Φύλλο εργασίας- Ιστορία Γ Γυμνασίου Μακεδονικός Αγώνας

1. ΦΥΛΛΟΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 22
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣΑΓΩΝΑΣ
Μαρία Βουρτσιάνη http://filologosab.blogspot.gr/
BΑΛΚΑΝΙΑ : Το 1870 ιδρύθηκε η βουλγαρική εκκλησία, η γνωστή Εξαρχία.
Από το 1878 με το Συνέδριο του Βερολίνου, η Μακεδονία παραμένει υπό τουρκική κυριαρχία.
Εντείνεται η αναμέτρηση Ελλήνων και Βουλγάρων για τη διεκδίκηση της περιοχής.
ΕΡΩΤΗΣΗ 1
Είσαι δημοσιογράφος στην περιοχή της Μακεδονίας. Λαμβάνοντας υπόψη τη συνθήκη του Βερολίνου και τα παρακάτω
στοιχεία , περιέγραψε στην ανταπόκρισή σου την κατάσταση που επικρατεί στη σημερινή Μακεδονία.
Η διοικητική διαίρεση της Μακεδονίας.
Σύμφωνα με την ισχύουσα διοικητική διαίρεση της Μακεδονίας, στα τέλη του 19ου αιώνα τα βιλαέτια της Θεσσαλονίκης και του
Μοναστηριού αποτελούσαν τον κυρίως κορμό του μείζονος μακεδονικού χώρου.
Συμφωνα με απογραφή του 1904 ο πληθυσμός της Μακεδονίας αποτελούνταν:
Βιλαέτι Θεσσαλονίκης:
,Έλληνες 373.217 373.217Βούλγαροι 177.317
Βιλαέτι Μοναστηρίου:
Έλληνες261.283 , Βούλγαροι 178.412
Βιλαέτι Κοσσυφοπεδίου:
Έλληνες13.468 , Βούλγαροι 172.055
…………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………

2. Μακεδονικό ζήτημα: Ο αγώνας για τον έλεγχο της Μακεδονίας, που ήταν τότε τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας,
ονομάστηκε μακεδονικό ζήτημα. Έλληνες, Βούλγαροι και Σέρβοι διεκδίκησαν, την ενσωμάτωση ολόκληρης ή ενός
τμήματος της Μακεδονίας. Η σύγκρουση εκδηλώθηκε αρχικά ως αγώνας για τον έλεγχο της εκπαίδευσης και της
θρησκευτικής συνείδησης των κατοίκων. Σύντομα, όμως, πήρε ένοπλη μορφή.
ΕΡΩΤΗΣΗ 2
Αφού μελετήσεις την πηγή να εξηγήσεις πως η εκπαίδευση βοηθούσε σε τόσο δύσκολους καιρούς στη διατήρηση της
εθνικής συνείδησης.
Οι ημέτεροι (διδάσκαλοι) περιορίζονται απλώς εις την τυπικήν διδασκαλίαν της γραμματικής.Οι πλείστοι τούτων, […], εδιδάχθησα ν
ολίγα γράμματα εν Ελληνικώ σχολείω ή Γυμνασίω, εν τω οποίω ουδόλως ελήφθη φροντίς ν’ αναπτυχθή παρ’ αυτοίς εθνικόν
φρόνημα.[…] Αλλ’ οι Βούλγαροι διδάσκαλοι καταρτίζονται ειδικώς διά την Μακεδονίαν […]. Να συσταθώσι Διδασκαλεία έχοντα
ειδικόν προορισμόν να καταρτίζωσι διδασκάλους πατριώτας, ικανούς να εργασθώσιν εν Μακεδονία υπέρ των εθνικών
συμφερόντων.
Απόσπασμα έκθεσης του ελληνικού προξενείου Θεσσαλονίκης, 1892.
Πηγή: Ι. Κολιόπουλος,«Η θέση των Ελλήνων στη Μακεδονία από το 1881 ως το 1896»,Ιστορία του ελληνικού έθνους,
Εκδοτική Αθηνών, τόμ. ΙΔ‘, σ. 216.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
Το 1895 σχηματίστηκε στη Σόφια η Ανώτατη Μακεδονική Επιτροπή (Komitet), με στόχο τον ξεσηκωμό όλων των
κατοίκων της Μακεδονίας κατά της οθωμανικής εξουσίας, για τη δημιουργία μιας αυτόνομης Μακεδονίας που θα
ενωνόταν με τη Βουλγαρία.
Γύρω στα 1898 οργανώθηκαν στη Μακεδονία ένοπλες ομάδες Βουλγάρων, που έμειναν γνωστοί ως «κομιτατζήδες»
(Komitet = Επιτροπή).
1904-1908  Φτάνουν στη Μακεδονία αξιωματικοί του ελληνικού στρατού, (Παύλος Μελάς, Κωνσταντίνος
Μαζαράκης , Τέλλος Αγαπηνός (Άγρας), και οπλαρχηγοί από άλλες περιοχές.
Σχηματίζουν αντάρτικες ομάδες , μαζί με ντόπιους Έλληνες

