1. ‫هﺮ ﮐﺲ ﺁزاد اﺳﺖ هﺮ ﻋﻘﻴﺪﻩ ای را ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮد و ﺁ ﻧﺮا ﺑﻪ زﺑﺎن ﺑﻴﺎورد و اﻳﻦ ﺣﻖ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ‬
‫هﺮﮔﻮﻧﻪ رأی ﺑﺪون ﻣﺪاﺧﻠﻪ اﺷﺨﺎص ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ هﺮ وﺳﻴﻠﻪ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﺑﺪون هﻴﭻ‬
‫ﻗﻴﺪ و ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺑﻪ ﺣﺪود ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﯽ ، اﺧﺒﺎر و اﻓﮑﺎر را ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ و درﻳﺎﻓﺖ ﮐﻨﺪ و ﺁﻧﺮا اﻧﺘﺸﺎر‬
‫دهﺪ .)اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻣﺎدﻩ 91 (‬
‫ﮔﺰارﺷﯽ ﺗﺼﻮﻳﺮی در ﻣﻮرد ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺷﺪﻩ دراﻳﺮان‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ اﺳﺖ ، ﺗﺼﺎوﻳﺮی را ﮐﻪ ﭘﻴﺶ رو دارﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺨﺸﯽ از ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫، ﻧﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺁﻧﻬﺎ . ﻟﺬا از ﺗﻤﺎﻣﯽ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺎرا در رﻓﻊ اﻳﻦ ﻧﻘﻴﺼﻪ ﻳﺎری ﮐﻨﻨﺪ ، ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺳﭙﺎس‬
‫و ﺗﺸﮑﺮ را دارﻳﻢ . ﺑﺎ ارﺳﺎل ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺗﻮﻗﻴﻔﯽ ﺑﻪ ﺁدرس هﺎی ﻣﺎ ، در اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻬﻢ ﻣﺎ را‬
‫ﻣﺴﺎﻋﺪت ﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ .‬
‫هﻨﮕﺎم رؤﻳﺖ اﻳﻦ ﮔﺰارش در ا ﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ، ﺑﻪ ﺁهﺴﺘﮕﯽ ﺁﻧﺮا ورق ﺑﺰﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﻓﺮﺹﺖ ﻻزم ﺑﺮای ﻇﻬﻮر ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺑﺮ ﺹﻔﺤﻪ‬
‫ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻓﺮاهﻢ ﺷﻮد .‬
‫‪: f£¡Ö Èõ£úgzf‬‬
‫‪/}؆Øì f¬à ¨≈∑ç ,v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è‬‬
‫‪Õòf£≤õ y¨é ‹≈ñ¬Ü ‰õ£úgzf ÿã Ǩ¿ùd ‰õZdZ ⁄ñZz fd ‰õ£úgzf „†Z‬‬
‫‪£êf ¨ø©õ }Æô£≤ïZ v£§úd ‰Ö z yf£øé 75 f£≤•úZ gZ ‘à ‰ò d¬Ö‬‬
‫‪x£ô¨¿†£øú ÁÖ¬òÆç }ZÆÖ ÕçZf a£¿â ‰Àë¬Ü £Ö ‰µÖZf fd ÁøÜ£ã‬‬
‫‪z £ùd£¡ú ‰≈æì [≠ò z ÁΩ•ã£ç f£§ãZÆ≤ú w£¡ÜZ ‰Ö z ‘æ®õ‬‬
‫‪⁄ñZ¬õ fd Á¿†ÆïÚ –¿≤Üz Áõ¬øì x£ùeZ ’†¬≤Ü ¨≥ñ ‰Ö w£∂ú xͬÀ±õ‬‬
‫‪/¨é ‹≈ñ¬Ü 1379 y£õ dZdÆõ fd f¬≤ò i£±ä‬‬
‫‪‰•πù ‰ç ¨õ ‰Ö Zd¨®õ ‹≈ñ¬Ü y£õ 28 gZ ‘à f£¡Ö ‰õ£úgzf‬‬
‫‪/¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü yf£Özd 1381 y£õ }d fd ˘z ¨éÆ≤•¿õ‬‬
‫‪: „ø¡Ö Èõ£ú ‰•πù‬‬
‫‪ÁúZÆ⣡õ FZ Y£µì v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è‬‬

2. ‘æ®õ £Ö£™•úZ fd Áô¨úg£ç xZfZØôf£ò [Øä Áøçf Æ≈î x£ôfZ
Èõ£úgzf v¬À±õ Ɔ¨õ) }¬§ú Á¥ÜÆõ Õ†£ºé v£§ú¨Ö ‰†Æ≤ú „†Z / ‚®¿à
1375 Õ≤¡§†dfZ fd , xZÆ¡Ü gf£§õ Õ≈ú£äzf È∑õ£â z ( Õö£çf
/ ¨é ·≈µ∑Ü
: gzÆõZ w£≈à Èõ £¿ù £õ
/ Á¿≈¢£ú ¨≈øì Æ≈ÖdÆç / ·èZ }¨ùZg ¨ø©õ Æ•òd v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
v£§úd ‰Ö 1379 ¨¿πçZ fd yf£øé 45 gZ ‘à ‰ò d¬Ö Á•özd Æ≈î ›ï¬õ £†Æ≤ú gZ Áº† gzÆõZ w£≈à
yÆ≈®úg }£¡æ•ñ k¬≥ã fd ÁÜÍZ¬ç aÆë z x£≈äÎï ˙ì £Ö ‰§ä£≥õ
‰Ö ÁøÜ£ã }f¬¡øâ Õ磆f xZfzd ‰ö£ç 4 ⁄†£ñz }¨¿§∑øâ z }Z
¨≈øì w£¿Ö ‰†Æ≤ú „†Z Æ≈ÖdÆç /¨é ‹≈ñ¬Ü ‰≈¢£¥ñ y¬ñ Èæ≈çz
/¨†dÆô ÕéZdg£Ö Áܨõ }ZÆÖ Á¿≈¢£ú
:¬à £ºÜ ‰õ £¿ù £õ
É }f¨≈ä È¿≈ºç v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
ÇÆπú 134 ‰õ£ú ^£å ·≈öd ‰Ö ‰†Æ≤ú „†Z É x£é¬ò f¬≥¿õ Æ≈ÖdÆç
⁄øâ ÕÀ≈ù jfZØô z quot;‚†Z y¨¿±†¬ú £õquot; xZ¬¿ì Õ©Ü x£ô¨¿±†¬ú
È¿≈ºç ‚ú£ã , 1380 v£ç y£õ „ø¡Ö fd ZÆ≈ãZ /£ù£¥õZ y¨¿¿ò }fzÚ
Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú „ò£õZ yfZdZ ‰Ö ‰õ£¿ù£õ „†Z v¬À±õ Ɔ¨õ }f¨≈ä
y£ø†d fd yf£øé 13 f£≤•úZ gZ ¨∑Ö ¬à£ºÜ Èõ£¿ù£õ /¨é f£¥äZ Ø≈ú
/¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü 1373

3. :¬®≤úZd w £≈à ‰õ £ú ‰•πù
124 }dgd d£¿çZ ^£å Õæì ‰Ö ‰†Æ≤ú „†Z
fd ‰≈∫ï ˘z y¨¿†£øú fdZÆÖ Õçzd ›≈ïf Á¥ÜÆõ Áú£õ¬Ü df£≈æ≈õ
x£ùeZ fd ’†¬≤Ü d£®†Z z Æe£òZ Æ≤ú w£¡ÜZ ‰Ö x£π∑¥•±õ d£≈¿Ö
‰†Æ≤ú „†Z v¬À±õ Ɔ¨õ /¨é ·≈µ∑Ü 1375 y£õ Õ≤¡§†dfZ fd Áõ¬øì
/d¬Ö }dgƧë FZ Õø≤ä
:¨ù £®õ yZf
·≈æ©Ü z }Æ∂•¿õ }£ñÚ Á¡∫ï ZÆ∂ú ^£å wÆâ ‰Ö
wÎçZ ,¨¡≤õ , tZfZ , „†zØñ ,gZÆ≈é fd ÁõdÆõ j¬âd¬ã }£¡éf¬é
‰•§öZ /¨é ‹≈ñ¬Ü Õ≈ú£äzf y∞†z y£ôdZd f¬•çd ‰Ö ‰†Æ≤ú „†Z ,Æ¡é
z yd¬§ú ‚ø∑õ Áø¶≈õ ‰æöZ ‹µö i¨¿¡õ }£ñÚ ‰ò ÕçZ Æòe ‰Ö wgÍ
Õ≈äÎè y£ôdZd „†Z , Õ≈ú£äzf y∞†z y£ôdZd ÿÖZ¬ê ›§ë z Õ±≈ú
/dfZ¨ú Zf ‚ø∑õ Æ≈î dZÆïZ £õ£¡ÜZ ‰Ö Áô¨≈çf
:¬ú yZf ‰õ£ú ‰•πù
,Á®¿ô ƧòZ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
z ¨é Æ≤•¿õ ‰†Æ≤ú „†Z gZ yf£øé 21 ,f£§Ü }¬æì £êÆ≈æì Æ≈ÖdÆç

4. 1377 f¬†Æ¡é fd x£•±ú£∏ïZ xZÆ©Ö x£†Æâ fd
‚ç£∫öZ¬ÖZ ¨≈ç ‰æöZ Õ†Ú ZÆ∂ú ^£å ‰†Æ≤ú ˙èZ wÆâ / ¨é ‹≈ñ¬Ü
˙≈öd ”≈ù £Ö ‰≈∫ï Õ†Íz Õ§≈î Æ≥ì fd quot; ‰º¿†Z ÆÖ Á¿§õ Á†¬ã
:gZ ¨úd¬Ö f£§ì ¬ú yZf Èõ£ú ‰•πù x£≈ò£é / d¬Ö quot;d¬é Áøú £§áZ
Ɔ¨õ }Æ≈≥ú }¨¡õ z x£¡≈ò v¬À±õ Ɔ¨õ }fZ¨ø•∑†Æé „≈±ä
/ —§è Èõ£ú ‰•πù v¬À±õ
: y£õ }Æ¡≤øù
‰ø≈øê f¬≥Ö y£õ Æù ȧ¿é „≈özZ fd ‰õ£¿ù£õ f¬≥Ö ‰ò d¬Ö }Z ‰†Æ≤ú
‰†Æ≤ú „†Z y£õ }Æ¡≤øù gZ v£§∫•çZ Õæì ‰Ö yf£øé 12 f£≤•úZ gZ ‘à /¨é Áõ Æ≤•¿õ
ȱç¬õ /¨é ‹≈ñ¬Ü 1380 ¨¿πçZ fd f£≤•úZ Çg£âZ „•éZ¨ú Èú£¡Ö ‰Ö ‰≈¢£¥ñ Ǭñ f¬•ç¨Ö
, £¡ú£•çÆ¡é }Æ¡≤øù , ‰úZgzf gZ ‚ìZ Æ≈ãZ v£ç 9 Áë fd Zf £ù }Æ¡≤øù oZ¬úZ }Æ¡≤øù
x¬å ˘z /d¬Ö y¨≤ú ·º≤õ f£åd z ydÆò Æ≤•¿õ //// z Áégfz }Æ¡≤øù , xZ¬â }Æ¡≤øù
fd /¨údÆò ‹≈ñ¬Ü Zf xÚ Õæì „†Z ‰Ö ÕãZdÆà Áõ Áç£≈ç ·¢£±õ ‰Ö quot; y£õ }Æ¡≤øù quot;
o¬ø®õ fd z d¬Ö }Æ¡≤øù Èõ£úgzf È†Æ†Æ©Ü ÕÀ≈ù gZ Z¨â y£õ }Æ≤øù È†Æ†Æ©Ü ÕÀ≈ù „øê
/¨úd¬Ö ‰†Æ≤ú „†Z f£ò f¨úZ Õçd Æπú 41
: x£•çdÆò Èõ£ú ·≥ï
ÁΩ¿ùÆï }¬•≈•±úZ g£≈•õZ Ãä£è
x£ô¨¿±†¬ú }Zf¬é Æ∂ú Ɔg /ÁΩ≈Ö ¨öz wZÆ¡Ö v¬À±õ Ɔ¨õ /x£•çdÆò
wzd Çf£øé ˘z ; Õ f£≤•úZ , 1380 f£¡Ö fd ‰†Æ≤ú „†Z Çf£øé „≈özZ /
x£•±õg fd w£®úZ Æç z ,¨≤ú y¨†d £ù ÁézÆï ‰õ£úgzf Èòd }zf xÚ
‰≈¢£¥ñ Ǭñ Ãú£â gZ x£•çdÆò Èõ£ú ·≥ï ‹≈ñ¬Ü f¬•çd ıøçf 1380
o£êzZ £Ö ‰µÖZf fd ‰†Æ≤ú „†Z Çf£øé „≈•±™ú Èö£∫õÆç fd /¨†dÆô fd£è

