1. Номын сангийн үйлчилгээг зохион байгуулахад баримтлах зарчим Бэлтгэсэн багш: А.Алтанчимэг

2. Аливаа нэг зүйлд тавигдах ерөнхий шаардлагыг зарчим гэнэ. Номын сангийн үйлчилгээний ажлыг зохион байгуулахад баримтлах зарчим нь номын сангийн үйлчилгээний агуулга, зохион байгуулалтанд тавигдах шинжлэх ухааны үндэслэл бүхий ерөнхий шаардлага юм. Эдгээр зарчим нь номын сангийн үйлчилгээний зорилгод нийцсэн байх ёстой.

3. Уншигчдад ялгавартайгаар хандах зарчим Энэ зарчмын гол чанар нь номын хүнд нөлөөлөх нөлөөллөөр тодорхойлогдоно. Номын санч нийгмийн бүх давхаргын хүмүүстэй ажилладаг. Өөрөөр хэлбэл янз бүрийн насны, янз бүрийн мэргэжил боловсрол, сонирхол, сэтгэлзүйтэй хүмүүстэй ажилладаг. Эдгээр шинж чанарууд нь номыг сонгон авах, унших байдалд нөлөөлдөг учраас тодорхой тохиолдол болгонд уншигч бүрт үйлчлэх нь харилцан адилгүй байдаг. Энэ зарчмыг биелүүлэхийн тулд номын санчдын өмнө уншигчдыг судлах, судалсны үндсэн дээр тэдэнд ялгавартайгаар ажиллах зорилго тавигдана. Эцсийн зорилго бол “уншигч бүрт номыг, ном бүрт түүний уншигчийг ” гэсэн томьёоллыг хэрэгжүүлэх явдал оршино.

4. Харилцан ярилцах зарчим Үйлчилгээг үр ашигтайгаар хөдөлгөгч хүч нь номын санч -номын санчтай Номын санч -уншигч Уншигч-уншигч Уншигч-зохиогчтой харилцан ярилцах ярианууд болно.

5. Ном хэвлэлийг үзүүлэн таниулах аргаар сурталчилах зарчим: Номын санч уншигчдад номыг зөвлөмж болгохдоо бүхий л нөөц бололцоогоо ашиглан номыг үзүүлэн таниулах үүрэгтэй байдаг. Үзүүлэн таниулах аргыг хэрэглэх нь харах сувгаар дамжуулан дээд зэргийн буюу 80-90 хувиар мэдээллийг хүлээн авах бөгөөд энэ нь нилээд тогтвортой, сайн тогтоогддог байна. Номын санч номыг үзүүлэн таниулах аргаар сурталчилахдаа дараах гурван хэлбэрийг ашиглана.

6. Номын эсвэл бусад мэдээлэл агуулагчийг шууд үзүүлэн таниулах, Өөрөөр хэлбэл, номын сангийн фондонд чөлөөт сонголтыг нэвтрүүлэх Уншигчдийн анхаарлыг татах ямар нэгэн гол онцлогыг тодотгож, номын байгаа байдлыг түүний загвар, фото зураг, гар зураг гэх мэтээр дүрсэлж үзүүлэн танилулах. Энэ хэлбэрийг номын үзэсгэлэн гаргах, зурагт хуудас, зөвлөмж болгож байгаа ном зохиолын жагсаалт хийх зэрэгт ашиглана. Номыг номзүйн бичилтээр үзүүлэн таниулах: Энэ хэлбэрт номыг үзүүлэн таниулахгүй, харин уг номын ерөнхий тодорхойлолт, энэ ном аль тавиурт байрлаж байгаа зэргийг хангалттай гаргаж өгсөн номзүйн мэдээний цогц юм. Энэ хэлбэрийг төрөл бүрийн каталогууд, картын сангуудад, номын жагсаалт гаргах зэрэгт ашиглана. Дээрх гурван хэлбэр нь өөр өөрийн давуу болоод сул талтай. Иймд номын сангийн үйлчилгээний ажилд эдгээр хэлбэрүүдийг иж бүрдлээр нь ашиглах нь зүйтэй. Энэ зарчмын эцсийн зорилго нь “номын санд ном байдаг гэдгийг уншигчдад заавал таниулах ба номыг үзэж ашиглахад боломжтой “ гэдгийг тэдэнд ойлгуулах явдал юм.

