dtd

1. THUOÁC ÑIEÀU TRÒ ÑAÙI
THAÙO ÑÖÔØNG (ÑÖÔØNG
UOÁNG)
DSNT. Ñaëng Nguyeãn Ñoan
Trang

2. SINH BEÄNH HOÏC ÑAÙI THAÙO
ÑÖÔØNG TYPE 2

3. SINH BEÄNH HOÏC ÑAÙI THAÙO
ÑÖÔØNG TYPE 2
Giaûm chöùc naêng teá baøo beta do di truyeàn
vaø/hoaëc ñeà khaùng Insulin
Taêng ñöôøng huyeát nheï
Maäp phì
Ñeà khaùng Insulin
Teá baøo β hoaït
ñoäng keùm hieäu
quaû
ÑAÙI THAÙO ÑÖÔØNG
Yeáu toá moâi
tröôøng

4. CAÙC NHOÙM THUOÁC ÑIEÀU TRÒ ÑAÙI THAÙO
ÑÖÔØNG TYPE 2 (ÑÖÔØNG UOÁNG)
 Kích thích tieát Insulin töø teá baøo β tuïy
 Taêng nhaïy caûm vôùi Insulin taïi moâ söû
duïng
 ÖÙc cheá haáp thu glucose töø ruoät non
- Nhoùm Sulfamide haï ñöôøng huyeát (Sulfonylurea)
- Nhoùm Glinide
- Nhoùm Biguanides
- Nhoùm Thiazolidinedione
- Benfluorex
- Nhoùm öùc cheá enzyme α-glucosidase
- Caùc thuoác laøm giaûm di chuyeån thöùc aên xuoáng ruoät

5. VÒ TRÍ TAÙC DUÏNG CUÛA CAÙC THUOÁC TRÒ
ÑTÑ TYPE 2

6. CAÙC NHOÙM THUOÁC KÍCH THÍCH
TIEÁT INSULIN TÖØ TEÁ BAØO β
TUÏY

7. NHOÙM
SULFONYLUREA
 Cô cheá :
Kích thích teá baøo β tuïy taïng tieát insulin
 Döôïc ñoäng hoïc :
Chuyeån hoùa qua gan, ñaøo thaûi qua gan, thaän. Qua ñöôïc nhau
thai.
→Thaän troïng ôû beänh nhaân coù beänh lyù gan thaän, ñaëc bieät
ôû ngöôøi cao tuoåi.
→Khoâng duøng cho phuï nöõ coù thai.

8. NHOÙM
SULFONYLUREA
Phaân bieät giöõa caùc theá heä
Sulfonylurea :
Theá heä 1 Theá heä 2 Theá heä 3
-Haøm löôïng tính
baèng ñôn vò gam
-Phaûi duøng nhieàu
laàn/ngaøy
-Hoaït löïc haï
ñöôøng huyeát töông
ñoái yeáu
-Haøm löôïng tính
baèng ñôn vò
miligam
-Phaûi duøng nhieàu
laàn/ngaøy
-Hoaït löïc haï
ñöôøng huyeát
maïnh
-Haøm löôïng tính
baèng ñôn vò
miligam
-Chæ duøng
1 laàn/ngaøy
-Hoaït löïc haï
ñöôøng huyeát
maïnh

9. NHOÙM
SULFONYLUREA
Phaân bieät giöõa caùc theá heä
Sulfonylurea :
Theá heä 1 Theá heä 2 Theá heä 3
-Khoâng coù caùc
taùc ñoäïng ngoaøi
tuïy
-Thöôøng gaây haï
ñöôøng huyeát
naëng
-Nhieàu taùc duïng
phuï vaø dò öùng
-Khoâng coù caùc
taùc ñoäïng ngoaøi
tuïy
-Ít khi gaây haï
ñöôøng huyeát
naëng
-Ít taùc duïng phuï
vaø dò öùng
-Taùc ñoäng ngoaøi
tuïy ñaùng keå
-Ít khi gaây haï
ñöôøng huyeát
naëng
-Ít taùc duïng phuï
vaø dò öùng