3.  Τη δράση των αντάρτικων ομάδων συντονίζουν
 Έλληνες διπλωμάτες,
όπως Λάμπρος Κορομηλάς , πρόξενος στη Θεσσαλονίκη
και ο Ίων Δραγούμης, υποπρόξενος στο Μοναστήρι
 και δυναμικοί ιεράρχες,
όπως ο μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης.
 Ο Παύλος Μελάς σκοτώνεται από τους Τούρκους στο χωριό Στάτιστα (Μελάς) στις 13 Οκτωβρίου 1904.
 Οι Έλληνες συγκλονίζονται και κινητοποιούνται.
 Η ελληνική κυβέρνηση διεκδικεί δυναμικά τη Μακεδονία , εγκαταλείποντας τους δισταγμούς της.
 Η ελληνική αντεπίθεση ανακόπτει τη βουλγαρική διείσδυση στη Μακεδονία.

 1908: Η ένοπλη φάση του Αγώνα διακόπτεται .
 Έλληνες και Βούλγαροι καταθέτουν τα όπλα, πιστεύοντας στις διακηρύξεις του κινήματος των Νεότουρκων για
παραχώρηση δικαιωμάτων.
1908 Τούρκοι αξιωματικοί, αστοί και διανοούμενοι επαναστάτησαν. Έγιναν γνωστοί ως Νεότουρκοι, ονομασία που
δείχνει ότι προέτασσαν την εθνική τους ταυτότητα κι όχι τη θρησκευτική (μουσουλμανική). Το καλοκαίρι του 1908
ξέσπασε στη Θεσσαλονίκη το κίνημα των Νεοτούρκων, που με τις φιλελεύθερες εξαγγελίες του προκάλεσε, αρχικά, τη
συμπάθεια των βαλκανικών λαών. Οι Νεότουρκοι υποχρέωσαν τον σουλτάνο να παραχωρήσει σύνταγμα.
ΕΡΩΤΗΣΗ 3
Μελέτησε το κείμενο που ακολουθεί και προσπάθησε να εξηγήσεις την ευνοϊκή στάση των Ελλήνων απέναντι στους
Νεότουρκους.π
όλ2. Η ελληνική Οργάνωση Κωνσταντινουπόλεως
Η Οργάνωση Κωνσταντινουπόλεως [ανεπίσημος σύνδεσμος μεταξύ Ελλήνων και Νεοτούρκων], με επικεφαλής τους Ίωνα Δραγούμη
και Αθανάσιο Σουλιώτη-Νικολαΐδη, αφοσιώθηκε στο κάπως ευφάνταστο έργο της μεταμορφώσεως της οθωμανικής αυτοκρατορίας σε
ένα πολυεθνικό κράτος, όπου η ισότητα και η αδελφότητα θα επικρατούσαν χάρη στους κοινούς πολιτιστικούς δεσμού ς και το κοινό
πεπρωμένο των κατοίκων της Ανατολής.
Θ. Βερέμης, «Το κίνημα των Νεοτούρκων και οι άμεσες συνέπειές του», Ιστορία του ελληνικού έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τόμ. ΙΔ‘, σ.
255.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………..
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
1 Περιέγραψε από το τηλέφωνο σε κάποιον συμμαθητή σου που έλειπε τι μάθατε σήμερα και εκθέστε
δύο σκέψεις –προβληματισμούς που σας δημιουργήθηκαν.
2 Αν Έλληνες και Βούλγαροι δε σταματούσαν τη σύγκρουση πιστεύοντας στους Νεότουρκους ποια πιστεύεις πως θα ήταν
η μοίρα της περιοχής;

4. 3 Τα τελευταία λόγια του Παύλου Μελά ήταν «βούλγαρος να μη μείνει».Α φού βρεις και άλλες πληροφορίες για τον ήρωα
γράψε ένα κείμενο που θα δημοσιευθεί στη σχολική εφημερίδα με το οποίο θα προσπαθήσεις να τον παρουσιάσεις κααι
στους υπόλοιπους συμμαθητές σου.
εμος 1897