
- 28. • ÃÎË ÌÀÑØÒÀÁ – Çóðãèéí ìàñøòàá
• ÅЪÍÕÈÉËªË – Çóðàõ ç¿éëýý çóðãèéí
ìàñøòàá çîðèóëàëòàä òîõèðóóëàí ñîíãîõ
• ÌÀÑØÒÀÁÛÍ ÊÎÍÒÓÐ – Çàðèì ç¿éëèéã
ãàçðûí çóðãèéí ìàñøòàáûí õýìæýýíä
òîõèðóóëàí çóðàõ
• ÌÀÑØÒÀÁÛÍ ÁÓÑ ÒÝÌÄÝÃ – Çóðàãò
¿ç¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé áîëîâ÷
ìàñøòàáààð áàãàñãàí çóðàõ áîëîìæã¿é
ç¿éëñèéã ä¿ðñëýõ. Æ íü: çàì, õèë, õîò
ñóóðèí
- 29. Äàäëàãà ¹1
• Çóðãèéã àæèãëàí äàðààõ àñóóëò
äààëãàâðûã ã¿éöýòãýõ
1. ßìàð òóñãàãààð çóðàãäñàí áàéíà âý?
2. Çóðãèéí ãîë ìàñøòàá õààíàà áàéõ âý?
3. Çóðãèéí óðòðàã ºðãºðºãèéí øóãàì áîäèò
áàéäëààñ õýðõýí ººð÷ëºãäñºíèéã
òàéëáàðëàõ.
- 31. Äàäëàãà -¹ 2
• Ìîíãîë îðíû ãàçàð ç¿éí çóðãèéí òóñãàãèéã
òàéëáàðëàõ .
• Äàðààõ çóðãóóä ÿìàð òóñãàãààð
çóðàãäñàí áý?
• Òàë áºìáºðöãèéí çóðàã -
• Äýëõèéí óëñ òºðèéí çóðàã -
• Äýëõèéí öàãèéí á¿ñèéí çóðàã –
• Àðêòèê , Àíòàðêòèäèéí çóðàã -
- 36. Äàäëàãà - ¹3
• Ìîíãîë óëñûí 1 ºðõ àéë 0.07 ãà áóþó
20ì * 35ì ãàçàð ýçýìøèõ ýðõòýé. Òýãâýë
õàøàà íü çàëãàà îðøèõ 1 ãóäàìæíû
çýðýãöýý 4 àéëûí ãàçðûã 1 ñì-ò – 10 ì
ìàñøòàáààð çóðæ òóñ á¿ðèéã ºí㺺ð
ÿëãàõ
• ªãñºí õóóäàñ àøèãëàí çóðàãëàõ
- 38. Áàéðç¿éí çóðàã
• 4 ãðàäóñûí ýãíýý
• 6 ãðàäóñûí áàãàíààñ òîãòîíî
• Ìàñøòàá íü 1:1000000 -ààñ òîì áàéíà
• Ãàçàðç¿éí êîîðäèíàòûí ñèñòåìýýñ ãàäíà
êèëîìåòðèéí áóþó òýãø ºíöºãò êîîðäèíàòûí
ñèñòåìûã äàâõàð àøèãëàäàã.
• Òàíèõ òýìäã¿¿ä íü èë¿¿ íàðèéâ÷ëàëòàé
òîäîðõîé áàéäàã.
