The document discusses the history and development of the city of Kermanshah, Iran from ancient times to present day. It notes that Kermanshah has played an important political, economic, and cultural role in the region for thousands of years. The document provides some brief details on the city's population, universities, industries, and cultural sites.

1. ‫كوردی‬ ‫‌رخی‬‫ه‬‫هاوچ‬ ‫شیعری‬ ‫جيهانبینیی‬
‫كوردستاندا‬ ‫باشووری‬ ‌‫ه‬‫‌ڕاست)ل‬‫ه‬‫ناو‬ ‫(كرمانجی‬
١

2. ٢

3. ‫شیعری‬ ‫جيهانبینیی‬
‫كوردی‬ ‫‌رخی‬‫ه‬‫هاوچ‬
)‫‌ڕاست‬‫ه‬‫ناو‬ ‫(كرمانجی‬
‫كوردستاندا‬ ‫باشووری‬ ‌‫ه‬‫ل‬
:‫‌كردنی‬‫ه‬‫ئاماد‬
‫‌وێزی‬‫ه‬‫ح‬ ‫‌وێز‬‫ه‬‫ح‬ ‫‌مال‬‫ه‬‫ج‬ ‫‌ریا‬‫ه‬‫د‬ .‫د‬
2014 ‫‌ولێر‬‫ه‬‫ه‬
٣

4. ‌‫ه‬‫ل‬ )‫‌ڕاست‬‫ه‬‫ناو‬ ‫(كرمانجی‬ ‫كوردی‬ ‫‌رخی‬‫ه‬‫هاوچ‬ ‫شیعری‬ ‫جيهانبینیی‬ :‫كتێب‬ ‫ناوی‬ *
‫كوردستاندا‬ ‫باشووری‬
‫‌وێزی‬‫ه‬‫ح‬ ‫‌وێز‬‫ه‬‫ح‬ ‫‌مال‬‫ه‬‫ج‬ ‫‌ریا‬‫ه‬‫د‬ .‫د‬ :‫‌ر‬‫ه‬‫لێكۆڵ‬ *
.‫پیرداود‬ ‫عوسمان‬ :‫هونەری‬ ‫سەرپەرشتی‬ ‫و‬ ‫بەرگ‬ *
.‫موحسین‬ ‫رزگار‬ :‫نەخشەسازی‬ *
.)268( ‫ژمارە‬ ،‫كوردی‬ ‫ئەكادیمیای‬ ‫باڵوكراوەی‬ *
.‫هەولێر‬ – ‫هاشم‬ ‫حاجی‬ ‫چاپخانەی‬ *
.‫دانە‬ )500(:‫تیراژ‬ *
‫ساڵی‬ ‫(86)ی‬ ‫سپاردنی‬ ‫ژمارەی‬ ‫گشتییەكان‬ ‫كتێبخانە‬ ‫گشتیی‬ ‫بەڕێوەبەرایەتیی‬ ‫لە‬ *
.‫پێدراوە‬ ‫4102ی‬
-‫كۆیه‬ ‫بەزانكۆی‬ ‫پێشكەش‬ 2013 ‫ساڵی‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫و‬ ‌‫ه‬‫دكتۆرای‬ ‫نامەی‬ ‫بنچینەدا‬ ‫لە‬ ‫كتێبە‬ ‫ئەم‬ *
.‌‫ه‬‫كراو‬ ‫‌رده‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫پ‬ ‫‌لتی‬‫ه‬‫فاك‬
٤

5. ‫‌كی‬‫ه‬‫پێش‬
‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌س���ار‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌کانیش‬‫ه‬‫مرۆڤ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫ژمار‬ ‫‌و‬‫ه‬‫فراوان‬ ‫جیهان‬ ‫ئاش���کرایه‬
‫کردنی‬ ‫وێنا‬ ‫‌کانی���ش‬‫ه‬‫مرۆڤ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫ژمار‬ ‫‌د‬‫ه‬���‫‌ق‬‫ه‬‫ب‬ ‫بڵێین‬ ‫‌توانین‬‫ه‬‫د‬ ‌‫و‬ ،‫‌ت‬‫ه‬���‫نای‬ ‫ژم���ار‬ ‌‫ه‬���‫ل‬
‫بۆ‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫خۆی‬ ‫تێڕوانینی‬ ‫دی���دو‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫ئێم‬ ‌‫ه‬���‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬‫‌ری‬‫ه‬‫ه‬ ‌‫ه‬‫وات‬ ،‫‌بێت‬‫ه‬‫د‬ ‫جی���اواز‬ ‫جیه���ان‬
‫‌شوێنی‬‫ه‬‫ل‬ ‫جیهانبینی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫‌کارهێنانی‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ش‬‫ه‬‫تێڕوانین‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫بۆ‬ ،‫‌ڕوانێت‬‫ه‬‫د‬ ‫جیهان‬
‫مرۆڤ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكدان‬ ‫و‬ ‫‌ربڕین‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫بریتیی‬ ‫‌ک‬‫ه‬���‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫‌ک‬‫ه‬‫و‬ ‫جیهانبینی‬ ،‫‌ت���ی‬‫ه‬‫خۆی‬
‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫جیهانی‬ ‌‫ه‬‫‌ن���د‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫بێت‬ ‫فراوانتر‬ ‫بینین���ی‬ ‫‌ند‬‫ه‬‫چ‬ ‫مرۆڤ‬ ،‫‌جیه���ان‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ت‬‫ه‬‫‌بار‬‫ه‬���‫س‬
‫شیعری‬ ‫(جیهانبینیی‬ ‫‌ناونیشانی‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێکۆڵین‬ ‫‌و‬‫ه‬‫‌ئ‬‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫هۆی‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ب‬ ،‌‫ه‬‫فراوانتر‬ ‌‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ك‬
‫‌وا‬‫ه‬‫ک‬ )‫كوردس���تاندا‬ ‫‌باش���ووری‬‫ه‬‫ل‬ )‫‌ڕاس���ت‬‫ه‬‫ناو‬ ‫(کرمانجی‬ ‫كوردی‬ ‫‌رخ���ی‬‫ه‬‫هاوچ‬
‌‫ه‬‫‌وڵدراو‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌یدا‬‫ه‬‫چوارچێو‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ،‌‌‫‌وه‬‫ه‬‫کای‬ ‌‫ه‬‫هات‬ ‫‌فییه‬‫ه‬‫‌لس‬‫ه‬‫ف‬ ‫‌ییی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬
‌‫ه‬‫قۆناغ‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫كوردی‬ ‫‌رخی‬‫ه‬‫هاوچ‬ ‫ش���یعری‬ ‫تێڕوانینی‬ ‫و‬ ‫بینین‬ ‫‌لمێنرێت‬‫ه‬���‫بس‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬
‫‌یانبینن‬‫ه‬‫د‬ ‫‌جیهان���دا‬‫ه‬‫ل‬ ‫ش���اعیران‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌تان‬‫ه‬‫باب‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫‌رامب‬‫ه‬‫ب‬ ‫و‬ ‫‌جیه���ان‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌رامب‬‫ه‬‫ب‬
‫‌ش‬‫ه‬‫جیاوازیی‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ه���ۆی‬‫ه‬‫ب‬ ‫و‬ ‌‫ه‬‫جیاواز‬ ‫‌نێن‬‫ه‬‫بنیاتد‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كانیان‬‫ه‬‫‌ق‬‫ه‬‫د‬ ‫‌ت���ی‬‫ه‬‫باب‬ ‫و‬
‫‌رخدا‬‫ه‬‫هاوچ‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ‫‌بێت‬‫ه‬‫دروس���تد‬ ‫جیا‬ ‫تێڕوانینێكی‬ ‌‫ه‬‫ج���ۆر‬ ‫‌بینیندا‬‫ل���ه‬
‌‫ه‬‫ل‬ ‫‌موومان‬‫ه‬‫ه‬ ‫جیهانبینی‬ ‫گش���تی‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌ش���ێو‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌برێت‬‫ه‬‫ناود‬ ‫جیهانبینی‬ ‌‫ه‬‫ب‬
‫‌كانی‬‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫باب‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫بریتین‬ ‫‌وانیش‬‫ه‬‫ئ‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ،‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌خولێن‬‫ه‬‫د‬ ‫‌كیدا‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫س‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ت‬ ‫سێ‬ ‫‌وری‬‫ه‬‫د‬
‫‌ش‬‫ه‬‫داب‬ ‌‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫‌ش‬‫ه‬‫هۆی‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ب‬ ،)‫‌ردوون‬‫ه‬‫گ‬ ،‫مرۆڤ‬ ‫بوونی‬ ،‫خودا‬ ‫(بوونی‬
‫به‬ ‌‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫تایب‬ ‫‌شێك‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬ ‫و‬ ،‫‌كیدا‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫س‬ ‫‌شی‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ێ‬‫س‬ ‫و‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌رواز‬‫ه‬‫د‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ین‬‫ه‬‫بك‬
.‫‌تانه‬‫ه‬‫باب‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كێك‬‫ه‬‫‌ی‬
‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫میتۆدی‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫‌یی‬‫ه‬‫بنچین‬ ‌‫ه‬‫‌زاراو‬‫ل���ه‬ ‌‫ه‬‫‌كێك‬‫ه‬‫ی‬ ‫جیهانبینی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬
)1970 –1913 ‫گۆڵدمان‬ ‫(لوسیان‬ ‫‌ن‬‫ه‬‫‌الی‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫س‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌ش���ێو‬‫ه‬‫ب‬ ‫و‬ ،‫‌یی‬‫ه‬‫پێكهات‬
‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫‌زرێن‬‫ه‬‫دام‬ ‫‌وا‬‫ه‬���‫ك‬ ‫ڕۆمانی‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌ڵ‬‫ه‬‫‌چ‬‫ه‬‫ڕ‬ ‌‫ه‬‫ب‬ ‫‌نس���ی‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫ف‬ ‫‌ندی‬‫ه‬‫بیرم‬ ‫ی‬
vision ‌‫ه‬‫ب‬ ‫‌نسیدا‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ف‬ ‫زمانی‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫جیهانبینی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫و‬ ،‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌كای‬‫هاتۆته‬ ‌‫ه‬‫‌یی‬‫ه‬‫پێكهات‬
‫‌بیدا‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ع‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫و‬ view of the world ‫یان‬ world view ‌‫ه‬‫ب‬ ‫‌ئینگلیزیدا‬‫ه‬‫ل‬ ‫و‬ du monde
.‫‌برێت‬‫ه‬‫ناود‬ )‫بینی‬ ‫جهان‬ ،‫نگری‬ ‫(جهان‬ ‌‫ه‬‫ب‬ ‫فارسیدا‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫و‬ )‫العالم‬ ‌‫ة‬‫(رؤی‬ ‌‫ه‬‫ب‬
‫‌كانی‬‫ه‬‫‌زوو‬‫ه‬‫ئار‬ ‫‌زو‬‫ه‬‫ح‬ ،‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‫بۆ‬ ‫‌تێك‬‫ه‬‫باب‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌ڵبژاردنی‬‫ه‬‫ه‬ ‫بۆ‬ ‫بێگوم���ان‬
‫بۆ‬ ‫‌زوومان‬‫ه‬‫ئار‬ ‫‌ش���دا‬‫ه‬‫لێر‬ ،‫‌بینن‬‫ه‬‫د‬ ‫گرنگ‬ ‫ڕۆڵێكی‬ ‌‫ه‬���‫‌ك‬‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫باب‬ ‫بۆ‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫لێکۆڵ‬ ‫‌س���ی‬‫ه‬‫ک‬
٥