5. : d¬Ö y¨õÚ xZƆZ x£•çdÆò
‰ùd fl† }ZgZfd ‰Ö Á™æÜ fZz yÆ≈®úg ]dZ¬ä ‰ò d¬Ö ‰ú¬ô „†¨Ö quot;
x¬ã ‰Ö z dÆò x¬≈æ≈õ ‚≈ú Æ⣡õ È®≈•ú ‰º¿†Z £Ü Õ wzZ¨Ü
ÁúZd£ÖÚ z xZÆøì f¬¡í gZ ‰∫µ¿õ Õ≈õzÆ©õ , ¨≈¡é xZfZØù x¨≈µæî
}£ùdfz£•çd x¨ú£õ ‚≈∫ì , ◊≈∑§Ü gZ }f£ºéÚ }£ù y¬æâ gzÆÖ ,
zÆøæñ fd }d£ø•ìZ ÁÖ ¨¿æÖ }£ùfZ¬†d ]Z¨äZ , ‰∫µ¿õ fd [Î∫úZ
quot; /¨é //// z d£≥•ñZ z ‡¿ùÆï , Õç£≈ç
: £¡≈¿•±úZd Èõ£ú ‰•πù zd
ÈúZgÆï v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
1379 y£õ dZdÆõ fd yf£øé ‰ç f£≤•úZ gZ ‘à ‰†Æ≤ú „†Z /}dZØ¡Ö
¨ø©õ : gZ ¨úd¬Ö f£§ì ‰†Æ≤ú x£ô¨¿úZdÆô gZ Á≤™Ö /¨é ‹≈ñ¬Ü
·¢£±õ }Æ≈Ω≈à v£§ú¨Ö /}¬§ú ‚≈ùZÆÖZ z Áú£äzf £¡ç ,Áú£å¬ñ
‘øé , }Æπè , Áñ£Ö , Á®¿ô :Áܣ쬧µõ x£≈úZ¨úg ‰Ö m¬ÖÆõ
/¨é ‹≈ñ¬Ü }f¬ú z }f¬ºéZ ,ÁÖ£©ç ,}d£ÖÚ ¨†g ,„≈∂ìZ¬öZ
: x£≈ò Èõ£¿ù£õ
v¬À±õ Ɔ¨õ /Õπè bf Áπµ≥õ ¨≈ç g£≈•õZ Ãä£è
Èõ£úgzf f£≤•úZ gZ ‘à /„≈∂ìZ¬öZ ‘øé ‰æöZ£é£õ Æ≈ÖdÆç /ÁúZÆ¡Ü £êf
Æ≈ÖdÆç Áú£µæç ‰π≈æã ‚≈ùZÆÖZ , ’úZf£ºøù z zZ ÿç¬Ü ‰∑õ£â
fd z /¨é Æ≤•¿õ yf£øé 54 fd , v£ç 10 ¨õ fd ‰†Æ≤ú „†Z /¨é x£≈ò
’†¬≤Ü , Æe£òZ Æ≤ú w£¡ÜZ ‰Ö Õ†£ºé df¬õ 70 Õæì ‰Ö 1379 y£õ }d
‘º∑¿õ x£≈ò /¨é ‹≈ñ¬Ü £ç¨∫õ ‰Ö „≈ù¬Ü z Áõ¬øì x£ùeZ
/d¬Ö ’úZƺπøù z jzÆç Æ•òd ZÆ∂ú Ǩ¿¿ò

6. : ¸£ç È∑õ£â Èõ£¿ù£õ
jz£≈ç Æ•òd v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
40 v£ç Õ≤ù lÆì fd ‰†Æ≤ú „†Z gZ / xZf¬ô gzÆ≈ï Æ≈ÖdÆç / xZf¬ô
£Ö ‰µÖZf x¨é ÁúZÆ©Ö w£Ω¿ù fd Ø≈ú ‰õ£¿ù£õ „†Z 0¨é Æ≤•¿õ yf£øé
1377 y£õ f¬†Æ¡é fd Áç£≈ç }£¥ï xÚ gZ yd£π•çZ £Ö z x£•±ú£∏ïZ
‰Ö ‰ò ¨≤≈õ ‰≈¡Ü }dZÆïZ ÿç¬Ü ‰†Æ≤ú „†Z Ãö£µõ y¨øì /¨é ‹≈ñ¬Ü
^£å Õæì ‰Ö ‰†Æ≤ú „†Z / ¨ú¨é Áõ ‰•ã£¿é quot;fͬºçquot;dZÆïZ xZ¬¿ì
„ø¡Ö fd / ¨é ·≈µ∑Ü Á¿≈øã £Ö Á´úÍ£ï £ú£†fzZ ȧä£≥õ ·õ£ò
ÇfZdZ ‰Ö ‰õ£¿ù£õ „†Z v¬À±õ Ɔ¨õ xZf¬ô gzÆ≈ï }£ñÚ 1380 v£ç y£õ
/ ¨é f£¥äZ Ø≈ú Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú „ò£õZ
:ZdÆï xZƆZ Èõ£¿ù£õ
Øì i¨¿¡õ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
Áπ笆 „±ä ,ÆÖ£è }¨ù : }Æ≈ÖdÆç }Zf¬é Æ∂ú Ɔg /ÁÖ£©ç ‰æöZ
72 v£ç 8 dz¨ä lÆì fd / //z Áú¨õ ¨≈∑ç ,Áú£®≈æì £êf ,}f¬ºéZ
‰õ£¿ù£õ gZ Áº† ‰†Æ≤ú „†Z /¨é Æ≤•¿õ ZdÆï xZƆZ ‰†Æ≤ú gZ yf£øé
Zf Á§ù≠õ'˙õ }£ùzÆ≈ú ZÆ∂ú z ⁄êZ¬õ ‰ò d¬Ö Á•özd Æ≈î }£ù
‰≈¢£¥ñ y¬ñ f¬•çd ‰Ö 1379 Õ≤¡§†dfZ fd ‰òdƺ≈õ Áô¨¿†£øú
‰ò d¬Ö }Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ Æ≈Ω≈à ZdÆï xZƆZ / ¨é ‹≈ñ¬Ü
‰≈ìÎëZ i£çZ ÆÖ ‰ò ZÆå ,d¬§ú xÚ jƆ≠à ‰Ö Æê£ä Õõ¬ºä
z j¬†fZd xZd£† y¨úg ‰Ö ÿ∫ï }Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ £ìÎëZ Zfgz
/¨≤≈õ dz¨©õ y¨¿†¬à Æπ∑â ¨ø©õ z }f£•™õ ¨ø©õ ,ÆùzÆï ‰úZzÆà
gZ ’≈Ö wZ¨òÆù z y¨é ÕéZdg£Ö ZdÆï xZƆZ xZf£òf¨úZ Õçd ƶòZ

7. Õñ¬õ f¬µÖ , xÎò }£ù ‰∫≈áz £Ö z ,¨úZ ydÆò ·ø©Ü Zf xZ¨úg v£±º†
Áπ笆 „±ä x¬´øù ZdÆï xZƆZ xZf£ºøù gZ ÁãÆÖ /¨úZ y¨é dZgÚ
/¨úƧ≈õ Æ±Ö xZ¨úg fd g¬¿ù }f¬ºéZ
: xzdÆô Èõ£¿ù£õ
x£ô¨¿±†¬ú x¬ú£ò ‰Ö m¬ÖÆõ Œä£§õ ^£å wÆâ ‰Ö
£Ö ‰µÖZf fd ÁÜÍ£∫õ , xZƆZ fd quot;ÁôdƱïZ quot; [£Ö fd }Z ‰ö£∫õ , xZƆZ
Y£¥õZ gZ z ‚âÆ•õ z y¨¿±†¬ú ) Á¢ÎìZ Æ≈õ ¨øäZ ÕéZ¨ôfØÖ
fZgz ÿç¬Ü ‰ò , quot; ‚†Z y¨¿±†¬ú £õ quot; : Æπú 134 È≈ú£≈Ö x£ô¨¿¿ò
‰õ£ú d£† z ( ¨≈çf d£¡é ‰Ö v¬ßõÚ ›†fØÜ £Ö x£¡πèZ fd £ìÎëZ
fd ‰ò yZ¬™†dZgÚ Ç¨¿±†¬ú ) }¨ì£ç „≈±©õÎî Æ•òd xZzfd£é gZ }Z
/¨é ‹≈ñ¬Ü ( Õé≠ôfd ¨≈∑§Ü
‰ò ) FZ f£á Á†¬®≤úZd –≈±Ö Õõz£∫õ : gZ ¨¿Üf£§ì ‰†Æ≤ú „†Z x£≈ò£é
v¬À±õ Ɔ¨õ }Æ≈≥ú }¨¡õ , ( ÕçZ xZfZ¨ç£à y£ßç ‰Ö ‰•±ÖZz ıøçf
z x£≈äÎï ˙ì Á≥™é ·≈òz ÁúÎèZ gzÆ≈ï z —§è Èõ£ú ‰•πù
/x£¡≈ò Èõ£úgzf v¬À±õ Ɔ¨õ }fZ¨ø•∑†Æé „≈±ä Õçzd
[Î∫úZ ¨ê dƺæøì }£•çZf fd wZ¨ñZ : gZ ¨¿Üf£§ì ‰†Æ≤ú „†Z £õ£¡ÜZ
d£©öZ –†zÆÜ ,Áú£¡â f£§º•çZ ÁΩ¿ùÆï ‚â£¡Ü £Ö Áõ£Ωøù z ÁΩ¿ùÆï
/ ‰≈∫ï Õ†Íz ‰Ö Õú£ùZ z x£ô¨¿õgf Æ≈∫©Ü , vZ≠•ÖZ z
£ç¨∫õ ‰Ö Õú£ùZ w£¡ÜZ ‰Ö xzdÆô Èõ£¿ù£õ ‰ò ÕçZ Æò≠Ü ‰Ö wgÍ
z x£ô¨¿õgf , x£≈®≈±Ö ‰Ö „≈ù¬Ü , ÁõÎçZ [Î∫úZ }£¡ú£õfÚ , Á¿†d
fd Ø≈ú „†Z gZ ’≈à d£±ï –†zÆÜ z Æ≤ú z , Æe£òZ Æ≤ú z xZg£§ú£â
„†Z fd ‹≈ñ¬Ü x£†Æâ / d¬Ö y¨é ‹≈ñ¬Ü y£õ 14 ¨õ ‰Ö 1370 v£ç
:d¬Ö fZÆñ „†¨Ö yfzd
gZ Æπú yd 1370dZdÆõ fd xzdÆô 16 '15 Çf£øé f£≤•úZ v£§ú¨Ö
}£ù ‰õ£úgzf ÿç¬Ü ÁõÎçZ £∏≈æ§Ü x£õg£ç ‰Ö ‰•±ÖZz }£¡øú£ã
‰Ö YZ¨¡é ÇdZ¬ú£ã w£¿Ö z y¨é Áù¨ú£õg£ç ÁõÎçZ }f¬¡øâ z x£¡≈ò
Zf ÁÜZf£±ã z ydÆò ‰æøä xzdÆô Æ•ïd ‰Ö £ç¨∫õ ‰Ö Õú£ùZ Èú£¡Ö
¨æâ }zf aÆë Æë£™Ö £¡úÚ lZÆ•ìZ /¨údÆò dfZz ‰†Æ≤ú „†Z Æ•ïd ‰Ö
/d¬Ö y£õ dZdÆõ Çf£øé
feÚ £Ü 1369 feÚ gZ xzdÆô Èõ£¿ù£õ Ǩé Æ≤•¿õ }£ù yf£øé dZ¨∑Ü ·ò
/¨é£Ö Áõ yf£øé zd z y£®¿à 1374

8. ‰ÖÆê 35 ‰Ö ÁïzÆ∑õ i£§ì }£ñÚ w£¿Ö ‰†Æ≤ú „†Z v¬À±õ Ɔ¨õ
gZ _zÆã ‰Ö f¬§®õ Æë£ã „†¨Ö z ¨é w¬º©õ xZ¨úg y£õ 6 z rÎé
/ ¨†dÆô x£˚Ú fd Õõ£ñZ z f¬≤ò
: ‰¿†dÚ Èõ£¿ù£õ
£Ö / }ÆòZe „≈±©õÎî v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
z Áù¬òÆç _Æï , dZ∞ú ˙ì izÆ≈ç x£†£ñÚ /d¬¿¡Ö d¬∑±õ fz£≤õ
‰¿†dÚ / ¨¿•éZd y¨¡∑Ö Zf ‰¿†dÚ }Æ≈ÖdÆç Ã≈ÜÆÜ ‰Ö x£é¬ò f¬≥¿õ
Õ†£ºé Æë£™Ö w£®úZÆç z ¨é Æ≤•¿õ yf£øé 140 fd z v£ç 14 ¨õ fd
/¨é ‹≈ñ¬Ü 1378 x£ÖÚ fd ƺ¿õ gZ Á¡ú z qzÆ∑õ ‰Ö ÆõZ d£•ç
fd Zf d¬ã Í£∫õ xZƆZ x£ô¨¿±†¬ú x¬ú£ò }£¥ìZ gZ }d£†g dZ¨∑Ü
/¨údÆò Æ≤•¿õ ‰¿†dÚ
: ‚æ≈ï jfZØô Èõ£ú ‰•πù zd
v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
lÆì fd ‰†Æ≤ú „†Z gZ / }Æ≈õZ ÈÖ£é¬ú Æ≈ÖdÆç /Æôfg ‚†Æò Æ•òd
‚æ≈ï ÇfZ¬¿≤â }fZØôÆÖ x£õg fd z /¨é Æ≤•¿õ yf£øé 187 v£ç 12
/¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü xZÆ¡Ü }Æ•±ôdZd f¬•çd ‰Ö 1380 „ø¡Ö fd Æ®ï
f¬•çd Á•ä z d£éfZ Ɔgz , d£éfZ fZgz Á†£ø¿≈ç xz£∑õ }£¡éÎÜ
jfZØô ‹≈ñ¬Ü f¬•çd ¬∏ö ÆÖ Á¿§õ ‰≈¢£¥ñ Ǭñ ‘≈¢f }dzÆù£é
}fzÚd£† ‰Ö wgÍ /ÕéZ≠Ωú xÚ f£≤•úZ Õ≈쬿øõ ⁄ïf fd }Æ≈á∆Ü ‚æ≈ï
‰Ö 1380 „ø¡Ö fd }¨çZ ‡¿é¬ù jƱøù z }Æ≈õZ ÈÖ£é¬ú ‰ò ÕçZ
/¨ú¨é f£¥äZ Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú „ò£õZ ÇfZdZ