- 39. Ìîíãîë îðíû áàéð ç¿éí çóðàã
• 840-900 – 45-ð áàãàíà /15/
• 900-960 – 46-ð áàãàíà /16/
• 960-1020 – 47-ð áàãàíà /17/
• 1020-1080 – 48-ð áàãàíà /18/
• 1080-1140 – 49-ð áàãàíà /19/
• 1140-1200 – 50-ð áàãàíà /20/
- 44. Áàéðç¿éí çóðãèéí õóâààëò,
íýðëýë
ÌÀÑØÒÀÁ ÓÐÒ- ªÐêРÕÓÓÄÀÑÍÛ ÒÎÎ ÍÝÐËÝË
ÐÀà ªÃ
1:1 000 000 40 60 1 L-46
1:500 000 20 30 4 L-46-A
1:300 000 10201 20 9 IX-L-46
1:200 000 401 10 36 L-46-XXXYI
1:100 000 201 301 144 L-46-144
1:50 000 101 151 576 L-46-144-A
1:25 000 51 713011 2304 L-46-144-A-a
1:10 000 21301 314511 9216 L-46-144-A-a-1
1
- 45. ÄÀÄËÀÃÀ – ÀÆÈË
• Áàéð ç¿éí 1 õóóäàñ çóðãèéí ñóìààð çààñàí
ýëåìåíò¿¿äèéã íýðëýí áè÷èæ òàéëáàðëàõ
• L – 49 õóóäàñíû 4 òàëä íü çàëãàõ õóóäàñ
á¿ðèéã íýðëýí áè÷èõ
• Ñõåìèéã íºõºí áè÷èõ /Õóâààëòûí ¿ñýã , òîî
, ìàñøòàá áîëîí íýðëýëèéã ã¿éöýýí áè÷ /
• Áàéð ç¿éí çóðàã äýýð öýãèéí òýãø ºíöºãò
ñîëáèöîëûã îëîõ
• Ç¿ñýëò áàéãóóëàõ , çóðàã äýýð /ç¿ã ÷èã/
àçèìóò îëîõ
- 47. Êàáèíåòèéí ñèñòåìýýð õè÷ýýëëýõ
Òàíõèìûí ãàäóóðõè ñóðãàëòûã îíîâ÷òîé çîõèîí áàéãóóëàõ
Ñóðãàëòûí õºòºëáºð áîëîâñðóóëàõàä òàíõèìûí ãàäóóðõè ñóðãàëòûí
öàãèéã òóñãàí ºãºõ
Ñòàíäàðòûí ìýäëýã , ÷àäâàðûí çàäàðãààã àíãè á¿ðýýð ãàðãàæ ºãºõ íü
÷óõàë
¯íýëãýýíèé àñóóäëûã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ
Ñóðãàëòûí õºòºëáºð áîëîâðóóëàõ àðãà ç¿éã øèíý÷ëýõ
Íýãæ õè÷ýýë òºëºâëºëòèéã îíîâ÷òîé áîëîâñðóóëàõ
Æèøèã äààëãàâàð áîëîâñðóóëàõ / Òàíèí ìýäýõ¿éí
4 òºâøèíººð /
Õè÷ýýëèéí ÿâöàä áà õè÷ýýëèéí äàðàà õè÷ýýëä ¿íýëãýý õèéõ
Áàãø ººðèéí õè÷ýýëä áà áóñäûí õè÷ýýëä ¿íýëãýý õèéí õàìòàð÷ àæèëëàõ
Õè÷ýýëèéí õýëýëö¿¿ëýã òîãòìîë õèéæ áàéõ íü ÷óõàë .
- 48. Íýãæ õè÷ýýëèéí õºòºëáºð
áîëîâñðóóëàõ àðãà ç¿é
• Ñòàíäàðòûã íàðèéí ñóäàëæ ìýäëýã , ÷àäâàðûí çàäàðãààã íàðèéí
ãàðãàõ õýðýãòýé
• Ñóðãàëòûí õºòºëáºðèéí á¿ëýã ñýäâèéí çàäàðãààã íàðèéí ãàðãàæ
¿¿íýýñ íýãæ õè÷ýýëèéã îíîâ÷òîé òºëºâëºõ
• Íýãæ õè÷ýýëèéí òºëºâëºëò õèéõäýý
- Ìýäëýã , ÷àäâàð
- Õýðýãëýýã òóñãàí òºëºâëºõ
• Íýãæ õè÷ýýëèéí öàãèéí çàäàðãààã íàðèéí ãàðãàõ
• Ñóðàëöàã÷èéí ìýäëýã , ÷àäâàð , òºëºâøèëä íýãæ õè÷ýýëèéí ñýäýâ ,
àãóóëãà õýðõýí íºëººëºõèéã òîäîðõîé ãàðãàñàí áàéõ
• Ñóðàã÷äûí õèéõ ¿éë¿¿ä òîäîðõîé áàéõ
• ßìàð ìýäëýã , ÷àäâàð ýçýìøñýí áàéõ ¿íýëãýýíèé ò¿âøèíã òîäîðõîéëîí