6. ‫ش���یعری‬ ‫‌ڵ‬‫ه‬���‫‌گ‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ڵكێش���كردنی‬‫ه‬‫تێكه‬ ‫و‬ ‫‌فی‬‫ه‬���‫‌لس‬‫ه‬‫ف‬ ‫‌تێك���ی‬‫ه‬‫‌باب‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ك‬‫ه‬���‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬
،‫‌هێنن‬‫ه‬‫پێكد‬ ‌‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫باب‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ڵبژاردنی‬‫ه‬‫ه‬ ‫هۆی‬ ‫خاڵی‬ ‫‌ترین‬‫ه‬‫‌ور‬‫ه‬‫گ‬ ‫كوردیدا‬ ‫‌رخی‬‫ه‬‫هاوچ‬
‫‌قی‬‫ه‬‫د‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ك‬ ‫زۆر‬ ‫‌كان‬‫ه‬‫‌رخ‬‫ه‬‫هاوچ‬ ‌‫ه‬‫‌فیی‬‫ه‬���‫‌لس‬‫ه‬‫ف‬ ‌‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫باب‬ ‫‌ش‬‫ه‬���‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ڕای‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬���‫س‬
‫‌دا‬‫ه‬‫بوار‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‫بڵێین‬ ‫‌توانین‬‫ه‬‫د‬ ‫و‬ ،‫‌ك���راون‬‫ه‬‫پراكتیز‬ ‫كوردیدا‬ ‫‌ب���ی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬
‫‌رخی‬‫ه‬‫هاوچ‬ ‫شیعری‬ ‫و‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫و‬ ‫جیهانبینی‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬ ‫‌فی‬‫ه‬‫‌لس‬‫ه‬‫ف‬ ‫‌تێكی‬‫ه‬‫‌باب‬‫كه‬
‫كوردیدا‬ ‫‌ب���ی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫ج���ار‬ ‫‌مین‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫ی‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫كۆبكات‬ ‫هێڵێك���دا‬ ‌‫ه‬���‫ل‬ ‫ك���وردی‬
.‫بوون‬ ‌‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‫‌تی‬‫ه‬‫باب‬ ‫‌ڵبژاردنی‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫هۆكار‬ ‌‫ه‬‫‌مان‬‫ه‬‫ئ‬ ،‫‌نجامبدرێت‬‫ه‬‫ئ‬
‫ش���یعری‬ ‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‫‌م‬‫ه‬���‫ئ‬ ،‫‌كرێ���ت‬‫ه‬‫‌دید‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫ناونیش���ان‬ ‌‫ه‬���‫ل‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬���‫ه‬
‫‌كات‬‫ه‬‫د‬ ‫کوردس���تان‬ ‫باش���ووری‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫‌ڕاس���ت‬‫ه‬‫ناو‬ ‫کرمانجی‬ ‫كوردی‬ ‫‌رخ���ی‬‫ه‬‫هاوچ‬
‫پراكتیزه‬ ‫‌ردا‬‫ه‬‫‌س‬‫ه‬‫ب‬ ‫جیهانبینی‬ ‫‌یی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫و‬ ‫‌فی‬‫ه‬‫‌لس‬‫ه‬‫ف‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫تا‬ ‫خۆی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ست‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫ب‬
‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫بۆ‬ ‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫ئاماژ‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌ناونیش���ان‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌رخیش‬‫ه‬‫هاوچ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫‌كارهێنانی‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌بكرێ���ت‬
،‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫باڵوکراون‬ ‫ڕابردوو‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫س‬ ‫‌فتاکانی‬‫ه‬‫ح‬ ‫س���ااڵنی‬ ‫‌دوای‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌وا‬‫ه‬‫ك‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫ش���یعران‬
‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌مش���ێو‬‫ه‬‫ب‬ ،‫ناس���راون‬ ‫‌رخ‬‫ه‬‫هاوچ‬ ‫‌ش���یعری‬‫ه‬‫ب‬ ‫کوردیدا‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‌‫ه‬���‫ل‬ ‫و‬
‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫باڵوكراوبێت‬ ‫‌روتر‬‫ه‬‫س‬ ‫‌و‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫0791ب‬ ‫س���اڵی‬ ‫‌تای‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‫ش���یعری‬ ‫‌قێکی‬‫ه‬‫د‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬
‫‌ش‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ 2012 ‫س���اڵی‬ ‫کۆتایی‬ ‌‫ه‬‫‌گات‬‫ه‬‫د‬ ‫ت���ا‬ ،‌‫ه‬‫بوو‬ ‫‌م���ان‬‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێکۆڵین‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌س���ت‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ک‬
‌‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێکۆڵین‬ ‫‌کانی‬‫ه‬‫‌س���ت‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ک‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫کۆکردن‬ ‫‌کاری‬‫ه‬���‫ل‬ ‫‌ش���ێک‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ه���ۆی‬‫ه‬‫ب‬
‫شیاوی‬ ‫شیعری‬ ‫‌کی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫نموون‬ ‌‫ک‬‫کاتێ‬ ‫‌بوو‬‫ه‬‫ن‬ ‫باش‬ ‫پێمان‬ ‫‌و‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ساڵ‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫ناو‬ ‌‫ه‬‫‌وت‬‫ه‬‫ک‬
‫‌و‬‫ه‬‫ب‬ ،‫تر‬ ‫‌کانی‬‫ه‬‫ش���یعریی‬ ‌‫ه‬‫نموون‬ ‫پاڵ‬ ‌‫ه‬‫‌ین‬‫ه‬‫‌یخ‬‫ه‬‫ن‬ ‫‌وێت‬‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬‫‌رچاود‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫باڵوک���راو‬ ‌‫ه‬‫تاز‬
‫و‬ ‌‫ه‬‫‌وتوو‬‫ه‬‫تێک‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌مساڵ‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌کانی‬‫ه‬‫کۆتایی‬ ‫‌کانی‬‫ه‬‫مانگ‬ ‫تا‬ ‫‌کان‬‫ه‬‫شیعریی‬ ‌‫ه‬‫نموون‬ ‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫شێو‬
‫‌ها‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫ه‬ .‌‫ه‬‫دیاریکراو‬ ‌‌‫‌وه‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫س‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫شێو‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێکۆڵین‬ ‫سنووری‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌مهۆی‬‫ه‬‫ب‬
‫كوردستانیش‬ ‫باشوری‬ ‫و‬ ‫‌ڕاست‬‫ه‬‫ناو‬ ‫کرمانجی‬ ‫‌کانی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬‫‌ناونیشان‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬
‫یان‬ ‫ش���یعری‬ ‫‌دیوانی‬‫ه‬‫‌ل‬‫ش���یعری‬ ‫‌قێكی‬‫ه‬‫د‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫ه‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫‌مهۆی‬‫ه‬‫ب‬ ‫ج���ا‬ ،‫‌كرێ���ت‬‫ه‬‫‌دید‬‫ه‬‫ب‬
‌‫ه‬‫ش���ێو‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌كدا‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫ڕۆژنام‬ ‫گۆڤارو‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬ ‫یان‬ ‌‫ی‬‫ش���یعر‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫نامیلك‬ ‫‌ش���یعرو‬‫ه‬‫‌ڵ‬‫ه‬‫كۆم‬
‫‌وا‬‫ه‬‫ئ‬ ،‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫باڵوکرابێت‬ ‫و‬ ‫نووسرابێت‬ ‫کوردستاندا‬ ‫باشووری‬ ‫س���نووری‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫و‬ ‌‫ه‬‫زار‬
.‌‫ه‬‫بوو‬ ‌‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ست‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ك‬
‫‌ی‬‫ه‬‫دووبار‬ ‫‌مووان‬‫ه‬‫‌ه‬‫كه‬ ‫گیروگرفتێك‬ ،‫تر‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬ ‌‫ه‬‫دی���ار‬
‫‌ش‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ،‫كوردی‬ ‫‌زمانی‬‫به‬ ‫‌كان‬‫ه‬‫‌رچاو‬‫ه‬‫س‬ ‫‌می‬‫ه‬‫‌ك‬‫له‬ ‌‫ه‬‫بریتیی‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ن‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫د‬
‫‌كان‬‫ه‬‫تێوریی‬ ‌‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫باب‬ ‫ب���ۆ‬ ‫‌نها‬‫ه‬‫ت‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌ب���وو‬‫ه‬‫ن‬ ‫‌ش‬‫ه‬‫بێب‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫گرفت‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫پێش���ی‬ ‌‫ه‬���‫‌هاتن‬‫ه‬‫ل‬
،‫‌بوو‬‫ه‬‫ن‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌كان‬‫ه‬‫ش���یعر‬ ‌‫ه‬‫نموون‬ ‌‫ه‬‫ب‬ ‫‌ندی‬‫ه‬‫‌یو‬‫ه‬‫پ‬ ‫هیچ‬ ‌‫ه‬‫گرفت‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫و‬ ،‫بوو‬ ‫گرفت‬ ‌‫ه‬���‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬
٦

7. ‌‫ه‬‫ل‬ ‫‌كان‬‫ه‬‫‌رچاو‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌رگێڕانی‬‫ه‬‫و‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫برد‬ ‫‌نام���ان‬‫ه‬‫پ‬ ‫بوونیش‬ ‫زاڵ‬ ‫‌ردا‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ب‬ ‫ب���ۆ‬ ‫و‬
‫‌و‬‫‌وه‬‫ه‬‫فارس���یی‬ ‫و‬ ‫‌ئینگلیزی‬‫له‬ ‫‌مێكیش‬‫ه‬‫ك‬ ‫و‬ ‫زۆرتر‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌ڕێژ‬‫به‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ع‬ ‫زمان���ی‬
.‫كرا‬ ‌‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫گرفت‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫‌س‬‫ه‬‫چار‬
‫‌ی‬‫ه‬‫‌نگان‬‫ه‬‫ئاست‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫بریتیی‬ ،‫‌ین‬‫ه‬‫پێبك‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫ئاماژ‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫لێر‬ ‌‫ه‬‫پێویست‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ‫تر‬ ‫گرفتێكی‬
‌‫ه‬‫باس‬ ‫و‬ ‫‌ش‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌شكردنی‬‫ه‬‫داب‬ ‫‌تی‬‫ه‬‫چۆنی‬ ‫و‬ ‌‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‫پالنی‬ ‫ڕێكخستنی‬ ‫‌پێش‬‫ه‬‫هاتن‬
)‫‌رانی‬‫ه‬‫نیگ‬ ،‫‌كانی(ترس‬‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫باب‬ ‫‌مدا‬‫ه‬‫دوو‬ ‫‌ش���ی‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫نموون‬ ‫بۆ‬ ،‫‌كان‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌دوای‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ك‬‫ه‬���‫ی‬
‫جێگیر‬ )‫تردا‬ ‫‌وی‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ڵ‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫ل‬ ‫(بوون‬ ‫ناونیشانی‬ ‫‌ژێر‬‫ه‬‫ل‬ ‫و‬ ‫‌م‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫ی‬ ‫باسی‬ ‫‌ڵ‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌شێت‬‫ه‬‫د‬
‫‌كان‬‫ه‬‫مرۆڤ‬ ‫‌نێوان‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌رانی‬‫ه‬‫نیگ‬ ‫و‬ ‫ترس‬ ‌‫ه‬‫نیی‬ ‫‌رج‬‫ه‬‫م‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌رئ‬‫ه‬‫‌ب‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫بكرێ���ن‬
‫هۆی‬ ‌‫ه‬‫‌بن‬‫ه‬‫د‬ ‫تریش‬ ‫‌تی‬‫ه‬‫باب‬ ،‫مرۆڤ‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫جگ‬ ‫زۆرجار‬ ‫‌ڵكو‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌وێ���ت‬‫ه‬‫‌ربك‬‫ه‬‫د‬ ‫خۆیان���دا‬
‫ژێر‬ ‌‫ه‬‫‌خرێن‬‫ه‬‫ن‬ ‫بوو‬ ‫‌ند‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫پ‬ ‫وا‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌المان‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫بۆی‬ ،‌‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫حاڵ‬ ‫دوو‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫دروس���تبوونی‬
‫‌ش‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ،‫دیاریبكرێن‬ )‫جیهاندا‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫(بوون‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫و‬ ‫‌مدا‬‫ه‬‫دوو‬ ‫باسی‬ ‫له‬ ‫و‬ ‌‫ه‬‫ناونیشان‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬
.‫بزاندرێت‬ ‫‌ند‬‫ه‬‫‌س‬‫ه‬‫پ‬ ‌‫ه‬‫ب‬ ‫‌م‬‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬‫ی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێکدان‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌وان‬‫ه‬‫‌پێچ‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌شێت‬‫ه‬‫د‬ ‌‫ه‬‫چونک‬ ‌‫ه‬‫گرفتێک‬
‫‌دا‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێکۆڵین‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫ک‬ ‫‌ین‬‫ه‬‫بک‬ ‌‫ش‬‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫ئاماژ‬ ‫‌زانین‬‫ه‬‫د‬ ‫‌پێویس���تی‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ها‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫ه‬
‫‌کادیمی‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ن‬‫ه‬‫‌الی‬‫له‬ ‌‫ه‬���‫دوایی‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫ک‬ ‫بکرێت‬ ‌‫ه‬���‫ڕێنووس‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌وی‬‫ه‬‫‌یڕ‬‫ه‬‫پ‬ ‌‫ه‬‫‌وڵ���دراو‬‫ه‬‫ه‬
‫بۆ‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫باڵوکراو‬ ‫و‬ ‌‫ه‬‫‌ندکراو‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫پ‬ ‌‫ه‬‫بوار‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌زگای‬‫ه‬‫د‬ ‫بااڵتری���ن‬ ‫‌ک‬‫ه‬‫و‬ ‫ک���وردی‬
‫بگۆڕین‬ ‌‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬‫ڕێنووس‬ ‫‌زانی‬‫ه‬‫ن‬ ‫باشمان‬ ‌‫ه‬‫ب‬ ‫‌کاندا‬‫ه‬‫شیعریی‬ ‌‫ه‬‫‌ق‬‫ه‬‫د‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫‌نها‬‫ه‬‫ت‬ ،‫‌وکردن‬‫ه‬‫‌یڕ‬‫ه‬‫پ‬
‫‌روای‬‫ه‬���‫س‬ ‫و‬ ‫کێش‬ ‫ش���ێواندنی‬ ‫هۆی‬ ‌‫ه‬‫ببێت‬ ‫‌ک���و‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ن‬ ،‫زانس���تی‬ ‫‌تێک���ی‬‫ه‬‫‌مان‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ک‬‫ه‬‫و‬
.‌‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬‫‌ق‬‫ه‬‫د‬
‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‌‫ه‬‫‌کراو‬‫ه‬‫ن‬ ‫دیاریکراو‬ ‫‌یی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫ڕێبازێکی‬ ‫‌وی‬‫ه‬‫‌ی���ڕ‬‫ه‬‫پ‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێکۆڵین‬ ‌‫ه‬‫ل‬
‫‌فی‬‫ه‬‫‌لس‬‫ه‬‫ف‬ ‫و‬ ‫‌یی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫‌نی‬‫ه‬‫الی‬ ‫‌ردوو‬‫ه‬‫ه‬ ،‫‌بیندرێت‬‫ه‬‫د‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬‫ناونیشان‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫‌ک‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫ه‬
‫‌ین‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫د‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫پراكتیز‬ ‫‌و‬،‫‌کات‬‫ه‬‫کارد‬ ‌‫ه‬���‫‌مای‬‫ه‬‫بن‬ ‫دوو‬ ‫‌و‬‫ه‬���‫ئ‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‫و‬ ‫‌گرێت‬‫ه‬‫د‬ ‫‌خ���ۆ‬‫ه‬‫ل‬
‫‌رخی‬‫ه‬‫هاوچ‬ ‫ش���یعری‬ ‫جیهانبینی‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫هۆی‬ ‫‌م‬‫ه‬���‫ب‬ ‫و‬ ‫ش���یعری‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫نموون‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ب‬
‫درێژی‬ ‌‫ه‬‫ب‬ ‫‌ڕۆکدا‬‫ه‬‫ناو‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫‌کو‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫ه‬ ،‫‌ین‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌ستنیش���اند‬‫ه‬‫د‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫س���نوور‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ل‬ ‫كوردی‬
‫‌ی‬‫ه‬‫دووبار‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫لێر‬ ‫نازانی���ن‬ ‫ش���یاوی‬ ‌‫ه‬‫ب‬ ‫‌و‬‫ه‬‫پێکراو‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫ئاماژ‬ ‌‫ه‬‫‌تان‬‫ه‬‫باب‬ ‫و‬ ‫‌ش‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌و‬‫ه‬���‫ئ‬
‫‌كراون‬‫‌ن���د‬‫ه‬‫ڕێزب‬ ‌‫ه‬‫‌نجام‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ن���د‬‫ه‬‫چ‬ ‫‌و‬‫ه‬���‫ئ‬ ‫‌ش‬‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬���‫‌ش‬‫ه‬‫ب‬ ‫س���ێ‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬ ‫دوای‬ ،‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫‌ین‬‫ه‬‫بک‬
‌‫ه‬‫‌رچاو‬‫ه‬���‫س‬ ‫بیبلۆگرافیای‬ ‫دواتری���ش‬ ،‫‌یش���تووین‬‫ه‬‫پێیگ‬ ‫‌دا‬‫ه‬���‫‌ك‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‌‫ه‬���‫ل‬ ‌‫ه‬���‫ك‬
.‫‌وێت‬‫ه‬‫‌ک‬‫ه‬‫‌رچاود‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌كان‬‫ه‬‫‌كارهاتوو‬‫ه‬‫ب‬
٧

