SlideShare a Scribd company logo
ХИЙН МАНДАЛ
БАГИЙН БҮРЭЛДЭХҮҮН: ОТГОНЧИМЭГ
ЦЭЛМЭГ
АЛТАНШАГАЙ
АГУУЛГА
• Хийн мандал гэж юу вэ?
• Хийн мандлын үе давхаргын ангилал
• Хийн мандлын найрлага
• Мэдээ мэдээлэл
• Сонирхолтой зураг
Дэлхий дээр явагдаж
буй агаарын бүхий л
үйл ажилгааг хийн
мандал гэнэ.Үүнд:
1.Салхи-агаарын
хөдөлгөөн
2.Агаарын даралт-
агаарын баганын жин
3.Нарны цацраг-
нарнаас ирэх энерги
зэрэг уур амьсгалаас
шалтгаалсан
үзэгдлийг хэлнэ.
• Тропосфер (орчих мандал)-Хийн мандалын доод
үе давхарга бөгөөд 1км өндөрсөх тутам 6н градус
цельс-р буурдаг.Үүнийг температурын дундаж
градиент гэнэ.
• Стратосфер (давхраат мандал)-Тропосферээс
дээш 50км өндөрт оршино.Энэ үед озоны
давхарга байрлана.
• Мезосфер (дунд мандал)-Дунджаар 50-80км
хоорондох өндрийг хамарах давхраа бөгөөд энэ
өндөр ихсэхэд температур -90 градус цельс
болтлоо буурна.
• Термосфер (халуун давхраа)-80км-с цааш 800-
1000км хүртэл өндөрт оршино.Температур маш
хурдан өснө.Атомуудын задрал болон цэнэгжсэн
электронууд үүсэхийг ионжилт гэх ба
термосферийг ионсфер ч гэдэг. Ионжсон
хэсгүүдээс болж туйлын туяа үүснэ.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Азот Хүчилтөрөгч Аргон
Неон Устөрөгч Нүүрсхүчлийн хий
Гелий Метан Криптон
• Дэлхий дээр хамгийн их тархсан хий бол
устөрөгч(80%),гелий (18%) байдаг бол хийн
мандалд маш бага, устөрөгч 0.00005% гелий
0.00052%-ийг эзэлдэг.
• Элдэв хорт хий, үйлдвэр машины уутаа мөн
агаарын бохирдлоос болж дэлхийн дулаарал
явагдаж байна.
2015оны12сарын 6ны өдөр Япон улсын
Окинава арлыг дайрж гарсан хар салхи.
АНХААРАЛ
ТАВЬСАН
ЯВДАЛД
БАЯРЛАЛАА!!!

More Related Content

What's hot

10 ранги хийн мандал сэдвийн жишиг тест№2
10 ранги хийн мандал сэдвийн жишиг тест№210 ранги хийн мандал сэдвийн жишиг тест№2
10 ранги хийн мандал сэдвийн жишиг тест№2Ganbat Narantsetseg
 
Үелэх хандлага
Үелэх хандлагаҮелэх хандлага
Үелэх хандлага
AriunbolorChimedOchi1
 
Газар зүй : Хийн мандлын шинж чанар, бүтэц
Газар зүй : Хийн мандлын шинж чанар, бүтэцГазар зүй : Хийн мандлын шинж чанар, бүтэц
Газар зүй : Хийн мандлын шинж чанар, бүтэцHobbit Nawaka
 
бодисын хувирал
бодисын хувиралбодисын хувирал
бодисын хувиралganzorig_od
 
уранцэцэг
уранцэцэгуранцэцэг
уранцэцэгMigaa2479
 
Seminar
SeminarSeminar
Lekts 3
Lekts 3Lekts 3
Lekts 3
bhishgee
 
цахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанарцахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанарTogoo Battuya
 
төвөөс зугтах хүч ба төвд тэмүүлэх хүч№
төвөөс зугтах хүч ба төвд тэмүүлэх хүч№төвөөс зугтах хүч ба төвд тэмүүлэх хүч№
төвөөс зугтах хүч ба төвд тэмүүлэх хүч№
Burotino Iosifob
 
агаарын бохирдолыг хамарсан хүрээ
агаарын бохирдолыг хамарсан хүрээагаарын бохирдолыг хамарсан хүрээ
агаарын бохирдолыг хамарсан хүрээ
Төгөлдөр Алтан-Од
 
Dadlagin hichel 1
Dadlagin hichel 1Dadlagin hichel 1
Dadlagin hichel 1erdmon
 
геологийн хөгжил 8
геологийн хөгжил 8 геологийн хөгжил 8
геологийн хөгжил 8 Batdelger Oyungerel
 
