Le Monde diplomatique en grec et en farsi. Table ronde a l'Inalco, Paris, le 28/09/2019, http://www.inalco.fr/sites/default/files/asset/document/programme_jmt-traductofolies_2019_web.pdf

1. Valia Kaimaki, journaliste,
édition grec du Monde diplomatique,
vkaimaki@gmail.com

2. Shervin AHMADI,
édition Farsi du Monde diplomatique,
persaf@monde-diplomatique.fr

13. Lancée en 2002 à l'initiative de trois
intellectuels iraniens avec le soutien
de Dominique Vidal
Une collaboration à base de
volontariat
Traduction et Publication de 3200
articles en 17 ans
86 collaboratrices et collaborateurs
résidant un peu partout ( Iran, France,
USA, Kossovo ..) ont participé à la
traduction des articles
Tous les articles ont été relus et
vérifiés avec la version papier grâce à
nos collaborateurs à Paris

14. La version papier est sortie plusieurs
fois en supplément de différents
journaux en Iran

15. Le site officiel du monde diplomatique
en farsi est toujours filtré en Iran, mais
un site universitaire, « Anthropology
and culture » publie depuis 5 ans nos
articles.

16. Le monde diplomatique a été publié
en Farsi Dari et en alphabet cyrillique.
Faute de volontaire, cet activité est
suspendue.
Nous cherchons toujours des
collaborateurs pour reprendre ce
travail et traduire éventuellement le
monde diplomatique en Azari

20. Le titre fait allusion au poème de Sayeh, le poète contemporain, ce poème
était une sorte de prophétie, annonciatrice de la révolution iranienne
‫سرد‬‫شب‬‫از‬‫شید‬‫ر‬‫خو‬‫که‬‫دیدی‬‫دال‬
‫د‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫بر‬ ‫خاکستر‬‫ز‬‫سر‬ ‫تش‬‫ا‬‫چو‬

21. Le titre fait allusion au poème de Saidi, le poète de 13 siècles.
‫نه‬‫نیکان‬‫را‬‫بد‬‫افتادست‬‫هرگز‬
‫نه‬‫بد‬‫کردار‬‫را‬‫فرجام‬‫نیکو‬

22. Le mot “moztafaiin” ayant intégré le vocabulaire courant avec la
révolution pour designer les déshérités.

23. Notre collaboratrice a dû d’abord se faire expliquer que les Pieds
Nickelés était une BD pour qu’on peut comparer les thèmes aux
aventures des Marx Brothers’

24. Autre exemples de traduction plus facile et adapté au goût iranien

26. Nous publions les articles sur internet
sans se soucier de la censure. Par
contre ceux qui publient nos articles en
Iran, font attention à ne pas dépasser
les lignes rouges.
Nos collègues ne font pas de l’auto-
censure mais il est possible que
certains équivalents en persan,
adoucissent ou amplifient légèrement
le sens ; des fois c’est un peu
inévitable.

27. Plusieurs livres et une BD ont été traduit
« Un chant d’amour( Israël-Palestine, une histoire
française) » d’Alain Gresh et Hélène Aldeguer
« Introduction à l'histoire de notre temps tome 3 » de René
Rémond en complément de l’article de Stephan Durand
intitulé « fascisme, islam et grossiers amalgames » paru en
novembre 2006
« Hiroshima, lundi 6 août 1945, 8h15 » de John Hersey
« Notre mal vient de plus loin » d’Alain Badiou
« L’empire de la surveillance » d’Ignacio Ramonet
« Israël, Palestine Vérités sur un conflit » d’Alain Gresh
« Comment la terre d’Israël fut inventée » de Shlomo Sand
1er chapitre de livre La naissance du monde moderne de
Christopher Alan Bayly

