Παρουσίαση στα πλαισια του διαθεματικού προγράμματος με θέμα: "Όσα φέρνει ο ΑΝΕΜΟΣ". (Δ΄τάξη δημοτικού)

1. Δραστηριότητα (Δραματοποίηση διαλόγου δύο
αντρών-εμπόρων στην Ρωμαϊκή αγορά)

2. ― Τι έχεις Αριστείδη και φαίνεσαι κακόκεφος σήμερα; Μήπως ήπιες
παραπάνω στο χθεσινό συμπόσιο;
― Όχι, μα δεν βλέπεις τον καιρό; Άλλαξε απότομα. Ανησυχώ για το καράβι
μου που έρχεται από την Αίγυπτο με το στάρι. Αν βουλιάξει, χάθηκα. Μα
πού να ξέρεις τα κέφια του Αιόλου; Άγνωστο τι βγάζει κάθε φορά από τον
σάκο του!
― Ε, όχι Αριστείδη! Δεν έχεις δίκιο να νιώθεις ανήμπορος μπροστά στον
Αίολο. Δε βλέπεις πως εξελίσσεται η επιστήμη και η γνώση σήμερα; Έχω
ακούσει για έναν περίφημο αστρονόμο, τον Ανδρόνικο από την Κυρρο της
Συρίας. Ο Ανδρόνικος έχει επινοήσει κατασκευές για να ξέρουμε ακριβώς
τι άνεμος φυσά και να μπορούμε να λέμε τον καιρό... Φτιάχνει και καλά
ρολόγια, λέει...
― Ε, τι περιμένουμε λοιπόν; Ας φωνάξουμε τον Ανδρόνικο να φτιάξει και σε
τούτη εδώ την αγορά ένα τέτοιο έργο που να εξηγεί τους ανέμους και την
ώρα. Κάποιος πλούσιος Ρωμαίος θα βρεθεί να το κάνει δώρο. Στο κάτω
κάτω όλοι οι έμποροι έχουν ανάγκη να γνωρίζουν τον καιρό και την ώρα.
Δραστηριότητα (Δραματοποίηση διαλόγου δύο
αντρών-εμπόρων στην Ρωμαϊκή αγορά)

3. • Κάπως έτσι θα μιλούσαν δύο Αθηναίοι του 1ου αιώνα
π.Χ. που ήρθαν πρωί πρωί για τις δουλείες τους στην
αγορά.
• Εμείς δύο χιλιάδες περίπου χρόνια μετά, βρισκόμαστε
μπροστά στα ερείπια της Ρωμαϊκής Αγοράς και του
Πύργου που είναι γνωστός με πολλές ονομασίες.
• Ήδη έμαθες πολλά κρυφακούγοντας τον Αριστείδη και
τον φίλο του που συνομιλούσαν για τις υποθέσεις τους.
Είσαι έτοιμος για να μάθεις περισσότερα;
Δραστηριότητα (Δραματοποίηση διαλόγου δύο
αντρών-εμπόρων στην Ρωμαϊκή αγορά)

4. Ο πύργος των Ανέμων

5. ...βρίσκεται στους βόρειους πρόποδες
της Ακρόπολης Αθηνών, στον χώρο της
Ρωμαϊκής Αγοράς στην Πλάκα.

6. Άλλες ονομασίες:
• Ωρολόγιο του Κυρρήστου
Κτίσθηκε από τον αστρονόμο Ανδρόνικο από την Κύρρο
της Συρίας στο πρώτο μισό του 1ου αιώνα π.Χ. (γύρω
στο 47π.Χ.).
Εξωτερικά υπήρχαν ηλιακά ρολόγια, ενώ εσωτερικά
λειτουργούσε υδραυλικό ρολόι, για να εξυπηρετεί τους
εμπόρους που ήθελαν να υπολογίσουν σε πόσο χρόνο
θα έφταναν τα προϊόντα τους στην αγορά.
• Αέρηδες
Στο πάνω μέρος κάθε πλευράς εικονίζονται ανάγλυφα οι
άνεμοι-αέρηδες με τα σύμβολά τους και τα ονόματά
τους χαραγμένα.
• Ναός του Αιόλου
Αίολος, στην ελληνική μυθολογία, ήταν ο διορισμένος
από τον Δία ταμίας των ανέμων.

7. Οι χαράξεις κάτω από τους ανέμους είναι
τα ηλιακά ρολόγια του μνημείου

8. Για τον υπολογισμό της ώρας τις νύχτες αλλά και
τις συννεφιασμένες μέρες υπήρχε στο εσωτερικό του
πύργου ένα υδραυλικό ρολόι, από το οποίο σώζονται μόνο η
κυλινδρική δεξαμενή και κάποιες αυλακώσεις στο δάπεδο.

9. Το νερό από την πηγή της Κλεψύδρας, έφθανε στην επάνω δεξαμενή και
από εκεί στην κάτω, όπου υπήρχε πλωτήρας συνδεδεμένος με μία λεπτή
μπρούτζινη αλυσίδα. Όπως αυτός ανέβαινε με τη στάθμη του νερού, κινούσε
την αλυσίδα, η οποία με τη σειρά της περιέστρεφε ένα δίσκο
ωρολογίου που βρισκόταν στο κέντρο του πύργου ανάμεσα σε αγάλματα του
Ποσειδώνα, του Ηρακλή και του Άτλαντα.
Ένα μαρμάρινο παραπέτο, ύψους 0,90μ περίπου, προστάτευε το μηχανισμό
του ρολογιού, που ήταν ανοιχτό μέρα και νύχτα. Κάθε 24 ώρες άδειαζαν τη
μικρή δεξαμενή και αυτό ισοδυναμούσε με κούρδισμα του ρολογιού. Ένας
σωλήνας έφερνε το νερό αυτό σε κρουνούς και σε σιντριβάνια μπροστά από
το μηχανισμό του ρολογιού.