æèøèã äààëãàâðûã ñàéí áîëîâñðóóëàí àøèãëàõ / òàíèí ìýäýõ¿éí
ò¿âøèíã õàðãàëçàõ /
•
- 49. Íýãæ õè÷ýýëèéí ÿâöàä õ¿¿õýä
ººðèé㺺 áîëîí áóñäûã ¿íýëýõ
áîëîìæòîé áàéõ
• Íýãæ õè÷ýýëýýð ñóðàã÷äûí ýçýìøñýí áàéõ
ìýäëýã , ÷àäâàð , òºëºâøèë òîäîðõîé áàéõ
• Íýãæ õè÷ýýëèéí õºòºëáºð íü áóñàä áàãø
àøèãëàõ áîëîìæòîé , õ¿¿õýä áèå äààí ñóðàõ
áîëîìæòîé áàéõ
• Áàãø , ñóðàã÷ àëü àëü íü íýìæ ñóäëàõ
áîëîìæòîé íîì çîõèîëûí æàãñààëò ãàðãàí ºãºõ
- 50. Áàãøèéí ¿éë àæèëëàãààíû
òºëºâëºëò :
• ×èãë¿¿ëýí äýìæèõ
• Ñýäýëæ¿¿ëýõ
• Ǻâëºí òóñëàõ
• Áèå äààñàí ¿éë àæèëëàãààã îíîâ÷òîé
çîõèîí áàéãóóëàõ , õºãæ¿¿ëýõ
• Õàìòàð÷ àæèëëàõ
- 51. Ñóðàã÷èéí ¿éë àæèëëàãàà
• ÀÄØ , àñóóëòàíä õàðèóëàõ , àñóóëò
äààëãàâàð çîõèîõ
• Ìýäýýëýë îëæ öóãëóóëàõ
• Ìýäýýëýëä áîëîâñðóóëàëò õèéõ
, ìýäýýëýë ñîëèëöîõ
• Á¿òýýë÷ òýìäýãëýãýý õèéõ
• Ñõåì á¿ä¿¿â÷ çîõèîí àíàëèç õèéõ
• Áîäîõ , æèøèõ ,õàðüöóóëàëò õèéõ , çîõèîí
á¿òýýõ , àíàëèç ñèíòåç õèéõ
- 52. Ãðàôèê , äèàãðàìì áàéãóóëàí
¿íýëãýý õèéõ
• Åðºíõèé ¿íýëãýý , ä¿ãíýëò ãàðãàõ
• Ìýòãýëöýõ
• Òóðøèëò õèéõ , äàñãàëûí çóðàãò
òýìäýãëýõ
• ªºðèé㺺 áîëîí áóñäûí ¿íýëýõ
• Áàãààð àæèëëàõ àðãà ç¿éã ýçýìøèõ
• Õýðýãëýýíèé ìýäëýã ýçýìøèõ
- 53. Ãàçàð ç¿éí õè÷ýýëä òîãòâîðòîé õºãæëèéí áîëîâðîëûí
¿çýë ñàíààã òóñãàõ
• 1992 îíä Áðàçèëèéí Ðèî-äå-Æàíåéðî õîòíîî
áîëñîí îëîí óëñûí ÷óóëãàíààð 21-ð çóóíû äàÿí
äýëõèéí “Òîãòâîðòîé õºãæëèéí õºòºëáºðèéã
áàòàëñàí.
• Ìàíàé óëñ 1982 îíä 21-ð çóóíû “Ìîíãîë îðíû
òîãòâîðòîé õºãæëèéí ¿íäýñíèé õºòºëáºð”
áîëîâñðóóëàí áàòàëñàí.
• Òîãòâîðòîé õºãæèë ãýäýã íü: Áàéãàëü
, íèéãýì , ýäèéí çàñàã 3 õàðèëöàí
ø¿òýëöýýòýé õºãæèõ ,áàéãàëüä ýýëòýé
õ¿íèé õºãæèë, íèéãýì , ýäèéí çàñãèéí
òîãöîëöîîã áèé áîëãîõ àñóóäàë þì.
- 54. Òîãòâîðòîé õºãæëèéí áîëîâñðîëûí ¿çýë
ñàíààã ñóðãàëòàíä òóñãàõ
• Ãàçàð ç¿éí ñóðãàëòàíä òîãòâîðòîé õºãæëèéí
áîëîâñðîëûí ¿çýë ñàíààã òóñãàõ àñóóäàë íü
áàéãàëüä ýýëòýé õºãæëèéí òåõíîëîãèéã áèé
áîëãîõ
• Õ¿íèé õºãæëèéã õàíãàõ çàìààð áàéãàëü , íèéãýì
, ýäèéí çàñãèéí áàéãàëüä ýýëòýé òîãòîëöîîã
á¿ðä¿¿ëýõ
• Íèéãìèéí õºãæèë , ýäèéí çàñàã íü áàéãàëèéí
õºãæëèéí ç¿é òîãòîëòîé õàðèëöàí ø¿òýëöýýòýé
áàéäàã òóë ñóðãàëòûí ÿâöàä ñóðàã÷äàä
áàéãàëü õàìãààëàõ ¿çýë òºëºâø¿¿ëýõ