9. :f£§ãZ y¨†Øô Èõ£¿ù£õ
fZgz gZ f£≤•úZ Áøçf yg£âZ ‰†Æ≤ú „†Z
‰Ö ¨≤≈õ ⁄†g¬Ü z ^£å }dz¨©õ —µç fd x¬å ˘z ÕéZ¨ú Zf d£éfZ
fd ‰†Æ≤ú „†Z ,yf£øé 51 f£≤•úZ gZ ‘à /¨é Æ≤•¿õ v£ç –¿à ¨õ
‰æöZ Ã≈§ä Æ•òd ÿç¬Ü ‰õ£¿ù£õ „†Z /¨é ‹≈ñ¬Ü 1376 y£õ „ø¡Ö
⁄†g¬Ü z ‰≈¡Ü ’úZf£ºøù z gf£§õ x£ú£øæ±õ ’§¿â ·ò Æ≈Öd x£ø≈à
1380 v£ç fd ‰ò ÕçZ Á§ù≠õ'˙õ „≈ö£∑ï gZ x£ø≈à Æ•òd /¨≤≈õ
‰∫≈áz ¨≈ñ £Ö ÙÆ≈ãZ ÕéZdg£Ö y£õ 13dz¨ä gZ ‘à z ¨é Æ≈Ω•çd
ɨé dZgÚ
:Æâ£ù w£≈à
„†Z gZ /Áú£∫ö£ë ‚∂ìZ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
220 gZ ’≈Ö /¨é Æ≤•¿õ yf£øé 312 v£ç 19 ¨õ fd ‰õ£ú ‰•πù
x£•±Ö£Ü gZ /¨é Æ≤•¿õ Áú£®¿±ïf z }¬ç¬õ x£õg fd ‰†Æ≤ú Çf£øé
‰Ö 1377 v£ç wzd ‰ø≈ú gZ z ‰õ£¿ù£õ f¬è ‰Ö yf£øé ¨¿å 1376
f¬è ‰Ö ‰ò Áú£õg fd Æâ£ù w£≈à /¨†dÆô Æ≤•¿õ ‰õ£ú ‰•πù f¬è
}£ùzÆ≈ú ⁄êZ¬õ ‰ò d¬Ö ÁÜ£†Æ≤ú gZ Áº† ,¨≤≈õ Æ≤•¿õ ‰õ£ú ‰•πù
r¬∫ä gZ o£ïd Õæì ‰Ö Æâ£ù w£≈à /dƺ≈õ Áô¨¿†£øú Zf Á§ù≠õ'˙õ
y¨úzÆà }Æ≈Ω≈à ,zZ }f£¿òÆÖ ·õZ¬ì Y£≤ïZ z }Æ∂•¿õ }£ñÚ Áú£±úZ
quot; Á§ù≠õ'˙õ quot; }£ùzÆ≈ú }£ùfd£ò £Ö ‰§ä£≥õ , }Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ
¨õÚ ’≈à gZ ‘à w£®úZÆç ,’†¨úZÆôd }£¡•≈≥™é „≈¿´øù z
·≈µ∑Ü 1379 Õ≤¡§†dfZ fd ‰≈¢£¥ñ y¬ñ f¬•çd ‰Ö „≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò
/¨é

10. : x£ÖÚ Èõ£ú ‰•πù
„±ä ¨ø©õ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
‘úZÆπ¿ò ⁄†£ñz gZ ‘à z ¨é Æ≤•¿õ yf£øé 122 fd x£ÖÚ /f¬ß≈æì
›Ö£ç }£¥ìZ gZ f¬ß≈æì /¨é ‹≈ñ¬Ü 1379 Õ≤¡§†dfZ fd „≈öÆÖ
fd ÁúZ¨úg x£†¬®≤úZd ‰Ö m¬ÖÆõ ·¢£±õ /d¬Ö ¬®≤úZd w£≈à ȆƆƩÜ
}£¡•≈≥™é £Ö /dÆò Áõ }Æ≈Ω≈à Zf 1378 y£õ Æ≈Ü ⁄†£ñz £Ö ‰µÖZf
gZ¨∑Ö ‰†Æ≤ú „†Z /dZd Áõ w£®úZ Á†£ù¬Ω•πô w£∂ú a£¿â zd gZ _f£ã
‰Ö ozÆé ‰õ£ú ‰•πù zd f¬è ‰Ö Ùd¨®õ ˙≈µ∑Ü ‚≈ú z v£±º†
gZ ÕçZ f£§ì ‰†Æ≤ú „†Z ‰≈æì ÆÖ w£¡ÜZ dfZ¬õ /ÕçZ ydÆò Õ≈ö£∑ï
z d£±ï ‰ì£éZ z Æe£òZ Æ≤ú , £ç¨∫õ ‰Ö „≈ù¬Ü ,w£∂ú ‰≈æì ¤≈æ§Ü
‘≈¢f }Z yhZ Á¿±©õ ÿç¬Ü £õ£¡ÜZ „†Z gZ df¬õ 39 ‰ò Y£≤©ï
, wzd Çfzd fd x£ÖÚ È†Æ≤ú /ÕçZ y¨é ‚≈∂¿Ü Õ≈ú£äzf y∞†z y£ôdZd
: }£¡ù£õ fd ‰≈¢£¥ñ Ǭñ Áù£πé f¬•çd ‰Ö yf£øé 7 f£≤•úZ gZ ‘à
/dÆò }fZdd¬ã f£≤•úZ gZ }d z feÚ , x£ÖÚ
: jgfZ Èõ£ú ‰•πù
„†Z / }Æ∂ú ˙ì v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
„≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò ⁄†£ñz gZ¨∑Ö z ¨é Æ≤•¿õ yf£øé 228 fd ‰õ£ú ‰•πù
z d£∫•úZ ‰õ£ú ‰•πù ˙èZ wÆâ /¨é ‹≈ñ¬Ü 1379 Õ≤¡§†dfZ fd
¨≈∑ç ÁúZÆ¿™ç fZ¬ú ^£å z Áú£®¿±ïf Áøé£ù ‰≈æìÆÖ }Æô£≤ïZ
/d¬Ö xZ¨øù y£Ω≤úZd fd Áõ£õZ
quot; Õñz quot; ‰õ£ú ‰•πù
‰Ö ¨≈¿â £≈ú ¨ø©õ wZÆ¡é ˘¬À±õ Ɔ¨õ ‰Ö quot; Õñz quot; ‰õ£ú ‰•πù
Áõ¬øì Õπì qÎã Ãö£µõ z Ɔz£≥Ü f£≤•úZ z Zƺ¿õ ‰ì£éZ w£¡ÜZ

11. ‰ì£éZ z ¬î£ë ‚†hf ¨ç£ï Æ裿ì z x£úg Ɔ¬≥Ü gZ }fZØÖZ yd£π•çZ z
}¬¥ÜÆõ ¨≈∑ç Áê£ñ f¬•çd ‰Ö , }f£Öz ¨¿Ö ÁÖ z vZ≠•ÖZ ‡¿ùÆï
0¨é ‹≈ñ¬Ü
Õõz£∫õ }zÆ≈ú , Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú : gZ ¨¿Üf£§ì ‰†Æ≤ú „†Z x£≈ò£é
quot; Õñzquot; ‰†Æ≤ú ‰ò ÕçZ }fzÚd£† ‰Ö wgÍ 0 w¬ø∑öZ Áì¨õ z –≈±Ö
/ ¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü 1381 f¬†Æ¡é fd yf£øé Õπù f£≤•úZ gZ ‘à
gÆõZÆï , Á™†£≤õ FZ¨çZ : gZ ¨úd¬Ö f£§ì ‰†Æ≤ú „†Z x£ô¨¿úZdÆô
‚†Æõ z }f¨¿Ö £êf ˙ì , x£ú¬† v¬çf , f¬àdZØ¡Ö dZØ¡Ö , Áî£Ö yÆñ
/ }¨¿øç y£é
: ZzÚ Èõ£ú ‰•πù
Æç /}d؆Z Áπµ≥õ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
/d¬Ö }Æ∂•¿õ }£ñÚ fZ¨ïÆë £†Æ≤ú gZ ZzÚ /}¨õ£ä „±ä ¨ø©õ Æ≈Öd
xZfZdZ¬ù }Æ≈Ω•çd z dÆΩ≈à ‰Ö m¬ÖÆõ ·¢£±õ Æ≈Ω≈à ‰†Æ≤ú „†Z
z Õ≈ú£äzf Ç∞†z y£ôdZd ÿç¬Ü ‹æ•™õ }£ùÆ¡é fd }Æ∂•¿õ }£ñÚ
}Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ , }Æ∂•¿õ }£ñÚ ÁΩú£ã ÕéZdg£Ö , £ìÎëZ fZgz
101 f£≤•úZ gZ ‘à ‰†Æ≤ú „†Z / d¬Ö xZÆ¡Ü y£Ω≤úZd }¬ò ‰Ö ‰æøä z
Õ≤¡§†dfZ fd „≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò ‰Ö m¬ÖÆõ ⁄†£ñz v£§úd ‰Ö , yf£øé
/ ¨é ‹≈ñ¬Ü 1379
xZÆ¡Ü y£ôdZd ‘≈¢f ydZØ≈æì : gZ ¨¿Üf£§ì ‰õ£ú ‰•πù „†Z x£≈ò£é
Ç∞†z y£ôdZd x£•çdZd , £ìÎëZ fZgz , w¬ø∑öZ Áì¨õ xZ¬¿∑Ö
, x£¡πèZ Õ†Íz f£≥úZ , ‚ñ xZfZ¨ç£à y£ßç , x£¡πèZ Õ≈ú£äzf
}zÆ≈ú , x£¡πèZ £ìÎëZ ·ò ÇfZdZ , d£ÖÚ ‹®ú xZfZ¨ç£à y£ßç Ǩú£õÆï
/d£éfZ fZgz £ì¬§µõ ÆÖ f£∂ú ÕÀ≈ù z d£ÖÚ ‹®ú –≈±Ö Õõz£∫õ
: quot; ‰õ£úƧã quot; ȆÆ≤ú
}dZgÚ gZ o£ïd Õ≈∑øâ ‰Ö ›æ∑•õ ‰†Æ≤ú „†Z
Æ•òd , x£ôfg£Ö }¨¡õ i¨¿¡õ }Ƨùf ‰Ö) xZƆZ wdÆõ Õ≈øò£ä z
xz¨Ö 1365 '1369 }£¡ö£ç fd ‰ò ÕçZ ( xÍdfZ ˙ì z ÁÖ£©ç FZ¨†
„•é¬ú gZ ‘à ‰†Æ≤ú „†Z ˘z /¨é Áõ Æ≤•¿õ d£éfZ fZgz g¬®õ

12. }Æ≈Ω•çd z 1369 Õ≤¡§†dfZ fd Áú£®¿±ïf ‰Ö yÆπú 90 Èõ£ú
·≈µ∑Ü 1369 y£õ dZdÆã fd , f¬ò≠õ Èõ£ú x£ô¨¿¿ò Y£¥õZ gZ }dZ¨∑Ü
/¨é
: quot; £õ Æ≥ì quot; Èõ£ú ‰•πù
[Î∫úZ „†¨ù£®õ x£õg£ç , g£≈•õZ Ãä£è
/ „≈õfÚ „±©õ Æ≈ÖdÆç / Á•õÎç ¨ø©õ v¬À±õ Ɔ¨õ / xZƆZ ÁõÎçZ
Ǭñ f¬•çd ‰Ö 1380 y£õ ¨¿πçZ fd f£≤•úZ v£ç 8 gZ ‘à £õ Æ≥ì
w¬º©õ xZ¨úg y£õ 17 ‰Ö xÚ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ ¬∏ö ‰≈¢£¥ñ
( 1381 „†dfzÆï ) jfZØô „†Z È≈¡Ü x£õg £Ü ‚ºä „†Z ˘z /¨†dÆô
/ÕçZ y¨õ£≈ú fd ZÆâZ ÈæäÆõ ‰Ö
:£úZ¬Ü Èõ£ú ‰•πù
„†Z /f£Ω•çf _ƆZ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
Õõ¬ºä ,r¬ï ‰†Æ≤ú zd x¬´øù z ¨é Æ≤•¿õ yf£øé 28 fd ‰†Æ≤ú
f¬†Æ¡é fd x£•±ú£∏ïZ £Ö ÿÖZzf ÁúZÆ©Ö }£¥ï gZ yd£π•çZ £Ö Õ±úZ¬Ü
}£ùfd£ò £Ö ‰§ä£≥õ ‰†Æ≤ú ˙èZ wÆâ z ¨†£øú ‹≈ñ¬Ü ZÆúÚ , 1377
f¨ñ }£ù¨ú£Ö k¬≥ã fd ÁÜ£ìÎëZ f£≤•úZ z Á§ù≠õ ˙õ }£ùzÆ≈ú
Õæì ‰Ö 1379 y£õdZdÆõ fd wzd f£Ö }ZÆÖ £úZ¬Ü ȆÆ≤ú /d¬Ö xZƆZ fd
/¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü ÁøÜ£ã f¬Ü£º†f£ò ^£å
: wÎç Èõ£úgzf
}¬ç¬õ ¨ø©õ ¨≈ç v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
y¨¿îfZ ‚†Æò , }¨§ì i£§ì :‰†Æ†Æ©Ü ÕÀ≈ù Æ∂ú Ɔg /£¡¿≈¢¬ã
///z }d£õZdÆ≈õ „±©õ , ÁìzfØõ ˙ì Ãâf ,f¬à

