Գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմներ

1. Գենետիկորեն մոդիֆիկացված
օրգանիզմ (ԳՄՕ)

2. Ներկայումս գիտությունն այնքան է
զարգացել, որ հնարավոր է դարձել
արհեստականորեն
փոփոխություններ մտցնել
օրգանիզմների գեներում: Դրա
համար կիրառվում են գենային
ինժեներիայի մեթոդները:
Հիմնականում նման
փոփոխությունները կատարվում են
թե՛ գիտահետազոտական, և թե՛
տնտեսական նպատակներով:
Գենետիկական մոդիֆիկացիան
իրենից ներկայացնում է ոչ թե
պատահական, այլ
նպատակաուղղված փոփոխություն
ուսումնասիրվող օրգանիզմում:

3. Գյուղատնտեսության մեջ գենային ինժեներիայի մեթոդները կիրառվում
են նոր՝ անբարենպաստ պայմաններին ավելի դիմացկուն
բուսատեսակների ստացման համար, որոնք կունենան ավելի լավ համ,
ավելի արագ կաճեն ու ավելի շատ պտուղներ կտան: Ստեղծվում են նաև
կենդանիների նոր տեսակներ, որոնք նույնպես հարմարեցվում են
մարդուն և նրա գործունեությանը: Ենթադրենք՝ ստացել ենք
գենետիկորեն մոդիֆիկացված կարտոֆիլ: Դա նշանակում է, որ այդ
բույսի օրգանիզմ են ներմուծել որևէ այլ օրգանիզմի գեն, ինչի շնորհիվ,
օրինակ, մի շարք միջատներ այլևս վնասատու չեն նրա համար:

4. 2003թ. շուկայում հայտնվեցին
«GloFish» փոքրիկ
ակվարիումային ձկնիկներ
(Danio rerio տեսակի
ձևափոխություն): Շնորհիվ
գենային ինժեներիայի
մեթոդների՝ ստացվել էին այդ
ձկնիկների այնպիսի
մոդիֆիկացիաներ, որոնք ունեին
նորմայից տարբերվող, վառ
գունավորում և փայլում էին
ուլտրամանուշակագույն լույսի
ներքո: Այդպիսի հետաքրքիր
մոդիֆիկացիա ստացել էին
ձկնիկների օրգանիզմ մեդուզայի
գեներ ներմուծելով:

5. Բժշկության մեջ ԳՄՕ-ները ևս
կարևոր տեղ են զբաղեցնում:
Գենային ինժեներիայի շնորհիվ
մարդու օրգանիզմում
արտադրվող մի շարք նյութեր
հնարավոր է ստանալ՝
մոդիֆիկացիայի ենթարկելով
բակտերիաները: Օրինակ, վերջին
ժամանակներում այդ
ճանապարհով կարողացել են
ստանալ ինսուլին, որը, ինչպես
գիտենք, շատ կարևոր դեր ունի
շաքարախտով հիվանդների
համար:

6. Գիտնականներն արդեն լոլիկի
ԴՆԹ-ի գենի մեջ ներկառուցել են
արկտիկական ձկան` կամրալայի
գենը: Ճիշտ է, բանջարեղենը չի
թափահարում պոչիկը, և
«հեռանում» գնորդից, ինչպես
ձուկը, սակայն շատ հեշտ է
դիմակայում ցրտին, ինչպես խորը
ջրերում ապրող հյուսիսային
ձուկը: Այս լոլիկը չի «վախենում»
փոխադրումներից և երկար
ժամանակ պահպանում է իր
ապրանքային տեսքը: Այն
բազմանում է անսովոր
արագությամբ, կայուն է ցածր
ջերմաստիճանների և
հիվանդությունների նկատմամբ:

7. Գենային ինժեներիայի հաջորդ
«հրաշքը» կարտոֆիլն է, որին
կոլորադյան բզեզն անգամ չի կարող
վնասել: Բանն այն է, որ կարտոֆիլի
գենոմի մեջ «ներկցված» է
վնասատուների համար մահացու
թունավոր նյութ արտադրող
բակտերիայի գեն: Եվ քանի որ
կարտոֆիլի վրա այլ միջատներ էլ
էին նստում, դրանք սկսեցին
ոչնչանալ. թիթեռներ, զատիկներ և
նույնիսկ մեղուներ: Դրանց
ոչնչացման հետևանքով կսկսեն
ոչնչանալ նաև թռչունները, որոնք
կզրկվեն իրենց հիմնական կերից`
միջատներից: Այսպիսով կխախտվի
կենսաբանական
հավասարակշռությունը, որ
բնությունը ստեղծել է միլիարդավոր
տարիների ընթացքում:

