2. 1. Ορισμός
Ο όρος εμπορευματοποίηση εκφράζει την μετατροπή του
σύγχρονου αθλητισμού σε εμπόρευμα και τη λειτουργία
του σύμφωνα με τα οικονομικά συμφέροντα των εκάστοτε
παραγόντων, χορηγών, κ.α.
3. 2. Εμπορευματοποίηση & Ομαδικά Αθλήματα
Η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού κυρίως αφορά ομαδικά
αθλήματα με μαζική απήχηση στο κοινό. Οι αθλητικές ομάδες, τα
σωματεία, οι σύλλογοι είναι εμπορικές άρα και κερδοσκοπικές
επιχειρήσεις, που μετατρέπουν τον αθλητισμό σε υπερθέαμα.
Έτσι, η τηλεοπτική-ραδιοφωνική-δορυφορική αναμετάδοση αγώνων
από εθνικά ή διεθνή δίκτυα αφενός στοιχίζει πολύ, αφετέρου
εξασφαλίζει έσοδα στους διοργανωτές και ιδιοκτήτες ομάδων.
4. Μοιραία λοιπόν έχουν εισβάλλει στον αθλητισμό οι χορηγοί που με
πηχυαίες διαφημίσεις μετατρέπουν τους αθλητές σε κινητές
διαφημίσεις. Απ' την άλλη, οι πρωταθλητές υπογράφουν χρυσά
συμβόλαια και αυτό τους ωθεί να καταφύγουν στη χρήση
απαγορευμένων ουσιών για να πετύχουν υψηλές επιδόσεις.
Παραδείγματα που επιβεβαιώνουν όλα τα παραπάνω είναι πολλά. Η
Τσέλσι συνεργάζεται με τη Samsung και Singha, η Μπαρτσελόνα με την
Qatar Foundation, η Μάντσεστερ Γιουνάτεντ με τη General Motors και
τη Che, η Σεβίλλη με την Interwetten, η Ρίβερ Πλέιτ με την Adidas.
Παράλληλα, η Ο2 επέλεξε τον Τσάμπερλειν της Άρσεναλ για τα
διαφημιστικά της σποτ και η Turkish Airlines τον κορυφαίο
ποδοσφαιριστή , Μέσι.
5. 3. Εμπορευματοποίηση & Ολυμπιακοί Αγώνες
Η επιδίωξη του οικονομικού κέρδους έχει αλλοιώσει προ
πολλού και το σημαντικότερο αθλητικό γεγονός, τους
Ολυμπιακούς Αγώνες, που έχουν πλέον μετατραπεί σε
πολυέξοδη εμπορική δραστηριότητα.
Οι "καθαρές" επιδόσεις των αθλητών, καθώς και το
πνεύμα ειρήνευσης, που συνόδευαν άλλοτε αυτούς τους
αγώνες, έχουν πλέον αντικατασταθεί με ζητήματα όπως
είναι τα τηλεοπτικά δικαιώματα, η διαφημιστική προβολή,
τα παγκόσμια ρεκόρ, διακρατικοί ανταγωνισμοί, αλλά και
τα επιμέρους πολιτικά οφέλη από την κατάλληλη
εκμετάλλευση ενός τόσο διαδεδομένου και λαοφιλούς
γεγονότος.
6. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του ντόπινγκ προβάλλουν το
πρότυπο του υπεραθλητή και όχι του αθλητή που
αγωνίζεται για να καλλιεργήσει το νου και το σώμα.
Ιδιαίτερα, οι Ολυμπιακοί του 2004, στην Αθήνα,
αποτέλεσαν την ταφόπλακα του ελληνικού αθλητισμού...
Δαπανήσαμε τόσα χρήματα γι' αυτούς και για τις
εγκαταστάσεις οι οποίες αυτή τη στιγμή είναι στα αζήτητα
και δεν εξυπηρετούν το αληθινό πνεύμα του αθλητισμού
αλλά των μονοπωλίων.
7. 4. Αιτίες του Φαινομένου
• Το καταναλωτικό πνεύμα της εποχής, ενισχυμένο από την διαφήμιση, έχει
εισβάλλει στο χώρο του αθλητισμού μετατρέποντάς τον σε πηγή
πλουτισμού.
• Έλλειψη παιδείας και ιδιαίτερα αθλητικής, η απουσία ιδανικών και η
έκπτωση των ηθών έχει επιπτώσεις και στον αθλητισμό.
• Η προσπάθεια εξυπηρέτησης οικονομικών συμφερόντων.
• Ο εγωισμός και η ματαιοδοξία ομάδων-παικτών.
• Η θεώρηση του αθλητισμού ως μιας ακόμη πηγής πλούτου.
• Η άγνοια ως προς την πραγματική αξία του αθλητισμού.
