Maikling pagtalakay sa pag-unlad ng panulaang pilipino. Makikita ang mga tao na malaki ang naging ambag sa pag-unlad at pagyabong ng panulaan dito sa Pilipinas
MORPOLOHIYA NG WIKANG AYANGAN: ISANG PAGAARALAJHSSR Journal
ABSTRAK: Ang pag-aaral na ito ay naglalayong mailahad ang palabuuan na sumasaklawsa anyongmorpema
ng wikang Ayangan ng Mayoyao, Ifugao. Ang pananaliksik na ito ay gumamit ng deskriptibongkwalitatibong
disenyo ng pananaliksik kayat ito ay gumamit ng di-binalangkas na pakikipanayamsamgatagatugon na tagalower bahelna ng nasabing lugar. Natuklasan sa pag-aaral na mayroong morpemangsalitang-ugat, morpemang
panlapi, at malimit na morpemang ponema ang wikang Ayangan. May mga salitang- ugat sa wikang Ayangan
na ang salin sa wikang Filipino ay hindi nag-anyong salitang-ugat. May mga salitarinna ang bilang ng pantig ng
salitang-ugat sa wikang Ayangan ay hindi pareho sa bilang ng pantig ng salitang- ugat sa wikang Filipino at ito
ay bise bersa. May mga panlapi sa wikang Ayangan na tinumbasan ngmgapanlapi sa wikang Filipino. Ang mga
panlapi na ginamit sa paglalapi sa mga salitang-ugat para magingmakauri at makangalan na mga salita sa
wikang Ayangan ay pareho na ginamit sa paglalapi sa mga salitang- ugat sa wikang Filipino bilang tumbas ng
mga salita sa wikang Ayangan. Ang paglalaping ginawa sa makauri at makangalan sa wikang Ayangan ay
pareho sa wikang Filipino. Natuklasan din na ang panlaping [in] at [um]ay nagkakaiba ng pusisyon sa mga salita
sa hanay ng makadiwa. Natuklasan din sa pag-aaral na ito na walangsalita sa wikang Ayangan ang may
laguhang paglalapi. Natuklasan din na ang indigenous accent symbol ( ' ) aykumakatawan bilang [ko] at ang
ponemang /m/ naman ay kumakatawan bilang [mo] sa morpemang ponemangwikang Ayangan.
Susing-salita: palabuuan, morpema, wikang Ayangan, lower bahelna, wikang Filipino
Maikling pagtalakay sa pag-unlad ng panulaang pilipino. Makikita ang mga tao na malaki ang naging ambag sa pag-unlad at pagyabong ng panulaan dito sa Pilipinas
MORPOLOHIYA NG WIKANG AYANGAN: ISANG PAGAARALAJHSSR Journal
ABSTRAK: Ang pag-aaral na ito ay naglalayong mailahad ang palabuuan na sumasaklawsa anyongmorpema
ng wikang Ayangan ng Mayoyao, Ifugao. Ang pananaliksik na ito ay gumamit ng deskriptibongkwalitatibong
disenyo ng pananaliksik kayat ito ay gumamit ng di-binalangkas na pakikipanayamsamgatagatugon na tagalower bahelna ng nasabing lugar. Natuklasan sa pag-aaral na mayroong morpemangsalitang-ugat, morpemang
panlapi, at malimit na morpemang ponema ang wikang Ayangan. May mga salitang- ugat sa wikang Ayangan
na ang salin sa wikang Filipino ay hindi nag-anyong salitang-ugat. May mga salitarinna ang bilang ng pantig ng
salitang-ugat sa wikang Ayangan ay hindi pareho sa bilang ng pantig ng salitang- ugat sa wikang Filipino at ito
ay bise bersa. May mga panlapi sa wikang Ayangan na tinumbasan ngmgapanlapi sa wikang Filipino. Ang mga
panlapi na ginamit sa paglalapi sa mga salitang-ugat para magingmakauri at makangalan na mga salita sa
wikang Ayangan ay pareho na ginamit sa paglalapi sa mga salitang- ugat sa wikang Filipino bilang tumbas ng
mga salita sa wikang Ayangan. Ang paglalaping ginawa sa makauri at makangalan sa wikang Ayangan ay
pareho sa wikang Filipino. Natuklasan din na ang panlaping [in] at [um]ay nagkakaiba ng pusisyon sa mga salita
sa hanay ng makadiwa. Natuklasan din sa pag-aaral na ito na walangsalita sa wikang Ayangan ang may
laguhang paglalapi. Natuklasan din na ang indigenous accent symbol ( ' ) aykumakatawan bilang [ko] at ang
ponemang /m/ naman ay kumakatawan bilang [mo] sa morpemang ponemangwikang Ayangan.
Susing-salita: palabuuan, morpema, wikang Ayangan, lower bahelna, wikang Filipino
10. “ang wika ay isang paraan
ng pagbubuo at
pagpapanatili ng mga
ugnayang interpersonal
at panugon sa mga
panlipunang pakikipag-
ugnayan ng tao.”
Target nito na maituro ang
wika bilang pamamaraan
ng pagsimula at
pagpapanatili ng usapan
sa pagitan ng mga
indibidwal.
PANANAW INTERAKSYUNAL
11. Binibigyang-pokus
nito ang semantiko
at komunikatibong
dimensyon ng wika
kaysa sa
katangiang
gramatikal nito.
Pokus nito na matutuhan
ang mga pamamaraan ng
pagpapahayag ng
tungkulin ng
komunikasyon at mga
kategorya ng kahulugan.
PANANAW KOMUNIKATIBO
13. AYON SA UP DIKSYUNARYONG
FILIPINO
Ang lipunan ay tumutukoy sa malaking
pangkat ng mga tao na may karaniwang set
ng pag-uugali, ideya at saloobin, namumuhay
sa isang tiyak na teritoryo at itinuturing ang
mga sarili bilang isang yunit.
14. SPEECH COMMUNITY
Ayon kay Dell Hymes, ito ay ang pangkat ng
mga taong hindi lamang gumagamit ng wika
sa magkatulad na paraan, kundi nababatid
din nila ang mga patakaran at pamantayan
kung paano ginagamit at nauunawaan ang
mga gawaing pangwika.
15. SPEECH COMMUNITY
Sinundan ito ng Labov na nagsasabing
nagkakaroon ng isang speech community
kung may isang pangkat ng mga taong
nagkakaunawaan sa layunin at estilo ng
kanilang pakikipagtalastasan sa paraang sila
lamang ang nakakaalam.
16. SOSYOLINGGWISTIKA
Ito ay isang larangan ng pag-aaral ng wika na
nagsusuri sa pagkakaiba ng wika sa istruktura ng
lipunan.
Naniniwala sila na may varayti ang wikang ginagamit
ng mga tao sa loob ng isang lipunan.
17. Social Dialect/ Sosyolek
Ginagamit na varayti batay
sa uri, edukasyon,
trabaho, edad at iba pang
panlipunang sukatan
REGISTER
IDYOLEK
• Linggwistiko/diyalektal
• Dahilan ng baryasyon:
• Speech communities
• Language
boundaries
2 PANGUNAHING DIMENSYON NG
PAGKAKAIBA NG WIKA
HEOGRAPIKAL SOSYAL
18. PAG-USAPAN SA KLASE
1. Sa paanong paraan ka natuto ng iyong
wika?
2. Ano ang naging impluwensya ng iyong
paligid sa klase ng wikang iyong ginagamit
sa kasalukuyan? Ilahad ang mga detalye.