8. Օրերս համացանցում հայտնվել էր
գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմներ
(ԳՄՕ) պարունակող մթերքների և ԳՄՕ
մթերքներ արտադրողների ցանկը: Ցանկում
ընդգրկված էին մթերքներ, որոնք մենք բոլորս
առօրյայում հաճախ ենք օգտագործում: Կային
նաև մթերքներ, որոնցից օգտվում են
հիմնականում երեխաները:
Ըստ համացանցում տարածված
նյութերի՝ հետազոտությունները ցույց են
տվել, որ կենդանիները, որոնց
կերակրացանկում ներառված է
գենետիկորեն մոդիֆիկացված մթերք
(հիմնականում՝ եգիպտացորեն և սոյա),
ավելի արագ են ծերանում, ցածր
դիմադրողականություն ունեն և չեն
կարող հղիանալ և առողջ ձագեր
ունենալ: Այդպիսի կերակրացանկով
հիմնականում առնետներն են տկար
ձագեր ունենում, որոնց մահացության
աստիճանն անհավանական բարձր է:

19. Բամաթիվ երկրներում, ինչպիսիք են
ԱՄՆ-ն, Արգենտինան,Կանադան մեծ
տեղ են հատկացնում ԳՄՕ-ներին: Բայց
կան երկրներ, որտեղ արգելված է
օգտագործել ԳՄՕ-ներ: Հայաստանում
արգելված չէ ներկրել ԳՄՕ-ներ, սակայն
այն օրենքով վերահսկվում է:
Իմ կարծիքով ԳՄՕ-ները բացասական
ազդեցություն ունեն մարդու առողջության վրա:
Այն ունի թե՛ դրական, թե՛ բացասական
կողմեր, սակայն ինձ համար գերակայում
են բացասական կողմերը: Աշխարհի
բնակչությունը աճում է, ու մարդկանց
պետք է սննդով ապահովել. այս
տեսանկյունից ԳՄՕ մթերքը ձեռնտու է:
Սակայն ինչ իմաստ կա նման մթերք
արտադրելու, եթե արդյունքում աճելու է
հիվանդությունների, վարակների թիվն ու
արդյունքում կրճատվելու է մարդկանց
թիվը։

21. Եգիպատացորեն
Գյուղերի տարբեր
տեղամասերում
եգիպատոցերնին ավելացվել է
միջատներին սպանող գեն:
Քանի, որ եգիպտացորենը
պարունակում է այս գենը
ֆերմերները կարող են
չավելացնել
թունաքիմիկատներ, որոնք
վտանգավորեն են թե
բնությանը թե այդտեղ
աշխատող ֆերմերներին:

22. Բազուկ
Վերջին Գենետիկորեն մոդիֆիկացված
սնունդ է բազուկը: Բազուկի
մոդիֆիկացումը սկսվեց 2008 թվականին,
բայց արգելվեց 2010 թվականին,
որովհետև USDA-ը ձախողեց:
Բազուկները սովորաբար շատ դանդաղ
են աճում , մոդիֆիկացումը օգնում էր
դրանց ավելի արագ աճելուն:

23. Պոմիդորներ
Առաջին մոդիֆիկացված մթերքները,
որոնք վաճառվեցին Ամերիկայի
սուպերմարկետում պոմիդորներն էին:
Շատ փոփոխություններ են կատարվել
մինչև օրս, սկզբում պոմիդորները
մեծացնում էին, իսկ հիմա օգտագրծում
են ԳՄՕ, որպեսզի օգնեն դրանց ավելի
երկար պահպանմանը:

24. Սաղմոս ձուկը
Սաղմոս ձուկը, որը մոդիֆիկացվել է
շուտով կվաճառվի: Այս ձկները կաճեն
միայն ձկնային
ֆերմաներում և կլինի մոտավորապես
երկու չափը մեկ Սաղմոսի: Դրանք
նույնպես կմեծանան ավելի արագ: