طراحی نقشه استراتژی

1. ‫خدا‬ ‫نام‬ ‫به‬
‫روش‬‫ی‬‫نقشه‬ ‫طراحی‬ ‫برای‬
‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫استراتژی‬
‫و‬ ‫خطی‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬AHP
‫استاد‬:‫جهرمی‬ ‫دکتر‬
‫دهنده‬ ‫ارائه‬:‫علیرضا‬
‫واثقی‬

2. ‫استراتژیک‬ ‫نقشه‬
‫نقشه‬‫استراتژیک‬‫شامل‬‫اهداف‬‫استراتژیک‬‫یک‬‫سازمان‬
‫است‬
‫به‬‫چهار‬‫بعد‬‫گروه‬‫بندی‬‫شده‬‫است‬
(‫یک‬)‫امور‬‫مالی‬،
(‫ب‬)،‫مشتریان‬
(‫ج‬)‫فرآیندهای‬‫داخلی‬
(‫د‬)‫رشد‬‫و‬،‫یادگیری‬
‫همه‬‫این‬‫ابعاد‬‫از‬‫طریق‬‫روابط‬‫علت‬‫و‬‫معلول‬‫در‬
‫ارتباط‬‫اند‬.

3. ‫امتیازی‬ ‫کارت‬‫متوازن‬
‫این‬‫مقاله‬‫یک‬‫روش‬‫برای‬‫حمایت‬‫از‬‫شناسایی‬
‫نسبت‬‫علت‬‫و‬‫معلولی‬‫هدف‬‫استراتژیک‬‫یک‬‫نقشه‬
‫استراتژی‬‫کارت‬‫امتیازی‬‫متوازن‬‫ارائه‬‫داده‬
‫است‬.
‫کارت‬‫امتیازی‬‫متوازن‬(BSC)‫توسط‬‫کاپالن‬‫و‬
‫نورتون‬(1992،1996)‫توسعه‬‫یافت‬.
‫در‬‫سال‬1990‫یک‬‫سیستم‬‫اندازه‬‫گیری‬‫عملکرد‬
‫برای‬‫تبدیل‬‫شدن‬‫به‬‫یک‬‫سیستم‬‫مدیریت‬
‫استراتژیک‬‫تکامل‬‫یافته‬‫است‬.
‫کارت‬‫امتیازی‬‫متوازن‬‫در‬‫میان‬‫شاغالن‬‫بسیار‬
‫محبوب‬‫بوده‬‫است‬.
‫از‬‫فرایند‬‫تحلیل‬‫سلسله‬‫مراتبی‬(AHP)‫و‬

4. ‫کار‬ ‫روش‬
‫روش‬‫کار‬‫ما‬‫دارای‬‫سه‬‫مرحله‬‫اصلی‬‫است‬:
‫مرحله‬1:‫مدل‬‫سازی‬‫نقشه‬‫استراتژی‬‫به‬‫عنوان‬
‫یک‬‫مدل‬‫سلسله‬‫مراتبی‬‫است‬.
‫مرحله‬2:‫برآورد‬‫اهمیت‬‫هر‬‫یک‬‫از‬‫روابط‬.
‫مرحله‬3:‫انتخاب‬‫روابط‬‫است‬‫که‬"‫مهم‬"
‫هستند‬.

5. ‫مرحله‬1
‫اولین‬‫مرحله‬‫مربوط‬‫به‬‫بازنمایی‬‫یک‬‫نقشه‬
‫استراتژی‬‫در‬‫قالب‬‫یک‬‫مدل‬‫سلسله‬‫مراتبی‬‫است‬.
‫در‬‫این‬،‫مدل‬‫همه‬‫گره‬‫ها‬‫بین‬‫سطوح‬‫سلسله‬
‫مراتبی‬‫متوالی‬‫در‬‫میان‬‫آنها‬‫به‬‫هم‬‫متصل‬‫می‬
‫شوند‬.
‫شکل‬1‫مثالی‬‫از‬‫یک‬‫مدل‬‫سلسله‬‫مراتبی‬‫از‬‫نقشه‬
‫استراتژی‬‫را‬‫به‬‫تصویر‬‫می‬‫کشد‬.‫سطح‬1،‫سطح‬2،
‫سطح‬3‫و‬‫سطح‬4‫به‬‫ترتیب‬‫نشان‬‫دهنده‬‫دیدگاه‬
‫های‬،‫مالی‬،‫مشتریان‬‫فرایندهای‬‫داخلی‬‫و‬
‫یادگیری‬‫و‬‫رشد‬‫هستند‬.
‫گره‬‫ها‬‫نشان‬‫دهنده‬‫اهداف‬‫استراتژیک‬‫هستند‬.