13. „†Z ‹≈ñ¬Ü ˙èZ Õæì /¨é Æ≤•¿õ v£ç 9 ¨õ ‰Ö wÎç Çf£øé 2338
x¬ú£ñ aÎèZ ÆÖ Á¿§õ Áõ£õZ ¨≈∑ç gZ }¨¿ç ^£å ‰õ£úgzf
y∞†z y£ôdZd f¬•çd ‰Ö 1378 y£õ Æ≈Ü fd wÎç /d¬Ö £ì¬§µõ
/¨é ‹≈ñ¬Ü Õ≈ú£äzf
: }g£ç ¬ú Èõ£úgzf
£êf ¨≈øä v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
f£≤•úZ gZ ‘à quot; }g£ç ¬ú quot; / }Æ≈ÖdÆç }Zf¬é Æ∂ú Ɔg /f¬à Á¢Îâ
gZ JΧñ f¬à Á¢Îâ ‰ò „†Z w£¡ÜZ ‰Ö 1380 Õ≤¡§†dfZ fd yf£øé –¿à
x£ôdZgÚ Æ≥ì z m£≤ú , i¬Ü , ‰∑õ£â : Ç¨é ‹≈ñ¬Ü £†Æ≤ú „≈ö¬À±õ
/¨é ‹≈ñ¬Ü , ¨¿ò Æ≤•¿õ ‰†Æ≤ú ¨úZ¬Ü Áøú z yd¬Ö
: ’†¬ã Õ†¬ù Èõ£ú ‰•πù
„≈±ä v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
d¬∑±õ ¨ø©õ }f£ºøù £Ö }dgÆ§ë ‰æöZ Õø≤ä Æ≈ÖdÆç 0 Áú£é£ò
///z }Æπç ؆zÆà , Áõ£õZ dZ¬â¨≈ç , Á•õÎç
Ǭñ ÿç¬Ü 1378 dZdÆã fd , yf£øé ‰ç f£≤•úZ gZ ‘à ‰õ£ú ‰•πù „†Z
‰ò d¬Ö ¬®≤úZd w£≈à ‰†Æ≤ú ÿã ÈõZdZ ‰†Æ≤ú „†Z /¨é ‹≈ñ¬Ü ‰≈¢£¥ñ
⁄ñZz fd ’†¬ã Õ†¬ù /d¬Ö y¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü Áú£®¿±ïf x£õg fd Χñ
y£Ω≤úZd x£Ω•ã¬õÚ ’úZd z x£†¬®≤úZd ÁõÎçZ ‰†d£©ÜZ quot; ·º≤Ü x£ôfZ
y¨úzÆà }Æ≈Ω≈à ‰†Æ≤ú ‹≈ñ¬Ü Õæì /d¬Ö quot; ˘£ì jg¬õÚ ØòZÆõ z £ù
/d¬Ö Õ≈øò£ä gZ _f£ã dZÆïZ £Ö ‰§ä£≥õ z }Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ

14. : ‰´øæé Èõ£ú ‰•πù
Áºøú yd d¬∑±õ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
, }¨øè ˙ì ¨ø©õ ,}¬ç¬õ £êÆöZ¨§ì ,ÁõÆò ·≈¡ç }f£ºøù £Ö ,
‰ç lÆì fd ‰†Æ≤ú „†Z gZ /ydZg ‚í£ò ¨øäZ z }¬ç¬õ dZ¬®öZ¨§ì
gZ Ã∑≤¿õ }zÆ≈ú gZ Á≤™Ö x£ôfZ ‰´øæé 0¨é Æ≤•¿õ yf£øé 53 v£ç
FZ Õ†Ú z ÁøÜ£ã ‰Ö Á飩ï Õæì ‰Ö ‰ò d¬Ö quot; FZ [Øä f£≥úZ quot;
/¨é ‹≈ñ¬Ü 1377 v£ç y£ø†d fd Á†¬ã
: i¬Ü ‰õ£úgzf
rd£è ¨ø©õ :gZ ¨úd¬Ö f£§ì ‰õ£úgzf x£ô¨¿úZdÆô
„†Z /„≈∂ìZ¬öZ ‘øé ‰æöZ£é£õ z f¬à Á¢Îâ £êf ¨≈øä ,f£≥ä }dZ¬â
Æë£™Ö x£•±ú£∏ïZ z xZƆZ „≈Ö ‰ò ÁúZÆ©Ö fd yf£øé 45 gZ ‘à ‰õ£úgzf
fd ¨õÚ d¬â¬Ö x£§ö£ë }£ùzÆ≈ú ÿç¬Ü ÁúZƆZ £øæ߆d 9 x¨é ‰•≤ò
£Ö }Z ‰§ä£≥õ ^£å v£§ú¨Ö i¬Ü /¨é ‹≈ñ¬Ü 1377 f¬†Æ¡é
Õõ£ñZ k¬≥ã fd ‰±úZÆï ›Ö£ç f¬¡øâ ‘≈¢f , „•çdf£º±†h
¨ø©õ fZdÆç ÿç¬Ü y¨é ‹≈ñ¬Ü xZfZdÆ¡é È®¿ºé }£≤ïZ , Á¿≈øã
‰≈¢£¥ñ Ǭñ f¬•ç¨Ö ˙õ Õ≈¿õZ ‰≈æì wZ¨ñZ w£¡ÜZ ‰Ö z }¨∫ú £êf
f£≥ä }dZ¬â , „≈∂ìZ¬öZ ‘øé x£†£ñÚ : xÚ x£ô¨¿úZdÆô z ¨é ·≈µ∑Ü
ÕéZdg£Ö y£õ fl† ¨õ ‰Ö fl† Æù }¬§ú ‚≈ùZÆÖZ z f¬à Á¢Îâ ,
/¨ú¨†dÆô
: dZdÆã Èõ£úgzf
/}f¬ú ‰æöZ¨§ì v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
/Áñ£Ö „†¨öZd£øì z Á®¿ô ƧòZ }f£ºøù £Ö Õøºä ˙ì Æ≈ÖdÆç
feÚ fd w£®úZÆç z dÆò Æ≤•¿õ yf£øé 281 v£±º† gZ Æ•øò fd quot;dZdÆãquot;
xÚ v¬À±õ Ɔ¨õ z ‹≈ñ¬Ü Õ≈ú£äzf y∞†z y£ôdZd f¬•çd ‰Ö 1378
y¨úzÆà }Æ≈Ω≈à dZdÆã ˙èZ wÆâ /¨é w¬º©õ xZ¨úg v£ç –¿à ‰Ö
/d¬Ö }Æ∂•¿õ }£ñÚ Áú£±úZ r¬∫ä gZ o£ïd z }Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ

15. : Õòf£≤õ Èõ£úgzf
Áøܣ㠣êf ¨ø©õ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
˙∑§âf , f¬à y¨¿îfZ ‚†Æò , }¨§ì i£§ì }Æ≈ÖdÆç }Zf¬é £Ö
f£≤•úZ gZ ‘à /d¬Ö Õòf£≤õ [Øä x£ôfZ ‰õ£úgzf „†Z ////z ÁìzfØõ
fd „≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò ‰Ö m¬ÖÆõ }£ùdZ¨ãf v£§úd ‰Ö yf£øé 90
/¨é ‹≈ñ¬Ü 1379 Õ≤¡§†dfZ
: ‰∑õ£â ‰õ£úgzf
„±©õ ¨ø©õ : gZ ¨úd¬Ö f£§ì ‰†Æ≤ú x£ô¨¿úZdÆô
„†Z /„≈∂ìZ¬öZ ‘øé ‰æöZ£é£õ z ,f¬à Á¢Îâ £êf ¨≈øä ,Zf£ôg£ç
i£§ì £Ö ‰§ä£≥õ Æë£™Ö 1377 dZdÆõ fd yf£øé 120 gZ ‘à ‰õ£úgzf
gZ _f£ãquot; ÁΩ¿ùÆï ' Áç£≈ç quot; „≈ö£∑ï z Áù¬òÆç _Æï , w£∂•úZ Æ≈õZ
‚≈äf , ÁõÎçZ [Î∫úZ xZfZ¨ç£à y£ßç Õ†£ºé Áà fd z Õ≈øò£ä
x£π∑¥•±õ d£≈¿Ö ‘≈¢f Õçz¨∫≈ïf „±©õ , y£ßç ·ò Ǩú£õÆï }¬πè
w¬ø∑öZ Áì¨õ xZ¬¿ì ‰Ö xZÆ¡Ü }Æ•±ôdZd ·ò ‘≈¢f Á¿†gZf ˙ì ,
y£ôdZd ‰Ö f¬≤ò Õ≈ÖÆÜz „≈õ£Ü £õZ¨ñZ z £¡úZ¨úg x£õg£ç z
‰≈æì ‰æøä , xZfZ¨ç£à y£ßç ‰Ö „≈ù¬Ü w£¡ÜZ ‰Ö z ¨é y¨úZ¬ãZÆï
–†zÆÜ z ÁõÎçZ }f¬¡øâ i¨∫õ w£∂ú xͬÀ±õ z Á§ù≠õ £ç¨∫õ
Ǭñ f¬•çd ‰Ö Áõ¬øì Õπì qÎã Ãö£µõ _fd z [Æî ‡¿ùÆï
/¨é ‹≈ñ¬Ü ‰≈¢£¥ñ
:gzf jfZØô Èõ£úgzf

16. /ÁõÆã }z¨¡õ ¨ø©õ ˙ì v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
}Zf¬é ‘≈¢f /Áõ£õZ dZ¬â ¨≈ç i¨¿¡õ Æ≈ÖdÆç
f£≤•úZ gZ ‘à ‰õ£úgzf „†Z /}dgÆ§ë ‰æöZ Õø≤ä i¨¿¡õ x£ô¨¿±†¬ú
1379 Õ≤¡§†dfZ fd „≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò ⁄†£ñz v£§úd ‰Ö z yf£øé 195
‰æöZ Õø≤ä }f£ºøù ozÆé gZ ‘à /¨é ‹≈ñ¬Ü ‰≈¢£¥ñ y¬ñ f¬•ç¨Ö
‰õZdZ ˙º≤Ö ‰†Æ≤ú „†Z gzf jfZØô Èõ£úgzf £Ö ’úZƺπøù z }dgƧë
yfzd „†Z gZ /¨†dÆô ’†¬ã Õ†¬ù z ¬®≤úZd w£≈à £†Æ≤ú ÿã y¨¿ùd
yÆ≈®úg }£¡æ•ñ ‰Ö m¬ÖÆõ ·¢£±õ }Æ≈Ω≈à , ‰†Æ≤ú Õç£≈ç ¨∑Ö ‰Ö
/d¬Ö a£¿â zdÆù gZ d£∫•úZ z Õ≈øò£ä gZ _f£ã dZÆïZ £Ö ‰§ä£≥õ ,}Z
: Õæõ Èõ£úgzf
/ Õ§¶õ ˙ì v¬À±õ Ɔ¨õ / Á∫ä ¨≈∑ç Æ≈ÖdÆç z g£≈•õZ Ãä£è
xZ¬¿ì Õ©Ü 1379 dZdÆã wzd “†f£Ü fd Õæõ vzZ Çf£øé
‰Ö ‰†Æ≤ú „†Z / ¨é Æ≤•¿õ quot; j¬õ£ã ՆƶòZ }£¡ú£õfÚ tZz∞à Õæõ quot;
z Áô¨úzd y£õ „†¨¿å gZ ‘à /¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü ‰≈¢£¥ñ Ǭñ f¬•çd
quot; Æ•≈Ü £Ö 1379 }d 27 “†f£Ü fd quot; Õæõ quot; wzd Çf£øé , ‹≈ñ¬Ü ⁄ïf
Ǭñ f¬•çd ‰Ö Ùd¨®õ ˘z ¨é Æ≤•¿õ quot; ¨õÚ ‰¿©è ‰Ö yf£Özd Õæõ
q≠ä x¬å ÁÜZÆ≈≈∏Ü £Ö Õæõ w¬ç f£Ö }ZÆÖ /¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü ‰≈¢£¥ñ
Ãä£è v£∫•úZ z quot; j¬õ£ã ՆƶòZ }£¡ú£õfÚ tZz∞à quot; xZ¬¿ì
, Æ≥ì ‰Ö —§è gZ f£≤•úZ x£õg Æ≈≈∏Ü z Á∫ä ¨≈∑ç ‰Ö xÚ }g£≈•õZ
feÚ fd w¬ç f£Ö }ZÆÖ £õZ /dÆò g£îÚ Zf d¬ã f£ò 1380 Õ≤¡§†dfZ fd
Áì¨õ xZ¬¿ì ‰Ö Õ≈ú£äzf Ç∞†z y£ôdZd ‘≈¢f }Z yhZ Á¿±©õ , 1380
/ dÆò fd£è Zf xÚ ‹≈ñ¬Ü f¬•çd w¬ø∑öZ
: m£≤ú Èõ£úgzf
/}Æπè ‹≈µö v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
}fZ≠ô Õç£≈ç }Zf¬é ‘≈¢f /„≈∂ìZ¬öZ ‘øé ‰æöZ£é£õ Æ≈ÖdÆç
fd ‰õ£úgzf „†Z /fl≈Ö ˘z Æñ£Ö yhzÆà Ɔ¨õ /f¬à Á¢Îâ £êf ¨≈øä
‰õ£úgzf gZ yf£øé 149 /d¬Ö i¬Ü z ‰∑õ£â }£ù ‰õ£úgzf ‰õZdZ ⁄ñZz
Õ©Ü ydZg Æñ£Ö „≈±ä ‰ö£∫õ f£≤•úZ wÆâ ‰Ö ˘z ¨é Æ≤•¿õ m£≤ú