станцууд бие даалт№2.
станцууд бие даалт№2.станцууд бие даалт№2.
станцууд бие даалт№2.М. Сэргэлэн
 
P.k.ter i-3
P.k.ter i-3P.k.ter i-3
P.k.ter i-3davaa627
 
уусах чанарын үржвэр
уусах чанарын үржвэруусах чанарын үржвэр
уусах чанарын үржвэр
Davaakhuu Purevjav
 
10angiin molekulqizik
10angiin molekulqizik10angiin molekulqizik
10angiin molekulqizikNTsets
 
хийн мандал дах чийг түүний төрөл
хийн мандал дах чийг түүний төрөлхийн мандал дах чийг түүний төрөл
хийн мандал дах чийг түүний төрөлGanbat Narantsetseg
 
эрчим хүчний эх үүсвэр, тэдгээрийн төрлүүд
эрчим хүчний эх үүсвэр, тэдгээрийн төрлүүдэрчим хүчний эх үүсвэр, тэдгээрийн төрлүүд
эрчим хүчний эх үүсвэр, тэдгээрийн төрлүүд
saikhanaa.o
 

What's hot (20)

10 ранги хийн мандал сэдвийн жишиг тест№2
10 ранги хийн мандал сэдвийн жишиг тест№210 ранги хийн мандал сэдвийн жишиг тест№2
10 ранги хийн мандал сэдвийн жишиг тест№2
 
Үелэх хандлага
Үелэх хандлагаҮелэх хандлага
Үелэх хандлага
 
Газар зүй : Хийн мандлын шинж чанар, бүтэц
Газар зүй : Хийн мандлын шинж чанар, бүтэцГазар зүй : Хийн мандлын шинж чанар, бүтэц
Газар зүй : Хийн мандлын шинж чанар, бүтэц
 
бодисын хувирал
бодисын хувиралбодисын хувирал
бодисын хувирал
 
уранцэцэг
уранцэцэгуранцэцэг
уранцэцэг
 
Seminar
SeminarSeminar
Seminar
 
Lekts 3
Lekts 3Lekts 3
Lekts 3
 
оут 6
оут 6оут 6
оут 6
 
цахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанарцахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанар
 
хийн мандал 1
хийн мандал 1хийн мандал 1
хийн мандал 1
 
төвөөс зугтах хүч ба төвд тэмүүлэх хүч№
төвөөс зугтах хүч ба төвд тэмүүлэх хүч№төвөөс зугтах хүч ба төвд тэмүүлэх хүч№
төвөөс зугтах хүч ба төвд тэмүүлэх хүч№
 
агаарын бохирдолыг хамарсан хүрээ
агаарын бохирдолыг хамарсан хүрээагаарын бохирдолыг хамарсан хүрээ
агаарын бохирдолыг хамарсан хүрээ
 
Dadlagin hichel 1
Dadlagin hichel 1Dadlagin hichel 1
Dadlagin hichel 1
 
геологийн хөгжил 8
геологийн хөгжил 8 геологийн хөгжил 8
геологийн хөгжил 8
 
станцууд бие даалт№2.
станцууд бие даалт№2.станцууд бие даалт№2.
станцууд бие даалт№2.
 
P.k.ter i-3
P.k.ter i-3P.k.ter i-3
P.k.ter i-3
 
уусах чанарын үржвэр
уусах чанарын үржвэруусах чанарын үржвэр
уусах чанарын үржвэр
 
10angiin molekulqizik
10angiin molekulqizik10angiin molekulqizik
10angiin molekulqizik
 
хийн мандал дах чийг түүний төрөл
хийн мандал дах чийг түүний төрөлхийн мандал дах чийг түүний төрөл
хийн мандал дах чийг түүний төрөл
 
эрчим хүчний эх үүсвэр, тэдгээрийн төрлүүд
эрчим хүчний эх үүсвэр, тэдгээрийн төрлүүдэрчим хүчний эх үүсвэр, тэдгээрийн төрлүүд
эрчим хүчний эх үүсвэр, тэдгээрийн төрлүүд
 

Viewers also liked

Hiin mandal
Hiin mandalHiin mandal
Hiin mandaltungalag
 
хийн мандлын найрлага,бүтэц
хийн мандлын найрлага,бүтэцхийн мандлын найрлага,бүтэц
хийн мандлын найрлага,бүтэцnartseg_od
 
Surguuliin taniltsuulga 3 r heseg
Surguuliin taniltsuulga 3 r hesegSurguuliin taniltsuulga 3 r heseg
Surguuliin taniltsuulga 3 r heseglun_oyuka
 
Surguuli taniltsuulga 1 r heseg
Surguuli taniltsuulga 1 r hesegSurguuli taniltsuulga 1 r heseg
Surguuli taniltsuulga 1 r hesegoyuka_lun
 