10. NHOÙM
SULFONYLUREA
Haøm
löôïng
(vieân)
Khaû
naêng
haï ÑH
T ½
(giô
ø)
Thôøi
gian taùc
duïng
(giôø)
Lieàu/ngaøy
THEÁ HEÄ 1
Tolbutamide
(Dolipol,Orinase)
Carbutamide
(Glucidoral)
Chlorpropamid
e (Diabineøse)
500mg
500mg
250mg
4-6
40
36
6-12
nhieàu
ngaøy
60
1000mg-
3000mg
100mg- 500mg
100mg- 500mg

11. THEÁ HEÄ 2
Gliclazide
(Diamicron,
Predian)
80mg
30mg *
Trung
bình
10- 12 6-12 1-4v
1-4v
Glibornuride
(Glutril)
25mg Trung
bình
8-12 8-12 0,5- 4v
Glipizide
(Minidiab)
5mg Trung
bình
3-5 12-14 0,5-4v
Glibenclamide
(Daonil)
5mg, 2,5mg,
1,25mg
Maïnh 5 16-24
≥ 24 **
1-4v
THEÁ HEÄ 3
Glimepiride
(Amarel)
1-2-3-4mg Maïnh 5 24-48-60 1-6mg
8mg
Haøm
löôïng
(vieân)
Khaû
naêng
haï ÑH
T ½
(giôø)
Thôøi
gian
taùc
duïng
(giôø)
Lieàu/ng
aøy

12. NHOÙM
SULFONYLUREA
 Taùc duïng phuï :
- Haï ñöôøng huyeát quaù möùc (taùc duïng caøng daøi, nguy cô
haï ñöôøng huyeát caøng cao)
- Taêng caân
- Da : hoàng ban ña daïng
- Haï natri maùu khi uoáng Chlorpropamide
- Hieäu öùng antabuse khi uoáng Chlorpropamide

13. NHOÙM
SULFONYLUREA
 Löu yù :
- Thöôøng uoáng tröôùc böõa aên (khoaûng 30 phuùt)
- Caùc thuoác coù thôøi gian baùn huûy ngaén (nhö Tolbutamide)
neân uoáng ngay tröôùc caùc böõa aên.
- Ñoái vôùi daïng thuoác phoùng thích chaäm (Gliclazide 30mg MR) :
neân uoáng duy nhaát 1 laàn/ngaøy vaøo buoåi aên saùng hay ngay
tröôùc böõa aên saùng.
- Duøng laâu ngaøy giaûm hieäu quaû khoaûng 10 % moãi naêm

14. NHOÙM GLINIDE
 Cô cheá :
Kích thích teá baøo β tuïy taïng tieát insulin nhöng gaén leân caùc
thuï theå khaùc vôùi thuï theå SU.
 Löu yù :
- Duøng ngay tröôùc böõa aên hay 15-30phuùt tröôùc böõa aên
- ONE MEAL-ONE DOSE, NO MEAL-NO DOSE
Bao goàm : Repaglinide (NOVONORM), Methiglinide, Nateglinide
- Coù theå keát hôïp vôùi Metformin hay TZD.

15. CAÙC NHOÙM THUOÁC LAØM TAÊNG
NHAÏY CAÛM VÔÙI INSULIN TAÏI MOÂ
SÖÛ DUÏNG

16. NHOÙM BIGUANIDES
Hieän chæ coøn söû duïng Metformin (GLUCOPHAGE)
 Cô cheá :
- Taêng söï nhaïy caûm vôùi insulin ôû moâ ngoaïi bieân
- ÖÙc cheá quaù trình taân taïo ñöôøng taïi gan
- Ngoaøi ra, thuoác coøn coù khaû naêng caûi thieän chuyeån hoùa
lipid
 Döôïc ñoäng hoïc :
- Chuyeån hoùa gaàn nhö hoaøn toaøn taïi gan.

17. NHOÙM BIGUANIDES
 Taùc duïng phuï :
- Nhieãm toan acid lactic
 Löu yù :
- Khoâng gaây haï ñöôøng huyeát quaù möùc vaø khoâng laøm
leân caân → öu tieân söû duïng ôû beänh nhaân beùo phì.
- Khoâng duøng cho bn suy thaän vaø suy teá baøo gan naëng.
- Thaän troïng treân caùc ñoái töôïng : suy tim sung huyeát, nghieän
röôïu, nhieãm toan chuyeån hoùa
- Duøng moät mình hay phoái hôïp (sulfonylurea, acarbose, insulin),
uoáng trong hoaëc sau khi aên

18. NHOÙM THIAZOLIDINEDIONE (TZD)
 Cô cheá :
- ↓ taïo glucose ôû gan
Bao goàm : Pioglitazone (ACTOS), Rosiglitazone (AVANDIA),
Englitazone
- ↑ nhaïy caûm vôùi insulin, ↓ ñeà khaùng insulin
- ↓ ñöôøng huyeát, ↓ triglyceride, ↑ HDL-cholesterol
 Thaän troïng :
- ↓ taïo glucose ôû gan
- Phuï thuoäc söï hieän dieän cuûa insulin ñeå hoaït ñoäng

19. NHOÙM THIAZOLIDINEDIONE (TZD)
 Löu yù :
- Taùc duïng phuï hay gaëp nhaát laø phuø neà, coù theå ñöa ñeán
suy tim sung huyeát → choáng chæ ñònh cho bn suy tim ñoä III vaø
ñoä IV theo phaân loaïi cuûa NYHA.
- Neân thöû chöùc naêng gan trong thôøi gian môùi ñieàu trò. Neáu
transaminase taêng gaáp 2,5 laàn → choáng chæ ñònh
- Coù theå phoái hôïp thuoác vôùi sulfonylurea, insulin
- Duøng 1 laàn/ngaøy, trong hoaëc ngoaøi böõa aên
- Choáng chæ ñònh ôû bn ÑTÑ type 1

20. BENFLUOREX
 Cô cheá :
Bieät döôïc : MEDIATOR, MEDIAXAL
- Taêng nhaïy caûm vôùi insulin ôû moâ ngoaïi bieân, giaûm
triglyceride
- Khoâng coù nguy cô gaây haï ñöôøng huyeát
 Löu yù :
- Söû duïng thuoác khi beänh nhaân khoâng dung naïp Metformin
- CCÑ : vieâm tuïy maõn
- Duøng thuoác nhieàu laàn/ngaøy sau caùc böõa aên

21. CAÙC NHOÙM THUOÁC ÖÙC CHEÁ
HAÁP THU GLUCOSE TÖØ
RUOÄT NON

22. NHOÙM ÖÙC CHEÁ MEN α-
GLUCOSIDASE
 Cô cheá :
- Öùc cheá α-amylase vaø α-glucosidase trong oáng tieâu hoùa → laøm
chaäm bieán ñoåi carbohydrate thaønh glucose → chaäm haáp thu
glucose
 Taùc duïng phuï :
Chuû yeáu ôû ñöôøng tieâu hoùa: sình buïng, ñaày hôi, tieâu chaûy
Bao goàm : Acarbose (GLUCOBAY), Voglibose (BASEN), Miglitol

23. NHOÙM ÖÙC CHEÁ MEN α-
GLUCOSIDASE
Caùc beänh lyù daï daøy-ruoät gaây keùm haáp thu, caùc beänh lyù
taêng taïo gas trong ñöôøng tieâu hoùa, loeùt ruoät
 Choáng chæ ñònh :
Duøng thuoác ngay khi baét ñaàu aên
 Löu yù :

24. THUOÁC LAØM GIAÛM DI CHUYEÅN
THÖÙC AÊN XUOÁNG RUOÄT
Pramlintide (SYMLIN)
Taùc duïng: keùo daøi thôøi gian laøm troáng daï daøy,
öùc cheá tieát glucagon
Daãn chaát cuûa amylin, 1 hormone coù taùc duïng töông
töï insulin.