8. ٨

9. ‌‫ه‬‫‌رواز‬‫ه‬‫د‬
‫جیهانبینی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫و‬ ‫‌مك‬‫ه‬‫چ‬
‫جیهانبینی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫و‬ ‫‌مك‬‫ه‬‫چ‬
‫‌مكی‬‫ه‬‫چ‬ ‫و‬ ‫‌واتا‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫بریتیی‬ ‫ڕوو‬ ‌‫ه‬‫‌ین‬‫ه‬‫بیخ‬ ‫‌وێت‬‫ه‬‫‌مان‬‫ه‬‫د‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌رواز‬‫ه‬‫د‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬
‫‌كی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬���‫س‬ ‫كرۆكی‬ ‫‌وا‬‫ه‬‫ك‬ ،‫‌یی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫و‬ ‫‌فی‬‫ه‬���‫‌لس‬‫ه‬‫ف‬ ‫‌ك���ی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬ ‫جیهانبین���ی‬
‌‫ه‬‫چونک‬ ‫‌ش‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫ئ‬ ‫‌ڕای‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬���‫س‬ ،‫‌هێنێ���ت‬‫ه‬‫پێكد‬ ‫‌س���تمان‬‫ه‬‫‌رد‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‫‌م‬‫ه‬���‫ئ‬
‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫میتۆدی‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫‌ڕاب‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كێك‬‫ه‬‫ی‬ ‫‌ستی‬‫ه‬‫د‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌تدا‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫‌بن‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫زاراو‬
‌‫ه‬‫ك‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫تایب‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ڕێڕ‬ ‫‌ماكانی‬‫ه‬‫‌بن‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ك‬‫ه‬���‫‌مای‬‫ه‬‫بن‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬ ‫گۆڵدمان‬ ‫لوس���یان‬ ‫‌ناوی‬‫ه‬‫ب‬
‫‌پێویس���تی‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫لێر‬ ‌‫ه‬‫بۆی‬ ،‫‌وه‬‫ه‬���‫كای‬ ‌‫ه‬‫هاتۆت‬ ‌‫ه‬‫ناون���راو‬ ‫‌ی���ی‬‫ه‬‫پێكهات‬ ‫‌ری‬‫ه‬���‫‌بونیادگ‬‫ه‬‫ب‬
‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫دوات���ر‬ ‫و‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫‌بونیادگ‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬���‫‌ك‬‫ه‬‫‌ری‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ب���ار‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ك‬‫ه‬���‫‌ی‬‫ه‬‫كورت‬ ‫‌زانی���ن‬‫ه‬‫د‬
‫ئینجا‬ ،‫ڕوو‬ ‌‫ه‬‫‌ین‬‫ه‬‫بخ‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫س‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ند‬‫ه‬‫بیرم‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ربار‬‫ه‬‫د‬ ‫ناساندنێك‬ ‫و‬ ‫‌یی‬‫ه‬‫پێكهات‬
‫‌ی‬‫ه‬‫‌زاراو‬‫له‬ ‌‫ه‬‫بریتیی‬ ‫‌ویش‬‫ه‬‫ئ‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ‫‌چین‬‫ه‬‫د‬ ‫‌مان‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌كی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫س‬ ‌‫ه‬‫زاراو‬ ‫ناس���اندنی‬ ‫‌و‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ب‬
.‫جیهانبینی‬
:‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫بونیادو‬ ‫ـ‬ :‫‌م‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫ی‬
‌‫ه‬‫بریتیی‬ ‫‌وا‬‫ه‬���‫ك‬ ،‫‌ین‬‫ه‬‫بك‬ “‫بونیاد‬ “‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬���‫قس‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌تادا‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ل‬
‫داچوونێكی‬ ‫‌دوا‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ڕێگ‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌وا‬‫ه‬���‫ئ‬ ،‫ئینگلیزی‬ ‫ی‬ Structer ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫‌رگێڕان���ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ل‬
)‫‌كتور‬‫ه‬‫(ستر‬ ‫یان‬ ‫بونیاد‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫وش‬ ‫‌كاندا‬‫ه‬‫‌وروپیی‬‫ه‬‫ئ‬ ‌‫ه‬‫‌زمان‬‫ه‬‫ل‬((
‌‫ه‬‫ك‬ ‫‌بینین‬‫ه‬‫د‬ ‫‌نگیدا‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫ف‬
‫‌زراندنی‬‫ه‬‫دام‬ ‫ش���ێوازی‬ ‫‌مانای‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ،Stuere ‌‫ه‬‫‌رگی���راو‬‫ه‬‫و‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫التینی‬ ‌‫ه‬���‫‌گ‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫ل‬
‌‫ه‬‫‌خۆو‬‫ه‬‫ب‬ ‫فراوانتری‬ ‫‌كارهێنانی‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫وش‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫پاشان‬ .‫دێت‬ ‫‌جێبوون‬‫ه‬‫نیشت‬ ‫شوێنی‬
‫‌نیگای‬‫ه‬���‫‌گۆش‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كارهات‬‫ه‬‫ب‬ ‫بونیاد‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫پێكهات‬ ‫‌كارهێنانی‬‫ه‬‫ب‬ ‫ش���ێوازی‬ ‫بۆ‬ ‫و‬ ‫بینی‬
‫‌نگی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫‌ف‬‫ه‬‫ل‬ .‫‌دا‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫هون‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كاریی‬‫ه‬‫ش���ێو‬ ‫جوانس���ازیی‬ ‫و‬ ‫‌الرس���ازی‬‫ه‬‫ت‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫هون‬
‫‌ی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌ڕاس���تی‬‫ه‬‫‌ناو‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌الرس���ازی‬‫ه‬‫ت‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫‌هون‬‫ه‬‫ك‬ ‌‫ه‬‫هاتوو‬ ‫‌كاندا‬‫ه‬‫‌وروپی‬‫ه‬‫ئ‬ ‌‫ه‬���‫زمان‬
‫تری‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬���‫وش‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬ ،)1()
)‫‌كارهێناوه‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬���‫وش‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫‌م‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌ڤد‬‫ه‬‫ح‬
.www.raman-media.net،‫‌عید‬‫ه‬‫س‬ ‫شاهۆ‬ .‫د‬ ،‫شیعردا‬ ‫ڕیتمی‬ ‫نزیككاریی‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫سیمانتیكا‬ ‫و‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ (((
٩

