1. TARİHE GİRİŞ VE TARİH ÖNCESİ TARİH YAZICILIĞININ GEÇİRDİĞİ
DÖNEMLER: AŞAMALAR:
Hikayeci (Nakilci) Tarih: Olaylar hikaye
TARİH: Toplumların geçmişteki yaşayış- biçiminde mübalağalı biçimde ele alınır.
larını, oluşturdukları kültür ve uygarlığı, Sebep-sonuç ilişkisi yoktur.
yer ve zaman göstererek, neden-sonuç Öğretici Tarih (Pragmatik): Olaylardan
ilişkisi içinde belgelere dayanarak ders çıkarmak suretiyle, toplumun ahlak ve
inceleyen ve anlatan bilimdir. karakterini geliştirmeyi amaçlar.
ÖZELLİKLERİ: Kahramanlar ön plana çıkartılır.
Geçmiş olayları inceler. Sosyal Tarih: Olayların duygusal
İnsanlar meydana getirir. yönlerini dikkate almadan açıklayan tarih
Belgelere dayanmalıdır. anlayışıdır.
Yer ve zaman belirtilmeli. Neden-Nasılcı (Bilimsel) Tarih: Olaylar
Sebep-sonuç ilişkisi. sebep-sonuç ilişkisi içinde, neden ve nasıl
Objektif olunmalı. sorularına cevap aranarak incelenir.
Tarihi olaylar tekrarlanamaz(deney- Kronik Tarih: Her yılın olayları,
gözlem yapılamaz). aralarında herhangi bir bağlantı
TARİHİN KAYNAKLARI: gözetilmeden arka arkaya sıralanır.
Yazısız Kaynaklar: Her türlü araç ve Not: Tarih yazıcılığı Hitit krallarının
gereçler, toprak, taş ve kemikten yapılmış tutturduğu yıllıklarla (anal) başlar.
eşyalar, mağara resimleri, kabartmalar,
mezarlar, anıtlar, insan ve hayvan TARİH ÇEŞİTLERİ:
iskeletleri. Zamana Göre: İlkçağ uygarlıkları vs.
Yazılı Belgeler: Kitabe, biyografi, Mekana Göre: Orta Asya Türk Tarihi.
yıllıklar, kitaplar, resmi yazışmalar, Konuya Göre: Siyasi tarih, Kültür tarihi.
mühürler, fermanlar, kanunnameler,
paralar, takvimler, antlaşmalar ve kil TAKVİMLER:
tabletler. Güneş yılı esaslı (Miladi) Takvim
Güneş yılı esaslıdır. 365 gün 6 saat.
TARİHE YARDIMCI BİLİMLER: 4 yılda bir Şubat 29 çeker.(artık yıl)
Arkeoloji: Kazı bilimidir. Tarih öncesi İlk Mısırlılar buldu, Roma geliştirdi
araştırmalarda tarihe yardımcı olan en Başlangıç Hz.İsa’nın doğumu.
önemli bilimdir. 26 Aralık 1925’te T.C. kabul etti.
Etnografya: Öz kültür bilimidir. Ay yılı esaslı (Hicri) Takvim
Epigrafya: Anıt, kitabe bilimidir. Ay yılı esaslıdır.354 gün. Ay’ın Dünya
Paleografya: Eski yazı bilimidir. Tarih etrafında 12 kez dönmesidir.
devirlerini aydınlatmada tarihe yardımcı en Başlangıç hicrettir (622).
önemli bilimdir. Hz. Ömer zamanında kullanılmaya
Nümizmatik (Meskukat): Eski paraları başlandı.
inceler. Türkeler’in Kullandığı Takvimler:
Kronoloji: Zaman ve takvim bilimidir. On İki Hayvanlı Türk Takvimi.
Filoloji: Dil bilimidir. Hicri Takvim.
Diplomatik: Belgeler ve yazışmalar Celali Takvim(Selçuklu sultanı
bilimidir.(Antlaşma ve fermanları inceler). Celalettin Melikşah’a sunuldu).
Antropoloji: Irk bilimidir. Rumi Takvim (XVIII. ve XIX. yy’da
Heraldik: Arma bilimidir. Osmanlı).
Sigilografya: Mühür bilimi. Takvim-i Garbi (XX.yy başlarında
Coğrafya: Yer bilimi. Osmanlıda).
Sosyoloji: Toplum bilimidir. Miladi Takvim (T.C. dönemi).