• Οι πολιτικές σκοπιμότητες, όπως αυτές προβάλλονται μέσα από τα Μ.Μ.Ε.
και διάφορους φορείς.
8. 5. Αποτελέσματα του Φαινομένου
Η εμπορευματοποίηση οδηγεί:
• Στην απώλεια της ουσίας του αθλητικού πνεύματος. Η βιομηχανία
του αθλητισμού είναι σήμερα από τις πλέον ισχυρές οικονομικές
επιχειρήσεις και ο ίδιος έχει ενταχθεί στο σύγχρονο μάρκετινγκ.
• Στην αυξημένη συχνότητα εμφάνισης περιστατικών κατάχρησης
ουσιών λόγω της ανάγκης για επιτυχία που πιέζει πολύ τους αθλητές,
να γίνουν πρωταθλητές. Η φράση "ο δεύτερος δεν είναι τίποτα, ο
πρώτος είναι τα πάντα" είναι χαρακτηριστική του τρόπου σκέψης
τους.
• Στην απόρριψη αθλημάτων από τον φίλαθλο κόσμο.
9. • Σε δυσάρεστες καταστάσεις και αναξιόπιστα στον αθλητικό χώρο
λόγω των στημένων αγώνων.
• Στην κατασκευή αθλητών-ειδώλων, που γίνονται οι ζωντανοί ήρωες
των νέων.
• Στην καλλιέργεια της χυδαιολογίας, του φανατισμού και της βίας.
• Στη μείωση προσέλευσης των φιλάθλων στα στάδια και των εσόδων
στα σωματεία.
• Στον εκφυλισμό του ολυμπιακού ιδεώδους.
10. 6. Τρόποι Αντιμετώπισης
• Πάταξη της προσπάθειας διαφθοράς στον χώρο του αθλητισμού.
• Θέσπιση νόμων για την εξάλειψη της εμπορευματοποίησης.
• Αυστηρή τιμωρία των εκάστοτε ενόχων.
• Ισότιμη προβολή όλων των αθλημάτων.
• Έμφαση στον ερασιτεχνικό αθλητισμό.
• Προώθηση μέσω εκδηλώσεων του αληθινού πνεύματος του αθλητισμού.
• Αποδέσμευση των αθλητικών ομάδων από οικονομικούς και πολιτικούς
παράγοντες.
• Αναδιάρθρωση στα σωματεία ώστε να διοικούνται δημοκρατικά.
11. 7. Προτάσεις των Νέων
Το τελευταίο διάστημα μέσα στις τάξεις της νεολαίας γίνονται αρκετές
συζητήσεις και βγαίνουν στην επιφάνεια ιδιαίτεροι σοβαροί
προβληματισμοί, όσον αφορά την τύχη του αθλητισμού και την
προσπάθεια εμπορευματοποίησης που δεν αφορά πλέον μόνο τον
επαγγελματικό αλλά δυστυχώς πολλές φορές και τον ερασιτεχνικό.
Στην εποχή που όλα είναι εμπόρευμα σε συνδυασμό με την σταδιακή
εξαφάνιση του αθλητισμού από τα χωριά, από τις συνοικίες ή τις
γειτονιές των αστικών κέντρων και την έλλειψη ελεύθερου χρόνου και
ελεύθερων και πλήρως εξοπλισμένων αθλητικών εγκαταστάσεων,
προτείνουμε:
12. • Ουσιαστική αξιοποίηση όλων των χώρων που προσφέρονται για
αθλητισμό και χρήση τους από όλους τους πολίτες.
• Όπου δεν επαρκούν ή δεν υπάρχουν αθλητικές εγκαταστάσεις, να
κατασκευαστούν.
• Προγραμματισμός-σχεδιασμός των αθλητικών έργων και
προγραμμάτων με συνεργασία και βοήθεια των
Γραφείων Αθλητισμού των Δήμων
• Στελέχωσή τους από προσωπικό που να αναδεικνύει την αξία και τη
σημασία του αθλητισμού.
13. 8. Συμπέρασμα
Η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού αλλάζει τον πραγματικό
χαρακτήρα του, η δε ύπαρξη του "επαγγελματικού" αθλητισμού
δηλητηριάζει και υπονομεύει κάθε ηθική βάση του ερασιτεχνικού
αθλητισμού.
Ο αθλητισμός είναι δημόσιο και κοινωνικό αγαθό και δεν μπορεί να
μπει στη λογική του ιδιωτικού κέρδους.
15. Εργασία στο μάθημα της Κοινωνικής & Πολιτικής
Αγωγής
Οι μαθητές: Σκουλίκας Ιωάννης
Στρατογιαννάκης Νικόλαος
Τσιαχρής Γεώργιος
Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα Λαΐου Χριστίνα