17. Áñ£Ö „†¨öZ d£øì Èö£∫õ z quot; ÕçZ g£®õ Á•özd Õú¬≤ã £†Ú quot; xZ¬¿ì
ÁÖ£©ç ‰æöZ¨† Æ•òd ‰õ£ú „≈¿´øù z wZ¨ìZ £† z k£≥ñ xZ¬¿ì Õ©Ü
, ( df¬õ 38 ) Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú Õ†£ºé Áà fd z }Z ‰¿õ£ã ‰Ö [£µã
z w¬ø∑öZ Áì¨õ xZ¬¿ì ‰Ö xZÆ¡Ü }Æ•±ôdZd ·ò ‘≈¢f ydZØ≈æì
x£ôfZ £øé Èõ£ú ‰•πù Æ≈ÖdÆç ¨¡≤õ Ǩ¿†£øú ÁñÆÜ £êf ¨≈øä
z Õø¡Ü , ZÆ•ïZ w£¡ÜZ ‰Ö z ¨†dÆô ‰øò£©õ ÁõÎçZ Èπæܬõ Õ≈∑øâ
‰õ£úgzf fl†Æ©Ü , Áõ£∂•úZ }£ùzÆ≈ú x£ù¨ú£õÆï ‰≈æì Æe£òZ Æ≤ú
Ãö£µõ _fd Èæ≈ç¬Ö ˙õ Õ≈¿õZ xdg ‚ù ÆÖ , [£≥•ìZ ‰Ö xZf£Ωú
‰Ö Õú£ùZ , Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú ‰Ö ÕñÆç w£¡ÜZ xdÆò dfZz z [≠ò
„≈ö¬À±õ z }Z ‰¿õ£ã ‰Ö „≈ù¬Ü , wÎçZ „≈§õ „†d ‚æ±õ w£ºäZ
¤≈æ§Ü z w£∂ú ¨ú£∑õ z Áú¬ú£ñ Æ≈î }£¡ùzÆô }ZÆÖ ¤≈æ§Ü , w£∂ú
z ‹≈ñ¬Ü ‰≈¢£¥ñ Ǭñ f¬•çd ‰Ö ‰†Æ≤ú „†Z / ¨é ‰øò£©õ w£∂ú ‰≈æì
Õ≈õzÆ©õ v£ç 5 z }ƆØ∑Ü ‘§ä y£õ 30 ‰Ö w¬º©õ xÚ v¬À±õ Ɔ¨õ
Æòe Èö£∫õ Æë£™Ö Ø≈ú Áñ£Ö „†¨öZ d£øì /¨†dÆô Áܣ쬧µõ ·î£≤õ gZ
‰Ö w¬º©õ }Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ ǨúzÆà }Æ≈Ω≈à ·≈ö¨Ö ‚ù z y¨é
/¨é xZ¨úg
: gzÆõZ xZÆ¡Ü Èõ£ú ‰•πù
ÁçfÆÖ Õæì ‰Ö ‰†Æ≤ú „†Z / Áú£ã ¨ø©õ v¬À±õ Ɔ¨õ
fd 1358 ' 1360 }£¡ö£ç fd x¬≈±†g¬àZ Õ≈∑êz
/¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü ‰≈¢£¥ñ Ǭñ f¬•ç¨Ö 1379 f¬†Æ¡é
: xg Èõ£úgzf
/Áú£®¿±ïf Áøé£ù yØ¢£ï v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
fl† ^£å Õæì ‰Ö 1378 „†dfzÆï fd f£≤•úZ y£õ ’é dz¨ä gZ ‘à
z £§†d aÆï }gzf¬ú w£≈à , x£úg }£¡§ú¬ã k¬≥ã fd f¬Ü£º†f£ò
f¬•çd ‰Ö ,xZfZ¨ñ£øå Ǩú£õÆï }¨∫ú fZdÆç Çf£Ö fd }Æô£≤ïZ
wgÍ /¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü xZÆ¡Ü [Î∫úZ y£ôdZd ‘≈¢f f¬àƧùf „≈±©õÎî

18. Á¿†gZf ˙ì Õ†£ºé Õæì ‰Ö Ø≈ú „†Z gZ ’≈à ‰ò ÕçZ }fzÚd£† ‰Ö
}¨∫ú fZdÆç , w¬ø∑öZ Áì¨õ xZ¬¿ì ‰Ö xZÆ¡Ü }Æ•±ôdZd ·ò ‘≈¢f
Áê£ñ }Æ≈õ¬ú „≈±ä z Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú £ìÎëZ Õí£πä Ǩú£õÆï
‰†Æ≤ú „†Z v¬À±õ Ɔ¨õ 1377 y£õ feÚ fd Á´ç£ÖÆò }£ñÚ Ç¨úzÆà
‰•πù zd , }¨∫ú Èø†Æâ v£†f fZØù ¨≥ú£à z x¬≈æ≈õ zd ‰Ö w¬º©õ
/ d¬Ö y¨é d¬ã Èõ£úgzf fd y£ôdZd }Zf d£πõ ·õ£ò _fd z ‹≈ñ¬Ü
: quot; Æ¡õ quot; Èõ£ú ‰•πù
/ wg ˙ì ¨ø©õ v¬À±õ Ɔ¨õ /}Æ¿ù Çg¬ä , g£≈•õZ Ãä£è
v£§ú¨Ö ‰†Æ≤ú „†Z /Á䣕ïÆ≈õ ˙ì ¨≈ç Æ≈ÖdÆç
x£ùeZ ’†¬≤Ü f¬∂¿õ ‰Ö Æe£òZ Æ≤ú w£¡ÜZ ‰Ö £ø≈ç z Z¨è Õ†£ºé
Õ≈ú£äzf Ç∞†z }ZÆçdZd f¬•çd ‰Ö , ZÆ•ïZ z „≈ù¬Ü z Áõ¬øì
/¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü 1380 y£õ f¬†Æ¡é fd xZÆ¡Ü
: gzÆõZ xZfzd Èõ£úgzf
/ÁÖZf¬ô ‰¿¡ò }¨ùZg £êf ¨≈øä v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
yfZdZ ‰†Æ†Æ©Ü ÕÀ≈ù ÿç¬Ü ‰õ£úgzf „†Z
/d¬Ö dZdÆã wzd ‰¡§â ˙ò ÿã [¬åf£å fd , gzÆõZ xZfzd /¨≤≈õ
y£õ x£ÖÚ ÆãZzZ gZ ‰ò d¬Ö Á∫ï¬õ }£ù ‰õ£úgzf gZ Áº† gzÆõZ xZfzd
,‹≈ñ¬Ü x£õg fd z dÆò f£ºÖ ozÆé ‰™±ú fZØù ¨è hZÆ≈Ü £Ö 1379
/¨≈çf ‰™±ú fZØù Õ≥é z ¨è ‰Ö xÚ hZÆ≈Ü ,1379 ¨¿πçZ

19. : „≈§õ Èõ£ú ‰•πù
/Áú£§†Æî ¨ø©õ ˙ì v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
z /¨é Æ≤•¿õ ,f£≤•úZ w¬ç Çfzd fd yf£øé 13 quot;„≈§õ quot; gZ
wÆã ]dZ¬ä }Æ≈Ω≈à Õæì ‰Ö „≈§õ /¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü 1379 ¨¿πçZ fd
,„≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò ,Áܣ쬧µõ x£≈úZ¨úg ,}Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ , d£ÖÚ
wgÍ /¨é ·≈µ∑Ü xZg£çfZ¬ú ǨúzÆà z x£†f£®ä fzÆÜ ‰Ö m¬ÖÆõ ·¢£±õ
Ç∞†z y£ôdZd f¬•çd ‰Ö „≈§õ Èõ£ú ‰•πù ‰ò ÕçZ }fzÚd£† ‰Ö
‘æ®õ £Ö£™•úZ }fZØôÆÖ x£õg fd 1377 y£õ Æ¡õfd Õ≈ú£äzf
/ d¬Ö y¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü Áܨõ }ZÆÖ }Ƨùf x£ôƧã
: Áô¨úg Ǩ≈ßç Èõ£ú ‰•πù
/ ydZg }¨øäZ Zd£±öZ ZÆùg v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
Õç£≈ç }Zf¬é / }Æç ‹è x∞≈Ö Æ≈ÖdÆç
yf£øé fl† ÿ∫ï quot; y¨≈ßç quot; /x£†f£•™õ „≈±ä z Áøí£òdZ¬â : }fZ≠ô
ÕòÆä , ·∫•±õ £†Æ≤ú quot; Èö£∫õ _fd Õæì ‰Ö ‰†Æ≤ú „†Z /¨é Æ≤•¿õ
}f£•πô z ÁÜ£∫§ë £ïΕãZ £Ö ‰µÖZf fd }Z ‰•é¬ú , quot; ¤≈Ü È§ö ÆÖ
/¨é ‹≈ñ¬Ü 1379 y£õ Æ¡õ fd , Õõz£∫õ £† Á¿≈≤ú Ã∫ì xZ¬¿ì Õ©Ü
Á≤õ ÿã Æ≈≈∏Ü £Ö ‹≈ñ¬Ü v£ç zd gZ ¨∑Ö ‰†Æ≤ú „†Z ‰ò ÕçZ Á¿•πô
/ dÆò f£ò ‰Ö g£îÚ Zd¨®õ }fZ≠Ω•ç£≈ç }Zf¬é z Æ≈ÖdÆç
: —•ï Èõ£úgzf
}Æ≈ÖdÆç }Zf¬é /ÁõÎçZ ‰æöZ¨† v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
‰õ£úgzf „†Z /Á®¿ô ƧòZ z Áñ£Ö „†¨öZ d£øì , Õøºä ˙ì
ǨúzÆà Æ≈Ω≈à ‰†Æ≤ú „†Z /d¬Ö dZdÆã ‰õ£úgzf ÿã Ǩ¿ùd ‰õZdZ
^£å z }Æ∂•¿õ }£ñÚ Áú£±úZ r¬∫ä gZ o£ïd , }Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ
105 f£≤•úZ gZ ‘à —•ï Èõ£úgzf /d¬Ö Á§ù≠õ ' ˙õ „≈ö£∑ï ZÆ∂ú
‹≈ñ¬Ü 1379 Õ≤¡§†dfZ fd „≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò ⁄†£ñz Áà fd z yf£øé
‘úZÆπ¿ò }fZØôÆÖ gZ ¨∑Ö —•ï xZf£òf¨úZ Õçd gZ Á®¿ô /¨é
Õí£πä , £ìÎëZ fZgz , xZfZ¨ç£à y£ßç Õ†£ºé ·≈ö¨Ö „≈öÆÖ
z qzÆ∑õ ‰Ö ÆõZ d£•ç , x£¡≈ò Èõ£úgzf , Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú , £ìÎëZ
, ‡¿â x£ô¨é ‰•≤ò }£ù ydZ¬ú£ã gZ „Ü 13 z ƺ¿õ gZ Á¡ú

20. xZ¨úg fd (1381 „†dfzÆï) jfZØô „†Z È≈¡Ü È∂©ö £Ü z Æ≈Ω•çd
ÆÖ xZ¨úg v£ç 2 ·ø©Ü gZ ‘à Áñ£Ö „†¨öZ d£øì „≈¿´øù /dÆÖ Áõ ƱÖ
‰≈¢£¥ñ Ǭñ qÆë gZ ‰ò d¬øú }dZgÚ ÕçZ¬ãfd d¬â¬õ „≈úZ¬ñ i£çZ
ÁçZƺõd }dhZÆÜ quot; }¨æâ zd [£•ò z ÕïÆΩú fZÆñ Õ∫ïZ¬õ df¬õ
x¬ø¥õ /¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü y£ôdZd }¬ç gZ Áñ£Ö }£ñÚ È•é¬ú quot; xZƆZ fd
x£≈ò£é / ÕçZ }Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ £Ö ‰µÖZf fd [£•ò ¨æâ zd „†Z
„≈≤≈à Ɔgz x£≈äÎï ˙ì : gZ ¨¿Üf£§ì df¬õ „†Z fd Áñ£Ö }£ñÚ
£Ö ‰≈¢£¥ñ Ǭñ / £ìÎëZ fZgz ›§çZ xz£∑õ }¨ø©õ f¬à z £ìÎëZ
£êf w£õZ wÆä f£®πúZ }z ‰ò ZƆg ÕçZ ‹ö£™õ Áñ£Ö }£ñÚ xd¬øú dZgÚ
gZ }d£†g dZ¨∑Ü x¨é azÆ®õ z ‰•≤ò ‰Ö Æ®¿õ ‰ò 1373 v£ç fd Zf
ydƧõ£ú Æπú zd Çfzd fd £ìÎëZ fZgz f£ò Zf ¨†dÆô y£¿Ω≈Ö wdÆõ
/¨úZd Áõ y¨é
ÆÖ f£∂ú ÕÀ≈ù Õ†£ºé :gZ ÕçZ f£§ì ‰†Æ≤ú „†Z ‹≈ñ¬Ü ·†Íd
y£ßç tÆ•≤õ d£•ç Õ†£ºé , x£¡πèZ x£•çZ fd ‘æ®õ £Ö£™•úZ
‰Ö Æe£òZ Æ≤ú ,–≈±Ö Õõz£∫õ }zÆ≈ú Áù¨ú£õÆï Õ†£ºé ,xZfZ¨ç£à
‰≈æì ¤≈æ§Ü ,w£∂ú „≈ö¬À±õ ‰Ö Õú£ùZ ,Áõ¬øì x£ùeZ ’†¬≤Ü ¨≥ñ
Æ≈î }£ù yzÆô z [ZØäZ }ZÆÖ –†zÆÜ z ¤≈æ§Ü z ÁõÎçZ w£∂ú
/Áú¬ú£ñ
: „¡≈õ ‚ù Èõ£úgzf
/ Á´ç£ÖÆò „≈±©õÎî v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
‘úZÆπ¿ò ⁄†£ñz v£§úd ‰Ö ,f£≤•úZ y£õzd gZ ‘à „¡≈õ ‚ù
Æe£òZ Æ≤ú z Á¿ºïZ ‰¡§é w£¡ÜZ ‰Ö , 1379 Õ≤¡§†dfZ fd „≈öÆÖ
fZgz , ‰≈¢£¥ñ Ǭñ , Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú , –≈±Ö , xZfZ¨ç£à y£ßç ‰≈æì
‹≈ñ¬Ü w£∂ú „≈ö¬À±õ „≈Ö Á¿ºïZ qΕãZ z Zf¬é ‘æ®õ , £ìÎëZ
/d¬Ö Áô¨úg£ç xZfZØôf£ò [Øä £Ö ¬±øù £†Æ≤ú gZ „¡≈õ ‚ù /¨é
: }dZgÚ w£≈à Èõ£úgzf
/Áú£éz£≈ç ÁõZÆ¡Ö dzZd v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è