6. ‫مرحله‬2
‫دومین‬‫مرحله‬‫برآورد‬‫اهمیت‬‫هر‬‫یک‬‫از‬‫روابط‬‫در‬
‫مدل‬‫سلسله‬‫مراتبی‬،‫است‬‫که‬‫با‬‫استفاده‬‫از‬AHP
‫انجام‬‫می‬‫شود‬.‫این‬‫برآورد‬‫مربوط‬‫به‬‫اولویت‬
(‫یا‬‫اهمیت‬)‫تمام‬‫گره‬‫ها‬‫در‬‫سطح‬‫داده‬‫شده‬‫در‬
‫رابطه‬‫با‬‫هر‬‫گره‬‫از‬‫سطوح‬‫قبل‬‫است‬.
‫شکل‬2‫نشان‬‫دهنده‬‫دو‬‫سطح‬‫متوالی‬‫مدل‬‫سلسله‬
‫مراتبی‬‫است‬:n‫و‬n+1،n= 0,1,2,‫و‬Jn‫و‬Jn+1=
‫مجموعه‬‫ای‬‫از‬‫گره‬‫ها‬‫به‬‫ترتیب‬‫در‬‫سطوح‬n‫و‬
n+1.‫گره‬i‫متعلق‬‫به‬‫سطح‬n‫و‬‫گره‬‫های‬j‫و‬k
‫متعلق‬‫به‬‫سطح‬n+1‫هستند‬.

7. ‫مرحله‬2
‫اهمیت‬‫هر‬‫گره‬‫یک‬‫سطح‬‫با‬‫توجه‬‫به‬‫هر‬‫گره‬‫سطح‬‫قبلی‬
‫مقداری‬‫کمی‬(‫قابل‬‫شمارش‬)‫است‬.
‫با‬‫استفاده‬‫از‬AHP،‫اهمیت‬‫جهانی‬‫هر‬‫گره‬‫در‬‫هر‬‫سطح‬
‫سلسله‬‫مراتبی‬‫می‬‫تواند‬‫محاسبه‬‫شود‬.
‫اهمیت‬‫گره‬j‫سطح‬n+1‫در‬‫ارتباط‬‫با‬‫گره‬i‫سطح‬n‫از‬
‫فرمول‬‫زیر‬‫به‬‫دست‬‫می‬‫آید‬.
‫اهمیت‬‫مکانی‬‫گره‬j‫سطح‬n+1‫در‬‫ارتباط‬‫با‬‫گره‬i‫از‬
‫سطح‬n‫به‬‫صورت‬‫زیر‬‫محاسبه‬‫می‬‫شود‬

8. ‫مرحله‬3
‫سومین‬‫مرحله‬‫انتخاب‬‫روابط‬"‫مهم‬"‫است‬
‫یک‬‫مقدار‬‫آستان‬‫برای‬‫این‬‫انتخاب‬‫تعریف‬‫شده‬
‫است‬.
‫اگر‬‫اهمیت‬‫رابطه‬‫باالتر‬‫از‬‫ارزش‬‫آن‬،‫باشد‬
‫این‬‫روابط‬‫برای‬‫قرار‬،‫گیری‬‫در‬‫نقشه‬
‫استراتژی‬‫انتخاب‬‫می‬‫شود‬.

