1. ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ

2. ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ ΜΑΝΤΑΜΑΔΟΥ
Ο Ταξιάρχης είναι προστάτης και πολιούχος του Μανταμάδου αλλά θεωρείται και προστάτης ολόκληρου του
νησιού. Μέχρι σήμερα η εικόνα του, προκαλεί δέος με το αυστηρό ύφος του Αρχάγγελου, τα μεγάλα μάτια και το
μαύρο χρώμα, τη φοβερή ρομφαία και τα επιχρυσωμένα φτερά. Η εικόνα στο εσωτερικό του ναού, είναι μία από τις
ελάχιστες ανάγλυφες εικόνες σε ολόκληρο τον ορθόδοξο κόσμο. Σύμφωνα με το θρύλο, η μονή δέχθηκε την
επιδρομή Σαρακηνών πειρατών, οι οποίοι κατέσφαξαν τους μοναχούς, με εξαίρεση ένα νέο δόκιμο καλόγερο, ο
οποίος πρόλαβε να κρυφτεί στην οροφή της εκκλησιάς. Από κει είδε μετά το μακελειό, τη μορφή του Αρχάγγελου
να φτερουγίζει πάνω από τα πτώματα των μοναχών. Παίρνοντας χώμα, που είχε ποτιστεί με το αίμα τους, και κερί,
έφτιαξε τη μορφή του Ταξιάρχη, όπως πρόλαβε να την αντικρύσει. Σήμερα βλέπουμε μόνο το κεφάλι και όχι
ολόκληρο το σώμα, όπως το είχε φτιάξει ο μοναχός. Το μοναστήρι βρίσκεται βόρεια του Μανταμάδου, στο δρόμο
που οδηγεί προς τη Σκαμνιά.

3. ΜΟΝΗ ΑΓ.ΡΑΦΑΗΛ
•
Χτισμένη στον ελαιόφυτο λόφο των Καρυών, είναι ένα από τα πλέον γνωστά προσκυνήματα. Η σημερινή μονή
έχει οικοδομηθεί στη δεκαετία του 1960, στα θεμέλια παλιότερου μοναστηριού, το οποίο λειτούργησε σε δύο
διαφορετικές περιόδους της βυζαντινής εποχής και καταστράφηκε ολοσχερώς από Οθωμανούς το 1463. Οι τρεις
άγιοι μαρτύρησαν κατά την επιδρομή των Οθωμανών, συνοδευόμενοι στο μαρτυρικό θάνατο και από άλλους
κατοίκους της Θερμής, με αφορμή μια τοπική στάση, που προκάλεσε τη μανία των Οθωμανών για εκδίκηση.
Μετά από αυτό, οι κάτοικοι του χωριού έθαψαν τους χριστιανούς που μαρτύρησαν στο μοναστήρι και κάθε χρόνο
τιμούσαν τη μνήμη τους, την ημέρα του μαρτυρίου τους. Η παράδοση αναφέρει ότι ένας καλόγερος περιφέρονταν
στον τόπο αυτόν και έπειτα χάνονταν μέσα σε μια λάμψη. Η οπτασία αυτή ήταν ο Άγιος Ραφαήλ, ο οποίος
φανερώθηκε σε αρκετούς πιστούς και τους ομολόγησε το μαρτύριο το δικό του και των υπόλοιπων χριστιανών
στο μοναστήρι των Καρυών. Οι έρευνες στα αρχεία του Πατριαρχείου, επιβεβαίωσαν τα όσα ανέφερε, ότι δηλαδή
μαρτύρησε στις 9 Απριλίου το 1463, την ημέρα που τιμάται η μνήμη του.

4. ΜΟΝΗ ΠΙΘΑΡΙΟΥ
•
•
H Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών Ερεσού γνωστή ως Μονή Πιθαρίου, ονομασία που οφείλεται στη
γεωμορφολογία της περιοχής, βρίσκεται χτισμένη ανατολικά της Ερεσού, σε μια μικρή κατάφυτη λεκάνη που
σχηματίζεται ανάμεσα σε γυμνούς ηφαιστειακούς δόμους που συνθέτουν ένα μοναδικό τοπίο. Βρίσκεται στη
νοτιοδυτική πλευρά του νησιού ανάμεσα σε δύο υψώματα με το όνομα Τρούλος και Λεμπόρ και απέχει 89 χλμ.
από τη Μυτιλήνη. Χωρίς να υπάρχουν περαιτέρω στοιχεία για τη μονή εξακολουθεί να αναφέρεται στα τούρκικα
κιτάπια(1709), από τα οποία προκύπτει πως διέθετε αρκετά σημαντική περιουσία. Φαίνεται πάντως ότι
παράκμασε στη διάρκεια του 19ου αι., με αποτέλεσμα να καταργηθεί το 1931 και να συγχωνευτεί με τη μονή
Υψηλού. Ανασυστάθηκε το 1938 και λειτούργησε ως σωφρονιστήριο της Εκκλησίας της Ελλάδος (για τους
άγαμους κληρικούς που καταδικάζονταν σε ποινές περιορισμού από εκκλησιαστικά δικαστήρια) μέχρι τα χρόνια
της Κατοχής και ξανά το 1964-67, ανακαινίσθηκε το 1962.
Το σημερινό καθολικό της μονής είναι ένας μονόχωρος λιθόκτιστος ναός, η ανέγερση του οποίου ανάγεται στα
τέλη του 19ου αι. Η πλάκα της Αγίας Τράπεζας πατάει πάνω σε αντεστραμμένη βάση αρχαίου κίονα, ενώ αρχαίοι
είναι και οι κίονες του νάρθηκα. Οι πτέρυγες με τα κελιά χαρακτηρίζονται από ωραίες διώροφες βυζαντινότροπες
τοξοστοιχίες, ενώ ο γενικός χαρακτήρας του συγκροτήματος είναι φρουριακός.