21. fd z dÆò f£ºÖ g£îÚ 1378 dZdÆõ ÆãZzZ gZ ‰†Æ≤ú „†Z
/¨é ‹≈ñ¬Ü „≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò ⁄†£ñz gZ ‘à 1379 Õ≤¡§†dfZ
: ¨≈õZ —§è Èõ£ú ‰•πù
/ Õ§¶õ ˙ì ˘¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
Õæì ‰Ö yf£øé 4 f£≤•úZ gZ ‘à / }Æ≈ÖdÆç }Zf¬é Æ∂ú Ɔg
‰Ö 1379 y£õÆ¡õ fd d£ÖÚ wÆã ]dZ¬ä ‰Ö m¬ÖÆõ ·¢£±õ }Æ≈Ω≈à
Áì¨õ z Õ≈ú£äzf Ç∞†z y£ôdZd ‘≈¢f }Z yhZ Á¿±©õ f¬•çd
/¨é ‹≈ñ¬Ü w¬ø∑öZ
: x£ôdZgÚ Æ≥ì Èõ£úgzf
/ Á§ç£éÆôf¬πî v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
Õç£≈ç }Zf¬é ‘≈¢f /„≈∂ìZ¬öZ ‘øé ‰æöZ£é£õ Æ≈ÖdÆç
Æ≥ì /fl≈Ö ˘z Æñ£Ö yhzÆà Ɔ¨õ /f¬à Á¢Îâ £êf ¨≈øä }fZ≠ô
£Ö ÿ§ÜÆõ }£ùdZ¨ãf Áà fd z yf£øé 156 f£≤•úZ gZ ‘à x£ôdZgÚ
ÈõZdZ x£ôdZgÚ Æ≥ì /¨é ‹≈ñ¬Ü 1379 Õ≤¡§†dZ fd „≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò
Æ≥ì ‹≈ñ¬Ü v£§ú¨Ö /d¬Ö m£≤ú z i¬Ü , ‰∑õ£â }£ù ‰õ£úgzf ÿã
y£õ 18 ¨õ ‰Ö „≈∂ìZ¬öZ ‘øé ‰æöZ£é£õ , ‰õ£úgzf Æ≈ÖdÆç ,x£ôdZgÚ
/¨é ÁúZ¨úg
:¬ú dZ¨õ£Ö Èõ£úgzf
/ q£§æô ‚ç£∫öZ¬ÖZ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
f£≤•úZ gZ ‘à z d¬Ö Õõ¬ºä }£¡†¨¿Ö a£¿â gZ _f£ã ‰õ£úgzf „†Z
y¬ñ f¬•çd ‰Ö „≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò ¨õÚ ’≈à gZ ¨∑Ö , yf£øé 186

22. 0¨é ‹≈ñ¬Ü 1379 Õ≤¡§†dfZ fd ‰≈¢£¥ñ
: £†fÚ Èõ£úgzf
‰õ£úgzf „†Z /}¨ùg £êf ¨ø©õ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
‰Ö m¬ÖÆõ }£ùdZ¨ãf v£§úd ‰Ö z yf£øé 466 f£≤•úZ gZ ‘à
fl†dØú £†Æ≤ú gZ /¨é ‹≈ñ¬Ü 1379 Õ≤¡§†dfZ fd „≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò
, ZÆ•ïZ , Õú£ùZ w£¡ÜZ ‰Ö £†fÚ È†Æ≤ú /d¬Ö Áô¨úg£ç xZfZØôf£ò [Øä ‰Ö
x¬ú£ñ gZ ‹æ™Ü z Áõ¬øì x£ùeZ ’†¬≤Ü ¨≥ñ ‰Ö Æe£òZ Æ≤ú
Õí£πä : gZ ¨¿Üf£§ì £†fÚ x£≈ò£é /¨é ‰•ã£¿é wÆ®õ £Ö£™•úZ
·ò ‘≈¢f ydZØ≈æì z , £ìÎëZ fZgz , Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú £ìÎëZ
/ w¬ø∑öZ Áì¨õ xZ¬¿∑Ö xZÆ¡Ü }Æ•±ôdZd
Æ≤ú w£¡ÜZ ‰Ö 1378 y£õ ¨¿πçZ fd£†fÚ È†Æ≤ú ‰ò ÕçZ —≈ê¬Ü ‰Ö wgÍ
v£†f x¬≈æ≈õ 6 ‰Ö w£∂ú xͬÀ±õ ‰Ö Õú£ùZ , ÕõÆä fl•ù , Æe£òZ
w¬º©õ ‰•πù 2 ¨õ ‰Ö ‰õ£úgzf f£≤•úZ Õ≈쬿øõ z }¨∫ú }ZØâ
gZ Áú£®≈æì £êf £Ö ‰§ä£≥õ ‰†Æ≤ú „†Z ‹≈ñ¬Ü Õæì /d¬Ö y¨†dÆô
}£ñÚ /d¬Ö }Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ ‰Ö ‰µÖZf fd Á§ù≠õ ' ˙õ xÍ£∑ï
˙èZ ·ä yZf „õ Æ∂ú ‰Ö quot; d¬Ö ‰•πô ‰§ä£≥õ xÚ fd Áú£®≈æì £êf
ǨúzÆà xdÆò g£Ö z ‰•é≠ô ‰Ö „•ïf t¬º≤õ }£¡æ•ñ ǨúzÆà ·ä
w£øÜ ¨†£Ö ‰ò ÕçZ 1367 v£ç x£•±Ö£Ü fd Áç£≈ç x£≈úZ¨úg ⁄≈çz wZ¨ìZ
z f£¿ò ÆÖ w¨ñ „≈özZ fd ¨úZ ‰•éZd Õòf£≤õ y¨úzÆà xÚ fd ‰ò Áú£±ò
quot; /¨ú¬é „≈≤ú ‰ú£ã
: ‰¡§â Èõ£ú ‰•πù
, ydZg ‚í£ò ¨øäZ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
‰†Æ≤ú ÿã Ǩ¿ùd ‰õZdZ ‰¡§â /Áºøú yd d¬∑±õ Æ≈ÖdÆç
1379 Õ≤¡§†dfZ fd yf£øé 54 dz¨ä f£≤•úZ gZ ‘à ‰ò d¬Ö ‰´øæé
0¨é ‹≈ñ¬Ü

23. : d£≥•ñZ f£§ãZ Èõ£úgzf
/Æï Á¢£πè ¨øäZ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
Æ≤•¿õ y£õ 7 dz¨ä ‰õ£úgzf „†Z 0Ø≈ãÆ©ç Á±≈ì Æ≈ÖdÆç
1379 Õ≤¡§†dfZ fd „≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò ‰Ö m¬ÖÆõ ⁄†£ñz gZ ‘à z ¨é
}£ø≈ç z Z¨è , £ìÎëZ fZgz : gZ ¨¿Üf£§ì x£≈ò£é /¨é ‹≈ñ¬Ü
xZ¬¿∑Ö xZÆ¡Ü }Æ•±ôdZd ‘≈¢f ydZØ≈æì z ÁõÎçZ }f¬¡øâ
/ w¬ø∑öZ Áì¨õ
: gzÆõZ —§è Èõ£úgzf
/x£†f£®ä ¨≈∑ç v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
‚í£ò ,ÁúZÆ¡Ü £êf ,f£§Ü }¬æì £êÆ≈æì :}Æ≈ÖdÆç }Zf¬é
/ „≈õfÚ „±©õ z Á†£êf ˙∑öZ¨§ì , }f£•ç ¨øäZ , }ƺé
⁄†£ñz v£§úd ‰Ö z yf£øé 397 f£≤•úZ gZ ‘à ‰õ£úgzf „†Z
„†Z /¨é ‹≈ñ¬Ü 1379 Õ≤¡§†dfZ fd „≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò ‰Ö m¬ÖÆõ
df¬õ fd z d¬Ö dZdÆã wzd ‰¡§â ˙ò ÿã Ǩ¿ùd ‰õZdZ ‰õ£úgzf
xZÆ¡Ü y£Ω≤úZd }¬ò ‰Ö m¬ÖÆõ ·¢£±õ z }Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ y¨úzÆà
ÕÀ≈ù ¬¥ì }Æºé ‚í£ò ‰ò ÕçZ }fzÚd£† ‰Ö wgÍ /d¬Ö v£∑ï
/ ¨†dÆô ÕéZdg£Ö ‰•πù ‰ç ¨õ ‰Ö 1378 y£õ Æ≈Ü fd ‰†Æ†Æ©Ü
: quot; Ø†Æ§Ü ‘øé quot; Èõ£ú ‰•πù
/ x£ø†Z ¨õ£ä ˙ì v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è

24. w£ºäZ ‰Ö „≈ù¬Ü '1 : w£¡ÜZ ‰Ö ‰†Æ≤ú „†Z v¬À±õ Ɔ¨õ
„≈ö¬À±õ x¨úZ¬ã Õ±≈¿†¬é '3 Á¡öZ xZƧõ£≈à ‰Ö „≈ù¬Ü '2 wÎçZ
‰Ö „≈ù¬Ü '5 x£Ög tÆÜ wdÆõ £ç£±äZ fl†Æ©Ü '4 ÁõÎçZ Õõ¬ºä
'7 £¡†d¬ã Æ≈î z £¡†d¬ã o¬ê¬õ xdÆò yÆ™±õ '6 ÁõÎçZ w£∂ú
ÁõÎçZ w£∂ú x¨úZ¬ã Áåf¬±ú£ç '8 xZƆZ Áâf£ã Õç£≈ç ‰Ö ‰æøä
z w£≈ñ ‰Ö wdÆõ ¬ìd ' 10 ÁõÎçZ w£∂ú x¨úZ¬ãÆô ‰®¿ºé '9
‰Ö ·•ñ w£¡ÜZ xdg '11 ÁõÎçZ w£∂ú £Ö [£±ä ‰≈π≥Ü z jf¬é
£ì¬§µõ y£ôdZd ‰Ö //// z x£ô¨¿±†¬ú „•≤ò w£¡ÜZ z w£∂ú „≈ö¬À±õ
y£õ feÚ fd w¬ø∑öZ Áì¨õ Ãú£â gZ y¨é d£† £õ£¡ÜZ /¨é f£¥äZ ؆ƧÜ
Ɔ¨õ /¨é ydZd fZÆñ y£ôdZd f£≈•ãZ fd ÕçZ¬ãÆπ≈ò xZ¬¿ì ‰Ö 1380
z Áê£ñ qÆë gZ z ‰øò£©õ 1381 „†dfzÆï fd ‰†Æ≤ú „†Z v¬À±õ
z ¨é w¬º©õ rÎé ‰ÖÆê 74 z xZ¨úg y£õ Õ≤ù ‰Ö ‰π≥¿õ ÕÀ≈ù
/¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü Ø≈ú f¬ò≠õ ȆÆ≤ú
: „¡≈õ Èõ£ú ‰•πù
/¬ö£ñÚ Á∫ú Æ≈ÖdÆç /Á¡æöZ¨§ì £êf v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
‰Ö 1379 x£ÖÚ fd yf£øé 9 f£≤•úZ gZ ‘à ‰†Æ≤ú „†Z
·¢£±õ }Æ≈Ω≈à ‰†Æ≤ú ‹≈ñ¬Ü Õæì /¨é ‹≈ñ¬Ü ‰≈¢£¥ñ Ǭñ f¬•çd
, if¬Ö fZg£Ö , ZdfZz ·≈§ñ gZ }d£≥•ñZ z }fZdZ d£±ï ‰Ö m¬ÖÆõ
/d¬Ö }f£º≈Ö z tÆøô z Í£ò z Îë , gfZ fZg£Ö , ‰ºç fZg£Ö
: x£®úg ¨≈õZ Èõ£ú ‰•πù
/f¬à Áø≈ºä ¨øäZ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
361 f£≤•úZ gZ ‘à x£®úg ¨≈õZ /Áºæõ wZÆ¡Ö Æ≈Öd Æç
}dZgÚ gZ o£ïd , }Z yÆ≈®úg }£¡æ•ñ y¨úzÆà }ÆΩ≈à Õæì ‰Ö yf£øé
v£§ú¨Ö z Á§ù≠õ ' ˙õ }£ùzÆ≈ú Õ≈ö£∑ï ›ä gZ o£ïd z £ì¬§µõ
£ìÎëZ Õí£πä Ǩú£õÆï ydZØ≈æì ·≈ì£øçZ fZ¨ç£à ‡¿ùÆç Õ†£ºé
gZ Æ憎øâfZ }£ñÚ fZ¨ç£à ‡¿ùÆç , x£®úg Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú
dZgÚ y£Ω≤úZd , x£®úg Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú , x£®úg y£ßç ¨éfZ x£ù¨ú£õÆï