10. ‫‌س���تانی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ت‬‫ه‬‫تایب‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫‌یك‬‫ه‬‫پ‬ ‫‌واتای‬‫ه‬‫ب‬ Structural((
‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫‌كو‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫ه‬ ،‫لێداڕێژرا‬
“‫“بونیا‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫كه‬ ‫‌ین‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫د‬ ‌‫ه‬‫ڕاس���تیی‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫لێر‬ ،)1())
‫ئاپارتمانێك‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬ ،‫ش���تێك‬
‌‫ه‬‫‌لمێنراو‬‫ه‬‫س‬ ‫و‬ ‫‌كارهاتووه‬‫ه‬‫ب‬ ‫تریشدا‬ ‫بواری‬ ‫‌زۆر‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ب‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌بواری‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫جگ‬ ‫‌تدا‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫‌بن‬‫ه‬‫ل‬
‫زانستی‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌وێش‬‫ه‬‫ل‬ .‫‌لۆژیا‬‫ه‬‫بای‬ ‫نێو‬ ‌‫ه‬‫خزای‬ ‌‫ه‬‫فیزیاو‬ ‫و‬ ‫‌ماتماتیك‬‫ه‬‫ل‬ ‫بونیاد‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫وش‬((
‌‫ه‬‫ك‬
‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫وش‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌ڕاد‬‫ه‬‫ب‬ .‫داگیركرد‬ ‫ئابووری‬ ‫و‬ ‫‌ڵناسی‬‫ه‬‫كۆم‬ ‫و‬ ‫‌روونناسی‬‫ه‬‫د‬ ‫و‬ ‫زمان‬
‫نواندو‬ ‫خۆی‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫مۆد‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬ ‫‌نسا‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫‌ف‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫‌س���ت‬‫ه‬‫‌ش‬‫ه‬‫ل‬ ‫ـ‬ ‫بونیاد‬ ‫ـ‬
‫گوترا‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ .)2()
)‌‫ه‬‫گرتب���ۆو‬ ‫‌نس���ی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ف‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ڵگ‬‫ه‬‫كۆم‬ ‫ژیانی‬ ‫‌كان���ی‬‫ه‬‫بوار‬ ‫‌م‬‫ه‬‫‌رج‬‫ه‬���‫س‬
‫‌زمانی‬‫ه‬‫ل‬ ‫زۆرجار‬ ‫‌وا‬‫ه‬‫ك‬ ،‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ی‬ ”‫‌ری‬‫ه‬‫“بونیادگ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌بار‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌بونیاد‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ت‬‫ه‬‫‌بار‬‫ه‬���‫س‬
‫‌مان‬‫ه‬‫‌ه‬‫ه‬‫ب‬ ‫ش‬ )‫‌ماخ���وازی‬‫ه‬‫بن‬ ،‫‌خوازی‬‫ه‬‫(پێكهات‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‌‫ه‬���‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌ری‬‫ه‬‫ه‬ ‫كوردی���دا‬
‫ئینگلیزی‬ ‫ی‬ Structuralism ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫‌رگێ���ڕدراوی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ل‬ ‫بریتین‬ ‫و‬ ‫‌كاردێن‬‫ه‬‫ب‬ ‫وات���ا‬
‫ی‬ )‫(البنیویة‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫‌زاراو‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫‌رامب‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ه���ا‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫ه‬ ،‫‌نس���ی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ف‬ ‫ی‬ Structuralisme ‫و‬
‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكدان‬ ‫بۆ‬ ‫‌وا‬‫ه‬‫ئ‬ ،)3(
‫هاتووه‬ ‫فارسی‬ )‫گرایی‬ ‫ساختار‬ ‫و‬ ‫گرایی‬ ‫(ساخت‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ع‬
‫ش���تێكی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكدان‬ ‫بۆ‬ ‌‫ه‬‫ڕێبازێك‬ Structuralism ‫گوتراوه‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫‌ك‬‫ه‬‫‌نگیی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫ف‬ ‫وات���ا‬
‫‌ی‬‫ه‬‫بنیاتان‬ ‫‌و‬‫ه‬���‫ئ‬ ‫‌كردنی‬‫ه‬‫‌ش���رۆڤ‬‫به‬ ‫‌ویش‬‫ه‬‫ئ‬ ،‫‌ڵگا‬‫ه‬‫كۆم‬ ‫ی���ان‬ ‫زم���ان‬ ‫و‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫هون‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬
‫بۆ‬ ‌‫ه‬‫‌وێك‬‫ه‬‫ڕێڕ‬ ‫‌ری‬‫ه‬���‫بونیادگ‬ ،‫بێ���ت‬ ‌‫ه‬‫ناس���اندن‬ ‫‌م‬‫ه‬���‫ئ‬ ‫‌پێ���ی‬‫ه‬‫ب‬ ،)4())
‫‌پێكیانهێن���اون‬‫ك���ه‬
.‌‫ه‬‫لێپێكهاتوو‬ ‫شتێكیان‬ ‫بنیاتی‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌ری‬‫ه‬‫‌س‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌مایان‬‫ه‬‫بن‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ستنیشانكردنی‬‫ه‬‫د‬
‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫میتۆدی‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫پێناس‬ ‫بۆ‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‌‫ه‬‫زاراو‬ ‫و‬ ‫‌مك‬‫ه‬‫چ‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬ ‫گوت���را‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬
‫‌كردنی‬‫ه‬‫پراكتیز‬ ‫ب���ۆ‬ ‌‫ه‬‫‌وڵێك‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫‌بنچین‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‌‫ه‬���‫ك‬ ‫بگوترێت‬ ‫‌توانرێ���ت‬‫ه‬‫د‬((
(1)
Macmilan English Dicthinary For Advanced Leraners,New Edition, Free
onlineaccess,Cover design by boag, London, United Kingdom, printedand bound
in China, p. 148.
.44 .‫ل‬ ،1998 ‫ئاداری‬ ،21 .‫ژ‬ ،‫ڕامان‬ .‫گ‬ ،‫یاسین‬ ‫عوسمان‬ ،‫پێکهاتوویی‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫و‬ ‫گۆڵدمان‬ (((
،‌‫ه‬‫مارکوز‬ ،‫باختین‬ ،‫گرامشی‬ ،‫‌ن‬‫ه‬‫گۆڵدم‬ ،‫لۆکاچ‬ ،‫(مارکس‬ ‫‌بیات‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ڵناسی‬‫ه‬‫کۆم‬ -‫میتۆد‬ - ‌‫ه‬‫‌ف‬‫ه‬‫‌لس‬‫ه‬‫ف‬ -:‌‫ه‬‫بڕوان‬ (((
‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫‌نگی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫ف‬ ‫و‬ ،494 .‫ل‬ ،2006 ،‫سلێمانی‬ ،‫شڤان‬ .‫چا‬ ،‫‌دی‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫مح‬ ‫هادی‬ -:.‫و‬ ،)‫کاستیڵز‬ ،‫ئادۆرنۆ‬
‫‌ختیار‬‫ه‬‫ب‬ ،‫کوردی‬ - ‫ئینگلیزی‬ ،‫ئینگلیزی‬ - ‫کوردی‬ ،)‫‌ب‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫تێوری‬ ،‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ،‫‌ب‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫(ئ‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬
‫‌نگی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫ف‬ ‫و‬ ،27 .‫ل‬ ،2002 ،‫سلێمانی‬ ،‫‌م‬‫ه‬‫‌رد‬‫ه‬‫س‬ ‫‌خشی‬‫ه‬‫پ‬ ‫و‬ ‫چاپ‬ ‫‌زگای‬‫ه‬‫د‬ ،‫‌حمودی‬‫ه‬‫م‬ ‫‌دی‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫مح‬ ‫و‬ ‫‌جادی‬‫ه‬‫س‬
‌‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫بوون‬ ‌‫ه‬‫ک‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫ئینگلیزییان‬ ‫و‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ع‬ ‌‫ه‬‫وش‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫و‬ ‫فارسی‬ ‌‫ه‬‫‌مک‬‫ه‬‫چ‬ ‫‌و‬‫ه‬‫(وش‬ ،)‫کوردی‬ - ‫(فارسی‬ ،‫‌ژیر‬‫ه‬‫ه‬
.‫چ‬ ،‫موکریانی‬ ‫‌خشی‬‫ه‬‫پ‬ ‫و‬ ‫چاپ‬ ‫‌زگای‬‫ه‬‫د‬ ،‫پوور‬ ‫‌بدوڵاڵ‬‫ه‬‫ع‬ ‫‌ژیر‬‫ه‬‫ه‬ ،)‫‌گرێت‬‫ه‬‫د‬ ‫‌خۆ‬‫ه‬‫ل‬ ‫فارسی‬ ‫زمانی‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫زاراوه‬
‫و‬ ‫تقدیم‬ ‫و‬ ‫عرض‬ ،‫المعاصرة‬ ‫األدبیة‬ ‫المصطلحات‬ ‫معجم‬ ‫و‬ ،715 .‫ل‬ ،2 .‫ب‬ ،2008 ،‫دهۆک‬ ،‫خانی‬ .‫چا‬ ،1
،‫سوشبیرس‬ ،‫لبنان‬ ‫ـ‬ ‫بیروت‬ ،‫اللبناني‬ ‫الکتاب‬ ‫دار‬ ،‫المقارن‬ ‫و‬ ‫الحدیث‬ ‫األدب‬ ‫أستاذ‬ ،‫‌ش‬‫و‬‫عل‬ ‫سعید‬ .‫د‬ :‫ترجمة‬
.245 .‫ص‬ ،‫م‬ 1985 ،1 .‫ط‬ ،‫المغرب‬ ‫ـ‬ ‫البیضاء‬ ‫الدار‬
(4)
Macmilan English Dicthinary For Advanced Leraners , p.486.
١٠

11. ‫‌كردنی‬‫ه‬‫پراكتیز‬ ‫‌تی‬‫ه‬‫‌تایب‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫و‬ ،‫‌دا‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫و‬ ‫‌ب‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫‌س‬‫ه‬‫ب‬ ‫گشتی‬ ‫‌وانی‬‫ه‬‫زمان‬ ‫ڕێبازی‬
‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌توێژین‬‫ه‬‫ل‬ )1913 ‫سۆسێر5781ـ‬ ‫دی‬ ‫(فردیناند‬ ‫‌وانی‬‫ه‬‫زمان‬ ‫‌زانای‬‫ه‬‫ك‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫ڕێباز‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬
‫زماندا‬ ‫‌زانس���تی‬‫ه‬‫ل‬ ‫بونیاد‬ ‫‌مكی‬‫ه‬‫چ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫دۆزین‬ .‫كرد‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫پراكتیز‬ ‫‌ی���دا‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌وانی‬‫ه‬‫زمان‬
‫‌كانی‬‫ه‬‫‌ز‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫ئ‬ ‫بۆ‬ ‫ن���ا‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫تر‬ ‫‌س���انی‬‫ه‬‫ك‬ ‫و‬ )‫تۆدۆرۆڤ‬ ‫و‬ ‫(ب���ارت‬ ‌‫ه‬���‫ب‬ ‫پاڵ���ی‬
‫‌ڵدانی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫س‬ ‫بۆ‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫ڕیش‬ ‫و‬ ‫‌گ‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬ ‌‫ه‬‫‌مان‬‫ه‬‫ئ‬ ،)1())
‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫بدۆزن‬ ‫‌بدا‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫‌ئ‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌م‬‫ه‬‫سیست‬
‫بۆ‬ ‫میتۆدێك‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬((
‫فراوانتر‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌ش���ێو‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫بوون‬ ‫وا‬ ‌‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫میتۆد‬
‌‫ه‬‫‌یشت‬‫ه‬‫گ‬ ‫‌كاندا‬‫ه‬‫‌ست‬‫ه‬‫ش‬ ‫‌سااڵنی‬‫ه‬‫ل‬ ‫و‬ ‫‌نسادا‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫‌ف‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ب‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫تێور‬ ‫‌و‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ش���یكردن‬
‫جینێت‬ ‫وجیرار‬ Roland Barthes ‫بارت‬ ‫ڕۆالن‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫‌نووسین‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كو‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫‌،ه‬‫ه‬‫‌پۆپ‬‫ه‬‫چڵ‬
‫تزفتیان‬ ‫و‬ ،‫جاكبسۆن‬ ‫ڕۆمان‬ ‫و‬ A. J. Greimas ‫جریماس‬ .‫ج‬ .‫ئا‬ ‫و‬ ،Gerard Genette
،)2())
‫‌مریكی‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫ناو‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫گواس���ترای‬ ‫دواتریش‬ ‌‫ه‬‫و‬ ،‫‌وت‬‫ه‬‫‌دیارك‬‫ه‬‫ب‬ ‫ت���ۆدۆرۆڤ‬
‫‌م‬‫ه‬‫بیست‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‫بوو‬ ‫‌یی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫قوتابخان‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬((
‫تر:ـ‬ ‫‌ربڕینێكی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ب‬
‫فێردیناند‬ ‫سویس���ری‬ ‫‌وانی‬‫ه‬‫زمان‬ ‫‌ن‬‫ه‬‫‌الی‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ری‬‫ه‬���‫بونیادگ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫بنچین‬ ،‫‌ڵدا‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌ری‬‫ه‬���‫س‬
‫‌ڵێكی‬‫ه‬‫كۆم‬ ‫و‬ ‫شتراوس‬ ‫لیڤی‬ ‫كلۆد‬ ‫‌ن‬‫ه‬‫‌الی‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫‌بیرۆك‬‫ه‬‫ك‬ ،‫‌زرا‬‫ه‬‫دام‬ ‫سۆس���ێر‬ ‫دی‬
‫‌كانی‬‫ه‬‫‌ست‬‫ه‬‫‌ش‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌مریكا‬‫ه‬‫ئ‬ ‌‫ه‬‫‌یشت‬‫ه‬‫گ‬ ‌‫ه‬‫‌نساو‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫‌ف‬‫ه‬‫ل‬ ...‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ،‫پێدرا‬ ‫‌وی‬‫ه‬‫بر‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫تر‬
‫بوون‬ ‫بریتی‬ ‫‌كرد‬‫ه‬‫لێد‬ ‫‌رگرییان‬‫ه‬‫‌ب‬‫ه‬‫ك‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌سان‬‫ه‬‫ك‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫گرنگترین‬ ‌‫و‬ ،‫‌م‬‫ه‬‫بیست‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫س‬
‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫‌كاریگ‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ت‬‫ه‬‫‌بار‬‫ه‬‫س‬ ،)3())
‫‌ر...هتد‬‫ه‬‫‌رللـ‬‫و‬‫ك‬ ‫جۆناس���ان‬ ‫و‬ ‫جاكبسۆن‬ ‫‌ڕۆمان‬‫ه‬‫ل‬
-:‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬((
-:‫‌گوترێت‬‫ه‬‫د‬ ‫‌وروپادا‬‫ه‬‫ئ‬ ‫واڵتانی‬ ‌‫ه‬���‫ل‬ ‫جیاجیاكاندا‬ ‌‫ه‬‫‌بوار‬‫ه‬‫‌ل‬‫مێتۆده‬
،‌‫ه‬‫باڵوبۆو‬ ‫‌وروپ���ادا‬‫ه‬‫‌ئ‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬���‫ك‬ ‫‌تیدا‬‫ه‬‫مرۆڤای‬ ‫‌زانس���تی‬‫ه‬‫ل‬ ‫بی���ر‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫‌جووڵ‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬���‫بریتیی‬
،‫‌فه‬‫ه‬���‫‌لس‬‫ه‬‫ف‬ ‫‌تی‬‫ه‬‫‌تایب‬‫ه‬‫ب‬ ‫فێربوون‬ ‫و‬ ‫زانی���اری‬ ‫ب���واری‬ ‫زۆر‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ری‬‫ه‬���‫‌كاریگ‬‫ه‬‫ك‬
‫‌ش‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ .‌‫ه‬‫‌بوو‬‫ه‬‫ه‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫‌بیی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫و‬ ‫‌ڵناس���ی‬‫ه‬‫كۆم‬ ،‫مێژوو‬ ،‫‌نترۆپۆلۆجی���ا‬‫ه‬‫ئ‬
‫و‬ ‫‌وت‬‫ه‬‫‌ڵس���وك‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌و‬‫ه‬‫پێگ‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫بنچین‬ ‫چاوگرتن���ی‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫‌ب‬‫ه‬‫ل‬ ‫ب���ۆ‬ ‫‌كات‬‫ه‬‫د‬ ‫خۆش‬ ‌‫ه‬���‫ڕێگ‬
‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌شێو‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ .‫ئێستا‬ ‫تا‬ ‫مێژوو‬ ‫‌درێژایی‬‫ه‬‫ب‬ ‫پیاو‬ ‫و‬ ‫ژن‬ ‫بیروڕای‬ ‫كارو‬
‫‌ك‬‫ه‬‫ن‬ ‫گشتگیرتر‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌شێو‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫زمان‬ ‫بواری‬ ‫بۆ‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ڕێت‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫د‬ ‫س���نووردارتر‬
‌‫ه‬‫و‬ ،‫ئاماژه‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫بریتیی‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ .‫نووسیندا‬ ‫و‬ ‫‌كردن‬‫ه‬���‫قس‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫بڕگ‬ ‫زمانی‬ ‫‌نها‬‫ه‬‫ت‬
‫‌كانی‬‫ه‬‫كۆد‬ ‫هێماو‬ ‫‌م���وو‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫تێ���وری‬ ،‫‌كان‬‫ه‬‫‌گرنگیی‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫بریتیی‬ ‫‌ش‬‫ه‬���‫‌م‬‫ه‬‫ب‬
،‫‌ولێر‬‫ه‬‫ه‬ ،‫ماردین‬ .‫چا‬ ،‫‌ردی‬‫ه‬‫گ‬ ‫‌د‬‫ه‬‫‌حم‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ردار‬‫ه‬‫س‬ .‫د‬ .‫ی‬ .‫پ‬ :.‫و‬ ،‫الماضي‬ ‫عزیز‬ ‫شکري‬ .‫د‬ ،‫‌ب‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫تێوری‬ (((
.209 .‫ل‬ ،2012
‫اإلنجلیزي‬ ‫األدب‬ ‫(أستاذ‬ ‫عناني‬ ‫محمد‬ ‫الدکتور‬ ،‫عربي‬ ‫ـ‬ ‫إنگلیزي‬ ‫معجم‬ ‫و‬ ‫دراسة‬ ،‫الحدیثة‬ ‫األدبیة‬ ‫المصطلحات‬ (((
.101 .‫ص‬ ،1996 ،‫القاهرة‬ ،‫للطباعة‬ ‫نوبار‬ ‫دار‬ ‫فی‬ ‫طبع‬ ،1 .‫ط‬ ،)‫القاهرة‬ ‫بجامعة‬
(3)
A History of Literary Crriticim , From Plato to the Present , M. A. Habbib , p.631 ,632.
١١