9. ‫خطی‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬ ‫مدل‬
‫ورودی‬‫مدل‬‫برنامه‬‫ریزی‬‫خطی‬‫اهمیت‬‫هر‬‫قوس‬‫سلسله‬
‫مراتب‬‫مدل‬AHP‫است‬.‫هدف‬‫انتخاب‬‫این‬‫کمان‬"‫مهم‬"
‫است‬.‫مدیران‬‫می‬‫خواهند‬‫برخی‬‫روابط‬‫را‬‫داشته‬
‫باشند؛‬‫در‬‫غیر‬‫این‬،‫صورت‬‫نقشه‬‫استراتژی‬‫در‬‫نمایش‬
‫استراتژی‬‫سازمان‬‫مفید‬‫نخواهد‬‫بود‬.‫با‬‫این‬،‫حال‬
‫کمان‬‫انتخاب‬‫شده‬‫باید‬‫برای‬‫اهمیت‬‫باالیی‬‫تشکیل‬
‫شود‬.‫بدیهی‬،‫است‬‫این‬‫اهداف‬‫متناقض‬‫هستند‬.‫در‬
،‫واقع‬‫حداقل‬‫تعداد‬‫کمان‬‫های‬‫انتخاب‬‫شده‬‫به‬‫دست‬
‫خواهد‬‫آمد‬‫اگر‬‫هیچ‬‫یک‬‫از‬‫کمان‬‫ها‬‫انتخاب‬‫نشده‬
‫باشند‬‫و‬‫حداکثر‬‫اهمیت‬‫را‬‫به‬‫دست‬‫خواهد‬‫آورد‬‫اگر‬

10. ‫گیری‬ ‫تصمیم‬ ‫های‬ ‫متغییر‬
‫امکان‬ ‫شرایط‬‫سنجی‬
‫اولین‬‫مجموعه‬‫شرایط‬‫امکان‬‫سنجی‬‫مشخص‬‫می‬‫کند‬‫که‬‫هر‬
‫گره‬‫باید‬‫به‬‫حداقل‬‫یک‬‫گره‬‫از‬‫سطح‬‫پس‬‫از‬‫آن‬‫مرتبط‬
‫شود‬.‫بدیهی‬،‫است‬‫این‬‫شرایط‬‫را‬‫برای‬‫پایین‬‫ترین‬
‫سطح‬‫صدق‬‫نمی‬‫کند‬.
‫دومین‬‫مجموعه‬‫مشخص‬‫می‬‫کند‬‫که‬‫هر‬‫گره‬‫باید‬‫به‬
‫حداقل‬‫یک‬‫گره‬‫از‬‫سطح‬‫قبلی‬‫متصل‬‫شود‬.‫باز‬،‫هم‬‫این‬
‫شرایط‬‫برای‬‫سطح‬‫اول‬(‫سطح‬0)‫صدق‬‫نمی‬‫کند‬.

11. ‫هدف‬ ‫تابع‬
‫دو‬‫هدف‬‫وجود‬‫دارد‬.‫هدف‬‫اول‬‫کاهش‬‫تعداد‬
‫روابط‬‫انتخاب‬،‫شده‬‫و‬‫هدف‬‫دوم‬‫افزایش‬‫اهمیت‬
‫متراکم‬‫آن‬‫روابط‬‫انتخاب‬‫شده‬‫است‬.‫هر‬‫دو‬
‫هدف‬‫در‬‫جهات‬‫مختلف‬‫هستند‬.‫اگر‬‫ما‬‫می‬
‫خواهیم‬‫به‬‫افزایش‬‫تعداد‬‫روابط‬‫دست‬‫یابیم‬،
‫پس‬‫از‬‫آن‬‫اهمیت‬‫متراکم‬‫روابط‬‫را‬‫نیز‬
‫افزایش‬،‫دهیم‬‫بنابراین‬‫بهبود‬‫هر‬‫دو‬‫به‬‫طور‬
‫هم‬‫زمان‬‫ممکن‬‫نیست‬.‫به‬‫همین‬،‫دلیل‬‫یک‬
‫متغیر‬θ‫برای‬‫نشان‬‫دادن‬‫اهمیت‬‫هدف‬‫کمینه‬
‫تعداد‬‫روابط‬‫انتخاب‬‫ی‬‫استفاده‬‫می‬‫شود‬.