28. Plusieurs artistes ont publiés leurs œuvres dans notre Galerie

31. Quelques mois plus tard, des ouvriers français d’usines
agroalimentaires menacés de licenciement se ralliaient au
mouvement des « bonnets rouges » lancé par des agriculteurs et
des petits patrons pour mettre en échec l’écotaxe.
Κίνημα που ξέσπασε τον Οκτώβριο του 2013 στη Βρετάνη ως αντίδραση στην επιβολή οικολογικού φόρου στα
φορτηγά οχήματα. Η οικονομία της Βρετάνης στηρίζεται στην υπερεντατική γεωργία και κτηνοτροφία και στη
βιομηχανία τροφίμων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αυτός ο φόρος θα καθιστούσε ακόμα λιγότερο ανταγωνιστικές τις
επιχειρήσεις του τομέα και τους Γάλλους αγρότες, που αντιμετωπίζουν ήδη σκληρό ανταγωνισμό από τα προϊόντα
των ευρωπαϊκών χωρών του πρώην Ανατολικού Μπλοκ και της Γερμανίας, καθώς έχουν εξασφαλίσει χαμηλότερο
εργατικό κόστος. Το έμβλημα της κινητοποίησης, οι κόκκινοι σκούφοι, παραπέμπει στους επαναστάτες του 1789.
Αντίθετα από την περίπτωση των Κίτρινων Γιλέκων, το κίνημα είχε δομή, αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες και τοπικές
επιτροπές, ενώ προέβη και στη σύνταξη της «Χάρτας των Κόκκινων Γιλέκων». Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του
κινήματος έπαιξαν και οι τοπικές ιδιαιτερότητες και ο βρετονικός εθνικισμός. Επίσης, το κίνημα διαχώρισε απόλυτα
τη θέση του από το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν. Σύμφωνα με μια ηγετική μορφή του, τον Κριστιάν Τροαντέκ, «το
Εθνικό Μέτωπο είναι ένα δηλητήριο για τη Βρετάνη, ενώ το να είσαι Κόκκινος Σκούφος είναι το αντίδοτο». Οι
διαδηλώσεις και οι αποκλεισμοί δρόμων και κόμβων κράτησαν μέχρι τον Μάρτιο του 2014, ενώ σημειώθηκαν και
πολλές καταστροφές πυλώνων αυτόματης είσπραξης του οικολογικού φόρου. Η κυβέρνηση Ολάντ κλονίστηκε και
απέσυρε τον φόρο. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι, εκείνη την εποχή, ο Μελανσόν χαρακτήρισε τους Κόκκινους
Σκούφους «αφελείς βλάκες» και «σκλάβους που διαδηλώνουν για τα δικαιώματα των αφεντικών τους». Ιδιαίτερα
επικριτική στάση είχαν κρατήσει και οι Πράσινοι της EELV και ο Ζοζέ Μποβέ, καθώς θεωρούσαν ότι το κίνημα
χειραγωγείται από τους μεγαλοαγρότες και τη βιομηχανία τροφίμων.

32. Après plusieurs années de politiques destinées à favoriser
l’accession à la propriété, beaucoup de ménages… etc
Στη Γαλλία, η ιδιοκατοίκηση ήταν ιστορικά περιορισμένη και συναντιόταν συνήθως στις μεσαίες και
ανώτερες τάξεις και στις αγροτικές περιοχές. Στις πόλεις, τα άτομα με τα χαμηλότερα εισοδήματα
στεγάζονταν στα HLM, κρατικά ή δημοτικά συγκροτήματα κοινωνικής κατοικίας με ενοίκιο που
διαμορφώνεται με κοινωνικά κριτήρια. Δεδομένου ότι την τελευταία τριακονταετία έχουν μειωθεί
κατακόρυφα οι δημόσιες επενδύσεις στην κοινωνική κατοικία, έχει προκύψει οξύ στεγαστικό
πρόβλημα στις μεγάλες πόλεις, με εκτίναξη των ενοικίων (αλλά και της αξίας των ακινήτων). Έτσι, οι
κυβερνήσεις στρέφουν τον κόσμο προς την ιδιοκατοίκηση μέσω δανεισμού. Ωστόσο, αυτό έχει
επιπτώσεις στην κινητικότητα των εργαζόμενων: ενώ παλαιότερα ο εργαζόμενος μπορούσε να
αλλάξει σχετικά εύκολα περιοχή εργασίας καθώς είχε τη δυνατότητα να βρει στέγη σε ένα HLM
κοντά στη δουλειά του, σήμερα πολύ συχνά βρίσκεται μπλοκαρισμένος στο σπίτι που έχει αγοράσει
και αποπληρώνει και είναι αναγκασμένος να διανύει καθημερινά μεγάλες αποστάσεις όταν, λόγω
της κορεσμένης αγοράς εργασίας, είναι αναγκασμένος να δεχθεί μια θέση εργασίας σε μακρινή
περιοχή.