12. ‫‌و‬‫ه‬‫‌بوو‬‫ه‬‫ه‬ ‫زمان‬ ‫مرۆڤ‬ ‫خوڵقاندنی‬ ‫‌ڵ‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌ند‬‫ه‬‫‌رچ‬‫ه‬‫ه‬ .)1()
)‫‌وه‬‫ه‬‫‌گرێت‬‫ه‬‫د‬ ‫گفتوگۆكردن‬
‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌وه‬‫ه‬‫‌ڕێنین‬‫ه‬‫بگ‬ ‫كۆن‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫مێژووی‬ ‫بۆ‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫ڕیش‬ ‫و‬ ‫‌گ‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫‌ش���ێت‬‫ه‬‫د‬
‫‌ندێکجار‬‫ه‬‫ه‬ ‌‫ه‬���‫ک‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ڕێڕ‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫ی���ان‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ب���ار‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ‌‫ه‬���‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫ڕاس���تتر‬
‌‫ه‬‫‌كتێب‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌م���ا‬‫ه‬‫بن‬ ‫‌تی‬‫ه‬‫باب‬ ‫‌رچی‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫ئ‬((
‫‌گوترێت‬‫ه‬‫د‬ ،‫‌برێ���ت‬‫ه‬‫ناود‬ ‫‌ماخوازی‬‫ه‬‫بن‬ ‌‫ه‬���‫ب‬
‫‌وام‬‫ه‬‫‌رد‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌بیدا‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫داڕێژانی‬ ‫بیر‬ ‫‌می‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ناو‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌مالو‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ستوو‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫كاریگ‬
‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌رگیراوه‬‫ه‬‫لێو‬ ‫‌ڵكی‬‫ه‬‫ك‬ ‌‫ه‬‫‌مان‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫ش���یكاریی‬ ‫‌ستی‬‫ه‬‫‌ب‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫ب‬ ‫و‬ ‌‫ه‬‫باس���یكراو‬
‫‌گۆڕانكاری‬‫ه‬‫ك‬ ‌‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫بیست‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫س‬ ‫‌ڕاس���تی‬‫ه‬‫ناو‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫زاڵ‬ ‌‫ه‬‫قوتابخان‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ماخوازی‬‫ه‬‫بن‬
‫نوێی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫خوێندن‬ ‫‌ت‬‫ه‬���‫‌نان‬‫ه‬‫ت‬ ‫‌و‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫و‬ ‫زمانناس���ی‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌تی‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫بن‬ ‫و‬ ‫ق���ووڵ‬
‫هت���د‬ ...‫و‬ ‫بی���ركاری‬ ‫و‬ ‫‌ڵناس���ی‬‫ه‬‫كۆم‬ ‫و‬ ‫مرۆڤناس���ی‬ ‫و‬ ‫‌روونناس���ی‬‫ه‬‫د‬ ‫كولت���وورو‬
‫فێردینان‬ ‫نووسینی‬ )‫گش���تی‬ ‫‌وانیی‬‫ه‬‫زمان‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ربار‬‫ه‬‫د‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫وان‬ ‫‌ند‬‫ه‬‫چ‬ ‫(كتێبی‬ .‫داهێنا‬
‌‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫تیایدا‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ‌‫ێ‬‫‌ن���ر‬‫ه‬‫داد‬ ‫‌ماخوازی‬‫ه‬‫بن‬ ‫‌داری‬‫ه‬‫بناخ‬ ‫و‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌بنیاتن‬‫ه‬‫ب‬ ‫دۆسوس���وور‬
‫‌م‬‫ه‬‫بیست‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌تای‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ك‬ ‌‫ێ‬‫‌گر‬‫ه‬‫ئ‬ ‌‫ه‬‫مێژوویی‬ ‫و‬ ‫‌تی‬‫ه‬‫س���ونن‬ ‌‫ه‬‫زمانناس���یی‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ل‬
‫‌مین‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ت‬‫ه‬‫‌بار‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬ ‌‫ه‬‫ڕای‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫جگ‬ ،)2())
‫زاڵبوو‬ ‫‌وروپادا‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌كادیمییاكانی‬‫ه‬‫‌ئ‬‫ه‬‫ل‬
‫‌ندێك‬‫ه‬‫ه‬ ‫و‬ ،‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫ه‬ ‫جی���اواز‬ ‫ڕای‬ ‌‌‫میتۆده‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫داهێن‬ ‫و‬ ‫‌ڵدان‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬���‫س‬
‫گرنگی‬(( ‌
‫پێیانوایه‬ ‫و‬ ‫یۆنانی‬ ‫‌سوفی‬‫ه‬‫‌یل‬‫ه‬‫ف‬ ‫‌ستۆی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ئ‬ ‫بۆ‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ڕێنن‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫د‬ ‫‌تاكانی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫س‬
‫و‬ ،‫سۆس���ێر‬ ‫پێش‬ ‫زۆر‬ ‫‌مێكی‬‫ه‬‫‌رد‬‫ه‬���‫س‬ ‫بۆ‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫‌بواری‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌بونیاد‬‫ه‬‫ب‬ ‫دان‬
‫بواری‬ ‫تێوریس���تانی‬ ‫و‬ ‫‌گران‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫ل‬ ‫زۆر‬ ‫‌ها‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫ه‬ ،‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ڕێت‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫د‬ ‫‌س���تۆ‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ئ‬ ‫بۆ‬
‫فرای‬ ‫نۆرس���رۆب‬ ‫‌كو‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫ه‬ ،‫پێیداوه‬ ‫‌خیان‬‫ه‬‫بای‬ ‫‌كان‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫‌رد‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌درێژایی‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ب‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬
‫‌دا‬‫ه‬‫دوایی‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌وێت‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌رد‬‫ه‬‫د‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫بوار‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كان‬‫ه‬‫‌رخ‬‫ه‬‫‌هاوچ‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫نموون‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬
‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫كای‬ ‌‫ه‬‫هات‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌نسیی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ف‬ ‫‌گرێكی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫‌ند‬‫ه‬‫چ‬ ‫‌ن‬‫ه‬‫‌الی‬‫ه‬‫ل‬ ‫بونیاد‬ ‌‫ی‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬
‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫بێت‬ ‫‌رچۆنێك‬‫ه‬‫ه‬ ...،‫سوسێر‬ ‫‌وانی‬‫ه‬‫زمان‬ ‫‌زانستی‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌س���ت‬‫ه‬‫‌پشتیانب‬‫كه‬
‫و‬ ‫براغ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ڵق‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫و‬ ‫ڕووسی‬ ‫فۆرمالیس���تی‬ ‫بۆ‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ڕێت‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫د‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌چ‬‫ه‬‫بن‬
‫بارت‬ ‫ڕۆالن‬ ‫‌ن‬‫ه‬‫‌الی‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫‌یی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‌‫ه‬‫پراكتیك‬ ‫و‬ ،‫ستراوس‬ ‫لیڤی‬ ‫‌نترۆپۆلۆجیای‬‫ه‬‫ئ‬
‌‫ه‬‫‌كارهێنان‬‫ه‬‫ب‬ ،‫داهێنرا‬ ‫یاكبس���ۆن‬ ‫ڕۆمان‬ ‫و‬ ‫جنێت‬ ‫جیرار‬ ‫و‬ ‫تودۆرۆف‬ ‫تزفیت���ان‬ ‫و‬
‫‌ش���تاكان‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌تای‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬���‫س‬ ‫و‬ ‫‌فتاكان‬‫ه‬‫ح‬ ‫كۆتای���ی‬ ‫تا‬ ‫‌نج���اكان‬‫ه‬‫‌پ‬‫ل���ه‬ ‫‌كان���ی‬‫ه‬‫‌یی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬
(1)
Dicthinary of Literaray Terms & Literrary theoty. J. A. Caddon (Vevised by C.E.
preston), p. 868..1385 ،‫بهار‬ ،‫أول‬ ‫چاپ‬ ،‫حافظ‬ ‌‫ه‬‫چاپخان‬ ،‫اندیش‬ ‫فرا‬ ،‫لیتوگرافی‬
‫و‬ ‫‌جادی‬‫ه‬‫س‬ ‫‌ختیار‬‫ه‬‫ب‬ ،)‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫تیۆری‬ ‫ـ‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫ـ‬ ‫‌ب‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫(ئ‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫شیكاران‬ ‫‌نگی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫ف‬ (((
،2004 ،‫‌ولێر‬‫ه‬‫ه‬ ،‫ئاراس‬ .‫چا‬ ،‫ئاراس‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫باڵوكراو‬ ،1 .‫چ‬ ،)‌‫ێ‬‫(ج‬ ‫كۆتایی‬ ‫تا‬ )‫(ئـ‬ ،1 .‫ب‬ ،‫‌حمودی‬‫ه‬‫م‬ ‫‌د‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫مح‬
.64 .‫ل‬
١٢