25. THUOÁC LAØM GIAÛM DI CHUYEÅN
THÖÙC AÊN XUOÁNG RUOÄT
Pramlintide (SYMLIN)
- Ñöôïc khuyeán caùo söû duïng chung insulin.
- Laø thuoác duy nhaát ñöôïc FDA chaáp thuaän cho söû
duïng treân bn ÑTÑ type 1 beân caïnh insulin.
- Coù taùc duïng laøm giaûm caân
- Duøng tieâm döôùi da tröôùc moãi böõa aên
- Coù nhieàu taùc duïng phuï treân ñöôøng tieâu hoùa

26. SU Meg Met Ros Pio AGI
Giảm FPG PPG FPG FPG FPG PPG
↓ HbA1c 1.0-
2.0%
1.1% 1.4% 0.1-0.7% 0.3-0.9% 0.5-0.1%
↓ FPG
(mg/dL)
40-60 30.3 53 25-55 20-55 20-30
↓ PPG
(mg/dL)
--- 56.5 --- --- --- 20-74
Bắt đầu
td
Phuùt
-giờ
ngay 3-5 ngày
(FPG)
~ 16
tuần
~ 16
tuần
ngay
SU = sulfonylurea; Meg = meglitinide; Met = metformin; Ros = rosiglitazone;
Pio = pioglitazone; AGI = alpha-glucosidase inhibitor

27. HÖÔÙNG NGHIEÂN CÖÙU MÔÙI
Sinh beänh hoïc cuûa ÑTÑ type 2:
-Suy giaûm chöùc naêng teá baøo beta
-Ñeà khaùng insulin ôû moâ ngoaïi vi
-Khoâng kieåm soaùt ñöôïc möùc glucagon sau aên ⇒
taêng saûn xuaát glucose ôû gan
(Theo 1 soá baùo caùo töø ADA, 6/2006)

28. HÖÔÙNG NGHIEÂN CÖÙU MÔÙI
+ GLP-1 (Glucagon-like peptide 1):
-Hormone incretin tieát ra töø oáng daï daøy-ruoät

29. HÖÔÙNG NGHIEÂN CÖÙU MÔÙI
+ Vai troø cuûa GLP-1 (Glucagon-like peptide 1):
-Kích thích tieát insulin phuï thuoäc glucose
-ÖÙc cheá tieát glucagon
-Giaûm toác ñoä laøm roãng daï daøy
- Ñöa glucose vaøo trong teá baøo moâ ngoaïi vi phuï thuoäc
insulin
-Xuùc tieán caûm giaùc no
-Taêng khoái löôïng teá baøo beta

31. HÖÔÙNG NGHIEÂN CÖÙU MÔÙI
+ Nhöôïc ñieåm cuûa GLP-1
⇒ Taïo ra chaát gioáng GLP-1 coù taùc duïng daøi vaø ñeà
khaùng vôùi DPP-IV
Thôøi gian baùn thaûi quaù ngaén (90 giaây) vaø bò phaân huû
bôûi enzyme dipeptidyl peptidase (DPP-IV)

32. HÖÔÙNG NGHIEÂN CÖÙU MÔÙI
+ GLP-1 töï nhieân
-Duøng ñöôøng tieâm truyeàn trong nhöõng tröôøng hôïp caàn
tieâm truyeàn insulin nhö hoäi chöùng maïch vaønh caáp hay
taêng ñöôøng huyeát caáp cöùu.