7. Уншигчдыг номтой ажиллахад ухамсартай идвэхтэй харьцааг хөгжүүлэх зарчим: Энэ зарчмын гол зорилго нь уншигчдыг номтой ариг гамтай харьцах, номын утга агуулгыг сайтар ойлгож унших явдал байдаг. Уншлага нь уншиж буй зүйлийн талаар харьцуулах ба номын агуулгыг дүгнэх үйл ажиллагааг шаарддаг. Ялангуяа шинжлэх ухааны ба мэргэжлийн ном уншиж байгаа үед энэ зарчим нь маш чухал байдаг. Уншлагын үйл ажиллагаан дахь ухамсар бүтээлч идвэхийг нь харгалзан уншигчдыг 3 хуваадаг.

8. Уншигчдыг номтой ажиллахад ухамсартай идвэхтэй харьцааг хөгжүүлэх зарчим: Идвэхгүй уншигч: Уншиж байгаа номноосоо хувь хүн би гэдгээр ялгаж чадахгүйгээр ямар нэгэн шүүмжлэлгүйгээр зөвхөн номын утгыг ойлгодог. Ийм уншигчдад номын нөлөөлөх үйл ажилагаа зөвхөн идвэхгүй үүргийг гүйцэтгэдэг. Идвэхтэй уншигч: Уншигч буюу уншигчид нь уншлагын үйл ажиллагааны үед номонд идвэхтэй хандаж сэтгэн болох чадвартай байдаг. Тэдний хувьд унших үйл ажиллагаа ухамсартайгаар явагддаг, Тэдний номонд хандаж байгаа байдал нь дараах 2 зүйлээр илэрдэг. Уншигч цаг ямагт хувь хүн болох болно гэгээ ухамсарлаж зохиолчтой марган уншсан зүйлээ харьцуулж дүгнэж байдаг. Уншигч номноос авсан мэдлэгээ практик үйл ажиллагаа буюу амьдралд ашигладаг. Хэт идвэхтэй уншигч: Уншигчид нь номын агуулгыг мэдээд зогсохгүй түүнийг хөгжүүлж практикт ашиглах зорилгоор өөрчлөн шинэчилдэг. Энэ бүлгийн уншигчдийн уншлага бүтээлч шинжлэн судлах шинж чанартай байдаг.

9. Номын сангийн үйлчилгээн дэх плюралист зарчим Плюралист гэдэг нь латин хэлний “олон” гэсэн утгатай үг юм. Энэ зарчмын гол утга учир нь номын санч хэрэглэгчдэд улс төр, эдийн засаг, соёл сдулал, ертөнцийг үзэх үзлийн үнэт болоод бусад хандлагын талаар гарсан ном, зохиолоос дэлгэн үзүүлж, санал болгож байгаа мэдээллийн эх булгуудаас хэрэглэгч өөрөө сонгох зүй ёсны эрхтэй гэдгийг хүлээн зөвшөөрөхөд оршино. Номын зохиолыг чөлөөтэй сонгох эрх нь улс орнуудын номын сангийн ажлын тухай хуулиар баталгаажсан байдаг. Уг зарчмын хүрээнд улс орны үндэстний хямрал, эвдрэлцээнд уриалсан хандлагатай, улсын нууцтай холбоотой, дайныг сурталчилсан агуулгатай ном зохиолоос бусад нь хамрагдана. Энэхүү зарчмын эцсийн зорилго нь бие биенээ хүндэтгэн, тэвчээртэй ханддаг болгон хүмүүжүүлэх, бусдыг сонсох чадварыг олгох явдал болно.

10. Хос нөлөөллийн зарчим Амьдрал зохиогчоор бий болж байгаа номын агуулгад нөлөөлдөг. Харин ном нь ямар нэгэн хэмжээгээр амьдралын өөрчлөлтөнд нэмэр болдог бөгөөд номын үүрэг уншигчийн амьдралд болон нийгэмд эерэг, мөн сөрөг ч байж болох талтай. Эндээс номын сангийн үйлчилгээний зорилгыг томьёолбол: Уншигчдад сайн номын ач холбогдлыг өгч, муу тааруу номын нөлөөллийг багасгах буюу саармагжуулах, унших эх булгуудыг сонгож авах чадварыг эзэмшүүлэх явдал юм.

11. Дээрх зарчмуудад үндэслэн номын сан дараах дөрвөн үндсэн зорилтыг шийдвэрлэж байдаг. Номын сангийн үйлчилгээ нийгмийн өмнө тавьсан зорилготой нийцэж байх Номын сангийн үйлчилгээ хэрэглэгчдийн мэдээллийн хэрэгцээнд нийцсэн байх Тухайн салбарын хөгжлийн төвшинтэй нийцэж байх Аятай, тухтай, тохилог орчинтой байх