13. ‫‌كان‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌دانپیانانی‬‫ه‬‫ب‬((
-:
‫‌گوترێت‬‫ه‬‫د‬ ‫ت���ردا‬ ‫‌ربڕینێكی‬‫ه‬‫د‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ،)1())
‫‌ند‬‫ه‬���‫‌یس‬‫ه‬‫‌ش‬‫ه‬‫گ‬
‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫‌زێن‬‫ه‬‫‌دام‬‫ه‬‫ب‬ ‫سوسێر‬ ‫دی‬ ‫فردیناند‬ ‫سویس���ری‬ ‫‌وانی‬‫ه‬‫زمان‬ ،‫خۆیان‬
‌‫ه‬‫ناوناو‬ ‫‌شی‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫كتێب‬ ،‫‌كرێت‬‫ه‬‫‌ژمارد‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫‌كیی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬���‫س‬ ‌‫ه‬‫بنچین‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫‌دۆز‬‫ه‬‫ب‬ ‫یان‬
‫‌بواری‬‫ه‬‫ل‬ ‫فیكری‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌یاننام‬‫ه‬‫‌ب‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌جۆرێك‬‫ه‬‫ب‬ )‫گشتی‬ ‫‌وانی‬‫ه‬‫زمان‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌بار‬‫ه‬‫ل‬ ‫(كۆرس���ێك‬
‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌لێكۆڵین‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌بریتیی‬‫ه‬‫ك‬ ،‫‌نرێ���ت‬‫ه‬‫داد‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫تاز‬ ‫‌می‬‫ه‬‫‌رد‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‫زمان‬ ‫‌هێزكردنی‬‫ه‬‫ب‬
...،‫‌ن‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫ز‬ ‫‌پێی‬‫ه‬‫ب‬ ‫چوونی‬ ‫‌وپێ���ش‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ناو‬ ‫بنیاتی‬ ،‫‌ی‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫سروش���ت‬ ،‫‌نگ‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ل‬
‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ڵكو‬‫ه‬‫ب‬ ،)2()
)‫‌خۆ‬‫ه‬‫‌رب‬‫ه‬‫س‬ ‫زانستێكی‬ ‌‫ه‬‫ب‬ ‫بكات‬ ‫‌وانی‬‫ه‬‫‌زمان‬‫ه‬‫ك‬ ‫ویس���تی‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬
‫‌كانی‬‫ه‬‫‌هۆكار‬‫ه‬‫ل‬ ‫بوون‬ ‫‌ش���ێك‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌وا‬‫ه‬‫ك‬ ،‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫ه‬ ‫تریشی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌رچاو‬‫ه‬‫س‬ ‫‌و‬‫ه‬���‫ڕیش‬ ‫و‬ ‫‌گ‬‫ه‬‫ڕ‬
‫‌یی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫و‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌هزری‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫میتۆدی‬((
‫‌یه‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ست‬‫ه‬‫‌ب‬‫ه‬‫م‬ ،‫‌ڵدانی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫س‬
،‫‌دا‬‫ه‬‫‌ڵن‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫س‬ ‫كتوپڕ‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌ش���ێو‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌و‬‫ه‬‫‌خۆو‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كاندا‬‫ه‬‫‌تی‬‫ه‬‫مرۆڤای‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫و‬
‫‌ی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌می‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫ی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌نیو‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌وا‬‫ه‬‫ك‬ ‌‫ه‬‫جیاجیای‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌رچاو‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌ندین‬‫ه‬‫چ‬ ‫‌نی‬‫ه‬‫خاو‬ ‫‌ڵكو‬‫ه‬‫ب‬
‫شوێنی‬ ‫و‬ ‫‌كات‬‫ه‬‫ل‬ ‫جیاواز‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫ئاڕاست‬ ‫‌و‬‫ه‬‫قوتابخان‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ژینگ‬ ‫‌ڵێك‬‫ه‬‫‌كۆم‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫بیس���ت‬
‫فۆرمالیس���تی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌قوتابخان‬‫ه‬‫ل‬ ‫ب���وو‬ ‫بریتی‬ ‫‌گرنگترینیان‬‫‌ڵدا،...كه‬‫ه‬‫‌ریه‬‫ه‬���‫س‬ ‌‫ه‬‫جی���او‬
،‫‌ڵدا‬‫ه‬‫‌ریه‬‫ه‬‫س‬ ‫‌ڕووسیا‬‫ه‬‫ل‬ ‫ڕابردوو‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫س‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫بیست‬ ‫‌تای‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌وا‬‫ه‬‫ك‬ ‫ڕووسی‬
،‫‌بوو‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬���‫شۆڕش‬ ‫و‬ ‫سۆسیالیس���تی‬ ‫بیری‬ ‫‌ڵ‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫ل‬ ‫ناكۆكی‬ ‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫قوتابخان‬ ‫‌م‬‫ه‬���‫ئ‬
‫‌ی‬‫ه‬‫‌ڕێگ‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كان‬‫ه‬‫‌بیی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‌‫ه‬���‫‌م‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌كرد‬‫ه‬‫د‬ ‫‌ختی‬‫ه‬‫ج‬ ‌‫ه‬���‫بۆی‬
))
‫بوو‬ ‫نزیك‬ ‫زۆر‬ ‫بنیاد‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ش���یكردن‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫‌ش‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ئ‬‫ه‬‫ك‬ ‫‌كانیان‬‫ه‬‫فۆرم‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ش���یكردن‬
.‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ڵدانی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫س‬ ‫بۆ‬ ‫بوو‬ ‫وا‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫ڕیش‬ ‫و‬ ‫‌گ‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬ ‫‌ش‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬ ،)3(
‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌مێ���ژووی‬‫به‬ ‫‌ت‬‫ه‬‫‌بار‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ت���ر‬ ‫‌ك���ی‬‫ه‬‫‌ڕووی‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ه���ا‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫ه‬
‫براغ‬ ‫‌وان���ی‬‫ه‬‫زمان‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫‌قوتابخان‬‫ك���ه‬ ‌‫ه‬‫گوت���راو‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ڵدانی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌رچاو‬‫ه‬���‫س‬ ‫و‬
‫‌رزاری‬‫ه‬‫ق‬ ‫‌زراندنیدا‬‫ه‬‫‌دام‬‫له‬ ‫براغ‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫قوتابخان‬((
‫و‬ ،‫‌ڵدانی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬���‫س‬ ‫بۆ‬ ‌‫ه‬‫بوو‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫هۆی‬
‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌هۆی‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫ك‬ )‫مۆسكۆ‬ ‫‌وانی‬‫ه‬‫زمان‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ڵق‬‫ه‬‫(ئ‬ ‫‌تی‬‫ه‬‫‌تایب‬‫ه‬‫ب‬ ،‌‫ه‬‫‌كان‬‫ه‬���‫ڕووس‬ ‌‫ه‬‫فۆرمالیس���ت‬
‫‌ش���دا‬‫ه‬‫لێر‬ ،...1948 -1926 ‫س���ااڵنی‬ ‫‌نێوان‬‫ه‬‫ل‬ ‫پێكهێنرا‬ )‫براغ‬ ‫‌وانی‬‫ه‬‫زمان‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫‌ڵق‬‫ه‬‫(ئ‬
‫‌ها‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫ه‬ ،‫دایهێن���ا‬ ‫‌سوس���ێر‬‫كه‬ ‫ب���وو‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫كاریگ‬ ‫زم���ان‬ ‫زانس���تی‬ ‫‌ماكان���ی‬‫ه‬‫بن‬ ‌‫ه‬���‫ب‬
‫و‬ ‫الرویلي‬ ‫میجان‬ .‫د‬ ،‫معاصرة‬ ‫نقدیة‬ ‫مصطلحآ‬ ‫و‬ ‫تیارآ‬ ‫خمسین‬ ‫من‬ ‫ألکثر‬ ‌‫ة‬‫‌ء‬‫ا‬‫إض‬ ،‫األدبي‬ ‫الناقد‬ ‫دلیل‬ (((
.37 .‫ص‬ ،www.4shared.com ،‫العربي‬ ‫الثقافي‬ ‫المركز‬ ،‫البازعي‬ ‫سعد‬ .‫د‬
‌‫ة‬‫اإلشتراكی‬ ‫الدراسات‬ ‫و‬ ‫األبحاث‬ ‫مركز‬ ،! ‫هي‬ ‫كما‬ ‌‫ة‬‫البنیوی‬ ،1 .‫ج‬ ،‫محمود‬ ‫إبراهیم‬ ،‫البنیوي‬ ‫المنطق‬ ‌‫ة‬‫مغامر‬ (((
.30 .‫ص‬ ،1991 ،1.‫ط‬ ،‫العربي‬ ‫العالم‬ ‫فی‬
،‫الحدیثة‬ ‫العبور‬ .‫مط‬ ،5 .‫ط‬ ،‫اإلعالمي‬ ‫اإلنتاج‬ ‫و‬ ‫للنشر‬ ‫أطلس‬ ،‫فضل‬ ‫صالح‬ ‫دکتور‬ ،‫المعاصر‬ ‫النقد‬ ‫مناهج‬ (((
.59 .‫ص‬ ،2005 ،‫القاهرة‬
١٣