25. xz£∑õ }Æπ∑â x£øäf , x£®úg jfzÆà z jg¬õÚ ·ò Ɔ¨õ , ÁõÎçZ
/¨é ‹≈ñ¬Ü 1379 „ø¡Ö fd , x£®úg Z¨¡≤öZ ¨≈ç –≈±Ö y£ôfZÆñ
‰Ö Õú£ùZ w£¡ÜZ ‰Ö f¬à Áø≈ºä ¨øäZ }£ñÚ , ‰†Æ≤ú „†Z v¬À±õ Ɔ¨õ
y£ßç d£¡ú Áù¨ú£õÆï z , xZfZ¨ç£à y£ßç Ǩú£õÆï }¬πè ‚≈äf Á≈©†
„†Z f£ΩúƧã }Æ¡õ ˙ì }£ñÚ „≈¿´øù /¨é ‰•ã£¿é wÆ®õ xZfZ¨ç£à
}£ùzÆ≈ú Èæøä £Ö ‰µÖZf fd ÁéfZØô „•é¬ú Õæì ‰Ö Ø†Æ§Ü fd ‰†Æ≤ú
v£±º† ¨õ z Æ≈Ω•çd Ø†Æ§Ü y£Ω≤úZd ‰Ö fZ¨ñ£øå j£ÖzZ z Áõ£∂•úZ
/¨é ÁúZ¨úg
: wÎçZ x£¡â
‰†Æ≤ú „†Z /}Z ‰¿õ£ã }d£ù v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
‰¿õ£ã }d£ù }Ƨùf ‰Ö Áõ£õZ ÿã }£ùzÆ≈ú gZ Á≤™Ö x£ôfZ
‰Ö £¡ùzÆô z dZÆïZ ›†¬≤Ü z ◊†Æ©Ü w£¡ÜZ ‰Ö wÎçZ x£¡â /ÕçZ }Z
z , ÁõÎçZ }f¬¡øâ ⁄õ z Õ≈¶≈ä ,Õ≈¿õZ ‰≈æì ˘£øìZ [£ºÜfZ
w£∫õ ‰Ö Õú£ùZ „≈¿´øù z xÚ £ç¨∫õ z wÎçZ „≈§õ „†d ‰Ö Õú£ùZ
„†Z ‹≈ñ¬Ü Á∑ñZz ·≈öd /¨é ‹≈ñ¬Ü 1373 y£õ „ø¡Ö fd , }Ƨùf
d£∫•úZ fd ‰ò d¬Ö f¬à Áø≤•©õ ƧòZ ˙ì £Ö }Z ‰§ä£≥õ ^£å ‰†Æ≤ú
Á¿≈øã ÿã £Ö xÚ ÁúZ¬™øù£ú z w£∂ú }Í£Ö ydf „≈ö¬À±õ dƺæøì gZ
/d¬Ö ydÆò gZÆÖZ Áú£¿™ç ,
: Áú¨õ È∑õ£â Èõ£ú ‰•πù
/ Áﬢf ¨ø©õ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
yf£øé 25 f£≤•úZ gZ ‘à ‰†Æ≤ú „†Z /Á¿≈±ä f¬≥¿õ Æ≈ÖdÆç
„≈¿´øù z Áܣ쬧µõ x£≈úZ¨úg ,d£ÖÚ wÆã ]dZ¬ä }Æ≈Ω≈à Õæì ‰Ö
1379 ¨¿πçZ fd , x£§¡Ωú }Zf¬é ÿç¬Ü £Ö£™•úZ YZfÚ gZ Á≤™Ö v£µÖZ
/¨é ‹≈ñ¬Ü

26. : gzÆõZ ‚ñ Èõ£ú ‰•πùzd
/ }fzÍd £êf v¬À±õƆ¨õ / }dÍ¬ï £êÆ≈æì g£≈•õZ Ãä£è
v¬À±õ Ɔ¨õ / Áú£øäf rd£è ‰†Æ†Æ©Ü Ɔ¨õ
x¬≈æ≈õ fl† ‰Ö ‚ñ }Æ•±ôdZd ‚ºä ‰Ö 1379 y£õ Æ¡õ fd ‰†Æ≤ú „†Z
}£¡•≈ö¬À±õ gZ Õ≈õzÆ©õ v£±º† z ‘§ä y£ø≤é , }¨∫ú Èø†Æâ v£†f
/ ¨†dÆô w¬º©õ Áܣ쬧µõ
: x¬ô£ú¬ô Èõ£ú ‰•πù
/f¬à ¨¿øùÆï ‰øë£ï v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
Èõ£úgzf x£ô¨¿úZdÆô gZ Á≤™Ö }f£ºøù £Ö x¬ô£ú¬ô
,f¬à Á¢Îâ £êf ¨≈øä ,d¬¿¡Ö d¬∑±õ x£†£ñÚ Á¿∑† x£ôdZgÚ Æ≥ì
gZ ‘à ‰†Æ≤ú „†Z /¨≤≈õ Æ≤•¿õ £¡†dÆõ Á¥ÜÆõ z Áú£å¬ñ ¨ø©õ
}£¡æ•ñ x£≈ú£ÖÆñ gZ Æπú 35 Áõ£çZ ^£å Õæì ‰Ö yf£øé –¿à f£≤•úZ
‰≈æì ¤≈æ§Ü w£¡ÜZ ‰Ö z , x£≤ïZfg Æè£ú }£ñÚ gZ ·∫ú ‰Ö }Z yÆ≈®úg
y£õ Æ≈Ü fd w£∂ú ÁõÎçZ xͬÀ±õ ‰≈æì ¤≈æ§Ü z Æe£òZ Æ≤ú , w£∂ú
/¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü 1379
/d¬é Áõ Æ≤•¿õ Zd¨®õ ‹≈ñ¬Ü y£õ 32 ¨∑Ö ‰†Æ≤ú „†Z
: quot;اç x£•çƧë quot; Èõ£ú ‰•πù

27. /x£•çƧë }ZƱΩ¿ùÆï ȱç¬õ , g£≈•õZ Ãä£è
i£§ì Æ≈ÖdÆç /}ƺé FZƺé v¬À±õ Ɔ¨õ
1380 y£õ „ø¡Ö fd yf£øé 34 f£≤•úZ gZ ‘à ‰õ£ú ‰•πù „†Z /}¬ç¬õ
‰Ö ‰§ä£≥õ ‰†Æ≤ú „†Z wÆâ /¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü ‰≈¢£¥ñ Ǭñ f¬•çd ‰Ö
£Ö ‰§ä£≥õ gZ ‘à ‰†Æ≤ú „†Z / d¬Ö Õ≈øò£ä gZ _f£ã }£¡•≈≥™é
}£≈ï£õ quot; xZ¬¿ì Õ©Ü ‰ò ·∫•±õ xZdd£≥•ñZ dÆï x£†£úZ¬Ü „±ä Æ•òd
/ d¬øú Õfd Zf d¬ã ˙≈µ∑Ü ‚ºä ¨é Æ≤•¿õ quot; xZƆZ fd }d£≥•ñZ
flú£Ö quot; : d¬Ö ‰•πô d¬ã ȧä£≥õ gZ Á≤™Ö fd dÆï x£†£úZ¬Ü Æ•òd
xZƆZ }gfz£≤ò z Õ∑¿è Æøò , Áºú£Ö ÇÆ¡Ö bÆú ›†Æë gZ }ØòÆõ
Zf }gfz£≤ò z Õ∑¿è Ø≈ú £¡Ü£≈ö£õ „≈Ω¿ç bÆú z ¨¿ºé Áõ Zf
Ù¨õ£ì z ı˚£ì }d£≥•ñZ Áπ™õ x£õg£ç fl† xZƆZ fd /¨¿ò Áõ d¬Ö£ú
y£Ωú x£¿†Z , ¨≈¿ò ‰∂äÎõ £øé E¨¿ò Áõ Ã†Æ™Ü Zf xZƆZ d£≥•ñZ
¨úgZdÆà Áõ Ɔd Zf xÚ wZz , ÕçZ ›ï¬õ Á•∑¿è ‰å ‰ò ¨¿¿ò Áõ
‰Ö ·õ£ì Ɔ¨õ z ydf¬ã Õ≤ôÆÖ f¬ò≠õ Õ∑¿è Ãä£è }£¡ºå £Ü
Á†ZfZd fZgz ‰Ö ¨†£Ö ‰ú£ãf£ò Ãä£è ÆΩ†d qÆë gZ /¨•ïZ Áõ xZ¨úg
£≈ö£õ jfzÆà z jg¬õÚ ‰Ö z Áì£ø•âZ „≈õ∆Ü x£õg£ç , }fZdÆ¡é ,
Zf ¨≈ö¬Ü gZ ·è£ä d¬ç Áõ£øÜ , „≈Ω¿ç lfZ¬ì ‰øù „†Z z /dgZdÆßÖ
, ‰•±ºéfz Õ∑¿è z ¨†Ú Áõ fd £à gZ fZd ‰ú£ãf£ò z ¨∑æÖ Áõ
}¬ñ ՆƆ¨õ £Ö Õ∑¿è fl† ÆôZ v£ä /¨¿ò Áõ d£†g Zf xZf£º≈Ö
z wZz £µìZ Æ≈ã£Ü z Áºú£Ö ÇÆ¡Ö bÆú v¬î b£é z ¨•±†£Ö £àÆç ¨úZ¬•Ö
Áõ ‰òÆ∑õ dfZz Áú£ôfg£Ö fZgz , ¨¿º≤Ö Zf „≈Ω¿ç £≈ö£õ ÕãZdÆà
fZd ‰ú£ãf£ò , Õ∑¿è xÚ È≈özZ dZ¬õ ZdfZz xdÆò o¬¿øõ £Ö z d¬é
‰∑âZÆõ fZg£Ö ‰Ö d¬ã È≈özZ dZ¬õ ¨†Æã }ZÆÖ £Ü ¨¿ò Áõ f¬§®õ Zf
jd¬ç Áõ£øÜ ‰≈özZ dZ¬õ }ZÆÖ ÆÖZÆÖ ¨¿å }£¡Ö ÕãZdÆà £Ö z ¨¿ò
„†Z d£≥•ñZ Ã†Æ™Ü gZ £¡úÚ q¨ù /d¬é Õ±ºéfz z dzÆÖ „≈Ö gZ
‰Ö Á•πú }£ùfÍd £Ü ÕçZ xÚ „•éZ¨¡Ωú ˘¬≥©õ flÜ , Õºæøõ
}£ùÍ£ò z ¨ézÆπÖ Õπú xZƆZ Á¿∑† , d¬é ·†¨§Ü Á•≤ôÆÖ }£ùfÍd
£¡úÚ , ‰µÖZf „†Z fd z ¨¿ò }fZ¨†Æã _f£ã gZ Zf d¬ã g£≈ú df¬õ
ÁúZƆZ £Ü ¨¿ézÆπÖ Æ•úZÆô Zf d¬ã }£ùÍ£ò y¨†Æã xZgfZ Zf Õπú
Zf }d£≥•ñZ Áø¿¡â }£≈ï£õ Î≈º≤Ü „†Z /¨ú£øÖ Æ≈∫ï ‰≤≈øù
fzÆõ ‰Ö 1327 v£ç gZ Á•≈æõ ¨¿å }£¡•òÆé z Áú£¡â }fZd ‰†£õÆç
/quot; ¨úZ ydfzÚ d¬â¬Ö
/dÆò f£ò ‰Ö ozÆé Zd¨®õ ‹≈ñ¬Ü v£±º† gZ ¨∑Ö ‰†Æ≤ú „†Z
: quot; x£≈¿Ö quot; ‰õ£úgzf
¨∑Ö ‰†Æ≤ú „†Z / ÁïÆéZ „±©õ }£ñÚ v¬À±õ Ɔ¨õ
£ì¬§µõ y£ôdZd f¬•çd ‰Ö 1381 Õ≤¡§†dfZ fd yf£øé 55 f£≤•úZ gZ

