Η Παναγία Θεοτόκος στην Ορθόδοξη εικονογραφία, με βάση και τα τα ονόματα και τα τοπωνύμια στην Ελλάδα

1. ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ
Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ – ΕΝΟΤΗΤΑ 16: ΠΑΝΑΓΊΑ, Η ΜΗΤΕΡΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΓΚΙΚΑΣ
Δντής ΓΕΛ Προαστίου
Θεολόγος MSc
Υπ. Δρ. Α.Π.Θ.

2. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΘΕΡΑΠΕΥΟΥΣΑ
Οφθαλμοί τυφλών, ώτα κωφών, πόδια χωλών
και εις άλλους άλλα μέλη εθεραπεύθησαν και
όσοι ήσαν εμπεπλεγμένοι εις όλες τις συμφορές
εχάρισεν όλα τα καλά. Έδιδε την υγεία και εις
όσους ήσαν άρρωστοι ψυχικά και ευεργετούσε
πλουσιοπαρόχως τους ψυχικώς υγιείς,
θεραπεύουσα τους πρώτους και αγιάζουσα τους
δεύτερους. Αυτά απελάμβαναν οι άνθρωποι
κατά την Μετάστασι της Παναγίας.

3. ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΕ ΤΑ 7 ΣΠΑΘΙΑ
Σ‘ αυτήν την λίγο ασυνήθιστη εικόνα η
Παναγία εμφανίζεται με την καρδιά
διαπερασμένη από επτά σπαθιά.Στον πιο
συνηθισμένο εικονογραφικό τύπο
βλέπουμε τεσσερα σπαθιά στα αριστερά
και τρία στα Η εικόνα έχει σχέση με την
προφητεία του Αγίου Συμεών του
Θεοδόχου την οποία καταγράφει ο
ευαγγελιστής Λουκάς:...καί σού δέ αυτής
τήν ψυχήν διελεύσεται ρομφαία...»(Λουκ.
2.35).Εδώ αναφέρεται στον πόνο που θα
ένοιωθε η Παναγία κατά τη στιγμή του
χωρισμού από τον αγαπημένο της Υιό,όταν
μπροστά στα μάτια της Τον εσταύρωσαν.
Η εικόνα αυτή βρισκόνταν στο
κωδωνοστάσιο μιας εκκλησίας κοντά στον
ποταμό Τόσιν.

4. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΑΜΩΜΟΣ
Η Παναγία είναι το ιερό και άμωμο
ανάθημα του ανθρωπίνου γένους
στον Θεό, το καλύτερο δώρο που είχε
να προσφέρει ο κόσμος στην γέννηση
του θείου Λόγου

5. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΑΜΟΛΥΝΤΟΣ
Η ονομασία προέρχεται από τον ύμνο
του Αποδείπνου «Άσπιλε, Αμόλυντε,
Άχραντε...» πού συνέθεσε ο μοναχός
Παύλος της μονής Ευεργέτιδος. Η
Αμόλυντος στην ορθόδοξη εικονογραφία
ονομάζεται και Παναγία του Πάθους, γιατί
ο Χριστός ενατενίζει τους δύο Αγγέλους
που εικονίζονται εκατέρωθεν της
Παναγίας και κρατούν στα χέρια τους τα
σύμβολα του πάθους, δηλ. τον Σταυρό,
τη Λόγχη και το Σπόγγο.

6. ΠΑΝΑΓΙΑ «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ»
Η ονομασία της οφείλεται στον ύμνο «Άξιον
Εστί»,το μγαλυνάριον δηλαδή που ψάλλει η
Εκκλησία μετά τον καθαγιασμό της Θείας
Ευχαριστίας.Τον ύμνο αυτό έψαλε για πρώτη
φορά ο Αρχάγγελος Γαβριήλ.
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ
ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΞΙΟΝ
ΕΣΤΙ, φυλάσσεται
στον Πάνσεμνο
Ναό του
ΠΡΩΤΑΤΟΥ στις
ΚΑΡΥΕΣ ΑΓΙΟΥ
ΟΡΟΥΣ

7. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΒΡΕΦΟΚΡΑΤΟΥΣΑ
Στην εικόνα αυτή παριστάνεται μετωπική και
μέχρι τη μέση η Παναγία που κρατεί τον
Χριστό μπροστά στο στήθος της και με τα
δύο χέρια. Ο Χριστός εικονίζεται στη στάση
του Αναπεσόντα, που είναι μία συμβολική
απεικόνιση του Χριστού και προεικονίζει το
Πάθος και την Ανάσταση. Τόσο ο Χριστός σε
αυτή τη στάση, όσο και η θλίψη στο
πρόσωπο της Παναγίας αποτελούν αναφορά
στη σταυρική του θυσία.
Παναγία Βρεφοκρατούσα Ένθρονη
Παναγία Βρεφοκρατούσα Ένθρονη
Η ΠΑΝΑΓΊΑ Η
ΒΡΕΦΟΚΡΑΤΟΥΣ
Α ΕΝΘΡΟΝΗ

8. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΧΡΥΣΑΦΙΤΙΣΣΑ

9. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΔΕΟΜΕΝΗ
Ὁ φυσιογνωμικὸς τύπος τῆς Παναγίας καὶ ἡ
τεχνικὴ ἀποδόσεως τοῦ προσώπου μὲ τὴ
μαλακὴ ἐναλλαγὴ φωτὸς καὶ σκιᾶς, τὴν
πλατιὰ φωτεινὴ ἐπιφάνεια σάρκας ποὺ
ῥοδίζει καὶ τὰ εὔκαμπτα γραμμικὰ φῶτα
ἀποδίδουν ὅλη τὴν ἀβρότητα τῆς σάρκας καὶ
τὸ πάνσεπτο κάλλος τῆς Θεομήτορος.
Ἡ Παναγία εἰκονίζεται σὲ προτομή,
δεομένη, σὲ στροφὴ τριῶν τετάρτων πρὸς
τὰ δεξιά. Φοράει γαλαζωπὸ χιτώνα καὶ
κεραμίδι μαφόριο μὲ χρυσὴ παρυφὴ καὶ
κρόσσια. Τρία χρυσὰ ἀστεροειδὴ
κοσμήματα πάνω στὸ μαφόριο ἀποτελοῦν
σύμβολα τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ
ὑπαινίσσονται τὸν ῥόλο τῆς Παναγίας στὴν
ἐνσάρκωση.

10. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΔΕΞΙΑ
Η προφορική παράδοση θέλει η εικόνα να
μεταφέρεται από έναν μοναχό ή ορφανό
πατρός νέο, ο οποίος ύστερα από ενύπνιο
να την τοποθετεί σε ναό δεξιά όπως
εισέρχεται κανείς στην πόλη της
Θεσσαλονίκης από τη θύρα των
ανατολικών τειχών! Έτσι ,σύμφωνα πάντα
με την παράδοση, η Εικόνα ονομάστηκε
Παναγία Δεξιά.
Άλλη παράδοση λέει πως η ονομασία
«Δεξιά» οφείλεται στο ότι η Θεοτόκος
εικονίζεται Δεξιοκρατούσα, φέρει δηλαδή
τον Ιησού στο δεξί της χέρι, ενώ η πιο
συνηθισμένη αγιογράφησή της είναι να
φέρει το θείο Βρέφος στο αριστερό της
χέρι.
Σύμφωνα πάλι με μια τρίτη εκδοχή, η
Θεοτόκος ως κατ’ εξοχήν μεσίτρια, είναι
Εκείνη που δέχεται τις ικεσίες και τις
παρακλήσεις όλων μας, είναι δηλαδή

11. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΕΙΚΟΣΙΦΟΙΝΙΣΣΑ
Το όνομα της Μονής, κατά μία από τις τρεις
εκδοχές, οφείλεται στο θαύμα της εικόνας
της Παναγίας, η οποία έλαμπε και
σκορπούσε φως «φοινικούν», δηλαδή
κόκκινο, όπως η πορφυρά των Φοινίκων.
Απ' αυτό προέρχεται και η ονομασία:
Εικών φοινίσσουσα - Εικών - φοίνισσα -
Εικοσιφοίνισσα.
Η Ιερά Μονή Παναγίας
Εικοσιφοίνισσας Παγγαίου βρίσκεται στο
δρόμο Σερρών Καβάλας, στα όρια των δύο
νομών, αμέσως μετά την κοινότητα
Κορμίστας

12. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΕΛΕΟΥΣΑ
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας
κρυβόταν, σε βάθος ενάμισι μέτρο επί
αιώνες. Είναι μικρού μεγέθους και φέρει
την επιγραφή «Μήτηρ Θεού Ελεούσα».
Κατά την γνώμη των ειδικών, η εικόνα
φέρεται να ανήκει στην εποχή της
εικονομαχίας. Διατηρήθηκε όμως μέσα στο
χώμα, τόσους αιώνες χωρίς να πάθει
τίποτε. Όταν η χάρη του θεού θέλει τα
φθαρτά γίνονται άφθαρτα και τα θνητά
αθάνατα.

13. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΕΛΕΥΘΕΡΩΤΡΙΑ
Η θρησκευτική ευλάβεια έδωσε στην
Παναγία το προσωνύμιο Ελευθερώτρια,
Ξεσκλαβώτρα

14. ΠΑΝΑΓΙΑ ΓΛΥΚΟΦΙΛΟΥΣΑ (Η ΕΠΙΣΚΕΨΙΣ)
Η Θεοτόκος κρατεί τον μικρό Χριστό με το
δεξί της χέρι, ενώ με το αριστερό τον
προτείνει στον θεατή και συγχρόνως τον
ικετεύει για τη σωτηρία των ανθρώπων. Το
Θείο Βρέφος αγκαλιάζει τρυφερά τη μητέρα
του ακουμπώντας το μάγουλό του στο δικό
της. Ο συγκεκριμένος εικονογραφικός
τύπος της Παναγίας, κατά τον οποίο τα δύο
πρόσωπα αγγίζονται με τα μάγουλα, είναι
γνωστός ως Παναγία Γλυκοφιλούσα. Ο
τύπος αυτός προβάλλει τη μητρική ιδιότητα
της Θεοτόκου και συγχρόνως τονίζει το
ρόλο της ως προστάτιδας των ανθρώπων.
Ως μητέρα του Χριστού, εισακούεται από
τον γιο της όταν τον παρακαλεί για τη
συγχώρεση του κόσμου. Αυτό το νόημα
έχει και η επιγραφή της συγκεκριμένης
εικόνας, που ονομάζει τη Θεοτόκο
ΜΗ(ΤΗ)Ρ Θ(ΕΟ)Υ Η ΕΠΙCΚΕΨΙC, δηλαδή
η σκέπη, η προστάτιδα.

15. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΓΑΛΑΚΤΟΤΡΟΦΟΥΣΑ
Πρόκειται για εικόνα τού 1784
(Βυζαντινό Μουσείο Πολιτισμού) με
εντελώς ασυνήθιστο θέμα.
Παρατηρείστε, ότι το στήθος τής
Παναγίας παρουσιάζεται σαν
κολλημένο στον δεξιό της ώμο, ο δε
Ιησούς δεν έχει χαρακτηριστικά
θηλάζοντος βρέφους, αλλά μικρού
παιδιού.

16. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΓΙΑΤΡΙΣΣΑ

17. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΓΟΡΓΟΕΠΗΚΟΟΣ
«Λάμπει ως πολύφωτος σελήνη, σαν
άριστος κυβερνήτης και σοφός οικονόμος
το διακυβερνά", φυλάσσοντας από κάθε
προσβολή και επήρρεια τους ασκομένους
σε αυτό οσίους πατέρες, αλλά και όσους
προστρέχουν σ' εκείνη με πίστη, ζητώντας
την βοήθεια της. Και γενικά διαφυλάττει και
γοργώς και προθύμως υπακούει και ελεεί
όλους, όσοι την ευλαβούμαστε και την
επικαλούμαστε με πίστη.

18. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΟΥΚΟΥΖΕΛΙΣΣΑ
Μπροστά σ΄ αυτήν την εικόνα τελούνταν από
πολύ παλιά στη Λαύρα η αγρυπνία του
Σαββάτου του Ακάθιστου Ύμνου. Μετά το
τέλος λοιπόν αυτής της αγρυπνίας και
απέναντι απ΄ αυτήν την εικόνα συνέβη μια
φορά να έχει αποκοιμηθεί ελαφρά στο στασίδι
του ο κουρασμένος πρωτοψάλτης της Λαύρας
και τέως αρχιμουσικός του παλατιού άγιος
Ιωάννης ο Κουκουζέλης, όταν είδε μροστά
του την Παναγία να του ανταποδίδει το
“Χαίρε” και να του λέει: “Χαίρε Ιωάννη! Ψάλλε
μου και εγώ δε θα σε εγκαταλείψω”, ενώ
συγχρόνως έβαζε στο χέρι του ένα χρυσό
νόμισμα που ξυπνώντας βρέθηκε πράγματι
να κρατάει ο άγιος. Όταν αργότερα από την
πολύωρη αγρυπνία και ορθοστασία, στις
οποίες επιδόθηκε με ζήλο, προσβλήθηκαν τα
πόδια του, η Θεοτόκος πάλι του εμφανίστηκε
σε όνειρο και τον θεράπευσε. Η θαυματουργή
αυτή εικόνα σήμερα βρίσκεται τοποθετημένη

19. ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΥΡΙΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ

20. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΜΗΛΙΩΤΙΣΣΑ
Ο Ιερός Ναός της Παναγίας της
Μηλιώτισσας βρίσκεται στη Μηλιά Αριδαίας
στο Ν.Πέλλας. Η εικόνα της Παναγίας είναι
πολύ παλιά και θαυματουργή, πράγμα που
την κάνει να είναι ανεκτίμητης αξίας, όχι
βέβαια χρηματικής αλλά συναισθηματικής
και άπειρου δέους. Η Παναγία έχει χαρίσει
την υγεία που αναζητούσαν πολλοί πιστοί.
Ο Ιερός Ναός της Παναγίας πανηγυρίζει
στις 7 και 8 Σεπτεμβρίου

21. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΜΥΡΟΒΛΗΤΙΣΣΑ
Είναι ή κατ' εξοχήν γνωστή σε πολλούς
πιστούς ως «Μυροβλύτισσα» Εικόνα της
Παναγίας. Σπάνιο το φαινόμενο της
μυροβλυσίας ακόμη και στις ονομαστές
εικόνες της Παναγίας. Διαφοροτρόπως το
Θείο ενεργεί και μέσω των Εικόνων. Το
γιατί έτσι ενεργεί και γιατί ή εν λόγω
εικόνα μυροβλύζει, αυτό δεν είναι δικό μας
θέμα.

22. ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑ
Παναγία η Μυρτιδιώτισσα ονομάζεται
εικόνα της Παναγίας που βρέθηκε στα
Κύθηρα κατά τον 14ο αιώνα. Έχει το
προσωνύμιο Μυρτιδιώτισσα, γιατί
αναφέρεται από την παράδοση ότι τη
βρήκε ένας βοσκός σε μια τοποθεσία
γεμάτη με μυρτιές. Σήμερα με το όνομα
αυτό ονομάζονται εκκλησίες, μονές και
γενικά οι εικόνες με παράσταση της
Παναγίας με μυρτιές.

23. ΠΑΝΑΓΙΑ ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ

24. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΦΙΔΟΥΣΑ
Στο χωριό Μαρκόπουλο της
Κεφαλονιάς, σε μια πλαγιά γεμάτη
από δένδρα, βρίσκεται ο Ναός της
Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Στην
Εκκλησιά αυτή εμφανίζονται κάθε
χρόνο από 6 Αυγούστου μέχρι 15
του ίδιου μήνα τα φίδια της
Παναγίας, πού κρέμονται από τις
εικόνες με τις καντήλες, τα στασίδια
χωρίς να πειράζουν κανένα. Η εικόνα
της Παναγίας, σύμφωνα με την
παράδοση, βρέθηκε μέσα σ’ ένα
σκίνο (δένδρο), πού άγνωστο πώς,
πήρε φωτιά χωρίς να καταστραφεί η
εικόνα. Ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη
Κεφαλληνίας.

25. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΤΣΑΜΠΙΚΑ
Κρήνην έχουσα των δωρεών σου
την εικόνα σου, η νήσος Ρόδος,
Θεοτόκε Τσαμπίκα, γεραίρει σε
και καυχωμένη ενθέως σοις θαύμασι
τον ασπασμόν του Αγγέλου προσάδοι
σοι
Χαίρε κράζουσα, Παρθένε
θεοχαρίτωτε,
λαού του χριστωνύμου το διάσωσμα.
Η Παναγιά η Τσαμπίκα είναι μονή της
Ρόδου. Βρίσκεται στην ανατολική ακτή
του νησιού κοντά στο χωριό
Αρχάγγελος. Αποτελείται από την
παλαιά και την νέα μονή. Η παλαιά
μονή βρίσκεται στην κορυφή λόφου,
πάνω από την ομώνυμη παραλία ενώ
η νέα βρίσκεται χαμηλότερα κοντά στον
εθνικό δρόμο που ενώνει τον
Αρχάγγελο με την πόλη της Ρόδου.

26. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΠΕΛΑΓΟΝΗΤΙΣΣΑ
Η αυθεντική εικόνα βρέθηκε παλαιότερα
στον κύριο ναό του μοναστηρίου του
Βατοπεδίου δίπλα από το αριστερό μέρος
των ψαλτών.
Το βλέμμα της Μαρίας εκφράζει μια
απέραντη λύπη. Το στόμα της αγγίζει
ελαφρά το μάγουλο του Βρέφους, το οποίο
με τη σειρά του, αγγίζει απαλά με το ένα
χέρι το πρόσωπο, ενώ με το άλλο
προσπαθεί να πιαστεί από το μανδύα της
και να μην πέσει. Ο Ιησούς εμφανίζεται με
ένα κοντό και ελαφρύ ένδυμα (χιτών) που
του αφήνει γυμνά τα χέρια και τα πόδια. Το
σώμα του είναι γερμένο προς τη Μητέρα.
Το κεφάλι γυρνά προς τα πίσω και τα μάτια
του μας κοιτάζουν. Η Μαρία σφίγγει με τη
δεξιά της κλειστή το βασιλικό ένδυμα του
Χριστού (ιμάτιον) πλεγμένο με επίχρυσο,
ενώ με την ωραιότατη αριστερά χείρα της
κρατά το Ειλητό του Νόμου.

27. ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΟΡΤΑΪΤΙΣΣΑ
(Η Θαυματουργή εικόνα της Ιεράς Μονής
Ιβήρων του Αγίου Όρους)
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της
Πορταίτισσας, η εξέχουσα μεταξύ των
θεομητορικών εικόνων του Άθω, ήταν
αρχικά φυλαγμένη, καθώς διασώζει η
παράδοση, στη μικρασιατική Νίκαια…
http://www.madblog.gr/blog.php?user=xristi
anismos&note=11128

28. ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ
Στις 22-23 Αυγούστου, εορτάζει με κάθε
εκκλησιαστική και βυζαντινή
μεγαλοπρέπεια, η ιστορική Μονή της
Παναγίας της Προυσιώτισσας στον
Προυσσό Ευρυτανίας.
Η εικόνα της Παναγίας είναι τύπου
Οδηγήτριας και είναι επιχρυσωμένη με
αργυροεπίχρυση ένδυση δώρο του
στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη που
φιλοξενούνταν στη Μονή την περίοδο της
επανάστασης του 1821.

29. ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟ ΡΟΔΟΝ ΤΟ ΑΜΑΡΑΝΤΟΝ
Η εικόνα απεικονίζει τη Υπεραγία Θεοτόκο
με κεντρικό σύμβολο της το Ρόδο.
Ρόδον το Αμάραντον αποκαλείται η
Υπεραγία Θεοτόκος από τον υμνωδό
Ιωσήφ «..Ροδον το αμάραντον, χαίρε η
μόνη βλαστίσασα…». Ο αγιογράφος
εμπνευσμένος από αυτή την ωδή θα
ζωγραφίσει τη Θεοτόκο να κάθεται πάνω
σε ένα μεγάλο ρόδο ενώ δεξία και αριστερά
ο καλλιτέχνης απλώνει ολάνθιστα κλαδιά.
Αριστερά ο Χριστός κρατά στο ένα χέρι τη
σφαίρα του κόσμου και στο άλλο το
σύμβολο του ρόδου.

30. ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ
Μια ιστορία, μια παράδοση και ένας
θρύλος αγκαλιάζουν το σύμβολο του
Πόντου, την Παναγία Σουμελά. Ήταν ο
Ευαγγελιστής Λουκάς αυτός που χάραξε τη
μορφή της Παναγίας πάνω σε ξύλο. Η
εικόνα της Σουμελά, βρέθηκε μετά το
θάνατο του Λουκά στην Αθήνα και για αυτό
το λόγο, αρχικά είχε ονομαστεί ως η
Παναγία η Αθηνιώτισσα.
Στο τέλος του 4ου αιώνα (380- 386)
ιδρύθηκε στο όρος Μελά της
Τραπεζούντας, το μοναστήρι της Παναγίας
Σουμελά, από τους μοναχούς Βαρνάβα και
Σωφρόνιο (κατά κόσμο Βασίλειος και
Σωτήρχος, θείος και ανιψιός, κάτοικοι και οι
δυο Αθηνών). Με μοναδικά εφόδια την
πίστη, την επιμονή και την εργατικότητα, οι
δυο ερημίτες μοναχοί, κατόρθωσαν να
χτίσουν την εκκλησία της Σουμελιώτισσας,
σκαλιστή μέσα στο βουνό. Από τότε έγινε
γνωστή ως ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ (Εις του

31. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΑΚΑΘΗ ΣΤΗ ΣΧΟΙΝΟΥΣΑ
Το όνομα «Ακαθή» υπάρχει σχεδόν μόνο
στη Σχινούσα και προέρχεται από μία
εικόνα της Παναγίας που βρίσκεται εκεί.
Της Παναγίας της Ακαθής, όπως την λένε.
Και λέγεται έτσι, επειδή είναι από τις λίγες
εικόνες που ο Χριστός αντί να τον κρατά
αγκαλιά η Παναγία, στέκει όρθιος μπροστά
της. Δηλαδή Ακάθιστος.
Η εικόνα αυτή πήγε στη Σχινούσα από τη
Σαντορίνη, που κι εκεί βρέθηκε με
θαυματουργικό τρόπο.
Σήμερα η εκκλησία γιορτάζει την
Παρασκευή του Ακαθίστου και γίνεται
μεγάλη πανήγυρις.

32. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΤΡΙΧΕΡΟΥΣΑ
Στην εικόνα αυτή η Παναγία φαίνεται να
έχει τρία χέρια.
Το τρίτο χέρι είναι αφιέρωμα του Ιωάννη
Δαμασκηνού, προς την Παναγία
Ο αυτοκράτορας Λέων πλαστογράφησε ένα γράμμα στο οποίο δήθεν ο
Ιωάννης τον ικέτευε να επιτεθεί στη Συρία και το έστειλε στον χαλίφη
της Συρίας με ένα φιλικό σημείωμα : "Προφανώς έχεις έναν Χριστιανό
προδότη στην αυλή σου...." Ο χαλίφης κάλεσε αμέσως τον Ιωάννη και
του είπε : "το χέρι που έγραψε αυτό το γράμμα θα κοπεί και θα γίνει
τροφή για τα σκυλιά μου...«
Εβαλε λοιπόν τον δήμιο κι έκοψε με το σπαθί το δεξί χέρι του Ιωάννη,
που έπεσε στο πάτωμα.
Σύμφωνα με την παράδοση το ίδιο βράδυ ο Ιωάννης στο δωμάτιό του
παρακάλεσε την Παναγία να τον θεραπεύσει κι έταξε πως εκείνος σαν
αντάλλαγμα θα συνέχιζε να γράφει υπέρ της προσκύνησης των
εικόνων. Σε λίγο αποκοιμήθηκε....Στον ύπνο του είδε τη Παναγία η
οποία του είπε πως τον θεράπευσε όπως της ζήτησε μα κι εκείνος θα
έπρεπε να εκπληρώσει την υπόσχεση που έδωσε. Οταν ξύπνησε, το
κομμένο χέρι του Ιωάννη ήταν στη θέση του. Μετά το θαύμα
παρήγγειλε σ’ έναν χρυσοχόο και του έφτιαξε μιαν ασημένια παλάμη,
την οποία και κόλλησε πάνω στην εικόνα, για να του θυμίζει την
ευεργεσία της Παναγίας.
Έτσι η Παναγία απόκτησε τρία χέρια και πήρε από τότε το όνομα
Παναγία η Τριχερούσα.

33. ΠΑΝΑΓΙΑ Η «ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ»
Η εορτή της Ζωοδόχου Πηγής που
γιορτάζουμε την Παρασκευή της
Διακαινησίμου είναι γιορτή της Παναγίας
μας. Γράφει το συναξάρι της ημέρας: «Την
Παρασκευή της Διακαινησίμου εορτάζουμε
τα εγκαίνια του ναού της Υπεραγίας
Δεσποίνης ημών και Θεομήτορος, της
Ζωηφόρου Πηγής• ακόμη ενθυμούμαστε
και τα υπερφυή θαύματα που έγιναν στον
Ναό αυτό από την Μητέρα του Θεού».
Η Παναγία ονομάζεται Ζωοδόχος Πηγή,
αφού γέννησε την Ζωή, που είναι ο
Χριστός. Για πρώτη φορά το επίθετο
Ζωοδόχος Πηγή το έδωσε στην Παναγία ο
Ιωσήφ ο Υμνογράφος τον 9ο αιώνα,
συνθέτοντας έναν ύμνο του προς την
Παναγία.

34. ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΑΡΔΙΩΤΙΣΣΑ
Πρόκειται για εικόνα της
Βρεφοκρατούσας Παναγίας που
βαστάζει το βρέφος του Ιησού στην
αριστερή αγκαλιά της, πίσω από την
καρδιά.

35. Η ΧΑΡΙΣ ΤΗΣ
ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΣ
ΕΛΘΕΙ ΕΦ’ ΗΜΩΝ