33. Mais les chances d’amadouer le percepteur varient selon
l’appartenance sociale : d’après notre enquête, réalisée en 2017,
parmi les contribuables… etc
Η έρευνα που διενήργησε ο συγγραφέας για το βιβλίο του «Αντιστάσεις στη
φορολόγηση, προσήλωση στο κράτος: Έρευνα στους Γάλλους φορολογούμενους»
(Seuil, Παρίσι, 2018) στηρίχθηκε αφενός στο ερωτηματολόγιο που συμπληρώθηκε από
ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.700 ατόμων και, αφετέρου, στην ποιοτική έρευνα που
πραγματοποιήθηκε προσεγγίζοντας φορολογούμενους στις θυρίδες εξυπηρέτησης
δημόσιων υπηρεσιών.

34. Cette perception, aiguillonnée par l’antienne journalistique
des « charges qui pèsent sur le coût du travail », ouvrent la voie
Στη γαλλική γλώσσα, στην καθομιλουμένη και στην δημοσιογραφική ορολογία, αντί για
τον όρο «ασφαλιστικές εισφορές» (cotisations) τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει ο
όρος «επιβαρύνσεις» (charges), συμβάλλοντας στη διαμόρφωση ενός υποσυνείδητου
αρνητικού κλίματος απέναντι στην κοινωνική ασφάλιση.

35. 4 notes de bas de page
1.Société - Politique
2.Histoire – Société
3.Sciences économiques
4.Langue – Presse –Politique
495 mots de plus… une vraie catastrophe

36. Les faits historiques :
Si le fait est connu plus ou moins mondialement ça pose
moins de souci, mais s’il est plutôt franco-français, alors là,
parfois plusieurs notes sont nécessaires pour s’en sortir
sans être sûr que la traduction tient la route.
Par exemple dans l’article d’Alain Garirgou en janvier 2006
intitulé « un air de contre révolution » , traductrice a ajouté
des commentaire pour expliquer le mot « racaille » prononcé
par Nicolas Sarkozy
L’orthographe des noms des personnalités et les lieux en
Farsi :
Wikipédia qui nous a facilité la tache de trouver
l'orthographe de nom des personnalités et les lieux.

37. La spécificité de la langue française:
Certaines expressions ou tournures des phrases sont
difficiles voire impossibles à traduire dans un persan pas trop
alambiqué. Il faut alors inventer et le résultat n’est pas
toujours heureux surtout si l’on veut rester fidèle au style de
l’auteur.
Dompter les phrases-monstres est une gymnastique qui se
renouvelle à chaque acte de traduction selon le style de
l’auteur.
La longueur des phrases parfois interminable. Nous essayons
autant que possible rester fidèle à la manière dont l’auteur de
l’article s’exprime et de ne pas couper la phrase en plusieurs
morceaux mais souvent c’est la seule solution et quelque fois
nous n’avons pas le choix

38. Les néologismes
1.grenelle(s)  Dialogue / Débat national
2.pasokisation (!)
3.dégagisme
4.bobo(s)

40. Les “courants”: OTAN, FMI, BCE
Le diplo
Organisation du traité de l'Atlantique nord (OTAN) et par la suite OTAN
Fonds monétaire international (FMI) et par la suite FMI
Banque centrale européenne (BCE) et par la suite BCE
Organisation des Nations unies (ONU) et par la suite ONU
Le diplo grec
NATO
ΔΝΤ
ΕΚΤ
OHE

41. Les “Anglais”: OTAN, ANASE,
Le diplo
Organisation du traité de l'Atlantique nord (OTAN) et par la suite OTAN
Association des nations de l'Asie du Sud-Est (ANASE) et puis ANASE
Le diplo grec
NATO
Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN et non ΕΧΝΑ) et puis ASEAN

42. Les “Français”: MEDEF, CGT
Le diplo
MEDEF
CGT
Le diplo grec
MEDEF (γαλλικός Σύνδεσμος Επιχειρηματιών) et puis MEDEF
αριστερή συνδικαλιστική οργάνωση CGT et puis CGT

43. Un véritable casse-tête. Souvent dans le texte français
après la première présentation, l’auteur utilise les
abréviations presque jusqu’à la fin.
Une fois traduit, si l’on crée l’abréviation à partir de la
traduction, elle devient méconnaissable pour quiconque
qui la connaît plus ou moins.
On garde donc la traduction complète tout au long de la
traduction.
Nos cherchons toujours les équivalents en anglais vu
que les lecteurs iraniens sont plutôt anglophones. Nous
essayons toujours accompagner la traduction, du terme
original entre parenthèses dans le texte.

45. La longueur (mots ou signes)
Le langage journalistique
L’ actualité
La longueur des titres

47. https://www.monde-
diplomatique.fr/2019/04/PARIS_CLAVE
L/59756
ou
https://bit.ly/2koYLP4

48. https://monde-diplomatique.gr/?p=3521

49. Les phrases longues
Le diplo
Le 31 octobre, la revue Cycling en publie les premières règles : sur un terrain
gazonneux, deux équipes de quatre ou cinq cyclistes chacune se disputent une balle
en cuir à l’aide de maillets, l’objectif étant de marquer des buts dans la cage de
l’équipe adverse.
Le diplo grec
Στις 31 Οκτωβρίου, η επιθεώρηση Cycling δημοσίευσε τους πρώτους κανόνες του
αθλήματος: σε ένα γήπεδο με γκαζόν, δύο ομάδες, με 4 ή 5 ποδηλάτες καθεμία,
διεκδικούν μια δερμάτινη μπάλα με τη βοήθεια μπαστουνιών. Ο στόχος είναι να μπει
γκολ στο τέρμα της αντίπαλης ομάδας.

50. Les phrases longues (à l’inverse)
Le diplo
Durant l’été 1927, Edmond Frans, mécanicien et coureur cycliste de 24 ans, s’amuse
dans un garage désaffecté avec son compère Lucien Grelinger. À l’aide de maillets de
croquet et d’une balle de tennis, ils jouent les équilibristes à bicyclette.
Le diplo grec
Το καλοκαίρι του 1927, ο Εντμόντ Φρανς, εικοσιτετράχρονος μηχανικός αυτοκινήτων
και ποδηλάτης, διασκεδάζει μέσα σε ένα εγκαταλελειμμένο γκαράζ με τον φίλο του
Λυσιέν Γκρελενζέ: παριστάνουν τους ισορροπιστές πάνω σε ποδήλατο, παίζοντας με
μπαστούνια του κροκέ και ένα μπαλάκι του τένις.

51. Les notes de bas de page
Le diplo
Ivry-sur-Seine
Le diplo grec
Βιομηχανικό προάστιο του Παρισιού, παλαιότερα προπύργιο του ΚΚΓ

52. Les intraduisibles
Les Ivryens
section polo-véliste
la logique unisport régissant la pratique bourgeoise
Alors que les clubs travaillistes sont tous omnisports, la logique unisport régissant la
pratique bourgeoise engendre des clubs spécialisés en polo-vélo, d’abord en région
parisienne, puis rapidement en province, avec le Polo-vélo cévenol d’Alès, suivi des
Halles sportives de Bordeaux, du Polo-vélo club de Toulouse et bien d’autres.

53. Parlons chiffres
Le diplo Le diplo grec
1711 mots 10933 signes 1758 mots 11609 signes
Sur dix articles

54. Parlons chiffres
Le diplo Le diplo Farsi
2233 mots 12203 signes 2213 mots 9918 signes
Sur dix articles
9482 8630
11428 9368
11201 9300
15768 11536
2962 2406
12189 10317
11746 9918
12203 10219
22534 17939
16680 13832
126193 103465
- 20 %