28. /¨é ‹≈ñ¬Ü
: quot;xZƆZ x£•±æô quot; ‰õ£úgzf
}¬¥ÜÆõ ¨≈∑ç Áê£ñf¬•çd ‰Ö Á∑™ú ‹èÚ xZgzÆï v¬À±õ Ɔ¨õ
£õ£¡ÜZ /¨é ‹≈ñ¬Ü £ì¬§µõ y£ôdZd ‘≈¢f
‰ì£éZ , Áõ¬øì Õπì qÎã Ɔz£≥Ü z Ãö£µõ ^£å : gZ ¨¿Üf£§ì ydfZz
/ ⁄ñZz qÎã Ãö£µõ z £∑†£é f£≤•úZ , w£∂ú ‰≈æì ¤≈æ§Ü , Zƺ¿õ
fd yf£øé 15 f£≤•úZ gZ ‘à xZƆZ x£•±æô ‰õ£úgzf ‰ò ÕçZ Á¿•πô
: gZ ¨úd¬Ö f£§ì ‰†Æ≤ú „†Z x£ô¨¿úZdÆô / ¨é ‹≈ñ¬Ü 1381 f¬†Æ¡é
, Áø≈ùZÆÖZ wZÆ¡Ö , ‘º≈Ö ˙ì , }fe¬Ö £êf ¨ø©õ , x£≈ôfØÖ „≈õZ
‰•™†f £¿ìf , f¬à Á±õ£ã d¬∑±õ , Áò¬§ç „≈≤ïZ , Áú£ùZÆï d¬ø©õ
/ Zf£ôg£ç „±©õ¨ø©õ z f¬à Á∫Ü ¨≈äz , xZÆô
:quot;dZgÚ quot; ‰õ£úgzf
yhZ Á¿±©õ f¬•çd ‰Ö x£†f£•™õ „≈±ä v¬À±õ Ɔ¨õ
z xZÆ¡Ü }Æ•±ôdZd (Õ†£ºé yÆ∫ï 37 £Ö ) w¬ø∑öZ Áì¨õ xZ¬¿ì ‰Ö }Z
£Ö¬≥õ gZ ‹æ™Ü w£¡ÜZ ‰Ö ÁõÎçZ d£éfZ z ‡¿ùÆï fZgz ¨≈¢£Ü £Ö
^£å wÆâ ‰Ö dZgÚ ‰õ£úgzf /¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü ˙õ Õ≈¿õZ ˘£ì }Zf¬é
‰≈ìÎëZ z x£¡πèZ ‰∑øâ w£õZ }Æù£ë „†¨öZ vÎâ ¨≈ç }£π∑•çZ „•õ
d¬Ö y¨é Æ≤•¿õ }Æù£ë ‰õ£ú }Z¬•©õ gZ Õ†£øä fd ‰ò Á†£ù
/¨é Æ≤•¿õ y£ø≤é ¨õ ‰Ö £¡¿Ü ‰†Æ≤ú „†Z / ¨†dÆô ·≈µ∑Ü

29. : gzf¬ú Èõ£úgzf
/}d£õZdÆ≈õ „±©õ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
, Áº≈ú£ã }d£ù , f¬à y¨¿îfZ ‚†Æò , }¨§ì i£§ì : }Æ≈ÖdÆç }Zf¬é
}£ù ‰õ£úgzf ÿã Ǩ¿ùd ‰õZdZ ‰õ£úgzf „†Z /////z Áøܣ㠣êf ¨ø©õ
xZÆ¡Ü }Æ•±ôdZd ‘≈¢f ydZØ≈æì / ÕçZ f£¡Ö z Õòf£≤õ Ç¨é ‹≈ñ¬Ü
f¬ò≠õ Èõ£úgzf ‰≈æì ÆÖ Õ†£ºé 300 gZ ’≈Ö w¬ø∑öZ Áì¨õ xZ¬¿ì ‰Ö
yf£øé Æù ·Ö£∫õ fd ‰ò Õπô xZ¬Ü Áõ ÁÜf£§ì ‰Ö / ÕçZ ydÆò aƵõ
x£≈ò£é gZ Á≤™Ö / ÕçZ y¨†dÆô ‚≈∂¿Ü z ‰≈¡Ü Õ†£ºé fl† gZ ’≈Ö ,
}£ø≈ç z Z¨è , x£§¡Ωú }Zf¬é , ‰≈¢£¥ñ Ǭñ : gZ ¨¿Üf£§ì gzf¬ú
///// z xZfZ¨ç£à y£ßç –≈±Ö Õõz£∫õ }zÆ≈ú , ÁõÎçZ }f¬¡øâ
x£òfZ ‰≈æì ¤≈æ§Ü : gZ ÕçZ f£§ì ‰õ£úgzf „†Z v¬À±õ Ɔ¨õ £õ£¡ÜZ
x£ùeZ ’†¬≤Ü ¨≥ñ ‰Ö Æe£òZ Æ≤ú , xͬÀ±õ ‰Ö „≈ù¬Ü z w£∂ú
z o£ïd , [Æî ‡¿ùÆï –†zÆÜ , Á¿†d £ç¨∫õ ‰Ö „≈ù¬Ü , Áõ¬øì
ÁÜ£Ö£™•úZ £πæ™Ü , Ãù≠õ z w£∂ú £Ö ¨ú£∑õ z ‹ö£™õ dZÆïZ gZ Õ†£øä
z j£ÖzZ z veZfZ Æ≈¡µÜ , k£ã Á†Z¨†¨ú£ò ‰≈æì Ã†Æ™Ü ¨≥ñ ‰Ö
/ Áâf£ã Õç£≈ç ‰≈æì wZ¨ñZ
: gZ ¨¿Üf£§ì w¬ø∑öZ Áì¨õ Æ∂ú gZ Æe£òZ Æ≤ú dfZ¬õ gZ Á≤™Ö
Æ•òd ÕéZdg£Ö ,xÚ Ã†Æ™Ü z }Æ∂•¿õ }£ñÚ vØ¿õ ‰Ö ‚⣡Ü
x£¿™ç _fd , ‰∑õ£â Èõ£úgzf ˙≈µ∑Ü , 1376 v£ç fd }d؆ ‚≈ùZÆÖZ
⁄øâ fd y£ßç ·ò Ǩú£õÆï }¬πè ‚≈äf Á≈©† fZdÆç Ø≈õÚ¨†¨¡Ü
}Z yÆ≈®úg }£ù ·•ñ , xZf£Ωú ‰õ£úgzf ‰≈æì xZfZ¨ç£à y£ßç x£ù¨ú£õÆï
y£ßç Ãú£â gZ x£†¬®≤úZd [£ìfZ }ZÆÖ xZÆ¡Ü y£Ω≤úZd fd }gZ¨úZÆ≈Ü ,
¨†¨é ‚â£¡Ü , ( ‰∑øâ g£øú Õí£πä }zÆ≈ú ) }¨¡˚Z f£≥úZ
y£Ω≤úZd x£†¬®≤úZd ⁄ø®Ü ‰Ö f£≤ï }£¡ùzÆô z jf¬é ¨ê }£ùzÆ≈ú
//// z ؆ƧÜ
Õ ‰øÜ£ã 1380 y£õ ¨¿πçZ fd gzf¬ú Èõ£úgzf v¬À±õ Ɔ¨õ Èøò£©õ
zd z y£ø≤é : ¨é fd£è }z }ZÆÖ w£ºäZ „†Z 1381 Õ≤¡§†dfZ fd z
}£ù Õ≈ö£∑ï gZ Õ≈õzÆ©õ v£ç f£¡å , }ƆØ∑Ü ‘§ä gzf
gZ Õ≈õzÆ©õ y£ø≤é z }¨∫ú }ZØâ x£õ¬Ü 200000 , Áܣ쬧µõ
y£ø≤é xZfzd w£øÜZ gZ ¨∑Ö ÕçZ Á¿•πô / ‰õ£úgzf „†Z f£≤•úZ
„†Z d¨®õ Õ≈ö£∑ï gZ1381 y£õ }d fd £ì¬§µõ y£ôdZd , Õ≈õzÆ©õ
, dfzÚ ·øì ‰Ö Õ∑ú£øõ ‰õ£úgzf
: x£≈Ö Èõ£úgzf
/f¬à Áø≤•©õ ƧòZ ˙ì v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
d¬Ö quot;wÎçquot; y¨é ‹≈ñ¬Ü Èõ£úgzf ÿã Ǩ¿ùd ‰õZdZ ‰õ£úgzf „†Z

30. y∞†z y£ôdZd ÿç¬Ü 1379 y£õÆ≈Ü fd yf£øé 156 f£≤•úZgZ ‘à ‰ò
fd £ì¬§µõ Á∑ø®•çd ˙≈µ∑Ü v£§úd ‰Ö /¨é ‹≈ñ¬Ü Õ≈ú£äzf
‰Ö Zf }dZdÆã wzd £ì¬§µõ Õ≈ö¬À±õ quot; x£≈Ö quot; 1379 Õ≤¡§†dfZ
/ÕéZd jzd
:dZgÚ ›ë£¿õ Èõ£úgzf
/ Á¢Z¨ï y£¿à xZd؆ £êf ¨ø©õ v¬À±õ Ɔ¨õ z g£≈•õZ Ãä£è
gZ ¨∑Ö z ¨é Æ≤•¿õ v£±º† dz¨ä ‰õ£úgzf „†Z
gZ /¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü 1379 Õ≤¡§†dfZ fd „≈öÆÖ ‘úZÆπ¿ò }£ùdZ¨ãf
‰†Æ≤ú „†Z x£≈ò£é /d¬Ö Áô¨úg£ç xZfZØôf£ò [Øä ‰Ö fl†dØú £†Æ≤ú
}£ø≈çz Z¨è , Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú £ìÎëZ Õí£πä : gZ ¨úd¬Ö f£§ì
z xZÆ¡Ü Áõ£∂ú }ZÆçdZd , Áõ£∂•úZ }zÆ≈ú , ÁõÎçZ }f¬¡øâ
}f¬Ü£º†f£ò ^£å gZ d¬Ö f£§ì ‰õ£úgzf wÆâ / x£•çdZd Ǩ¿†£øú
f¬Ü£º†f£ò „†Z fd }d؆ a£§≥õ d¬≤≈õ ‰•πô ‰ò quot; a£±øÜ d£•çZ quot; w£¿Ö
/ ÕçZ y¨é ‰•ïÆô Æ™±øÜ ‰Ö
: ¬ú £≈ä ‰õ£úgzf
f¬Ü£º†f£ò fl† ^£å wÆâ ‰Ö , }Z ‰¿õ£ã }d£ù ˘¬À±õ Ɔ¨õ ‰Ö
y£ôdZd f¬•çd ‰Ö £º†ÆõÚ fd ’≈à v£ç 65 ‰Ö ›æ∑•õ
ÕçZ Áì¨õ y£ôdZd / ¨†dÆô ‹≈ñ¬Ü 1381 y£õ }d fd Õ≈ú£äzf y∞†z
£êÆ≈æì ‰ò ÕçZ Á¿•πô / ÕçZ Á¿≈øã ‰≈§é yÆ≤•¿õf¬Ü£º†f£ò ‰ò
, f¬Ü£º†f£ò „†Z [£™•úZ wÆâ ‰Ö ‰õ£úgzf „†Z ‰†Æ†Æ©Ü ¬¥ì ÁñZÆéZ
}dZÆπúZ v¬æç fd gzf 53 ¨õ ‰Ö z Æ≈Ω•çd £ìÎëZ fZgz ÿç¬Ü
: x¬´øù xZf£ΩúƧã z ‰†Æ†Æ©Ü }£¥ìZ Ɔ£ç „≈¿´øù / ¨é }fZ¨¡Ωú
a£≈ç , Áπ©≥õ „±©õ , ‚æ±õ „≈±ä ,}¨øäZ x£øäf , Á¿†zØñ ¨≈øä
Á†¬âg£Ö df¬õ Õ≈ú£äzf y∞†z y£ôdZd ÿç¬Ü , ‘øé ¨õ£ä z Á†£êf
/ ¨¿•ïÆô fZÆñ ¨˚Z ·†¬ë z „≈Ω¿ç }£ù

31. : [¬¿â ‰¿≈¢Ú ‰õ£úgzf
( ÁõÎçZ }Zf¬é ‘æ®õ y¨¿†£øú ) ÆïdZd ¨ø©õ ˘¬À±õ Ɔ¨õ ‰Ö
‘≈¢f }¬¥ÜÆõ ¨≈∑ç Áê£ñ f¬•çd ‰Ö
‘à ‰õ£úgzf „†Z / ¨é ‹≈ñ¬Ü w£∂ú ‰≈æì ¤≈æ§Ü w£¡ÜZ ‰Ö 1410 ‰§∑é
xz£∑õ }Z yhZ Á¿±©õ Õ†£ºé Õæì ‰Ö yf£øé Õπù f£≤•úZ gZ
ÆΩ†d Õ†£ºé df¬õ 14 z w¬ø∑öZ Áì¨õ xZ¬¿ì ‰Ö xZÆ¡Ü }Æ•±ôdZd
/ ¨†dÆô ·≈µ∑Ü
: ‫ﺗﻠﻔﻦ ﻭ ﺁﺩﺭﺱ ﻫﺎﯼ ﺗﻤﺎﺱ ﺑﺎ ﮐﻤﻴﺘﻪ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ – ﺳﻮﺋﺪ ﺑﻘﺮﺍﺭ ﺯﻳﺮﻧﺪ‬
K.F.M.R.I
BOX 5047
165 10 Hasselby
sweden
‫ﺁﺩﺭﺱ ﭘﺴﺖ ﺍﻟﮑﺘﺮﻭﻧﻴﮑﯽ‬
defakomite@yahoo.se
‫ﺁﺩﺭﺱ ﭘﺴﺖ ﺍﻟﮑﺘﺮﻭﻧﻴﮑﯽ ﺟﺪﻳﺪ‬
info@komitedefa.org
: ‫ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻤﺮﺍﻩ‬
0046-07041245000
www.komitedefa.org ‫ﺁﺩﺭﺱ ﺳﺎﻳﺖ‬