Dokumen tersebut membincangkan tiga jenis keselamatan utama yang berkaitan dengan elektrik iaitu kejutan elektrik, kebakaran elektrik, dan kecederaan disebabkan peralatan. Ia juga menyenaraikan langkah-langkah pencegahan bagi setiap jenis keselamatan untuk mengelak kemalangan.

2. Melibatkan 3 jenis keselamatan :
1.Kejutan Elektrik
2.Kebakaran Elektrik
3.Kecederaan Disebabkan Peralatan
JENIS - JENIS KESELAMATAN

3. Keselamatan Melibatkan Elektrik
1.Kejutan Elektrik
2.Lecur Disebabkan Elektrik
3.Kebakaran Berpunca Elektrik

4. Kejutan Elektrik
- Terjadi apabila mana - mana anggota badan terdedah kepada arus elektrik
- Tubuh badan manusia merupakan konduktor elektrik yang baik kerana sebahagian besar
tubuh badan manusia terdiri daripada cecair
- Kejutan elektrik boleh terjadi dalam bentuk lemah, sederhana atau teruk
- Kejutan elektrik yang lemah akan meninggalkan kesan kecil seperti sensasi (tingling)
- Kejutan elektrik sederhana mengakibatkan otot mengembang (contract) dan menyebabkan
sukar untuk subjek dijauhkan dari punca kejutan
- Kejutan elektrik yang teruk/kuat akan menyebabkan sesak nafas atau kegagalan jantung
berfungsi

5. Tahap Tindakbalas Arus Kepada Manusia

6. LANGKAH - LANGKAH KESELAMATAN
- Tidak sesekali memegang wayar hidup dengan tangan (tanpa sebarang
perlindungan)
- Buang atau alihkan wayar hidup bagi membantu pesakit yang terkena kejutan
elektrik
- Memakai kasut getah dapat membantu memastikan arus elektrik mengalir keluar
dan tidak terperangkap dalam tubuh badan
- Tidak memasukkan sebarang bentuk bahan logam ke dalam palam suis atau
outlet
- Memastikan soket suis selamat sebelum digunakan
- Pisahkan atau jauhkan peralatan lain yang bersambung dengan peralatan yang
sedang dibaiki
- Putuskan punca bekalan kuasa elektrik sebelum melakukan pemeriksaan

7. Kebakaran Elektrik
- Biasa berlaku apabila terjadi litar pintas berhampiran dengan bahan yang mudah terbakar
- Punca litar pintas pula biasanya adalah disebabkan lebihan beban pada aliran kuasa
- Selain lebihan beban, sambungan yang longgar juga boleh mengakibatkan pemanasan
setempat pada terminal atau plug hingga menimbulkan kesan lecuran
- Selain dari itu, pemasangan yang lemah akibat penggunaan saiz wayar atau fius yang tidak
sesuai juga boleh menyebabkan percikan api.
- Kebocoran arus juga boleh disebabkan kerosakan kabel atau penebat yang tidak berkualiti
atau digigit tikus
- Kebakaran ini merbahaya kerana ia tidak boleh dipadamkan semata - mata dengan
menyimbah air ke atasnya. Penggunaan air akan menyalurkan arus elektrik berkenaan dan
mengakibatkan kemalangan yang lebih serius

8.  Karbon Dioksida - Ianya adalah pemadam api kelas ‘’BC’’ dan boleh
digunakan untuk kebakaran elektrik dan kebakaran biasa.
 Kimia Kering - Pemadam api jenis ini adalah jenis ‘ABC’ atau jenis
‘BC’ dan sesuai untuk kebakaran elektrik. Namun begitu ia akan
menyebabkan kemusnahan pada peralatan yang disembur dan kurang
popular di kalangan pekedai elektrik.
 Gas Halon - Ianya adalah pemadam api jenis ‘BC’ dan sesuai untuk
kebakaran elektrik serta tidak merosakan peralatan. Namun begitu
ianya mengeluarkan CFC (Chlorofluorocarbon) iaitu gas yang
berupaya menghakis lapisan ozon.
Kebakaran elektrik boleh diatasi dengan
menggunakan alat pemadam api jenis:

11. LANGKAH - LANGKAH KESELAMATAN
- Menggantikan sambungan yang lama atau rosak
- Mendapatkan khidmat dari individu yang berkelayakan bagi perkhidmatan penyambungan
elektrik
- Mematikan suis apabila tidak digunakan atau apabila terbau/melihat asap kesan terbakar
- Melaporkan sebarang kerosakan (kabel terdedah/penebat rosak/outlet atau suis yang short)
dengan kadar segera
- Tidak membuat penyambungan berlebihan (outlet/jump)
- Menggunakan peralatan elektrik dengan kuasa watt yang sewajarnya
- Memasang fault circuit interrupter