озоны цоорхой соёлмаа 10а
озоны цоорхой соёлмаа 10аозоны цоорхой соёлмаа 10а
озоны цоорхой соёлмаа 10аshand1_undrakhchimeg
 
төрийн тахилгатай уул газрын нэр
төрийн тахилгатай уул газрын нэртөрийн тахилгатай уул газрын нэр
төрийн тахилгатай уул газрын нэрGanbat Narantsetseg
 
нар ба дэлхий тест 10 .2012.10
нар ба дэлхий тест  10 .2012.10нар ба дэлхий тест  10 .2012.10
нар ба дэлхий тест 10 .2012.10Ganbat Narantsetseg
 
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүчгадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүчGanbat Narantsetseg
 
дэлхийн далай,түүний ашиглал, хамгаалал
дэлхийн далай,түүний  ашиглал, хамгаалалдэлхийн далай,түүний  ашиглал, хамгаалал
дэлхийн далай,түүний ашиглал, хамгаалалGanbat Narantsetseg
 
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч еш
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч ешгадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч еш
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч ешGanbat Narantsetseg
 
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүчгадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүчGanbat Narantsetseg
 
Газарзүйн тест 2008 он Б хувилбар
Газарзүйн тест 2008 он Б хувилбарГазарзүйн тест 2008 он Б хувилбар
Газарзүйн тест 2008 он Б хувилбарBayar Narantsetseg
 
Gazarzui02
Gazarzui02Gazarzui02
Gazarzui02tungalag
 
Монгол орны аялал жуулчлалын газар зүй
Монгол орны аялал жуулчлалын газар зүйМонгол орны аялал жуулчлалын газар зүй
Монгол орны аялал жуулчлалын газар зүй
Munkhuu Amraa
 
хичээл 2 mongol orni gelogiin khogjil
хичээл 2 mongol orni gelogiin khogjilхичээл 2 mongol orni gelogiin khogjil
хичээл 2 mongol orni gelogiin khogjilotgoo80
 
бодлого дасгалын хураамж №3
бодлого дасгалын хураамж №3бодлого дасгалын хураамж №3
бодлого дасгалын хураамж №3Ganbat Narantsetseg
 
нар ба дэлхий тест 10 .2012.10
нар ба дэлхий тест  10 .2012.10нар ба дэлхий тест  10 .2012.10
нар ба дэлхий тест 10 .2012.10Ganbat Narantsetseg
 

Viewers also liked (20)

Hiin mandal
Hiin mandalHiin mandal
Hiin mandal
 
хийн мандал 1
хийн мандал 1хийн мандал 1
хийн мандал 1
 
хийн мандлын найрлага,бүтэц
хийн мандлын найрлага,бүтэцхийн мандлын найрлага,бүтэц
хийн мандлын найрлага,бүтэц
 
Eco hymral
Eco hymralEco hymral
Eco hymral
 
Surguuliin taniltsuulga 3 r heseg
Surguuliin taniltsuulga 3 r hesegSurguuliin taniltsuulga 3 r heseg
Surguuliin taniltsuulga 3 r heseg
 
Surguuli taniltsuulga 1 r heseg
Surguuli taniltsuulga 1 r hesegSurguuli taniltsuulga 1 r heseg
Surguuli taniltsuulga 1 r heseg
 
озоны цоорхой соёлмаа 10а
озоны цоорхой соёлмаа 10аозоны цоорхой соёлмаа 10а
озоны цоорхой соёлмаа 10а
 
төрийн тахилгатай уул газрын нэр
төрийн тахилгатай уул газрын нэртөрийн тахилгатай уул газрын нэр
төрийн тахилгатай уул газрын нэр
 
нар ба дэлхий тест 10 .2012.10
нар ба дэлхий тест  10 .2012.10нар ба дэлхий тест  10 .2012.10
нар ба дэлхий тест 10 .2012.10
 
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүчгадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч
 
бүс нутаг 9
бүс нутаг  9бүс нутаг  9
бүс нутаг 9
 
дэлхийн далай,түүний ашиглал, хамгаалал
дэлхийн далай,түүний  ашиглал, хамгаалалдэлхийн далай,түүний  ашиглал, хамгаалал
дэлхийн далай,түүний ашиглал, хамгаалал
 
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч еш
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч ешгадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч еш
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч еш
 
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүчгадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч
гадаргыг өөрчлөгч гадаад хүч
 
Газарзүйн тест 2008 он Б хувилбар
Газарзүйн тест 2008 он Б хувилбарГазарзүйн тест 2008 он Б хувилбар
Газарзүйн тест 2008 он Б хувилбар
 