14. ‫‌ی‬‫ه‬‫بیرۆك‬ ‌‫و‬ ،‫‌زران���د‬‫ه‬‫دایم‬ Husserl ‫‌هوس���یرل‬‫ك���ه‬ Phenomenology ‫هێماس���ازی‬
‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫بۆ‬ ‫س���ینگیان‬ ‌‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌ڵق‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ندامانی‬‫ه‬‫ئ‬ .‫‌روونی‬‫ه‬‫د‬ ‫زانس���تی‬ ‌‫ه‬‫ل‬ Gestalt ‫‌ڵت‬‫ه‬‫‌ش���ت‬‫ه‬‫ج‬
‫توانای‬ ‫‌وا‬‫ه‬‫ك‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫دۆزی‬ ‫هزرییان‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫بیرۆك‬ ‫كرۆكی‬ ‫تێیاندا‬ ‫و‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫كرد‬ ‌‫ه‬���‫میتۆدان‬
‫و‬ ‫‌تیی‬‫ه‬‫مرۆڤای‬ ‌‫ه‬‫زانس���ت‬ ‫بواری‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫واقیع‬ ‫‌و‬‫بیرۆك���ه‬ ‫و‬ ‌‫ه‬‫دی���ارد‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ش���یكردن‬
‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫جاكوبس���ون‬ ‫‌ن‬‫ه‬‫‌الی‬‫ه‬‫ل‬ 1929 ‫‌س���اڵی‬‫ه‬‫ل‬ ‫دواترو‬ ‫‌وا‬‫ه‬‫ك‬ ،‫‌ی���ه‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌كان���ی‬‫ه‬‫‌تی‬‫ه‬‫‌اڵی‬‫ه‬‫كۆم‬
‫‌كرێت‬‫ه‬‫د‬ ،‌‫ه‬‫‌مان‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌م���وو‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌ڕای‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬���‫س‬ ،)1())
‫ناونرا‬ Structuralism ‫‌ری‬‫ه‬���‫بونیادگ‬ ‫ب���ه‬
-:‌‫ه‬‫‌پێیوای‬‫كه‬ ‫ڕوو‬ ‌‫ه‬‫‌ین‬‫ه‬‫بخ‬ ‫تر‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫بیروڕای‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ریی‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ڵدانی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫س‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌بار‬‫ه‬‫ل‬
‌‫ه‬‫تێور‬ ‌‫ه‬���‫ل‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌ش���ێو‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫و‬ ،‫هێماس���ازی‬ ‫ل���ه‬ ‌‫ه‬���‫بریتیی‬ ‫‌ری‬‫ه‬���‫بونیادگ‬((
‫تا‬ ‌‫و‬ ،‌‫ه‬‫‌رگی���راو‬‫ه‬‫و‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬ )1913 ‫7581ـ‬ ‫سوس���ێر‬ ‫دی‬ ‫(فردینان���د‬ ‫‌كان���ی‬‫ه‬‫‌وانیی‬‫ه‬‫زمان‬
‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬1960 ‫‌ساڵی‬‫ه‬‫ل‬ ،...‫‌رگرتووه‬‫ه‬‫و‬ ‫ڕووس‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫‌فۆڕمالیست‬‫ه‬‫ل‬ ‫س���وودی‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫ڕاد‬
‫‌ی‬‫ه‬‫فراوان‬ ‌‫ه‬‫گفتوگۆی‬ ‫‌و‬‫ه‬���‫ئ‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫‌ب‬‫ه‬‫گرتن‬ ‌‫ه‬���‫ب‬ ‫‌ویش‬‫ه‬‫ئ‬ ‫كرد‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ن‬‫ه‬���‫‌ش‬‫ه‬‫ت‬ ‫‌نس���ادا‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫‌ف‬‫ه‬‫ل‬
‫لیڤی‬ ‫(كلۆد‬ ‫‌ڵن���اس‬‫ه‬‫كۆم‬ ‫‌ن‬‫ه‬‫‌الی‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌فس���ان‬‫ه‬‫ئ‬ ‫بۆ‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ش���یكردن‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬���‫ك‬
.‫‌بدا‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫له‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌وتنی‬‫ه‬‫‌رك‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ت‬‫ه‬‫‌بار‬‫ه‬‫س‬ ‫‌مه‬‫ه‬‫ئ‬ ،)2()
)‫‌نجامدرا‬‫ه‬‫ئ‬ )‫شتراوس‬
‫‌تای‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬���‫س‬ ‫بۆ‬ ‫كرد‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌رچاو‬‫ه‬���‫س‬ ‫هۆكارو‬ ‫‌ند‬‫ه‬‫‌چ‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌مان‬‫ه‬‫ئاماژ‬ ‌‫ه‬‫‌ن���د‬‫ه‬‫‌رچ‬‫ه‬‫ه‬
‫كه‬ ‫‌كرێ���ت‬‫ه‬‫د‬ ‫‌ش‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫ل‬ ‫ب���اس‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫‌ی‬‫ه‬‫‌مبار‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬���‫ب‬ ،‫‌ری‬‫ه‬���‫بونیادگ‬ ‫‌ڵدانی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬���‫س‬
‫بۆ‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ران‬‫ه‬‫لێكچ‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ل‬ 1913-1875 ‫سوسێر‬ ‫دی‬ ‫فردینان‬ ‫سویسری‬ ‫زمانناسی‬((
‌
Strutur ‫بونیاد‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫وش‬ ‫‌رگیز‬‫ه‬‫ه‬ ،‫بوو‬ ‫كرد‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫ئاماد‬ ‫جنێڤ‬ ‫زانكۆی‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫قوتابیی‬
‫‌جیاتی‬‫ه‬‫ل‬ ‫ی‬ )‫(نس���ق‬ ‫یاخود‬ ،‫نظام‬ ‫ـ‬ ‫‌م‬‫ه‬‫سیس���ت‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫وش‬ ‫‌ڵكو‬‫ه‬‫ب‬ ،‫بوو‬ ‫‌هێنا‬‫ه‬‫‌كارن‬‫ه‬‫ب‬ ‫ی‬
،‫سوس���ێر‬ ‫دی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ران‬‫ه‬‫لێكچ‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ،‫‌ش���دا‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ڵ‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫بوو‬ ‫‌كارهێنا‬‫ه‬‫ب‬ ‫ـ‬ ‫بونیاد‬ ‫ـ‬
‫ڕۆڵێكی‬ ،‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫باڵوكران‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌كان‬‫ه‬‫قوتابی‬ ‫‌ن‬‫ه‬‫‌الی‬‫ه‬‫ل‬ 1916 ‫‌س���اڵی‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌رگیدا‬‫ه‬‫م‬ ‫‌دوای‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫ك‬
‫پراگ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫كۆنگر‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫‌ب���وو‬‫‌وه‬‫ه‬‫ئ‬ ،‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ڵدانی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫بینیو‬ ‫‌كییان‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬���‫س‬
‫ترۆبتسكوی‬ ‫و‬ ‫كارشفس���كی‬ ‫و‬ ‫چاكپس���ۆن‬ ‫زمانناس���ان‬ ‫‌ن‬‫ه‬‫‌الی‬‫ه‬‫ل‬ 1929 ‫‌س���اڵی‬‫ه‬‫ل‬
‌‫ه‬‫میتۆد‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌كرێ���ت‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ك‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ت‬‫ه‬‫س���یف‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ب‬ ،‫كرا‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫میت���ۆدی‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫‌ش‬‫ه‬‫بانگ‬
‫‌م‬‫ه‬‫ل‬ ،)3())
‫زمان‬ ‫‌می‬‫ه‬‫سیست‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫یاس���اكانی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫دۆزین‬ ‫بۆ‬ ‫‌كاربهێندرێت‬‫ه‬‫ب‬
‫‌ت‬‫ه‬‫تایب‬ ‫ڕێبازێكی‬ ‫‌تدا‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫‌بن‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌وا‬‫ه‬‫ك‬ ‫‌یشتین‬‫ه‬‫گ‬ ‌‫ه‬‫ڕاستیی‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ب‬ ‫پێشوودا‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫وت‬ ‫‌ند‬‫ه‬‫چ‬
.‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫بواری‬ ‫ناو‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫گواسترای‬ ‫دواتر‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫بووه‬ ‫‌زمان‬‫ه‬‫ب‬
.76 .‫ص‬ ،‫الحدیثة‬ ‌‫ة‬‫األدبی‬ ‫المصطلحات‬ (((
(2)
The Concis Oxford Dictionart of Literary Terms, Chris Baldick, Oxford university press,
Oxford Parerback pefence , p.245.
.6 ،5 .‫ل‬ ،1999 ،‫‌ولێر‬‫ه‬‫ه‬ ،‫یاسین‬ ‫عوسمان‬ ،)‫گۆڵدمان‬ ‫لوسیان‬ ‫(میتۆدی‬ ‫پێکهاتوویی‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ (((
١٤

15. ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌كارهێنانی‬‫ه‬‫‌ب‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ت‬‫ه‬‫‌بار‬‫ه‬���‫س‬ ‫كوردیشدا‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫ل‬
‌‫ه‬‫ڕایان‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌موو‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌یه‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌کتری‬‫ه‬‫ی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌وان‬‫ه‬‫پێچ‬ ‫بیروڕای‬ ‫‌یی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫میتۆدێكی‬
‫‌ر‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫ئ‬((
‫و‬ ،‌‫ه‬‫‌بوو‬‫ه‬‫ن‬ ‫‌موكورتی‬‫ه‬‫ك‬ ‌‫ێ‬���‫ب‬ ‌‫ه‬‫‌ڵدان‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬���‫س‬ ‫و‬ ‫‌وتن‬‫ه‬‫‌رك‬‫ه‬‫د‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫کۆکن‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ل‬
‫و‬ ‫‌بێت‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌وی‬‫ه‬‫بر‬ ‫‌ڕۆژئاوا‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌كاندا‬‫ه‬‫‌س���ت‬‫ه‬‫ش‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫و‬ ‫‌نجاكان‬‫ه‬‫پ‬ ‫‌كۆتایی‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬
‫و‬ ‫كردبێت‬ ‫‌یدا‬‫ه‬‫پ‬ ‫‌ڵ‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌تییان‬‫ه‬‫ئاشنای‬ ‫‌شتاكان‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌تای‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫س‬ ‫و‬ ‫‌فتاكان‬‫ه‬‫‌ه‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ب‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ع‬
‌‫ه‬‫خزاندۆت‬ ‫خۆی‬ ‫‌شتاكان‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌كۆتایی‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ‫ناكرێت‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ل‬ ‫زۆر‬ ‫‌یی‬‫ه‬‫گل‬ ،‫پێدابێت‬ ‫‌ویان‬‫ه‬‫بر‬
‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ،‌‫ه‬‫‌رنج‬‫ه‬���‫س‬ ‫جێی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ .‫ك���وردی‬ ‫ڕۆش���نبیری‬ ‫ناو‬
‌‫ه‬‫ك‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫جگ‬ ‫‌ڵك���و‬‫ه‬‫ب‬ ،‌‫ه‬‫‌یش���توو‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫پێمانن‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌كانی‬‫ه‬‫بنچین‬ ‌‫ه‬‫‌رچاو‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌ڕێ���گای‬‫ه‬‫ل‬
‫و‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ی‬‫ه‬���‫پوخت‬ ‌‫ه‬‫‌دراو‬‫ه‬‫ن‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫ئ‬ ‫‌وڵی‬‫ه‬‫ه‬ ،‌‫ه‬‫‌رگی���راو‬‫ه‬‫و‬ ‫‌م‬‫ه‬‫دوو‬ ‫‌س���تی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ل‬
‫‌ربگیرێن‬‫ه‬‫و‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌كانیان‬‫ه‬‫بنچین‬ ‌‫ه‬‫‌رچاو‬‫ه‬‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌وخۆ‬‫ه‬‫ڕاس���ت‬ ‫‌ش‬‫ه‬‫دیك‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫نوێی‬ ‌‫ه‬‫میتۆد‬
‫كوردیدا‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫‌ئ‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ری‬‫ه‬���‫بونیادگ‬ ‫بڵێی���ن‬ ‫‌توانی���ن‬‫ه‬‫د‬ ‌‫ه‬���‫‌وات‬‫ه‬‫ك‬ ،)1()
)‫‌وه‬‫ه‬���‫باڵوبكرێن‬ ‫و‬
‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌شێو‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌رئ‬‫ه‬‫‌ب‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌رگرتنی‬‫ه‬‫و‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌رچاو‬‫ه‬‫س‬ ‫‌ڕووی‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌وتووه‬‫ه‬‫‌رك‬‫ه‬‫د‬
،‫‌بینرێت‬‫ه‬‫د‬ ‫‌موكورت���ی‬‫ه‬‫ك‬ ‌‫ه‬‫‌گیراو‬‫ه‬‫‌رن‬‫ه‬‫و‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ن‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌رچاو‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌وخۆ‬‫ه‬‫ڕاس���ت‬
‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫تری‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫كورتیی‬ ‫و‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ك‬ ‫‌گریش‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫و‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫نووس‬ ‫‌شیدی‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫سابیر‬ ‫‌کو‬‫ه‬‫‌رو‬‫ه‬‫ه‬
‫به‬ ‌‫ه‬‫‌كراو‬‫ه‬‫ن‬ ‫بۆ‬ ‫‌رانمان‬‫ه‬‫‌ند‬‫ه‬‫ه‬ ‫پراكتیكی‬ ‫‌قێكی‬‫ه‬‫د‬ ‫ئێستا‬ ‫تا‬((
-:‫‌ڵێت‬‫ه‬‫د‬ ‫و‬ ‫‌بینێت‬‫ه‬‫د‬ ‌‫ه‬‫بوار‬
‫سۆسیۆلۆژی‬ ‫‌تی‬‫ه‬‫باب‬ ‫ئێستا‬ ،‫‌وه‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫د‬ ‌‫ه‬‫دێین‬ ‌‫ه‬‫‌پێكوڕ‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌ریك‬‫ه‬‫خ‬ ‫‌وا‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫‌كوردی‬
‌‫ه‬‫تاز‬ ‫‌ران‬‫ه‬‫‌ند‬‫ه‬‫ه‬ ‫و‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌وروب‬‫ه‬‫د‬ ‫‌چاو‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ .‫‌نووس���رێن‬‫ه‬‫د‬ ‫هزری‬ ‫و‬ ‫مێژووی���ی‬ ‫و‬
‫‌ی‬‫ه‬‫زۆرب‬ ‫مخابن‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬���‫ب‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ین‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫بیرد‬ ‫و‬ ‫‌ین‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫تێد‬ ‌‫ه‬‫‌ریك‬‫ه‬‫خ‬ ‫و‬ ‫‌ی���ن‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫د‬ ‫گ���روگاڵ‬
‫وا‬ ،‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌خولێن‬‫ه‬‫د‬ ‫‌بی���دا‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫و‬ ‫سۆس���یۆلۆژیا‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫خان‬ ‌‫ه‬���‫ل‬ ‫‌كانم���ان‬‫ه‬‫گوتار‬
‫‌بیش���مان‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫گوتاری‬ ‫هێش���تا‬ ‫‌لێ‬‫ه‬‫و‬ ‫‌ین‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫د‬ ‫‌كانمان‬‫ه‬‫‌ق‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ب‬ ‫پراكتیك‬ ‌‫ه‬‫ورد‬ ‌‫ه‬‫ورد‬
‫تر‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫خوێندن‬ ‫بۆ‬ ‫‌ن‬‫ه‬‫دڵسۆزان‬ ‫‌وڵی‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌كان‬‫ه‬‫نووسین‬ ‫‌موو‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌ڵكو‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫نیی‬ ‫كامڵ‬
‫بواری‬ ‫كوردیدا‬ ‫‌نوس���ی‬‫ه‬‫‌ڕۆژنام‬‫له‬ ‫وا‬ ‫ئێس���تا‬ ..‫‌نوس���راون‬‫ه‬‫ن‬ ‫وا‬ ‫خۆیدا‬ ‫‌پێش‬‫ه‬‫‌ل‬‫كه‬
‫‌هۆی‬‫ه‬‫ب‬ ‫و‬ ،)2()
)‫داگیربكات‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫پانتایی‬ ‌‫ه‬‫‌ریك‬‫ه‬‫خ‬ ،‫‌خسێ‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫د‬ ‫بۆ‬ ‫زیاتر‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫باڵوكردن‬
‫‌كان‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫لێكۆڵین‬ ‫و‬ ‫‌ب���اس‬‫ه‬‫ل‬ ‫داوێك‬ ‌‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬���‫س‬ ‫‌ند‬‫ه‬‫چ‬ ،‫‌وه‬‫ه‬‫تر‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫زمان‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫‌رگێ���ڕان‬‫ه‬‫و‬
،‫‌وێت‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌رد‬‫ه‬‫د‬ ‫كوردیدا‬ ‫‌م���ڕۆی‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌كتێبخان‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫‌یی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‌‫ه‬‫میتۆد‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ب���ار‬‫له‬
‫‌بواری‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ك‬‫ه‬���‫ن‬ ‫‌وتووترن‬‫ه‬‫‌رك‬‫ه‬���‫س‬ ‫تیۆریدا‬ ‫ب���واری‬ ‌‫ه‬���‫ل‬ ‫‌ش���یان‬‫ه‬‫زۆرب‬ ‌‫ه‬‫‌ن���د‬‫ه‬‫‌رچ‬‫ه‬‫ه‬
.‌‫ه‬‫‌وتوو‬‫ه‬‫‌رک‬‫ه‬‫د‬ ‫كوردیدا‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌متر‬‫ه‬‫ك‬ ‫دوایی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫و‬ ،‫پراكتیكیدا‬
.109 .‫ل‬ .‫پ‬ .‫س‬ (((
.104 .‫ل‬ .‫پ‬ .‫س‬ (((
١٥