13. Punca - Punca Kemalangan Disebabkan Elektrik
- Sambungan wayar lama
- Sambungan elektrik terdedah tanpa trunking/piping/conduit
- Bahan mudah terbakar yang terdedah atau berhampiran dengan punca kuasa
- Sambungan wayar yang tidak kemas
- Kualiti wayar yang rendah
- Tiada perancangan saluran penyambungan yang baik
- Kekurangan perkakasan kecemasan (Emergency Stop button atau 3-pronged outlet)

14. Kecederaan Disebabkan Peralatan
- Mengoperasikan peralatan atau perkakasan tanpa kebenaran atau pengawasan
- Penggunaan atau pengendalian peralatan yang tidak betul
- Ketidakpatuhan pada prosedur atau SOP yang ditetapkan
- Pemakaian pakaian yang tidak bersesuaian dengan tugasan
- Persekitaran tempat kerja yang tidak kondusif
- Peralatan yang tidak diselenggara secara berkala
- Peralatan yang tidak diletak dengan selamat di tempat yang sepatutnya.
- Ketiadaan tanda amaran secukupnya

15. LANGKAH - LANGKAH KESELAMATAN
- Memastikan semua suiz (outlet/kipas/lampu/soket) telah dimatikan sebelum keluar dari
makmal
- Menetapkan amalan/SOP housekeeping yang sesuai
- Mewujudkan garis panduan pakaian yang bersesuaian dengan amali
- Melaporkan sebarang bahaya, kerosakan atau kemalangan kepada pentadbir dengan kadar
segera
- Tidak bergurau senda dan melakukan sebarang salah laku atau vandalisma ketika
mengendalikan peralatan
- Memastikan sebarang peralatan atau perkakasan yang rosak, atau tidak boleh digunakan,
dilabel dengan jelas dan terang
- Prosedur baikpulih, penggantian atau perlupusan dilakukan secepat mungkin
- Memastikan kehadiran dan pemantauan pihak pentadbir (pembantu
makmal/pensyarah/juruteknik) ketika melakukan kerja - kerja amali

17. Cas Elektrostatik (ESD) boleh menyebabkan kerosakan kekal atau memusnahkan
komponen elektronik yang kita gunakan.
Elektrostatik bermaksud pengaliran keluar statik elektrik dari sumber luar, umpamanya
tangan manusia ke kad litar elektronik yang akan menyebabkan kerosakan.
Bagi mengelakkan berlakunya gejala ini, langkah-langkah berikut perlu dipatuhi:
 Pastikan suis komputer ditutup dan plug ditanggalkan daripada bekalan
kuasa elektrik.
 Sentiasa menggunakan ESD Ground Strap.
 (Pastikan tempat kerja menggunakan perlindungan lantai ESD
 Pastikan komponen yang ditanggalkan diletakkan pada permukaan anti-
statik.
ELECTROSTATIC DISCHARGE
(ESD)

18. Terhasil oleh cas elektrik yang terperangkap di dalam
penebat.
Cas-cas ini mempunyai voltan yang tinggi tetapi arus
yang rendah.
Kesan elektrostatik ini akan menyebabkan kejutan dan
boleh mnyebabkan kerosakan pada komponen
elektronik

20. KAEDAH PENCEGAHAN ESD
Kaedah terbaik untuk mencegah ESD adalah dengan menggunakan ESD tali pergelangan tangan ,
pembumian tikar , atau pembumian meja kerja. Contoh lain seperti beg antistatik, penyembur
antistatik dan lantai antistatik.
 WRIST-STRAP
Gelang yang dipakai dipergelangan tangan yang mempunyai wayar yang bersambung antara
gelang dan klip untuk dikepilkan pada komputer
Ia memastikan pengguna sentiasa dibumikan bagi mengelakkan cas elektrostatik yang ada
terkena pada peranti yang sensitif dan boleh merosakkan peranti terbabit
 GROUNDING MAT
Juga dikenali sebagai tikar antistatik (antistatic mat). Ia berfungsi bagi mengurangkan risiko
terkena renjatan cas elektrostatik semasa bekerja pada komputer atau peranti yang sensitif
dengan cas elektrostatik

21.  ANTISTATIC BAG
Merupakan sejenis beg khas yang dihasilkan bagi mengelakkan kehadiran cas elektrostatik
dalamnya
Digunakan untuk meletakkan epranti yang sensitif dan mudah rosak akibat kewujudan cas
elektrostatik
 ANTISTATIC SPRAY
Merupakan sejenis penyembur cecair yang digunakan untuk menghilangkan cas
dan menghalang dari cas tersebut terhasil
Tidak boleh digunakan pada semua jenis perkakasan

