1. Христийн урлаг
/Дундад зууны Визант улс, Уран
барилгын Базилка, Роман Готик
хэв маяг/

2. Христийн урлаг хамгийн өргөн дэлгэрсэн
үе бол дундад зуун байлаа. Христийн
шашинд 2 ертөнц байдаг тухай сургахдаа
 дээд ертөнцийн бурхад – оюун санаа
 доод ертөнцийн хүн – бодит байдал гэж
номлож урлагийн дүрслэгдэхүүн, гоо сайхны
хэмжүүрийг тогтоон баримталсаар иржээ. Тэр
үеийн хүмүүс нийтээрээ сүсэг бишрэлтэй
байв. Зураачид, уран барималчид, уран
барилгачид сүм хийдэд зориулан бүтээлээ
туурвиж байв. Энэ үеийн урлагийн амжилтууд
уран барилгад илүү ажиглагддаг. Дундад
зууны урлагт онцгой үүрэг гүйцэтгэсэн урлаг
бол Византын урлаг юм.

3. Дундад зууны Визант улс

4. Мегараас ирсэн Грекчүүүд одоогийн Босфорын
хоолойн
эрэг дээр
хот
байгуулж
өөрсдийн
удирдагчийнхаа нэрээр Византи гэж нэрлэжээ. МЭ 330
онд Константин хаан Грекийн хот байсан Византийг
эзлэн авч энд нийслэлээ нүүлгэн шилжүүлж Шинэ Ром
хот гэж нэрлэжээ. Энэ нэр нь яваандаа алга болж
хотыг хааны нэрээр Константинополь гэх болжээ.
Ингээд дундад зууны Визант улсын нийслэл
Константинополь цэцэглэн хөгжжээ. Византын урлаг
Грек, Ромын урлагийг үндэс суурин дээр хөгжжээ.
Византын түүх МЭӨ IV-XIV зуун буюу 395-1453 оны
үеийг хамардаг 1000 жилийн түүхтэй соёл юм.
Христос, үнэн алдартан шүтдэг, албан ёсны хэл нь
Грек байв.

5. Византын урлагийн он цагын
үечлэл
 V-VII зуун
буюу Юстиниан хааны үе
 IX-XIII зуун буюу Феодалийн эхэн
үе Македон , Комнинов нарын
удмын хаанчлалын үе
 XIII-XV зуун буюу Палеологуудын
удмын хаанчлалын үе

6. Базилка хэлбэр

7. Базилка – хааны байшин гэсэн
утгатай үг . 3-аар буюу 5-аар
зэрэгцүүлсэн урт танхимуудтай .
Трансепт – хөндлөн танхим
Неф – урт танхим
Апсид – шүтээний хэсэг

8. Сан Витал . Равенна сүм /
540-

9. Сан Витал . Равенна сүм /
540547/

12. Сан Витал
Равеннагий
н сүмийн
интерьер .

16. Юстиниан хаан туслахуудын хамт /
Сан Витал /

17. Юстиниан хааны хатан Теодор туслахуудын хамт

18. Гэгээн Софийн сүм /
532-537/

26. Владимрийн
дарь -эх .
1380 он

27. Дундад зууны Өрнө
дахины уран барилгын
хэв маяг
/
Роман , Готик /

28. Роман хийц

29. Дундад зуунд өрнө дахинд христийн
шашны нэг хэлбэр болох католик шашин
хүчээ аван дэлгэрч байлаа . Ийм учраас энэ
үеийн Өрнө дахины уран барилга шашины
нөлөөн дор хөгжиж байлаа . Энэ үед хүмүүс
нийтээрээ сүсэг бишрэлтэй байсан төдийгүй
урлагийн бүтээлүүд шашинд үйлчилж сүрлэг
том сүм хийд , орд харшууд сүжигтэн олны
итгэл бишрэл өглөг хишгээр сүндэрлэж
байлаа .
Иймээс
энэ
үеийн
уран
барилга
бэлэгдлийн хэллэгтэй амьдралаас тасархай
байсны дээр шүтлэг бишрэл , шашны үзэл
сурталийн нөлөөн дор баригдаж байсан юм .
Энэ үед урлагт Роман , Готик хэмээх хэв
маягууд гарч иржээ .