16. ‫ـ‬ :‫گۆڵدمان‬ ‫لوسیان‬ ‫و‬ ‫‌یی‬‫ه‬‫پێكهات‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫ـ‬ :‫‌م‬‫ه‬‫دوو‬
‌‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫‌ری‬‫ه‬‫‌ه‬‫ه‬‫ب‬ ‫كوردی���دا‬ ‫‌زمانی‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ‫‌ری‬‫ه‬���‫بونیادگ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ڕێڕ‬ ‫‌م‬‫ه‬���‫ب‬ ‫‌ت‬‫ه‬‫‌بار‬‫ه‬���‫س‬
‫‌ماخوازی‬‫ه‬‫بن‬ ،‫پێكهاتوویی‬ ‫‌ری‬‫ه‬���‫بونیادگ‬ ،‫‌یی‬‫ه‬‫پێكهات‬ ‫‌ری‬‫ه‬���‫بونیادگ‬ ‫‌كان���ی‬‫ه‬‫‌زاراو‬‫ه‬‫ل‬
‫‌زمانی‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌تدا‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫‌بن‬‫ل���ه‬ ،‌‫ه‬‫لێكراو‬ ‫گوزارش���تی‬ ،‌‫ه‬‫‌ش���ند‬‫ه‬‫گ‬ ‫‌ماخوازی‬‫ه‬‫بن‬ ،‫‌ی���ی‬‫ه‬‫پێكهات‬
‫به‬ ‌‫ه‬‫ناون���راو‬ ‫ئینگلیزی���دا‬ ‫‌زمان���ی‬‫ه‬‫ل‬ ‫و‬ genetique Structuralisme ‌‫ه‬���‫ب‬ ‫‌نس���یدا‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫ف‬
)‌‫ة‬‫التولیدی‬ ‌‫ة‬‫(البنیوی‬ ‫یان‬ )‫التكوینیة‬ ‌‫ة‬‫(البنیوی‬ ‌‫ه‬‫ب‬ ‫‌بی‬‫ه‬‫‌ر‬‫ه‬‫‌ع‬‫ه‬‫ل‬ ‫و‬ Structuralis Genetic‌
‫(ساختار‬‫و‬)‫تكوینی‬‫(ساختگرای‬‫‌ی‬‫ه‬‫زاراو‬‫‌ردوو‬‫ه‬‫ه‬‫فارسیدا‬‫‌زمانی‬‫ه‬‫ل‬‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬،‌‫ه‬‫ناسراو‬
‫‌ن‬‫ه‬‫‌الی‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌م‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫ی‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌پل‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ڕێڕ‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ،)1(
‫‌كاردێت‬‫ه‬‫ب‬ ‫بۆ‬ )‫تكوینی‬ ‫گرایی‬
-:‫‌گوترێت‬‫ه‬‫د‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌مبار‬‫ه‬‫ل‬ ،‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫كای‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫هاتۆت‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬)1970‫گوڵدمان3191ـ‬ ‫(لوس���یان‬
‫(جین‬ ‫بۆ‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌ڕێت‬‫ه‬‫‌گ‬‫ه‬‫د‬ ‫گشتی‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫‌شێو‬‫ه‬‫ب‬ ‌‫ه‬‫ك‬ ‌‫ه‬‫‌مكێك‬‫ه‬‫چ‬ ‫‌یی‬‫ه‬‫پێكهات‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬((
‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‌‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫ه‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫گۆڵدمان‬ ‫‌ر‬‫ه‬���‫‌س‬‫ه‬‫ب‬ ‫زۆری‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫‌كاریگ‬‫ه‬‫ك‬ ،‫‌روونناس‬‫ه‬‫د‬ ‫ی‬ )‫بیاجێ���ت‬
‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫بنچین‬ ...‫ماركس���ی‬ ‫‌تیۆری‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫جۆرێك‬ ‫‌كاریهێنا‬‫ه‬‫ب‬ ‫گۆڵدمان‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬
‌‫ه‬‫گوزارش���ت‬ ‫مرۆڤ‬ ‫‌وتی‬‫ه‬‫‌ڵس���وك‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌موو‬‫ه‬‫‌ه‬‫ه‬‫ك‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫گریمان‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ل‬ ‌‫ه‬‫بریتیی‬ ‫‌ی���ی‬‫ه‬‫پێكهات‬
‫‌ك‬‫ه‬‫‌ی‬‫ه‬‫كرد‬ ‫‌موو‬‫ه‬‫ه‬ ‌‫ه‬‫وات‬ ،)2())
‫‌ت‬‫ه‬‫تایب‬ ‫‌تێكی‬‫ه‬‫حاڵ‬ ‫بۆ‬ ‫واتادار‬ ‫‌اڵمێك���ی‬‫ه‬‫و‬ ‫بۆ‬ ‫‌وڵێك‬‫ه‬‫‌ه‬‫ه‬‫ل‬
‫یان‬ ،‫‌دات‬‫ه‬‫‌ڵد‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬���‫س‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬���‫‌وپێش‬‫ه‬‫‌م‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌تێكی‬‫ه‬‫حاڵ‬ ‫‌ند‬‫ه‬‫چ‬ ‫یان‬ ‫‌تێك‬‫ه‬‫حاڵ‬ ‫‌نجامی‬‫ه‬‫ئ‬ ‌‫ه‬���‫ل‬
‌‫ة‬‫التكوینی‬ ‌‫ة‬‫البنیوی‬ ‫ـ‬ ‫پێكهاتوویی‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬((
-:‫بگوترێت‬ ‫‌کردنیدا‬‫ه‬‫پێناس‬ ‌‫ه‬‫ل‬ ‫‌شێت‬‫ه‬‫د‬
‫‌ی‬‫ه‬‫‌رچاو‬‫ه‬���‫س‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫‌بونیادگ‬‫له‬ ‌‫ه‬‫گرنگ‬ ‫باس���ێكی‬ ‫ـ‬ Genetic Structuralism ‫ـ‬
‫‌ك‬‫ه‬‫‌تیی‬‫ه‬‫نزیكای‬ ‫ویستیان‬ ‫ماركسیزم‬ ‫‌گرانی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫وڕ‬ ‫‌ندان‬‫ه‬‫بیرم‬ ‫‌ڵێك‬‫ه‬‫‌كۆم‬‫ه‬‫ك‬ ‌‫ه‬‫گرتوو‬
‫‌ماكانی‬‫ه‬‫بن‬ ‫‌ڵ‬‫ه‬���‫‌گ‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌ك‬‫ه‬‫فۆڕمالیس���ت‬ ‌‫ه‬‫ش���ێو‬ ‌‫ه‬‫ب‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌كانی‬‫ه‬‫تێز‬ ‫‌نێوان‬‫ل���ه‬
،‫كاریانكرد‬ ‫‌دا‬‫ه‬‫ب���وار‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ل‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌وان‬‫ه‬‫ئ‬ ،‫‌ن‬‫ه‬‫دروس���تبك‬ ‫ماركس���یدا‬ ‫دیالێكتیكی‬ ‫ه���زری‬
‌‫ه‬‫‌وت‬‫ه‬‫ك‬ ‌‫ه‬‫كار‬ ‫‌م‬‫ه‬‫ئ‬ ‫زۆری‬ ‫قورسایی‬ ‫‌اڵم‬‫ه‬‫ب‬ ،‫بیربوردیو‬ ،‫لۆكاش‬ ‫جۆرج‬ :‫له‬ ‫بریتیبوون‬
‌‫ه‬‫‌وات‬‫ه‬‫ك‬ ،‌)3()
)‫گوڵدمان‬ ‫لوسیان‬ ‫ڕۆمانی‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫‌ڵ‬‫ه‬‫‌چ‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌نسی‬‫ه‬‫‌ڕ‬‫ه‬‫ف‬ ‫‌ندی‬‫ه‬‫بیرم‬ ‫‌ستۆی‬‫ه‬‫ئ‬
‫پرنسیپ‬ ‫‌ند‬‫ه‬‫چ‬ ،‌‫ه‬‫دیك‬ ‫میتۆدێكی‬ ‫‌ر‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌ك‬‫ه‬‫و‬ ‌‫ه‬‫بوو‬ ‫میتۆدێك‬((
‫‌یی‬‫ه‬‫پێكهات‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬
‫‌گ‬‫ه‬‫ڕ‬ ‌‫ه‬‫‌ند‬‫ه‬‫‌رچ‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌ش‬‫ه‬‫میتۆد‬ ‫‌و‬‫ه‬‫ئ‬ ،‌‫ه‬‫كراو‬ ‌‫ه‬‫ئاڕاست‬ ‫‌شی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ ‫‌و‬‫‌یه‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌كی‬‫ه‬‫‌مای‬‫ه‬‫بن‬ ‫و‬
،‌‫ه‬‫‌ف‬‫ه‬‫‌لس‬‫ه‬‫ف‬ ،23 .‫ل‬ ،‫‌رانه‬‫ه‬‫پێكهێن‬ ‫‌ریی‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫و‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ،715 .‫ل‬ ،2 .‫ب‬ ،‫‌ژیر‬‫ه‬‫ه‬ ‫‌نگی‬‫ه‬‫‌ره‬‫ه‬‫ف‬ :‌‫ه‬‫بڕوان‬ (((
.494 .‫ل‬ ،‫‌بیات‬‫ه‬‫‌د‬‫ه‬‫ئ‬ ‫و‬ ‫‌ڵناسی‬‫ه‬‫كۆم‬ ،‫میتۆد‬
(2)
History of Lusien Goldman « Tha Genetic Structuralist Method In The Litrature « www.
rlwclarke.netRichard.W.Clarke,
‫تاهیر‬ ‫‌لی‬‫ه‬‫ع‬ .‫د‬ ،)‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫نموون‬ ‌‫ه‬‫ب‬ ‫كوردی‬ ‫شیعری‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫(ڕ‬ ‫كردن‬ ‌‫ه‬‫پراكتیز‬ ‫بۆ‬ ‌‫ه‬‫‌و‬‫ه‬‫‌تیۆر‬‫له‬ ‫‌ری‬‫ه‬‫بونیادگ‬ ‫‌ی‬‫ه‬‫‌خن‬‫ه‬‫ڕ‬ (((
.125 .‫ل‬ ،2008 ،‫سلێمانی‬ ،‫كوردستان‬ ،‫‌م‬‫ه‬‫‌رد‬‫ه‬‫س‬ ‫‌خشی‬‫ه‬‫پ‬ ‫و‬ ‫چاپ‬ ‫‌زگای‬‫ه‬‫د‬ ،1 .‫چ‬ ،‫‌ین‬‫ه‬‫حس‬
١٦