5. ΜΟΝΗ ΛΕΙΜΩΝΟΣ
Πανύψηλη και επιβλητική, είναι η μεγαλύτερη σε έκταση της Λέσβου. Από το έτος ιδρύσεώς της (1526) έγινε
τόπος ασκητισμού και λατρείας, αλλά και δυναμικό φυτώριο συστηματικής παιδείας. Αξιόλογες είναι οι
τοιχογραφίες που κοσμούν το εσωτερικό του μοναστηριού, ενώ χρονολογούνται από το 16ο-17ο αιώνα.
Στην περίφημη «Λειμωνιάδα» Σχολή δίδαξε ο ξακουστός για την ευρυμάθειά του διδάσκαλος του Γένους,
Παχώμιος Ρουσάνος. Μια σειρά από σπουδαιότατους κειμηλιακούς θησαυρούς, όπως βυζαντινά και
μεταβυζαντινά χειρόγραφα και εικόνες, έντυπα, ιερά άμφια, λειτουργικά σκεύη, άγια λείψανα και λαογραφικά
εκθέματα, την κατατάσσουν στις πλουσιότερες μονές του Αιγαίου, ενώ η βιβλιοθήκη της φιλοξενεί 5.000 βιβλία
περίπου. Η Μονή Λειμώνος συνεχίζει μέχρι σήμερα την πλούσια πνευματική, κοινωνική και φιλανθρωπική της
παράδοση και στο χώρο της στεγάζονται λαογραφικό και γεωλογικό μουσείο, λεσβιακό σπίτι και γηροκομείο.

6. ΤΟ ΜΕΤΟΧΙ ΤΟΥ ΤΑΞΙΑΡΧΗ ΚΛΟΠΕΔΗΣ
•
Το μοναστήρι ιδρύθηκε από τον Άγιο Ιγνάτιο τον Αγαλλιανό, τον 16ο αιώνα και αποτελεί μέχρι σήμερα Μετόχι της
Μονής Λειμώνος. Βρίσκεται τέσσερα χλμ βορειοδυτικά της Αγίας Παρασκευής, πολύ κοντά στον αρχαιολογικό
χώρο του ιερού της Κλοπεδής. Το καθολικό του είναι αφιερωμένο στους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ και
εορτάζει στις 6 Σεπτεμβρίου. Αξιόλογη η αμφίστομη κρήνη στην είσοδο του Μοναστηριού με μαρμάρινη επιγραφή
του 1776. Στο μοναστήρι υπάρχει μόνιμα ιερέας και είναι επισκέψιμο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους από την
ανατολή έως τη δύση του ηλίου καθημερινά, ενώ παρέχεται και διαμονή δωρεάν.

7. ΤΟ ΜΕΤΟΧΙ ΤΟΥ ΤΑΞΙΑΡΧΗ ΚΛΟΠΕΔΗΣ
•
Το μοναστήρι ιδρύθηκε από τον Άγιο Ιγνάτιο τον Αγαλλιανό, τον 16ο αιώνα και αποτελεί μέχρι σήμερα Μετόχι της
Μονής Λειμώνος. Βρίσκεται τέσσερα χλμ βορειοδυτικά της Αγίας Παρασκευής, πολύ κοντά στον αρχαιολογικό
χώρο του ιερού της Κλοπεδής. Το καθολικό του είναι αφιερωμένο στους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ και
εορτάζει στις 6 Σεπτεμβρίου. Αξιόλογη η αμφίστομη κρήνη στην είσοδο του Μοναστηριού με μαρμάρινη επιγραφή
του 1776. Στο μοναστήρι υπάρχει μόνιμα ιερέας και είναι επισκέψιμο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους από την
ανατολή έως τη δύση του ηλίου καθημερινά, ενώ παρέχεται και διαμονή δωρεάν.