Στην επιμορφωτική ημερίδα “Women On Top in Business: Ισότητα, μία στρατηγική επιλογή;” που διοργάνωσε ο οργανισμός για την επαγγελματική ανάπτυξη των γυναικών Women On Top, η Άννα Παπανικολάου, δικηγόρος, και η Ελένη Πλέσσα, δικηγόρος και διαπιστευμένη διαμεσολαβήτρια, παρουσίασαν το θεσμικό πλαίσιο γύρω από τη σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, καθώς και τρόπος πρόληψης και αντιμετώπισής της μέσω της διαμεσολάβησης.

1. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
«ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ
ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ»
ΑΝΝΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Δικηγόρος
ΕΛΕΝΗ ΠΛΕΣΣΑ Δικηγόρος, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια, Εκπαιδεύτρια
Συνεργάτιδες Women On Top in Business
Ημερίδα Women on Top «Ισότητα: Μία στρατηγική Επιλογή;»
Αθήνα, 3 Φεβρουαρίου 2018

2. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
• ν. 3869/2010
• αρ. 2 «Σεξουαλική παρενόχληση": όταν εκδηλώνεται οποιαδήποτε μορφή
ανεπιθύμητης λεκτικής, μη λεκτικής ή σωματικής συμπεριφοράς σεξουαλικού
χαρακτήρα, με σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός
προσώπου, ιδίως με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού,
ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος»

3. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ
• Δεν διακρίνεται σε σχέση με το φύλλο ή την ιεραρχία εντός του χώρου εργασίας, μπορεί να είναι:
- Ανιούσα (από προϊστάμενο προς υφιστάμενο)
- Κατιούσα (από υφιστάμενο προς προϊστάμενο)
- Οριζόντια (μεταξύ συναδέλφων)
- Εξωτερική (από πελάτη/προμηθευτή)
• Καταλαμβάνει όλο το φάσμα της εργασιακή σχέσης
- Από τη πρόσβαση στην εργασία έως την λύση της σχέσης
- Την επαγγελματική κατάρτιση και εκπαίδευση
- Τα κριτήρια επιλογής και τους όρους πρόσληψης
• Χώρος Εργασίας
- Ο «φυσικός» χώρος του γραφείου
- Οποιοσδήποτε χώρος σε συνάρτηση με την παροχή εργασίας
- «εικονικός» ή ψηφιακός χώρος (πχ ηλεκτρονική αλληλογραφία

4. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ (1)
• Σεξουαλικός Χαρακτήρας
- Σκοπός (φαινομενικά) η ικανοποίηση της σεξουαλικής γεννετήσιας ορμής
- Ήπιες συμπεριφορές έως ποινικά αδικήματα. Παραδείγματα: προτάσεις με υπονοούμενα και
συγκεκαλυμμένη σεξουαλικότητα που προκαλούν φόβο ή αποστροφή, άσεμνες παρατηρήσεις, αισχρά
σχόλια, επίδειξη πορνογραφικού υλικού, ταπεινωτικές ή εξευτελιστικές προσβολές, χυδαία και υπαινικτικά
αγγίγματα, επίμονες προτάσεις για ραντεβού μετά τη δουλειά
- Δεν απαιτείται σωματική επαφή
• Η συμπεριφορά θα πρέπει να είναι ανεπιθύμητη
- η διάθεση του υποψήφιου θύματος είναι αυτή που θα προσδώσει στη συμπεριφορά του παρενοχλούντος
αυτή την ιδιότητα
- Αντικειμενική προσέγγιση: ανεπιθύμητη είναι η συμπεριφορά την οποία ο αποδέκτης δεν ζήτησε, δεν
επιδίωξε, δεν προκάλεσε ή δεν συναίνεσε σε αυτήν και η οποία είναι προσβλητική γι’ αυτόν
- Θα πρέπει να συνάγεται από τη συνολική στάση του αποδέκτη απέναντι στις συμπεριφορές για τις οποίες
παραπονείται ώστε να καθίσταται δυνατή η αντικειμενική διαπίστωση του ανεπιθύμητου χαρακτήρα της
συμπεριφοράς

5. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
• Σκοπός / Αποτέλεσμα
- Η υποκειμενική διάθεση του δράστη είναι αδιάφορη
- Αρκεί όχι μόνο ο σκοπός αλλά και το αποτέλεσμα, αρκεί δηλαδή να δημιουργείται
στον παρενοχλούμενο αίσθημα φόβου, εξευτελισμού και ταπείνωσης
• Συγκεκριμένος Αποδέκτης
- Μπορεί να είναι και άνω του ενός
• Στιγμιαία ή/και Επαναλαμβανόμενη Συμπεριφορά
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ (2)

6. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
• Όταν παρενοχλεί ο εργοδότης
- Αξίωση για πλήρη αποζημίωση, θετική και αποθετική καθώς και για ηθική βλάβη με
τον Ν. 3896/2010 και τις διατάξεις του ΑΚ
- Αξιώσεις βάσει διατάξεων εργατικού δικαίου:
1) Περίπτωση μονομερούς βλαπτικής μεταβολής των όρων εργασίας
2) Ο παρενοχλούμενος δικαιούται να προχωρήσει σε επίσχεση εργασίας και να ζητήσει
την παύση της συμπεριφοράς
3) Μπορεί να θεωρήσει την συμπεριφορά ως καταγγελία της συμβάσεως και να
αναζητήσει αποζημίωση απολύσεως
4) Μπορεί να προσβάλει την όποια απόλυση προκύψει ως άκυρη - μισθοί υπερημερίας
- Υποβολή μήνυσης (337ΠΚ) εάν η συμπεριφορά συνιστά ποινικό αδίκημα
- Επιδίωξη επιβολής διοικητικών κυρώσεων ή πειθαρχικών ποινών
ΚΥΡΩΣΕΙΣ (1)

7. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
ΚΥΡΩΣΕΙΣ (2)
• Όταν παρενοχλεί συνάδελφος
- Αξίωση για πλήρη αποζημίωση, θετική και αποθετική καθώς και για ηθική βλάβη
με τον Ν. 3896/2010 και τις διατάξεις του ΑΚ
- Υποβολή μήνυσης (337ΠΚ) εάν η συμπεριφορά συνιστά ποινικό αδίκημα
- Αξίωση για μεταβολή των όρων εργασίας του, εφόσον αυτό δεν συνιστά
βλαπτική μεταβολή

8. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Αδυναμία, συχνές απουσίες και άδειες
Απροθυμία συμμετοχής σε meetings, εκπαιδευτικά προγράμματα,
προγράμματα team buiding
Διατάραξη σχέσεων και κλίματος σε ολόκληρο τμήμα
Δυσφήμηση
Κόστος για την επιχείρηση, διαφυγόντα κέρδη

9. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ
Εξασφάλιση αξιοπρεπούς περιβάλλοντος εργασίας
Πρόβλεψη για την οργάνωση και λειτουργία συγκεκριμένου μηχανισμού και σχετική
ενημέρωση του εργαζομένου
Ο μηχανισμός να δημιουργεί κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης και να λειτουργεί
τόσο αποτρεπτικά (προληπτικά) όσο και κατασταλτικά
Οργάνωση εκπαιδευτικών και ενημερωτικών σεμιναρίων
Διευκόλυνση της αξιοπρεπούς και κατά το δυνατό, φιλικής επίλυσης συγκρούσεων

10. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ/ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ
Σύστημα Εσωτερικό – Λειτουργία εντός της εταιρείας, σχεδιασμός από εξωτερικούς
συνεργάτες (Ομάδα Women on Top in Business)
Σύστημα Εξωτερικό – Ορισμός προσώπου αναφοράς εντός της εταιρείας που θα
καλεί τους εξωτερικούς συνεργάτες για κάθε ξεχωριστή περίπτωση (Ομάδα Women
on Top in Business)

11. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
Η διευκόλυνση του διαλόγου ή της διαδικασίας επίλυσης της σύγκρουσης
από έναν ειδικά εκπαιδευμένο ουδέτερο τρίτο
σε συνθήκες εχεμύθειας και ισοτιμίας
προκειμένου να επιτευχθεί μία συμφωνία ανάμεσα στα μέρη μίας διαφοράς τα οποία
συμμετέχουν στη διαδικασία με τη θέλησή τους
TI EINAI H ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ;

12. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
Ενσυναίσθηση
Ενεργητική Ακρόαση
Χρήση Ερωτήσεων με σκοπό τη διερεύνηση πολλών πτυχών του ζητήματος
Χτίσιμο σχέση σύνδεσης (rapport)
Αυτοπρόσωπη συμμετοχή των μερών μίας διαφοράς/μίας σύγκρουσης
Έκφραση/Τοποθέτηση των συμμετεχόντων (YOU MATTER)
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ

13. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
Είναι μια διαδικασία υποβοηθούμενου από ουδέτερο τρίτο διαλόγου βάσει
συγκεκριμένων αρχών και βημάτων
Τα μέρη συμμετέχουν αυτοπροσώπως, εκουσίως, σε πλαίσιο απόλυτης
εχεμύθειας
Σκοπός της είναι η πρόληψη δυσλειτουργιών, η αποκατάσταση της
αποτελεσματικής συνεργασίας και η επίλυση συγκεκριμένων συγκρούσεων
Πραγματοποιείται είτε ατύπως όταν δεν πρόκειται ακόμα για νομικές διαφορές
ιδιωτικού δικαίου
Είτε σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία (ν. 4512/2018) όταν πρόκειται για
επίλυση νομικών διαφορών με την παρουσία πληρεξουσίων δικηγόρων
ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

14. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ Η ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΤΗΝ
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Οργάνωση ευρύτερου συστήματος πρόληψης και αντιμετώπισης συγκρούσεων μέρος του
οποίου είναι ο μηχανισμός για τη σεξουαλική παρενόχληση
Καλύπτει το κενό ανάμεσα στο «δεν μιλάω καθόλου για την παρενόχληση» και
προσφεύγω σε νομικό σύστημα κυρώσεων
Εχέμυθο, ισότιμο, ασφαλές περιβάλλον και βήμα στον παρενοχλούμενο ώστε να ακουστεί
από τον παρενοχλούντα (YOU MATTER)
Άμεση και ταχεία αντιμετώπιση
Επίτευξη συμφωνίας (πολλά «θύματα» θέλουν απλώς να τελειώσει η παρενοχλητική
συμπεριφορά)
Πεδίο για ακουστεί «συγγνώμη» και αναγνώριση των συναισθημάτων του
παρενοχλούμενου
Δεν βοηθά πάντα, κάποιες περιπτώσεις πρέπει να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη

15. www.resolve.gr www.ptplaw.gr
Σας ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή και τη συμμετοχή σας
Άννα Παπανικολάου, a.papanikolaou@ptplaw.gr
Ελένη Πλέσσα, e.plessa@ptplaw.gr, e.plessa@resolve.gr