2. Գաֆեսճյան արվեստի կենտրոն, բացվել
է 2009 թվականի նոյեմբերի 17-ին՝
ժամանակակից արվեստի առաջատար
միտումները Հայաստանում ցուցադրելու և
աշխարհին հայկական մշակույթի լավագույնը
ներկայացնելու առաքելությամբ։
3. Պատմություն
Այս ճարտարապետական կասկադ
ոճով կառուցված շինությունը, որտեղ այսօր
գտնվում է Գաֆեսճյան արվեստի կենտրոնը,
հայտնի է որպես Կասկադ համալիր։ Կասկադ
համալիրի գաղափարի
նախահեղինակը ճարտարապետ Ալեքսանդր
Թամանյանն է (1878-1936։
4. Նա ցանկանում էր միմյանց կապել քաղաքի
հյուսիսային և կենտրոնական հատվածները՝
քաղաքի պատմականորեն բնակելի և
մշակութային կենտրոնները ջրվեժների ու
պարտեզների հսկայական կանաչ տարածքով,
որը պետք է «գահավիժեր» քաղաքի
ամենաբարձր բլուրներից մեկից։Դժբախտաբար,
այս նախագիծը խոր մոռացության մատնվեց
մինչև 1970-ականների վերջը, երբ այն կրկին
կյանքի կոչվեց Երևանի գլխավոր
ճարտարապետ Ջիմ Թորոսյանի կողմից։
5. Կասկադ ոճի թորոսյանական ընկալումն իր
մեջ ներառում էր Թամանյանի նախնական
նախագիծը, բայց նաև լի էր նոր
գաղափարներով՝ մոնումենտալ արտաքին
աստիճանները, ներսի երկար
շարժասանդուղքներով թունելը, բակերի և
բացօթյա պարտեզների բարդ ցանցը՝
զարդարված հայոց հարուստ պատմության և
մշակութային ժառանգության մոտիվները կրող
բազմաթիվ զարդաքանդակներով։
6. Կասկադ համալիրի թորոսյանական նախագծի
շինարարությունը մեկնարկեց1980-ականներին
խորհրդային իշխանության օրոք, սակայն
դադարեցվեց 1988 թվականին Հայաստանում
տեղի
ունեցած երկրաշարժի և 1991 թվականինԽորհր
դային Միության փլուզման հետևանքով։
7. Անկախության և ժողովրդավարական
համակարգի անցմանը զուգահեռ՝ Հայաստանը
թևակոխեց նաև տնտեսական ծայրահեղ
դժվարությունների ժամանակաշրջան, և
Կասկադ համալիրն ավելի քան մեկ
տասնամյակ մնաց խորհրդային
ժամանակաշրջանից ժառանգված անտեսված
մասունք։