12. ‫مثال‬
‫دیدگاه‬‫ها‬‫اهداف‬‫استراتژیک‬
‫امور‬‫مالی‬1.‫افزایش‬‫سود‬
2.‫افزایش‬‫بازگشت‬‫سرمایه‬
(ROI)
3.‫بهبود‬‫ثبات‬‫مالی‬
‫مشتریان‬1.‫کاهش‬‫قیمت‬
2.‫بهبود‬‫تحویل‬
3.‫بهبود‬‫تازگی‬‫محصول‬
‫فرآیندهای‬
‫داخلی‬
1.‫بهبود‬‫فرایند‬‫تولید‬
2.‫بهبود‬‫زنجیره‬‫تامین‬
3.‫افزایش‬‫ظرفیت‬
‫رشد‬‫و‬
‫یادگیری‬
1.‫افزایش‬‫توانایی‬‫ها‬‫و‬
‫ظرفیت‬‫های‬‫کارفرما‬
2.‫بهبود‬‫انگیزه‬
‫شرکتی‬‫با‬‫اهداف‬‫استراتژیک‬‫نشان‬‫داده‬‫شده‬‫در‬‫جدول‬

13. ‫مثال‬
‫مدل‬‫برنامه‬‫ریزی‬‫خطی‬‫برای‬‫مورد‬‫خالصه‬‫شده‬‫به‬‫عنوان‬
‫تابع‬‫هدف‬‫به‬‫صورت‬‫زیر‬‫است‬:
‫محدودیت‬‫های‬‫تعداد‬‫روابط‬:
‫محدودیت‬‫های‬‫اهمیت‬‫روابط‬:

14. ‫مدل‬ ‫های‬ ‫محدودیت‬
‫این‬‫کار‬‫دارای‬‫دو‬‫محدودیت‬‫اصلی‬‫بود‬:
،‫نخست‬‫روش‬‫پیشنهادی‬‫تنها‬‫زمانی‬‫که‬‫نقشه‬
‫استراتژی‬‫شرکت‬‫در‬‫میان‬‫سطوح‬(‫امور‬‫مالی‬‫و‬
‫مشتریان‬)‫مدل‬‫سازی‬‫شده‬،‫بود‬‫معتبر‬،‫بود‬‫برای‬
‫بررسی‬‫آن‬‫در‬،‫آینده‬‫استفاده‬‫از‬‫فرایند‬‫تحلیل‬
‫شبکه‬(ANP)‫می‬‫تواند‬‫مورد‬‫بررسی‬‫قرار‬‫گیرد‬.
،‫دوم‬‫روش‬‫ارائه‬‫شده‬‫هنوز‬‫به‬‫عنوان‬‫یک‬‫ابزار‬
‫مدیریت‬‫دارای‬‫اعتبار‬‫نیست‬.‫برای‬‫انجام‬‫این‬،‫کار‬
‫روش‬‫پیشنهادی‬‫نیز‬‫باید‬‫برای‬‫شرکت‬‫های‬‫بدون‬‫نقشه‬

15. ‫برنامه‬ ‫مدل‬ ‫کاربردی‬ ‫های‬ ‫برنامه‬
‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫تجزیه‬ ‫و‬ ‫ریزی‬
‫برای‬‫تجزیه‬‫و‬‫تحلیل‬‫روش‬‫پیشنهادی‬‫در‬‫این‬،‫مقاله‬
‫داده‬‫ها‬‫از‬‫چهار‬‫مورد‬‫مطالعه‬‫شده‬‫توسط‬Quezada
‫استفاده‬‫شد‬.
‫شباهت‬‫بین‬‫مدل‬‫بهینه‬‫سازی‬‫و‬‫نقشه‬،‫استراتژی‬‫توسط‬
‫سطوح‬‫سلسله‬‫مراتب‬
‫شباهت‬‫بین‬‫مدل‬‫بهینه‬‫سازی‬‫و‬‫نقشه‬‫های‬‫استراتژی‬
‫شباهت‬‫بین‬‫مدل‬‫بهینه‬‫سازی‬‫و‬،‫الگوریتم‬‫توسط‬‫سطوح‬
‫سلسله‬‫مراتب‬
‫شباهت‬‫بین‬‫مدل‬‫بهینه‬‫سازی‬‫و‬‫الگوریتم‬