Gazarzui02
Gazarzui02Gazarzui02
Gazarzui02
 
Монгол орны аялал жуулчлалын газар зүй
Монгол орны аялал жуулчлалын газар зүйМонгол орны аялал жуулчлалын газар зүй
Монгол орны аялал жуулчлалын газар зүй
 
хичээл 2 mongol orni gelogiin khogjil
хичээл 2 mongol orni gelogiin khogjilхичээл 2 mongol orni gelogiin khogjil
хичээл 2 mongol orni gelogiin khogjil
 
бодлого дасгалын хураамж №3
бодлого дасгалын хураамж №3бодлого дасгалын хураамж №3
бодлого дасгалын хураамж №3
 
нар ба дэлхий тест 10 .2012.10
нар ба дэлхий тест  10 .2012.10нар ба дэлхий тест  10 .2012.10
нар ба дэлхий тест 10 .2012.10
 

Similar to хийн мандал

Hiin mandliin ue dawharga
Hiin mandliin ue dawhargaHiin mandliin ue dawharga
Hiin mandliin ue dawharga
saikhanaa.o
 
биосфер
биосфербиосфер
биосферdavaa627
 
биосфер
биосфербиосфер
биосферdavaa627
 
дэлхийн дулааны хуваалилалт
дэлхийн дулааны хуваалилалтдэлхийн дулааны хуваалилалт
дэлхийн дулааны хуваалилалт
Manlaibayar Manlai
 

Similar to хийн мандал (6)

Hiin mandliin ue dawharga
Hiin mandliin ue dawhargaHiin mandliin ue dawharga
Hiin mandliin ue dawharga
 
биосфер
биосфербиосфер
биосфер
 
биосфер
биосфербиосфер
биосфер
 
нарны цацраг 2
нарны цацраг 2нарны цацраг 2
нарны цацраг 2
 
нарны цацраг 2
нарны цацраг 2нарны цацраг 2
нарны цацраг 2
 
дэлхийн дулааны хуваалилалт
дэлхийн дулааны хуваалилалтдэлхийн дулааны хуваалилалт
дэлхийн дулааны хуваалилалт
 

хийн мандал

  • 1. ХИЙН МАНДАЛ БАГИЙН БҮРЭЛДЭХҮҮН: ОТГОНЧИМЭГ ЦЭЛМЭГ АЛТАНШАГАЙ
  • 2. АГУУЛГА • Хийн мандал гэж юу вэ? • Хийн мандлын үе давхаргын ангилал • Хийн мандлын найрлага • Мэдээ мэдээлэл • Сонирхолтой зураг
  • 3. Дэлхий дээр явагдаж буй агаарын бүхий л үйл ажилгааг хийн мандал гэнэ.Үүнд: 1.Салхи-агаарын хөдөлгөөн 2.Агаарын даралт- агаарын баганын жин 3.Нарны цацраг- нарнаас ирэх энерги зэрэг уур амьсгалаас шалтгаалсан үзэгдлийг хэлнэ.
  • 4. • Тропосфер (орчих мандал)-Хийн мандалын доод үе давхарга бөгөөд 1км өндөрсөх тутам 6н градус цельс-р буурдаг.Үүнийг температурын дундаж градиент гэнэ. • Стратосфер (давхраат мандал)-Тропосферээс дээш 50км өндөрт оршино.Энэ үед озоны давхарга байрлана. • Мезосфер (дунд мандал)-Дунджаар 50-80км хоорондох өндрийг хамарах давхраа бөгөөд энэ өндөр ихсэхэд температур -90 градус цельс болтлоо буурна. • Термосфер (халуун давхраа)-80км-с цааш 800- 1000км хүртэл өндөрт оршино.Температур маш хурдан өснө.Атомуудын задрал болон цэнэгжсэн электронууд үүсэхийг ионжилт гэх ба термосферийг ионсфер ч гэдэг. Ионжсон хэсгүүдээс болж туйлын туяа үүснэ.
  • 5. 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Азот Хүчилтөрөгч Аргон Неон Устөрөгч Нүүрсхүчлийн хий Гелий Метан Криптон
  • 6. • Дэлхий дээр хамгийн их тархсан хий бол устөрөгч(80%),гелий (18%) байдаг бол хийн мандалд маш бага, устөрөгч 0.00005% гелий 0.00052%-ийг эзэлдэг. • Элдэв хорт хий, үйлдвэр машины уутаа мөн агаарын бохирдлоос болж дэлхийн дулаарал явагдаж байна.
  • 7.
  • 8.
  • 9. 2015оны12сарын 6ны өдөр Япон улсын Окинава арлыг дайрж гарсан хар салхи.