33. HÖÔÙNG NGHIEÂN CÖÙU MÔÙI
+ Chaát “baét chöôùc” GLP-1Exenatide (BYETTA)
-Gioáng 50% GLP-1 töï nhieân ôû ngöôøi
-T1/2 = 10 giôø
- CÑ: Khoâng kieåm soaùt ñöôïc glucose baèng metformin,
sulfonylurea hay caû hai (coøn coù taùc duïng laøm giaûm
caân)
- TDP: Roái loaïn tieâu hoùa, buoàn noân, noân, tieâu chaûy

34. HÖÔÙNG NGHIEÂN CÖÙU MÔÙI
+ Chaát öùc cheá DPP-IV
Sitagliptin
Vildagliptin (GALVUS)

35. MOÄT SOÁ LÖU YÙ VEÀ VIEÄC SÖÛ
DUÏNG CAÙC THUOÁC TIM MAÏCH
TREÂN BEÄNH NHAÂN ÑTÑ

36. DÒCH TEÃ HOÏC
 Nguy cô ñoät quî treân bn ÑTÑ : cao gaáp 2-4 laàn
 Töû suaát tim maïch cao töø 2-4 laàn ôû bn ÑTÑ. Ñaây
laø nguyeân nhaân töû vong cao nhaát cuûa bn ÑTÑ
 ÑTÑ laø nguyeân nhaân daãn ñaàu cuûa suy
thaän : khoaûng 44 % tröôøng hôïp suy thaän moãi
naêm laø do ÑTÑ
 Caùc thuoác tim maïch ñöôïc söû duïng ôû phaàn
lôùn bn ÑTÑ

37. 0
2 5
5 0
7 5
1 00
nguy cô
1
2
3
4
HbA1c
HA
1. Baát kyø söï taêng naøo cuûa
HbA1c hay HA ñeàu laøm taêng
nguy cô bò bieán chöùng maïch
maùu
2. Baát kyø söï taêng naøo cuûa
caû hai ñeàu laøm taêng nguy cô
beänh lyù maïch maùu nhieàu
hôn.
United Kingdom Prospective Study (UKPDS)

38. THUOÁC LÔÏI TIEÅU
- Caùc thuoác lôïi tieåu nhoùm thiazide (tröø indapamide)
vaø lôïi tieåu quai aûnh höôûng ñeán söï chuyeån hoùa cuûa
cô theå gaây taêng lipid huyeát vaø taêng ñöôøng
huyeát.
- Tuy nhieân, vì TLT laøm giaûm tyû leä töû vong ôû bn
cao HA keøm ÑTÑ neân JNC 7 vaãn khuyeán caùo duøng
TLT cho beänh nhaân ÑTÑ type 2 vôùi ñieàu kieän :
- Ñieàu chænh cheá ñoä aên, taêng lieàu insulin
hoaëc thuoác haï ñöôøng huyeát.
- Ñieàu chænh kali huyeát

39. THUOÁC ÖÙC CHEÁ MEN CHUYEÅN
(ACEI) & ÖÙC CHEÁ THUÏ
THEÅ ANGIOTENSIN II (ARB)
Laø caùc thuoác ñöôïc khuyeán caùo haøng ñaàu ôû
beänh nhaân cao HA keøm ÑTÑ (JNC 7) vì moät soá öu
ñieåm sau :
- Khoâng gaây roái loaïn chuyeån hoùa
- Giaûm protein nieäu (laøm chaäm dieãn tieán
daãn ñeán suy thaän ôû beänh nhaân ÑTÑ) neân ñöôïc
xem laø caùc thuoác baûo veä thaän.

40. CAÙC THUOÁC ÖÙC CHEÁ KEÂNH
CALCI
Ñöôïc xem laø löïa choïn thöù 2 sau öùc cheá men
chuyeån vaø öùc cheá thuï theå angiotensin ôû beänh
nhaân cao HA keøm ÑTÑ vì caùc thuoác naøy laøm giaõn
nôû ñoäng maïch tôùi caàu thaän (diltiazem coøn laøm
giaõn nôû ñoäng maïch ñi khoûi caàu thaän), ñoàng thôøi
coù theå ngaên caûn söï phì ñaïi lôùp trung moâ.
Öu tieân söû duïng treân nhöõng beänh nhaân coù keøm
beänh maïch vaønh.