16. ‫گیری‬ ‫نتیجه‬
‫مدل‬‫برنامه‬‫ریزی‬‫خطی‬‫دو‬‫هدف‬‫متضاد‬‫مطرح‬‫کرد‬.
‫تعداد‬‫کمی‬‫از‬‫روابط‬‫باید‬‫شامل‬‫نقشه‬
‫استراتژیک‬‫باشند‬،‫اما‬‫در‬‫همان‬‫زمان‬‫روابط‬
‫باید‬‫به‬‫اندازه‬‫کافی‬‫مهم‬‫باشند‬‫برای‬‫تصرف‬
‫استراتژی‬‫شرکت‬.
‫برای‬‫پیدا‬‫کردن‬‫یک‬‫تعادل‬‫بین‬‫هر‬،‫دو‬‫یک‬
‫متغیر‬‫کنترل‬θ‫در‬‫محدوده‬[0،1]‫استفاده‬‫شده‬
،‫است‬‫که‬‫نشان‬‫دهنده‬‫اهمیت‬‫داده‬‫شده‬‫به‬‫هدف‬
‫کاهشی‬‫تعداد‬‫روابط‬‫در‬‫نقشه‬‫استراتژی‬‫است‬.

17. ‫گیری‬ ‫نتیجه‬
‫با‬‫استفاده‬‫از‬‫مثال‬‫گفته‬‫شده‬‫راه‬‫حل‬‫بهینه‬‫در‬θ=
5/0‫به‬‫دست‬‫آمد‬.‫زمانی‬‫که‬‫مدیران‬‫اهمیت‬‫هر‬‫دو‬‫هدف‬
‫را‬‫مساوی‬‫می‬‫گیرند‬.‫موارد‬،‫دیگر‬‫تجزیه‬‫و‬‫تحلیل‬‫می‬
‫شود‬‫و‬‫نتیجه‬‫مشابه‬‫یافت‬‫می‬‫شود‬.
‫نتایج‬‫حاصل‬‫از‬‫مدل‬‫برنامه‬‫ریزی‬‫خطی‬‫نیز‬‫با‬‫نقشه‬
‫های‬‫استراتژی‬‫واقعی‬‫مقایسه‬‫شده‬‫اند‬.‫برای‬‫انجام‬
‫این‬،‫مقایسه‬‫یک‬‫اندازه‬‫گیری‬‫همسان‬‫تعریف‬‫شد‬.
‫اندازه‬‫گیری‬‫همسان‬‫برای‬‫تغییر‬‫در‬‫امتداد‬‫سطوح‬
‫شبکه‬‫یافت‬‫شد‬.

18. ‫مدل‬ ‫های‬ ‫محدودیت‬
‫این‬‫کار‬‫دارای‬‫دو‬‫محدودیت‬‫اصلی‬‫بود‬:
،‫نخست‬‫روش‬‫پیشنهادی‬‫تنها‬‫زمانی‬‫که‬‫نقشه‬
‫استراتژی‬‫شرکت‬‫در‬‫میان‬‫سطوح‬(‫امور‬‫مالی‬‫و‬
‫مشتریان‬)‫مدل‬‫سازی‬‫شده‬،‫بود‬‫معتبر‬،‫بود‬‫برای‬
‫بررسی‬‫آن‬‫در‬،‫آینده‬‫استفاده‬‫از‬‫فرایند‬‫تحلیل‬
‫شبکه‬(ANP)‫می‬‫تواند‬‫مورد‬‫بررسی‬‫قرار‬‫گیرد‬.
،‫دوم‬‫روش‬‫ارائه‬‫شده‬‫هنوز‬‫به‬‫عنوان‬‫یک‬‫ابزار‬
‫مدیریت‬‫دارای‬‫اعتبار‬‫نیست‬.‫برای‬‫انجام‬‫این‬
،‫کار‬‫روش‬‫پیشنهادی‬‫نیز‬‫باید‬‫برای‬‫شرکت‬‫های‬

19. ‫با‬‫تشکر‬‫از‬‫توجه‬
‫شما‬