22.  Peralatan Yang Digunakan Dalam Pemasangan
Komputer
 Pemutar Skru
 Skru, Bolt, Nuts, Washer
 Kabel Tie
 Playar Muncung Tirus
 Penyepit/Tweezer
 Manual
PERALATAN PEMASANGAN KOMPUTER

23. PEMUTAR SKRU
Peralatan utama dalam proses memasang dan meleraikan perkakasan komputer
Bagi komputer peribadi, pemutar skru yang biasa digunakan bersaiz sederhana dan jenis (+)
Pemutar skru saiz kecil dan jenis (+) sesuai digunakan bagi pemasangan komputer riba (laptop). Ini
kerana skru yang digunakan adalah kecik dan berkedudukan yang sukar dan sempit

25. SKRU, NUTS, BOLT, WASHER
Skru dan bolt diperlukan bagi mengikat kedudukan perkakasan pada kekisi komputer
Skru tambahan diperlukan bagi menggantikan skru yang hilang
Skru khas digunakan bagi mengikat dan mengukuhkan kedudukan papan induk pada kekisi
Skru juga digunakan bagi mengukuhkan kedudukan pemacu ROM (CD/DVD ROM), cakera keras,
kipas kekisi (casing fan), power supply dan CPU Heatsink

26. CABLE TIE
Mengikat lebihan kabel di dalam komputer bagi tujuan kemasan
Ada juga digunakan bagi tujuan cable management

27. PLAYAR MUNCUNG TIRUS
Digunakan bagi mencapai kabel atau skru pada kedudukan yang sukar dicapai
Bentuk muncung yang runcing memudahkan ia mencapai pada celahan dalam komputer dan
laptop
Juga boleh digunakan bagi mengikat kabel atau menanggalkan perkakasan yang sukar
dilakukan dengan tangan

28. PERMUKAAN MUNCUNG PLAYAR
Bergerigi (serrated)
 Muncung bergerigi membantu
memberi cengkaman apabila
memegang sesuatu objek.
 Namun, jika tekanan yang terlalu
kuat dikenakan, ia akan
meninggalkan kesan atau berbekas
pada objek berkenaan
Gerigi Bersilang (crosswise serrated)
 Muncung dengan gerigi bersilang
memberikan cengkaman paling baik,
sesuai digunakan untuk menarik atau
memotong pelbagai jenis wayar
samada dalam kedudukan menegak
atau melintang.
 Namun ia juga berupaya
meninggalkan kesan cengkaman
sekiranya digunakan dengan tekanan
yang kuat
Licin (smooth)
 Muncung yang licin sudah
semestinya tidak akan dapat
memberikan cengkaman yang
optimum bagi memegang objek.
 Namun, ia sesuai digunakan untuk
meluruskan wayar atau pin serta
sebarang kerja yang melibatkan
pemasangan yang memerlukan
ketepatan

29. BENTUK MUNCUNG PLAYAR
Muncung Segi Rata (Flat jaws)
 Biasa digunakan dalam memegang dan menggenggam objek yang
rata atau bersegi empat dan kadang kala juga digunakan bagi
melakukan lengkongan bersudut.
 Permukaan dalaman samada bergerigi atau licin. Biasanya
digunakan bagi kegunaan industri elektrikal dan elektronik
Muncung Separa Bulat (Half-round jaws)
 Paling banyak dihasilkan bagi kategori muncung tirus. Ia amat
berguna bagin memegang objek, menarik wayar atau
membengkokkan kabel.
 Permukaan dalaman muncung jenis ini biasanya terdiri dari 2 jenis,
samada bergerigi atau licin.
Muncung Bulat (Round jaws)
 Biasanya digunakan bagi membuat lengkok, bulatan, lengkungan
dari wayar atau kepingan besi.
 Permukaan bulat yang licin dan rata juga memastikan cengkaman
muncung tidak akan meninggalkan kesan calar pada pada objek.
Biasanya digunakan dalam industri barang kemas.

30. PENYEPIT / TWEEZER
Digunakan bagi menanggalkan jumper pada papan induk atau cakera keras
Bagi mencapai komponen yang kecil di dalam komputer
Mengelakkan komponen rosak akibat dari tangan pengguna yang basah/tercemar
Selain itu, tweezer juga boleh digunakan bagi mencapai komponen kecil di sudut - sudut yang
sukar diakses

31. MANUAL
Merupakan dokumentasi pengguna yang mengandungi maklumat terperinci seperti
spesifikasi sesebuah komputer
Gambarajah terperinci susun-atur kedudukan jumper/port pensuisan/bateri CMOS
Memaparkan langkah demi langkah pemasangan atau menanggalkan komponen komputer