41. CAÙC THUOÁC CHEÏN BETA
Caùc thuoác cheïn β gaây taêng lipid huyeát vaø che
daáu caùc bieåu hieän haï ñöôøng huyeát neân khoâng ñöôïc
öu tieân löïa choïn ôû beänh nhaân ÑTÑ, ñaëc bieät laø
ÑTÑ type 1.
Tuy nhieân, neáu caàn thieát phaûi söû duïng caùc
thuoác naøy : neân löïa choïn caùc β-blocker loaïi coù hoaït tính
cöôøng giao caûm noäi taïi (ISA (+)) nhö Pindolol, carteolol,
acebutolol vì caùc thuoác naøy ít gaây roái loaïn lipid huyeát
vaø ít che daáu caùc bieåu hieän cuûa haï ñöôøng huyeát.

42. HUYEÁT AÙP MUÏC TIEÂU ÔÛ BN
ÑTÑ
- Toát nhaát neân duy trì ôû möùc <120/80 mmHg
- Coù theå chaáp nhaän möùc < 130/80 mmHg (ôû
beänh nhaân ÑTÑ type 1 hay beänh nhaân ÑTÑ type 2
coù bieán chöùng thaàn kinh)

43. LIPID MAÙU MUÏC TIEÂU ÔÛ BN ÑTÑ
 LDL -c < 100 mg/dl (2.6 mmol/l) (không có bệnh TM)
 HDL- c
Nam > 40 mg/dl (1.1 mmol/l)
Nữ > 50 mg/dl (1.3 mmol/l)
 Triglyceride < 150 mg/dl (1.7 mmol/l)
ADA. Diabetes Care 2007.

44. TÌNH HUOÁNG LAÂM SAØNG

45. TÌNH HUOÁNG LAÂM SAØNG 1
- Bn nöõ, 65 tuoåi, phaùt hieän ÑTÑ type 2 ñöôïc 3
thaùng, thaát baïi vôùi cheá ñoä aên kieâng, ÑH ñoùi
250 mg%.
- Bn ñöôïc ñieàu trò vôùi Gliclazide 80mg 2v/ngaøy. Sau
2 ngaøy uoáng thuoác ÑH ñoùi coøn 150mg% nhöng
BN noåi caùc boùng nöôùc nhoû ôû tay chaân, khoâng
ngöùa. XN chöùc naêng gan, thaän bình thöôøng.
- Chaån ñoaùn vaø xöû trí?

46. TÌNH HUOÁNG LAÂM SAØNG 2
Moät beänh nhaân nam, 58 tuoåi, nghieän röôïu maïn tính, vöøa ñöôïc
chaån ñoaùn laø xô gan maát buø. Keát quaû xeùt nghieäm ñöôøng
huyeát = 220 mg%, SGOT = 150 U/l, SGPT = 201 U/l. Haõy löïa choïn
thuoác trò ÑTÑ cho bn naøy vaø phaân tích lyù do :
A- Insulin
B- Rosiglitazone (Avandia)
C- Metformin (Glucophage)
D- Acarbose (Glucobay)
E- Glipizide (Minidiab)

47. TÌNH HUOÁNG LAÂM SAØNG 3
Moät beänh nhaân nam 52 tuoåi, môùi phaùt hieän bò
ñaùi thaùo ñöôøng. Ñöôøng huyeát khi ñoùi = 168 mg%,
ñöôøng huyeát 2 giôø sau aên = 347 mg%.
Beân caïnh cheá ñoä aên vaø vaän ñoäng theå löïc,
nhoùm thuoác naøo laø phuø hôïp nhaát trong tröôøng
hôïp naøy ?