30. Уулын орой , хайрга хадтай толгод , далай тэнгис ,
гол мөрний эрэг дээр агуу том том цайзууд босч
байсан
нь
дайн
тулаанаас
хамгаалах
зорилготойгоос гадна тулаанд бэлтгэх төв болж
байв . Ийнхүү Хатуу , нүсэр , том , догшин ширүүн ,
сүрлэг хэлбэрийн барилгууд бат , бэх байх үүднээс
үүсчээ . Иймээс Роман хийцийн барилгууд шулуун ,
цул , хүнд , өргөн хэллэгтэй , товгор хээ чимэглэлтэй ,
зузаан хана таазтай /
заримдаа маш зузаан 2 м
хүртэл / байх бөгөөд түүнийг том том баганууд
тулна . Роман гэдэг нэр томьёо ч Ромын урлагтай
уялдан гарч ирсэн учраас ийнхүү нэрлэжээ . Энэ үед
христийн шашин түүний хэлбэрүүд болох шнэн
алдартан , католик шашин хүчирхэг байсан тул энэ
хэв маяг сүмийн барилгад голдуу бий болж өсч
хөгжиж байв .

31. Сант -фой -н сүм /
Sainte-foy/1050-1120 франц

32. Sainte-foy сүм
/
1050-1120/

33. Sainte-foy сүм
интерьер
/
1050-1120/

35. Пизагийн цогцолбор . /
1173-1370/
Итали

37. Пизагийн цамхаг /
1173-1370/ Итали

40. Готик хийц

41. Готик хийцийн барилгууд тэнгэр огторгуйн орон
зайруу тэмүүлж хязгааргүй өндөр мэт сэтгэгдэл
төрүүлэх хурц шовх орой , сум хэлбэрийн хаалга
өндөр цамхагтай ганган хээнцэр байсан нь тэнгэр
дэхь бурхны зүгт хүмүүсийн сэтгэл санааг хөтлөхөд
чиглэсэн байв .
Хэрэв роман хэв маягийн с vмvvдийн хvнхэр таазыг
зузаан хананууд тулж тайван байдлыг бий болгодог
бол готик маягийн с vмийн тааз єндєр багануудаар
тулсан нуман хаалганууд дээр байрлана . Х vнхэр
таазнаас ирэх “ачаа ”-г хагас нуман (аркбутан )
тулгууруудруу хуваарилсан нь ханыг нимгэлж ,
дотоод орон зайг ихэсгэх боломжийг олгодог байв .
Готик хийцийн эдгээр шинж нь уран барилгад
төдийгүй тухайн үеийн хүмүүсийн хувцас , эдлэл
хэрэгсэл болон түүн дээрхи чимэглэл дээр хүртэл
илэрч байлаа .

42. Готик хийцийн уран
барилгын элементүүд
 Тулгуур
– аркбутан
 Хөндий тулгуур - контрфорс
 Сараалжин хэлхээ
 Хурц шовх оройтой нуман хаалга
 Өнгөт шилэн цонх

44. Аркбутан

46. Контрфорс

47. Хурц шовх оройтой нуман
хаалга

49. Өнгөт шилэн
цонхнууд .
Сараалжин
хэлхээ

50. Сен Шапел с vм . 1245-1248

51. Сен Шапел с vмийн интерьер /
1245-1248/

55. Шартр дахь
цогчин сүм /
1140-1150/

59. Шартрын сүмийн интерьер

65. Готик хийцийн барилга уран баримлаар
маш баян бөгөөд баримлын хувцасны
нугалааг нь сайн гаргадаг байсан .
Баримлууд голдуу бурхнаас єршєєл гуйж
буй Дарь эхийн дvртэй байлаа . Баримлын
ур хийц роман vеийнхээс илvv гоёмсог
болсны дээр барилгын стильд захирагдан
хvмvvсийн дvр сунгасан мэт болжээ .

67. Шартрийн сүмийн “Хааны үүд ” готик баримал

70. Парисын Дарь Эхийн сүм /
Нотр Дам . 1163

81. Реймсийн
сүм
/
1225-1245/

85.  Реймсийн сүм
рельф

90. Миланы цогчин дуганаоноосоноос XIX
1386 XIX зуун .
Ìèëàíû öîã÷èí äóãàíà 1386
зуун .

97. Дожийн ордон IX-XYI.
Итали . Венеци