2. Παλαιότερα τα κύρια όργανα της διασκέδασης ήταν το πιθκιαύλιν και
η ταμπουτσιά.
Στην Κύπρο, όπως και στον υπόλοιπο ελληνικό χώρο, το πιθκιαύλιν έχει
ταυτιστεί με τους βοσκούς, γι' αυτό και θεωρείται ποιμενικό όργανο. Στα
περασμένα χρόνια όλοι σχεδόν οι βοσκοί ήταν δεξιοτέχνες στο όργανο αυτό. Ο
τσοπάνης με «καλό αυτί» φτιάχνει το πιθκιαύλι του να έχει την ίδια κλίμακα με
αυτή των κουδουνιών που προηγουμένως έχει προσεγμένα διαλέξει. Ήταν ο
αχώριστος σύντροφός τους εκεί που περιπλανιόνταν με το κοπάδι τους στους
κάμπους και στα βουνά. Εκτελούσαν με το πιθκιαύλιν τα κυπριακά δημοτικά
τραγούδια, τις μελωδίες των κυπριακών παραδοσιακών χορών, μοιρολόγια και
γαμήλιους σκοπούς. Ακόμα, όταν «μεράκλωναν», δεν παρέλειπαν να
αυτοσχεδιάζουν πάνω σε γνωστούς μουσικούς δρόμους και «φωνές». Οι
αυτοσχεδιασμοί αυτοί είναι τα λεγόμενα «ταξίμια».
3. Η ταμπουτσιά είναι σαν ένα κόσκινο αλλά με δέρμα χωρίς τρύπες. Είναι βασικά
οικιακό σκεύος, το οποίο χρησιμοποιούνταν κυρίως σε αγροτικά σπίτια για μεταφορά
αγαθών, αλλά, μια και ήταν κατασκευασμένο από δέρμα, ήταν ότι έπρεπε για
κρουστό όργανο στην ανάγκη. Παλιά μόνο με πιθκιαύλι, αργότερα με το βιολί και
πιο πρόσφατα, μαζί με το βιολί και το λαούτο συνοδεύουν το χορό και το τραγούδι.
Παίζεται με δύο χέρια (παλάμη και δάχτυλα) ή με δύο μικρά ξύλα, ακουμπισμένη
όρθια στον μηρό του ταμπουτσιάρη ο οποίος είναι καθισμένος. Η οξύτητα του ήχου
εξαρτάται από τις διαστάσεις της ταμπουτσιάς αλλά και από το τέντωμα του
δέρματος. Το δέρμα τεντώνεται με βράσιμο στη φωτιά, αφού συνήθως από την
υγρασία χαλαρώνει.
4. Με την εισαγωγή της ζυγιάς του βιολιού και του λαούτου, πολλά
πατροπαράδοτα τραγούδια της Κύπρου, απέκτησαν εισαγωγές και έπαψαν να
έχουν τοπικό χαρακτήρα, μια και οι μουσικοί, που ήταν επαγγελματίες,
μετακινούνταν από χωριό σε χωριό και από πόλη σε πόλη, διαδίδοντας
τραγούδια απ΄ όλη την Κύπρο. Ως τρίτο όργανο αναφέρεται ο ταμπουράς ή
και δεύτερο λαούτο. Το σαντούρι δεν βρήκε συνεχιστές και δεν εισχώρησε στην
Κυπριακή παράδοση, παρόλο που στις μεγάλες πόλεις εμφανιζόταν στα γλέντια,
κυρίως από πρόσφυγες.
