2. Un tópico literario ou topos, segundo a definición de Arcadio López
Casanova, corresponde a un lugar común da tematización, a
un motivo fixado pola tradición literaria.
Hai dous tipos de topos: de espazo de tempo.
DEFINICIÓN
3. TÓPICOS DE ESPAZO
Locus amoenus
Descrición dun lugar que se caracteriza pola harmonía e exhuberancia e que convida ao
descanso, ao gozo do amor ou á lembranza.
Airas Nunes (B 879/V 469)
Bailemos nó s játodas três, ai amigas,
sô aquestas avelaneiras frolidas,
e quem for velida, como nó s, velidas,
se amigo amar,
sô aquestas avelaneiras frolidas
verrábailar.
Bailemos nó s játodas três, ai irmanas,
sô aqueste ramo destas avelanas,
e quem for louç ana, como nó s, louç anas,
se amigo amar,
sô aqueste ramo destas avelanas
verrábailar.
Por Deus, ai amigas, mentr'al nom fazemos
sô aqueste ramo frolido bailemos,
e quem bem parecer, como nó s parecemos
se amigo amar,
sô aqueste ramo, sol que nó s bailemos
verrábailar.
4. TÓPICOS DE ESPAZO
Locus eremus
Constitúe o reverso do anterior. Neste caso, descríbese unha paisaxe erma e desolada
como referente negativo.
Tristes recordos
Unha tarde aláen Castilla
Brilaba o sol cal decote
Naqueles desertos brila.
Craro, ardoroso e insolente,
Con perdó n del, pois n´ e modo
Aquel de queima-la xente.
E secar con tales bríos
A probe inxeliñ a pranta,
A fonte, os sedentes ríos.
[…]
Rosalía de Castro, Follas Novas.
5. TÓPICOS DE ESPAZO
Beatus ille
É modelo do poeta latino Horacio. Nel enxalzase un modo de vida retirado alleo a toda
materialidade para conseguir a sabedoría
Sono dourado
I
¡Ou meu sono labrego! Unha casiñ a
preto do río, ó abrigo dos pinales,
con piorno e alboios nos currales
e palleiros na eira e na curtiñ a.
Ópé da casa un muíñ o cantareiro
ó son da lira de ágoa que enche o cañ o,
baixo o maino agarimo dun castañ o
e os amorosos brazos dun cruceiro.
Todo ó longo da aberta do muíñ o
tortas e vellas cepas de albariñ o
cos asios mestos no bendito outono.
E un ferrado de terra por facenda
pra prantío e xardín, libre de renda,
diesmo a Dios, sin foreiro nin máis dono.
Ramó n Cabanillas, Vento mareiro.
6. TÓPICOS DE TEMPO
Ubi sunt
Unha interrogación retórica sobre o paso do tempo e de todo aquilo que a vida ou a
morte foron afastando dun.
¡Padró n…! ¡Padró n…!
Santa María…, Lestrove…
¡Adió s! ¡Adió s!
I
Aquelas risas sin fin,
Aquel brincar sin dolor,
Aquela louca alegría,
¿Por que acabou?
Aqueles dó ces cantares,
Aquelas falas de amor,
Aquelas noites serenas,
¿Por que non son?
Aquel vibrar sonoroso
Das cordas da arpa i os sons
Da guitarra malencó nica,
¿Quen os levou?
Todo é silencio mudo
Soidá, delor,
Onde outro tempo a dicha
Sola reinou
Rosalía de Castro, Follas Novas.
7. TÓPICOS DE ESPAZO
Carpe diem
Chamada ao goce da vida, antes de que a morte traia a desfeita dos dons e alegrias vitais. Tamén se expresa
co verso do epigrama de Ausonio «Collige virgo, rosas».
Rondeau das señ oras donas pintadas no ouso do
Vilar, no século XIV, cheirando unha frol
LE VERSE
Ese vento de seda é o tempo que pasa.
Soñ ades a doce primavera de antano
nesa frol que refrexa o seu van no negro pozo dos
vosos ollos?
Le temps s'en va!
-Esas volvoretas que abanan a raiola do sol
son as suas tocas cobixando as pálidas frontes.
Soñ aredes aínda no ouso do Vilar os soñ ares do
tempo pasado?
Le temps s'en va!
Ese enorme silencio cristaíñ o e dourado!
Si vos agora falares, miñ as donas amigas,
a vosa voz enchería, como unha fonte de ágoa, o
vaso do silencio?
Le temps s'en va!
Ei, donas do Vilar! Erguede os finos rostros e
sorride,
que andan galáns de corte con soedades de vó s!
Agás que prefirades vélos morrer de amor,
Le temps s'en va.
Le temps s'en va.
mes dames!
L'ENVOI
De todolos amores o voso amor escollo:
Miñ as donas Giocondas, en vó s ollo
todalas damas que foron no país,
unhas brancas camelias, outras froles de lis.
Le temps s'en va! Ou dádesme ese bico
que cheira a rosas de abril do Mil e Pico
ou finarei chorando na miñ a soedá,
namentras envellezo: Le temps,le temps s'en va!
Álvaro Cunqueiro, Dona do corpo delgado.