10. Ιστορία
• Ο πύργος των Ανέμων
μετατράπηκε την παλαιοχρι-
στανική εποχή σε εκκλησία ή
σε βαπτιστήριο κάποιας
γειτονικής εκκλησίας.
• Το 15ο αιώνα το μνημείο
αναφέρεται αλλού ως ναός
του Αιόλου και αλλού ως
εκκλησία.
• Το 18ο αιώνα χρησιμοποιήθη-
κε ως τεκές των Δερβίσηδων
και ονομαζόταν τεκές του Μπραΐμη.

12. Χαλκογραφία των James Stuart και Nicholas Revett. 1751

14. Ο χορός των Δερβίσηδων - 1819
Από την οροφή
κρέμονται δεκαέξι
αυγά στρουθοκάμη-
λου, για να αποτρέ-
ψουν το κακό μάτι.
Οι χορευτές
περιστρέφονταν γύρω
από τον άξονά τους
αλλά και περιμετρικά
του χώρου, με σκοπό
να έλθουν σε έκσταση.

15. 1853-1854

16. 18401830

17. 1850

18. Άνεμοι
Στο πάνω μέρος κάθε πλευράς οι άνεμοι, προσωποποιημένοι,
φέρονται ανάγλυφοι να ίπτανται (φτερωτοί) φέροντας ο
καθένας ένα ιδιαίτερο σύμβολο. Τα ονόματά τους είναι
χαραγμένα κάτω από το αντίστοιχο τμήμα του οκταγωνικού
γείσου. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι οι άνεμοι ήταν
θεότητες.

19. Βοριάς ή Τραμουντάνα
Βόρειος άνεμος
Δυνατός, ψυχρός και συχνά θυελλώδης.

20. Καικίας, Μέσης ή Γραίγος
Βορειοανατολικός άνεμος
Δριμής, ψυχρός που φέρνει χιόνι και καταιγίδες.
Ερχό-
μενος
από τον
ποταμό
Κάικο.

21. Απηλιώτης ή Λεβάντες
Ανατολικός άνεμος
Φέρνει ήπια βροχόπτωση, που είναι ευεργετική για τις καλλιέργειες.

22. Εύρος ή Σιρόκος
Νοτιοανατολικός άνεμος
Δυνατός, ξηρός και θερμός που στο ξεκίνημά του σηκώνει σκόνη.

23. Νοτιάς ή Όστρια
Νότιος άνεμος
Ήπιος, θερμός και πολύ υγρός.

24. Λιψ, Λίβας ή Γαρμπής
Νότιοδυτικός άνεμος
Ήπιος, ξηρός και θερμός που ευνοεί τους ναυτικούς.
Πνέει από τη Λιβυή,
από την οποία πήρε
και το όνομά του.

25. Ζέφυρος ή Πουνέντες
Δυτικός άνεμος
Το καλοκαίρι φέρνει υγρασία, αλλά την άνοιξη είναι
ευχάριστος, ζεστός και ευεργετικός για τη γεωργία.

26. Σκίρων, Μαΐστρος ή Μπάτης
Βορειοδυτικός άνεμος
Ξηρός και ψυχρός τον χειμώνα αλλά το καλοκαίρι καυτός.
Επιβλαβής για τις καλλιέργειες και την υγεία των κατοίκων.
Σκορπάει καυτή στάχτη

27. Πάνω στη στέγη υπήρχε ένας
ανεμοδείκτης σε μορφή Τρίτωνα,
ο οποίος σήμερα δε σώζεται....

28. Περιγραφή κτηρίου
• Ο πύργος των Ανέμων είναι ένα οκταγωνικό
κτήριο που είναι κατασκευασμένο από
πεντελικό μάρμαρο.
...οκταγωνικό
κτήριο;

29. • Το μήκος της πλευράς του είναι 3,20 μέτρα.
• Το ύψος του 12 μέτρα.
• Η βάση του αποτελείται από τρεις βαθμίδες.
• Η στέγη του είναι κωνική κεραμοσκεπής.
• Στη νότια πλευρά φέρει ένα ημικυλινδρικό
πρόσκτισμα μικρότερου ύψους ενώ στη ΒΑ
και ΒΔ πλευρά φέρει από ένα πρόπυλο με
δύο αντιτακτούς κίονες έκαστο.
Περιγραφή κτηρίου

30. Κάτοψη Ρωμαικής Αγοράς

31. Κάτοψη πύργου

32. Δραστηριότητα

33. Φτιάχνω τη βάση του πύργου...

34. Φτιάχνω κάρτες με τα ονόματα των ανέμων...
Πουνέντης
Β
Ν
ΑΔ

35. Το δικό μου
επιτραπέζιο παιχνίδι...
ΟΙ ΑΝΕΜΟΙ
ή
Ο πύργος των
ανέμων
Σιρόκος