2. QUE É UN TÓPICO LITERARIO?
Definición
Temas ou motivos
comúns utilizados
polos escritores ó longo
da historia da
literatura.
Etimoloxía
Do gr. TOPOI 'lugar'
Orixe
Literatura grega e latina,
fundamentalmente.
3. BEATUS ILLE
Tópico renacentista que exalta a
vida no campo, allea á cidade e
afastada das ambicións do
mundo. En latín significa 'ditoso
aquel que...'
O fortunatos nimium...!
Ben ditoso é o labrego que se poda
valer en si, sin traballar no alleo;
que ten pra dar ós fallos unha coda;
un peso pra gastar; gado de seu.
Terras onde coller, si axuda a sorte,
o maínzo a fartar, trigo e patacas;
e bos estrumes pra meter na corte
e bos regalos pra mante-las vacas
E unha casilla, en pedra pedrexada;
grande a lareira, para que a rolada
de nenos queipa ó rente do remol.
Con seu hórreo na eira, e seu alboio.
Ancho o curral. Ventás de cara ó sol...
Ques esto ten ¿para que quer máis choio?
X. Crecente Vega. Codeseira (1933)
4. —Meniña, ti a máis fermosa
que a luz do sol alumbrara;
ti a estrela da mañanciña
que en puras tintas se baña;
ti a frol das froridas cumbres,
ti a ninfa das frescas augas,
ti como folla do lirio
branca, pura e contristada
Rosalía de Castro: Cantares gallegos (1963).
DESCRIPTIO PUELLAE
Locución latina que significa
'descrición da dama'. Consiste
na plasmación do ideal da
beleza feminina.
6. COLLIGE, VIRGO, ROSAS
Este tópico incita a gozar da mocidade antes de que o tempo e
a vellez a mirren.
Literalmente significa: Colle, moza, as rosas!
Eduardo Pondal. Queixume dos pinos (1886)
7. UBI SUNT? - ONDE ESTÁN?
Tempo do corazón, cheo de aves cantoras,
¿ónde foi a canción que cantaban as horas?
¿Ónde está aquela angueira i aquelas esperanzas?
Tempo de sementeira, ¿ónde están as labranzas?
Alciprestes, rosales, ceo maino de abril,
a chuvia nos cristales tocaba o tamboril.
Un tempo asosegado dormía na mañá,
un tempo namorado, vestido de mazá.
A tarde arrecendía a gromos e carqueixas,
o reiseñol decía no mencer tristes queixas.
O can topenexaba deitado rente ao lume,
o vento refugaba con doce mansedume.
Un mesto neboeiro pousábase na aldea,
de noite polo outeiro pasaba a estadea.
¿Ónde aquela mañá, ónde aquela surrisa?
¿Ónde aquela campá que vagaba na brisa?
Tempo de corazón mollado de saudade,
¿ónde foi a emoción da nosa mocedade?
C. Emilio Ferreiro. Longa noite de pedra (1962).
Con este tópico téntase
salientar a fugacidade da
vida, a intrascendencia
dos bens materiais e o
poder destrutor da
morte.
8. AMOR POST MORTEM
O AMOR PERDURA
DESPOIS DA MORTE
Na outra banda
Na outra banda dixéronme
os vellos vanse convertindo en arbres
vellos tamén sin follas na cara do sol
agardando sin saber o qué
mudos.
Pro súpetamente un arbre calisquer
sinte rubir dentro del a seiva dun soño
beira da morte xa pro aínda
morno como o leite da nai.
O soño vai rubindo polas veas do arbre
unha vida enteira que pasa
Ata facerse paxaro nunha ponla
Un paxaro que recorda, canta e vaise
denantes de que todos os arbres morran.
Si eu me fago arbre vello na outra banda do río
e me toca ser arbre que recorda e soña
ben segura podes estar de que soñarei contigo
cos teus ollos grises como a alba
e coa túa sorrisa
coa que se vestiron os beizos das roseiras
nos días máis felices.
Álvaro Cunqueiro. Herba aquí ou acolá (1980).
10. RESPICE FINEM
Morte cruel, esa tredora maña
de roubar de non cato á humana vida
con que ollos á podeche ver comprida
na santa REINA que oge perde España?
Se aquel rancor que te carcome e laña
che tiña á mao para matar ergida,
non deras noutra parte esa ferida
donde nô fora á lástima tamaña?
Non se torçera aquel fatal costume
y á ley que yguala do morrer na sorte,
os altos Reis, co os baijos labradores?
Terrible en fin é teu poder, ó Morte,
pois diante de ti Reis, e señores
son néboa, sombra, poo, son bento e fume.
Pedro Vázquez de Neyra
Este tópico presenta o
carácter igualatorio da
muerte que non fai
distincións e espera a
todos por igual.
OMNIA MORS AEQUAT (A morte igualadora)
11. A PRINCESA ROIBA...
Reza un merlo no souto
frorido de cereixos
relixioso ofertorio
duns místicos amores.
Pasa un vento de bicos
que vai buscando beixos,
como enxame de abellas
que vai buscando frores.
Fío a fío debulla
súa madeixa a fonte
barbullando chorosa
o verso lexendario
do Paxe do Castelo
aforcado na Ponte
e da Reina encantada
no Pazo solitario.
LOCUS AMOENUS = lugar ameno
Nas follas dos salgueiros
pelexas e chilidos.
Un trasno luxurioso
estala en gargalladas
ollando, sobre o espello
das augas, os despidos
corpos, cristal e neve,
dun fato de driadas.
Nos cálices das rosas
hai comunión de orballo.
Mentras no rexio alcázar
xunto ó baleiro trono
por ela espera a Corte,
á sombra dun carballo
texe a Princesa roiba
un encaixe de Ensono.
R. Cabanillas. Vento Mareiro (1915)
Un locus amoenus é un
lugar ideal e propicio
para o goce polo seu
confort e beleza. Nel
abunda a vexetación, a
auga, as flores, os
paxaros...
12. Celso Emilio Ferreiro. Longa noite de pedra (1962).
FUGIT IRREPARABILE
TEMPUS
(O tempo pasa
irremediablemente)
Locución latina que fai fincapé
no carácter irrecuperable do
tempo vivido e na condición
fugaz da vida humana.
